سید فضل الله قاضوی

مطالعه حاضر با هدف ارائه مدل پارادایمی صداوسیما در جلب رضایت جامعه از طریق دیپلماسی رسانه ای نوین انجام شد. این پژوهش از نظر فلسفی مبتنی بر پارادایم تفسیرگرایی است لذا از استراتژی پژوهش کیفی و به طور مشخص روش گراندد تئوری با رویکردی استقرایی استفاده گردید. همچنین از نظر هدف کاربردی-توسعه ای و از نظر روش و بازه زمانی گردآوری داده ها یک پژوهش توصیفی است. جامعه مشارکت کنندگان پژوهش شامل مدیران صداوسیما در حوزه خبر درون مرزی و برون مرزی؛ مدیران شبکه های تلویزیونی برون مرزی و درون مرزی؛ مدیران مرکز تحقیقات صدا و سیما و اساتید دانشکده صداوسیما و دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه آزاد بود که در زمینه دیپلماسی رسانه ای آگاهی داشتند. از روش نمونه گیری نظری استفاده و مصاحبه ها تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت و در نهایت 22 نفر در این مطالعه مشارکت کردند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بود. مدل پارادایمی پژوهش با روش گراندد تئوری ارائه و شاخص ها با روش سوارای فازی اولویت بندی شدند انجام شد. براساس مدل پارادایمی پژوهش مشخص گردید شرایط علی (همسویی صداوسیما با پلتفرم های جهانی، سواد رسانه ای و مخاطب محوری) بر پدیده محوری (محصول صداوسیما) تاثیر می گذارند. پدیده محوری، شرایط بسترساز (زیرساخت های فناورانه صداوسیما) و شرایط مداخله گر (مخاطب گریزی) بر راهبردها و اقدامات ( دیپلماسی رسانه ای نوین) اثرگذارند. در نهایت راهبردها و اقدامات منجر به حصول پیامدها ( جلب رضایت جامعه، بهره وری صداوسیما و توسعه ارتباطات ملی و بین المللی) می شوند.

در این پژوهش به بررسی نقش فضای سایبری در پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن می پردازیم. این تحقیق بر حسب دستاوردها و نتایج از نوع کاربردی و با توجه به اهداف از نوع توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری، اساتید مرتبط در حوزه علوم سیاسی، روابط بین الملل و ارتباطات از دانشگاه های معتبر شهر تهران هستند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 14 نفر از بین آنها انتخاب شد . دو سوال بر اساس نظرات شرکت کنندگان طراحی شدند: الف) نقش شبکه های اجتماعی بر پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن چیست؟ و ب) مزایای ارتباطات سایبری در پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن چه می باشد؟ نظرات متخصصان با استفاده از پرسشنامه 23 گزینه ای (بر اساس مقیاس لیکرت) جمع آوری شد و بر اساس روش دلفی مورد بررسی و پالایش قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آماده نتیجه گرفته شد که فضای مجازی از طریق تاثیر بر ابعاد توسعه سیاسی کشور با مکانیزم هایی نظیر: گسترش ابراز نظرات سیاسی، آگاهی بخش نسبت به جریانهای سیاسی، تبلیغ و معرفی احزاب خاص و غنی کردن گسترش رقابت های سیاسی و جناحی و همچنین زمینه و بستری برای کمک به دیپلماسی می تواند اثرات مهمی بر دیپلماسی عمومی مدرن ایجاد نماید.