جامعه شناسی خانواده

نمایش ۹۲۱ تا ۹۴۰ مورد از کل ۱٬۹۹۳ مورد.

۹۲۱.

نگاهی جامعه شناختی به فراغت زنان در دوران قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیه سادات شفیعی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلیدواژه‌ها: اوقات فراغت پایگاه اجتماعی اقتصادی دوران قاجار برخورداری مادی الگوهای فراغتی زنان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۴ تعداد دانلود : ۲۱۳۸

امروزه مطالعات اوقات فراغت بخش مهمیاز دانش میان رشتهای مطالعات فرهنگی، سبک زندگی، جامعهشناسی اوقات فراغت، روانشناسی اجتماعی و مواردی از این دست است. در این راستا تحلیل تاریخی فرهنگ و سبک زندگی زنان، بعنوان نیمه مورد غفلت واقع شده پژوهشهای عصر حاضر بویژه در کشوری چون ایران دارای فرهنگی کهن است و تغییرات فرهنگی آن با پیدایش مدرنیته سرعت بیشتری به خود گرفته، نیازمند تامل بیشتری است. در این میان عصر قاجار، دورانی طولانی است که منابع قابل توجهی از آن در دسترس است. در مقالهای که در پیش رو دارید محقق به کمک روش اسنادی به مطالعه سفرنامهها و خاطرات مرتبط با این دوره پرداخته تا بتواند تصویری کلی از چگونگی گذران اوقات فراغت زنان در این دوره را رصد کند. چنین اهتمامی سرنخهای مهمی درباره فرهنگ جنسیتی و سبک زندگی زنان این دوره فراهم میآورد و از این رو راهگشای ما در تبیین الگوهای گذران اوقات فراغت و سبک زندگی زنان در ایران معاصر خواهد بود. در این تحقیق پایگاه اجتماعی، تفکیک جنسیتی و برخورداری مادی از جمله مهمترین عوامل مرتبط با گذران اوقات فراغت زنان شناخته شده اند. همچنین باید گفت گذران اوقات فراغت به شکلی جمعی، الگوی غالب گذران اوقات فراغت زنان بوده است.

۹۲۲.

شکاف نسلی در بین دانش آموزان شهر اسدآباد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمدسلمان قائمی زاده شکیبا کولیوند

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: والدین دانش آموزان نسل شکاف نسلی اسدآباد

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۴۱ تعداد دانلود : ۷۷۱

این پژوهش به بررسی تفاوت های موجود میان دو نسل والدین و فرزندان می پردازد و در تفسیر این تفاوت ها از نظریه های تغییرات اجتماعی و نوسازی اجتماعی استفاده شده است، یافته های این تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد شده و با روش پیمایش در میان 150 نفر از دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر اسدآباد بدست آمده است؛ نتایج تحقیق نشان از وجود شکاف نسلی دانش آموزان با والدینشان دارد، به گونه ای که بیشتر عوامل مورد بررسی دارای رابطه معناداری با میزان شکاف نسلی دانش آموزان با والدینشان دارد. به طورکلی نتایج این بررسی نشان از وجود رابطه معناداری بین میزان تحصیلات والدین، ارتباط صمیمی با خانواده، ارتباط دوستان، تفاوت سنی مادران با میزان شکاف نسلی در بین دانش-آموزان داشت. در بررسی سایر عوامل مانند بعد خانوار و محل تولد والدین با میزان شکاف نسلی روابط معنادار نبود.

۹۲۳.

