درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر، به مقایسه وضع موجود و مطلوب نقش رادیو، تلویزیون و مطبوعات در ورزش بانوان از دیدگاه صاحبنظران پرداخته است. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است و به صورت میدانی اجرا شده است. نمونه آماری این پژوهش را 100 نفر از صاحبنظران حوزه رسانه، 100 نفر از صاحبنظران حوزه ورزش و 100 نفر از بانوان ورزشکار در سطح ملی و قهرمان کشوری تشکیل دادند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، بین وضع موجود و مطلوب رسانه های گروهی در ورزش بانوان از دیدگاه آزمودنی ها تفاوت معنا داری وجود دارد. یعنی رسانه های گروهی نقش زیادی در ورزش بانوان دارند و این نقش به دلایلی، به درستی ایفا نمی شود. استفاده بهینه از کارکردهای گروهی، برای اعتلای ورزش بانوان در سطح جامعه ضروری است.

امروزه مفهوم سرمایه فرهنگی به عنوان شناخت و ادراک فرهنگی و شیوه های عمل متناسب صلاحیت های فرهیختگی و نیز شناخت و قابلیت استفاده از کالاهای فرهنگی مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی قرار گرفته است. هدف اساسی این مقاله، چگونگی پیوند و تعامل متغیرهای میزان هویت اجتماعی و سرمایه اجتماعی با میزان سرمایه فرهنگی در جامعه آماری مورد مطالعه است. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و داده های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه توأم با مصاحبه جمع آوری گردیده است. اعتبار و روایی مقیاس های سنجش متغیرهای تحقیق با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی و مورد تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان 15-65 سال شهرستان های کاشان و آران و بیدگل است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 760 نفر به عنوان نمونه تحقیق تعیین و با استفاده از روش سهمیه ای تصادفی انتخاب و بررسی شده اند. یافته های تحقیق و نتایج ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی مثبت و معنی دار بین متغیرهای میزان سرمایه اجتماعی، پایگاه اقتصادی و اجتماعی با میزان سرمایه فرهنگی پاسخگویان را نشان می دهد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی به عمل آمده میزان تأثیر هر یک از متغیرهای آگاهی اجتماعی، شرکت در گروه ها و اعتماد به نهادها بر میزان سرمایه فرهنگی را به ترتیب به میزان 104/0، 268/0 و 201/0 درصد نشان داده است

مقاله حاضر چگونگی بازنمایی مصرف در فیلمهای سینمایی عصر دفاع مقدس را بررسی می کند. پرسش اصلی بررسی حاضر این است که مصرف، چگونه در فیلم های سینمایی عصر دفاع مقدس (1367- 1359)، بازنمایی شده و با هویتهای اجتماعی کنشگران فیلم ها گره خورده است؟ روش این مطالعه، تحلیل نشانهشناختی است که با به کارگیری آن، پنج فیلم سینمایی منتخب ساخته شده در این دوره بررسی شده اند. این پنج فیلم عبارت اند از: سناتور، گل های داوودی، اجاره نشین ها، زرد قناری و عروسی خوبان. یافته ها نشان می دهد که همه پنج فیلم بررسی شده، در سطح رمزگان های ایدئولوژیک، مصرف گرایی به سبک مدرن را یا نفی می کنند یا در حاشیه قرار می دهند. همچنین یافته ها نشان می دهد به جهت حاکمیت گفتمانی متفاوت و حتی متعارض با بسیاری از گفتمان های سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی در جهان، در دهه 1360 حتی نظریه های مرسوم جامعه شناختی متداول نیز در این زمینه صدق نمی کنند و این مقاله، به نوعی یکی از این نظریه ها را در بوته آزمون قرار داده است.