بررسی علل گرایش دختران به تحصیلات عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصوره اعظم آزاده سمیه فلاح مهرآبادی

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره دوازدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۹)

کلیدواژه‌ها: گرایش به تحصیلات عالی آگاهی جنسیتی احساس محرومیت منزلتی شانش و بخت های زندگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۳ تعداد دانلود : ۷۴۴

پژوهش حاضر با هدف درک انگیزه و علل این گرایش از جانب دختران اجرا شد. نظریات مبنای این بررسی نشان داد از آنجا که آگاهی، درک و احساس محدودیت و فروتری منزلتی، نیاز به اثبات موقعیت برترمنزلتی را تشدید می کند، دختران با درک موقعیت خود بر اساس تجربه زیسته، خواهان تحرک و تغییر در پایگاه اجتماعی از طریق کسب منابع برتر اجتماعی و از جمله ورود به مقاطع تحصیلی بالاتر بر می آیند. در این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و پرسش از دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی شهر شیراز در سال تحصیلی ۸۸- ۸۹ و با بهره گیری از تکنیک های آماری به بررسی تجربی این فرضیه اقدام شد. نتایج حاصل از این بررسی حاکی از آن است که آگاهی و درک دختران از موقعیت فروتر، احساس محرومیت آن ها را افزایش می دهد. میل به خروج از محرومیت و محدودیت های ایجاد شده، طی فرآیند محاسباتی عقلانی، انگیزه رقابت برای کسب منابع برتر را در عرصه تحصیلات تقویت و تشدید می کند. ورود به مقاطع تحصیلی بالاتر، همچنین امکان دسترسی و ورود دختران را به عرصه های دیگر و کسب امتیاز مانند فعالیت اقتصادی و فرهنگی اجتماعی فراهم می آورد. در کنار همه این مواهب، دستیابی به فرصت و بخت های زندگی و تأیید دیگران هم از همین طریق میسر می شود.

۹۲۴.

روابط چندگانه سبکهای دلبستگی، ابعاد شخصیت و رضایت زناشویی با پیمان شکنی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس سامی علی محمد نظری فرشاد محسن زاده مهدی طاهری

منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی - دفاعی زنان و خانواده سابق) سال نهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: رضایت زناشویی سبکهای دلبستگی ابعاد شخصیت پیمان شکنی زناشویی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۶

این پژوهش با هدف بررسی الگوی معادلات ساختاری پیمان شکنی زناشویی بر پایه سبکهای دلبستگی، ابعاد شخصیت و رضایت زناشویی انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش همبستگی بود. نمونه پژوهش 270 دانشجو بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب، و از آنها خواسته شد تا به پرسشنامه های تمایل به پیمان شکنی، سبکهای دلبستگی، ابعاد شخصیت و مقیاس رضایت زناشویی پاسخ دهند. داده های پژوهش با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس برازش الگوی نهایی مشخص شد که سبک دلبستگی ایمن از طریق رضایتمندی بر پیمان شکنی اثر منفی معنادار (اثر غیر مستقیم= 09/0- ، 0.01P<) دارد. سبک دلبستگی اجتنابی با واسطه رضایتمندی بر پیمان شکنی اثر (اثر غیر مستقیم= 10/0، 0.01P<) دارد. اثر غیر مستقیم روان رنجوری (اثر غیر مستقیم= 14/0، 0.01P<) و برونگرایی (اثر غیر مستقیم= 08/0، 0.01P<) بر پیمان شکنی با نقش واسطه ای رضایتمندی مثبت بود. توافق پذیری (اثر غیر مستقیم= 07/0، 0.05P<) و مسئولیت پذیری (اثر غیر مستقیم= 08/0، 0.01P<) نیز توانست از طریق رضایتمندی بر پیمان شکنی اثر منفی معنادار داشته باشد. هم چنین روان رنجوری (اثر مستقیم= 22/0، 0.01P<)، برونگرایی (اثر مستقیم= 23/0، 0.01P<)، اشتیاق به تجربه (اثر مستقیم= 16/0، 0.05P<) به طور مستقیم و مثبت و مسئولیت پذیری به طور مستقیم و منفی (با اثر مستقیم= 16/0-، 0.05P<) بر پیمان شکنی اثر گذار بود. در راستای نتایج این پژوهش، که گویای نقش سبکهای دلبستگی، ابعاد شخصیت و رضایت زناشویی در مقوله پیمان شکنی زناشویی بود در نظر گرفتن این عوامل در مشاوره ها و آموزشهای پیش از ازدواج و پژوهشهای آینده کاربردی و اثر بخش خواهد بود

۹۲۵.

نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی در تحولات جمعیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید حسین شرف الدین اسماعیل چراغی کوتیانی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ باروری جمعیت مهاجرت ساختار فرهنگی مرگ ومیر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۱۹۱ تعداد دانلود : ۴۵۰۶

جمعیت و تحولات آن، محور همة سیاست گذاری های کلان است و غفلت از آن، پیامدی جز نابسامانی در ساحت های مختلف جامعه نخواهد داشت. این تحولات متأثر از عوامل گوناگونی هستند که هر کدام فراز و نشیب هایی را برای جمعیت تولید می کنند. در این میان نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش کوشیده ایم تا با روش اسنادی و کتابخانه ای به تبیین نقش فرهنگ در فرایندهای سه گانة باروری، مرگ ومیر و مهاجرت بپردازیم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عناصر فرهنگی چون سطح سواد و تحصیلات، دین و مذهب، تغییرات هویتی و نگرشی، ایدة ترجیح جنسی و ارزشمندی فرزندداری در باروری تأثیر دارند. از سوی دیگر مرگ ومیر نیز به نوعی متأثر از ابعاد فرهنگی چون سطح تحصیلات، میزان اطلاعات، سطح دین داری، الگوی تربیت، سبک زندگی و خرده فرهنگ های قومیتی و نژادی والدین است. این پژوهش همچنین بر نقش دین و دگرگونی های بینشی و ارزشی در فرایند مهاجرت تأکید می کند.

۹۲۶.

بررسی شکاف نسلی و عوامل مرتبط با آن مورد مطالعه: دانش آموزان دورة متوسطة شهرستان سراب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آرمان احمدی پویان احیایی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال چهارم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: وسایل ارتباط جمعی شکاف نسلی دین داری سرمایة فرهنگی سرمایة اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۶ تعداد دانلود : ۸۸۵

شکاف نسلی، اگر چه امروزه بیشتر نمایان است، پدیده ای کهن و جزئی از زندگی بشر بوده است. از زمانی که انسان ها در تعاملات خود شیوه های گوناگونی اتخاذ کردند و ارتباطات اجتماعی به صورت گسترده ای برقرار شد، تفاوت در درونی کردن ارزش ها و هنجارها موجب جامعه پذیری ناهمسان شد و شکاف نسلی پدید آمد. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان شکاف نسلی بین دانش آموزان دورة متوسطة شهرستان سراب و عوامل مؤثر در آن با روش پیمایشی انجام گرفته است. در این پژوهش به کمک فرمول نمونه گیری کوکران 300 نفر از دانش آموزان به شیوة نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. اعتبار محتوایی پرسش نامه را 5 نفر از اساتید بررسی کردند و روایی مورد نیاز هم با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد. ضریب روایی برای شکاف نسلی برابر 83/0 است که نشان دهندة روایی بالای پرسش نامه است. در ضمن، از آزمون های T-test، F، هم بستگی پیرسون، و تحلیل رگرسیونی برای تجزیه و تحلیل داده ها هم استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطة معناداری بین متغیرهای دین داری، سرمایة فرهنگی، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، سرمایة اقتصادی، میزان تحصیلات پدران، و سن با شکاف نسلی وجود دارد، ولی جنسیت با شکاف نسلی رابطة معناداری را از خود نشان نداد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیرة تحقیق نشان داد حدود 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته را متغیرهای مستقل پژوهش تبیین کرده اند

۹۲۷.

مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت و غیرمعتاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد حسینی بهشتیان

منبع: پژوهشنامه زنان سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: زن دانشجویان اعتیاد به اینترنت طرح واره های ناسازگار اولیه

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده کودک و نوجوان

تعداد بازدید : ۱۳۵۳ تعداد دانلود : ۷۰۴

هدف: هدفپژوهشحاضر،شناسایی و مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت با دانشجویان دختر غیرمعتاد است. روش: روش پژوهش، علی ـ مقایسه ای و نمونه، شامل 200 دانشجوی دختر دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی (100 نفر معتاد به اینترنت و 100 نفر غیرمعتاد) است. ابزار پژوهش، پرسش نامة اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسش نامة طرح واره های ناسازگار اولیة فرم کوتاه یانگ است. نتایج: تحلیل آزمون t نشان داد که طرح واره های ناسازگار اولیة معتادان اینترنتی تفاوت معناداری با افراد عادی دارند. نتیجه گیری: طرح واره های ناسازگار رهاشدگی، بی ثباتی، محرومیت هیجانی، نقص و شرم، انزوای اجتماعی، بیگانگی، خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی، می تواند در شناسایی تفاوت میان زنان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت نقش مهمی داشته باشد.

۹۲۸.

مطالعه گروه های مرجع زنان جوان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل ذوالفقاری گلی صوفی زاد

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلیدواژه‌ها: گروه مرجع محلی گرایی گروه مرجع غیرعضویتی گروه مرجع منفی ساختار اجتماعی بسته مشروعیت پایگاهی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۱ تعداد دانلود : ۹۴۴

در این پژوهش به دنبال مطالعه گروههای مرجع زنان جوان شهر ایلام، به مطالعه موردی زنان جوان 16 -29 ساله ساکن در این شهر پرداخته شده است. مسأله اصلی این پژوهش، شناخت گروههای مرجع و عوامل مؤثر در گزینش آنها توسط زنان است. برای پرداختن به این مساله،تئوری گروه مرجع مرتن استفاده شده است. مطالعه میدانی زنان جوان شهر ایلام با رویکرد روش شناسانه کیفی و با استفاده از تکنیک مشاهده و مصاحبه عمیق انجام گرفته است . داده ها و اطلاعات به دست آمده از طریق روش کد گذاری موضوعی دسته بندی و با توجه به بنیان های نظری پژوهش تفسیر شده است . دستاوردهای تجربی و نظری این پژوهش نشان می دهد که جامعه ایلام ، یک جامعه همگرا و درون گروهی است و زنان ایلامی تمایل زیادی به گزینش گروه های مرجع غیر عضویتی ندارند . ساختار اجتماعی بسته شهر ایلام و به تبع آن ، تحرک اجتماعی پایین و نیز محلی گرایی در بین زنان طبقه خرده بورژوا، از مهمترین عوامل موثر در گزینش گروه های مرجع عضویتی و به ویژه خانواده است .

۹۲۹.

شبکه اجتماعی همسرگزینی و تأثیر آن بر رضایت از زندگی زناشویی در بین مردان متأهل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن نوغانی غلامرضا صدیق اورعی علی سالار

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: رضایت از زندگی زناشویی حمایت اجتماعی شبکه اجتماعی همسرگزینی اندازه شبکه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۱۶۴۴ تعداد دانلود : ۹۲۱

این پژوهش با رویکرد نظری و روشی نو، به موضوع شبکه اجتماعی همسرگزینی و تأثیر آن بر رضایت از زندگی زناشویی در بین مردان متأهل شهر مشهد پرداخته است. تحقیق حاضر در سطح شبکه های خود- محور انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق، مردان متأهل شهر مشهد و حجم نمونه این تحقیق 180 نفر است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای- طبقه ای، از سه منطقه بالا، متوسط و پایین شهر مشهد انتخاب شده اند. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری دادهها، مصاحبه بوده است. داده های این تحقیق مشتمل بر داده های رابطه ای و غیر رابطه ای است؛ به این صورت که داده های مربوط به متغیرهای مستقل و میانجی این تحقیق از نوع رابطه ای و داده های مربوط به متغیرهای وابسته و کنترل این تحقیق از نوع داده های غیر رابطه ای یا انتسابی بوده است. یافته ها نشان می دهد که اندازه شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسر گزینی از حیث پایگاه اجتماعی – اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. مردان متأهل به طور متوسط شامل 2 نفر می شوند و از نظر ترکیب شبکه بیش از 80 درصد اعضای شبکه همسرگزینی، با فرد نسبت خویشاوندی داشته اند. یافته ها نشان داد که اندازه شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسرگزینی از حیث پایگاه اجتماعی- اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.