تغییرات عارض شده بر «حجاب» بانوان در ایران پس از انقلاب اسلامی و مطالعه ابعاد و پیامدهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن یکی از مسائل مهم و جذاب حوزه «مطالعات فرهنگی حجاب در جمهوری اسلامی ایران» است. «چادر» نیز به عنوان یکی از گونه های برجسته و چشمگیر حجاب بانوان در ایران از روند عمومی این تغییرات مستثنی نبوده و بخش های قابل توجهی از فرهنگ عمومی و نیز فضای رسانه ای ایران به ویژه در تلویزیون و سینما، نمایشگاه این دگرگونی های متأخر است. اگرچه بخش اعظم کنش های چادرمدار بانوان امروز ایران در همان زمینه های سنتی و اصیل آن روی می دهد اما ملاحظه تغییراتی در نشانه و کارکرد چادر نزد بخش هایی از بدنه اجتماعی و نیز بازنمایی های رسانه ای کافی است تا این پدیده را در شمار مسائل مهم و حساس مطالعات فرهنگی لباس و حجاب در ایران قرار دهد. نوشتار پیش رو به دنبال مطالعه سطوحی از تغییرات نشانه شناختی، کارکردی و در نهایت معنی شناختی حجاب چادر در سریال های تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. این مطالعه از طریق مصاحبة گروهی با چهار گروه پانزده نفره از بانوان حوزوی و دانشگاهی حامل چادر سنتی و اصیل ایرانی در مورد برساخته های متأخر تلویزیون از «زن و دختر چادری»، در نهایت توضیح می دهد که چادر در بسیاری از تولیدات نمایشی صدا و سیما دچار دگردیسی های کارکردی و معنایی همه جانبه ای شده و در نوعی نقض غرض رسانه ای و فرهنگی به یک «شنل» خیره کننده و جذاب تقلیل یافته است

امروزه رسانه های جمعی، به منزلة شاه راه اطلاعاتی جوامع، و نقش آن ها در فرهنگ و ابعاد گوناگون هویت انسانی، به ویژه هویت ملی، مورد توجه صاحب نظران و محققان علوم انسانی ـ اجتماعی قرار گرفته است. در این ارتباط رویکردها و ره یافت های نظری متفاوتی عرضه شده است. نظریة ارتباطات گلوله ای بر شکل گیری هویت بر مبنای رسانه ها تأکید کرده است. دربرابر، برخی صاحب نظران به قدرت تحلیل اطلاعات و فرهنگ بهره وری از رسانه ها اشاره کرده اند. در این میان، برخی نیز با عرضة رویکرد تعادلی بر نقش دوگانه و متناقض رسانه ها در شکل دهی و فرسایش هویت ملی تأکید داشته اند. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله بررسی میزان و نوع محتوای برنامه های مورد استفاده از رسانه های تلویزیون و ماهواره و اینترنت و میزان گرایش به هویت ملی شهروندان و نیز چگونگی رابطه بین متغیرهای فوق در جامعة آماری مورد مطالعة کاشان، به منزلة شهری سنتی و در معرض نوگرایی، است. این پژوهش از نوع مطالعة پیمایش بوده است و داده های تحقیق با استفاده از روش پرسش نامه توأم با مصاحبه جمع آوری شده است. برای سنجش متغیرهای اصلی و وابستة تحقیق از ده گویه در قالب طیف لیکرت استفاده شده است. اعتبار و روایی طیف با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و با توجه به نتایج آزمون (84/0=a) تأیید شده است. درمجموع، یافته های تحقیق و نتایج محاسبات آماری مربوطه رابطة معنی دار و مثبت بین میزان استفاده از تلویزیون و میزان گرایش به هویت ملی (252/0=Tb) و نیز رابطة معنی دار و منفی بین میزان استفاده از ماهواره و اینترنت با میزان گرایش به هویت ملی را به ترتیب با 199/0- و 271/0-=Tc در سطح اطمینان 99% تأیید کرده است. هم چنین، نتایج آزمون کای اسکوئر معنی داری رابطه بین نوع محتوای برنامه های مورد استفاده از تلویزیون و ماهواره و اینترنت با میزان گرایش به هویت ملی را تأیید کرده است. نتایج تحلیل رگرسیون با ضریب بتای 276/0- تأثیر منفی متغیر میزان استفاده از ماهواره و با ضریب بتای 268/0 تأثیر مثبت میزان استفاده از تلویزیون در میزان گرایش به هویت ملی پاسخ گویان را نشان می دهد.