۹۳۰.

بررسی تجربی رابطه ی ابعاد سرمایه ی اجتماعی و هویت اجتماعی (مورد مطالعه: دانش آموزان پسر مقطع پیش دانشگاهی شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی صیدی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴۰ و ۴۱

کلیدواژه‌ها: هویت اجتماعی مشارکت اجتماعی اعتماد اجتماعی سرمایه ی اجتماعی دانش آموزان شهر ایلام

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۵ تعداد دانلود : ۷۴۴

مقاله ی حاضر با هدف "" بررسی رابطه ی ابعاد سرمایه ی اجتماعی و هویت اجتماعی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر ایلام در سال تحصیلی1389-1390"" انجام شده است.جامعه ی آماری این تحقیق دانش آموزان پسر مقطع پیش دانشگاهی شهر ایلام به تعداد 582 نفر بوده اند؛ حجم نمونه ی مورد بررسی، 231نفر، روش مورد استفاده، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته بود. آزمون فرضیه های تحقیق بر اساس ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین متغیر های مستقل تحقیق( مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی) و هویت اجتماعی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر ایلام رابطه ی معناداری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیر مشارکت اجتماعی تأثیر بیشتری،(59/0=Beta) و متغیر دیگر تحقیق(اعتماد اجتماعی) تأثیر کمتری در تغییرات هویت اجتماعی دانش آموزان دارد(17/0=Beta).

۹۳۱.

چالش های خانوادة معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرآیند گذار جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب فروتن

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: طلاق نوگرایی خانوادة معاصر نظریة گذار جمعیتی رویکرد فرهنگی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۳۷۰۳ تعداد دانلود : ۹۸۰

مقالة حاضر می کوشد با تکیه بر نظریة گذار جمعیتی و با رویکردی فرهنگی اجتماعی، مهم ترین زمینه ها و روندهای مرتبط با تحولات خانوادة معاصر و طلاق را در مقیاسی جهانی (با تأکید بر وضعیت جوامع صنعتی و جهان سوم) و به طور خاص ایران، تجزیه و تحلیل کند. مطابق مباحث این مقاله مبتنی بر تحلیل ادبیات تحقیق، درحالی که عظمت خانواده و استحکام پیوندهای زناشویی از مهم ترین ویژگی های دوران گذشته (موسوم به ""عصر طلایی"") تلقی می شد، خانوادة معاصر دست خوش چنان تحولات بنیادین و عمیقی شد که در دورة جدید درقالب اصطلاحاتی همچون ""عصر طلاق"" و ""انقلاب طلاق"" توصیف شده است. تجزیه و تحلیل های مبتنی بر داده های سازمان ملل متحد در این مقاله به وضوح نشان می دهد که گرچه روند تصاعدی میزان طلاق به طور کاملاً چشمگیرتری در جوامع صنعتی به وقوع پیوسته است، میزان طلاق در ممالک جهان سوم ازجمله ایران نیز افزایش درخور ملاحظه ای یافته است. به علاوه، خانوادة معاصر با پدیده های نوظهوری (مانند خانوادة تک والدی، خانوادة تک فرزندی، بی فرزندی، زوج زیستی) مواجه شده است که غالباً ارتباط تنگاتنگی نیز با تشدید میزان طلاق دارند. به طور خلاصه، نوگرایی و مظاهر آن (به ویژه فردگرایی، صنعتی شدن، شهرنشینی) ریشة اصلی این تغییرات بنیادین خانوادة معاصر است که این مقاله به طور خاص به نقش حیاتی تحولات فرهنگی در روندهای طلاق پرداخته است. مطابق نتایج این تحقیق، باورها و زمینه های فرهنگی - اجتماعی مساعدی دربارة اهمیت خانواده در جامعة ایران وجود دارد که می توانند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های معطوف به مدیریت و کنترل دامنه و شدت آسیب های خانواده و میزان طلاق (به ویژه برای نسل های آینده) ایفا کنند.

۹۳۲.

بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور بستک در سال 1389(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: منصوره دسترنج صدیقه بلوکی مریم موذن

منبع: علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر) بهار ۱۳۹۲ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: دانشجویان دانشگاه پیام نور افت تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان

تعداد بازدید : ۵۶۵۲ تعداد دانلود : ۳۸۹۰

هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی عواملی است که میتواند در افت تحصیلی دانشجویان مؤثر باشد. به عبارت دیگر این طرح به دنبال همبستگی میان عوامل اقتصادی، اجتماعی و افت تحصیلی در میان دانشجویان است. بدین منظور، ابتدا تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی مرور شد. سپس نظریه های موجود در رابطه با افت تحصلی که شامل نظریه کارکردگرایی، نظریه تضاد، نظریه بازتولید است مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق 10 فرضیه در رابطه با تأثیر درآمد والدین، میزان تحصیلات والدین، سن، جنس، شغل والدین، معدل دیپلم دانشجو، فاصله بین اخذ دیپلم و ورود به دانشگاه، محل سکونت بر افت تحصیلی را مورد آزمون قرار داد. بدین منظور، تعداد 98 نفر دانشجوی ورودی سال 1386 تا 1389 از دانشگاه پیام نور بستک با معدل کمتر از 14 و یا حداقل یک ترم مشروطی به عنوان حجم نمونه انتخاب و با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه اطلاعات لازم از آنها جمع آوری شد. تحلیل اطلاعات از طریق spss انجام گرفت و نتایج زیر حاصل شد: میان درآمد والدین و افت تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. میان تحصیلات والدین و افت تحصیلی رابطه ای وجود ندارد. همچنین میان شغل والدین و افت تحصیلی رابطه ای نشان داده نشده است. هر چقدر سن دانشجویان بالاتر بوده، افت تحصیلی آنها بیشتر شده است. بین جنسیت و افت تحصیلی رابطه ای وجود نداشت. معدل دیپلم نقش مهمی در افت تحصیلی دانشجویان داشته است. به صورتی که دانشجویانی که در دوره دبیرستان معدل بیشتری داشتند در دانشگاه نیز موفقیت بیشتری را نشان دادند و بالعکس. دانشجویانی که بلافاصله بعد از گرفتن دیپلم وارد دانشگاه می شوند به دلیل پیوستگی تحصیلی، احتمالاً موفقیت تحصیلی بیشتری را تجربه می کنند. در ارتباط با تأثیر محل سکونت دانشجو بر افت تحصیلی، ارتباط معنی داری مشاهده نشد.

۹۳۳.

سرمایه ی اجتماعی در بین پسران و دختران استان ایلام با تأکیدِ بیشتر بر دختران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یارمحمد قاسمی اسحاق قیصریان

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۸ و ۳۹

کلیدواژه‌ها: امنیت اجتماعی روابط اجتماعی سرمایه ی اجتماعی قانون پذیری میزان استفاده از رسانه های جمعی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۸۸ تعداد دانلود : ۶۲۶

مقاله ی حاضر وضعیت سرمایه ی اجتماعی در میان دختران و پسران استان ایلام را مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا، تلاش می شود ابتدا میزان این صفت (سرمایه ی اجتماعی ) در بین دو جنس تعیین شود؛ سپس، عوامل مرتبط با آن را در میان نمونه ی دختران مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس، نظریه محوری مورد استفاده، مبتنی بر آرای پاتنام بوده، و در تکمیل و تقویت مدل نظری مربوطه از نظریه ی فوکویاما استفاده شده است. بدین منظور اطلاعات مربوطه از یک نمونه ی 180 نفری از دختران و 188 نفری از پسران استان ایلام با داشتن حداقل 15سال سن جمع آوری شده و از طریق ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و الگوسازی معادلات ساختاری (SEM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که سرمایه ی اجتماعی در بین دختران بیش از پسران است. هم چنین، بین متغیرهای قانون پذیری، امنیت اجتماعی و میزان استفاده از رسانه های جمعی با سرمایه ی اجتماعی رابطه ی معنا داری وجود دارد؛ ولی بین تحصیلات و سرمایه ی اجتماعی رابطه ی معنا داری مشاهده نشده است. در نتیجه می توان گفت دختران در جامعه ی جدید، دریچه های متنوعی(حاکی از گشایش گفتمان های جدید در مناسبات اجتماعی) فرا روی خود تجربه می کنند.

۹۳۴.

بررسی طرحواره های ناسازگار نوجوانان بزهکار و عادی با سبک دلبستگی والدینشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روشنک خدابخش پیرکلانی سیده منور یزدی محبوبه عباسیان

منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی - دفاعی زنان و خانواده سابق) سال هشتم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: نوجوان والدین سبک دلبستگی بزهکار طرحواره های ناسازگاراولیه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۸۲

هدف پژوهش حاضر مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه و سبک دلبستگی در نوجوانان بزهکار و عادی و مقایسه آن با سبک دلبستگی والدین آنها است. روش پژوهش از نوع پس رویدادی و علّی - مقایسه ای است. نمونه متشکل از 100 نوجوان بزهکار(75 پسر و 25 دختر) و 100نوجوان عادی(65 پسر و 35 دختر) و والدین آنهاست. روش نمونه گیری برای نوجوانان بزهکار از نوع در دسترس و برای گروه عادی از نوع خوشه ای تصادفی است. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه طرحواره ناسازگار اولیه یانگ(SQ-SF) و پرسشنامه سبک دلبستگی کولینز و رید(RASS) است. نتایج تحلیل فرضیه ها با استفاده از روش تحلیل واریانس دو عاملی نشان داد که بین طرحواره های ناسازگار و سبک دلبستگی والدین در نوجوانان بزهکار با نوجوانان عادی تفاوت معنادار وجود دارد(p<0/001). نتایج مطالعه حاضر همسویی با تحقیقات پیشین رابطه بین طرحواره های ناسازگار و سبک دلبستگی ناایمن در والدین را تایید می کند و نشان می دهد که والدین نوجوانان بزهکار طرحواره ناسازگار، سبک دلبستگی ناایمن بالاتری دارند. از این نتایج می توان برای توانمندسازی خانواده ها و جلوگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان استفاده نمود

۹۳۵.

بررسی عوامل مؤثر بر فاصله بین ازدواج و فرزندآوری (مطالعه موردی: زنان متأهل 49-20 ساله شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید کشاورز منصور حقیقتیان خدیجه توسلی دینانی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۰)

کلیدواژه‌ها: سن ازدواج ازدواج اصفهان فرزندآوری تأثیر فرد در فرزندآوری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۲۴۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۲

این تحقیق با هدف تعیین عوامل مؤثر بر فاصله بین ازدواج و فرزندآوری زنان متأهل 49-20 ساله شهر اصفهان صورت گرفته است. چارچوب نظری تحقیق بنا به تناسب موضوع، نظریه های جامعه شناسی و مکاتب مربوط به این حوزه قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایش بوده است و جامعه آماری 413739 نفر از زنان 20 تا 49 ساله شهر اصفهان بوده اند. حجم نمونه 384 نفر بوده اند که با استفاده از فرمول کوکران با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS است. مهمترین یافته های تحقیق نشان داد که بین سن زن در هنگام ازدواج و تأخیر در فرزندآوری با مقدار (0.128-) r= رابطه منفی و معناداری وجود دارد، با توجه به سطح معنی داری به دست آمده فرضیه تأیید می شود. در واقع، هر چه سن زنان در هنگام ازدواج بیشتر بوده است، تأخیر در فرزندآوری کمتر بوده است. فرضیه دیگری که اثبات گردید، تأثیر قدرت زن در خانواده (0.119-) r= بوده که مهمترین نقش را در تأخیر در فرزندآوری در خانواده داشته است.

۹۳۶.

قرائت جرم شناسانه از قانون مدنی ایران در زمینه «نگاهداری و تربیت اطفال»؛ جلوهای از جرمشناسی خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیرحسین نیازپور

منبع: خانواده پژوهی سال نهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: جرم شناسی پیشگیری از بزهکاری حق بر تربیت شدن پیشگیری رشدمدار بزهکاری به عادت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۳۶۹

خانواده همواره شاخص ترین محیط در جامعه پذیر کردن انسان ها ست. در این بستر است که کودکان با معیارهای اخلاقی و ارزش های اجتماعی آشنا شده و به تدریج، به سوی احترام گذاردن به بایدها و نبایدهای کیفری هدایت می شوند. با وجود این، گاه محیط خانواده به عرصه ای برای متمایل کردن کودکان به ارتکاب بزهکاری تبدیل می شود؛ از همین رو تربیت کودکان در این محیط و نیز چگونه تربیت شدن آنان اهمیت بسیاری پیدا می کند. در گستره تقنینی ایران، به الزام خانواده ها به تربیت کودکان و ایجاد بستر مناسب برای درست تربیت شدن این دسته و نیز حمایت مالی ـ اقتصادی از آنان توجه شده است. طبیعتاً، این الزام که در قالب حق ـ تکلیف حضانت تبلور یافته، علاوه بر اینکه دارای جنبه حقوقی مدنی است، کارکردی جرم شناسانه نیز دارد. در این نوشتار، از جنبه های جرم شناسانه حق ـ تکلیف پدر و مادر (۱) و دور ساختن کودکان از پدر و مادر در پرتو قانون مدنی ایران (۲) سخن به میان می آید.

۹۳۷.

خوانش دانشآموزان دختر از کدهای پوشش مدرسه در دبیرستانهای دخترانه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نعمت الله فاضلی فرشته مزین

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تهران حجاب آرایش پوشش مدارس دخترانه مفاهیم کلیدی مقاومت دانش آموزی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۹

خوانش دانشآموزان دختر از کدهای اخلاقی مربوط به پوشش در مدارس یا کدهای پوشش مدرسهای، موضوع اصلی این تجقیق است. دو الگوی نظری استوارت هال و پییر بوردیو مبنای نظری این تحقیقاند. مدل هال به ما کمک میکند تا اول، کدها و ارزشهای جاری مدرسهای درباره پوشش را بررسی کنیم. دوم، با تکیه بر این مدل، مقبولیت این کدها در نزد دانشآموزان را از رهگذر مطالعه خوانش آنها از این کدها مورد بررسی و سنجش قرار دهیم. اما، مدل هال قادر نیست درکی از چرایی خوانشهای متنوع ارائه کند. خوانش امری اجتماعی است که متغیرهای اجتماعی آن را تعیین میکند. نظریه بوردیو ابزار نظری مناسبی برای توضیح این خوانشهاست. تکیه بر مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و نقش آن در تعیین «دسترسی گفتمانی» راهگشاست. فرض اولیه ما این بود که بسته به میزان انواع سرمایههای دانشآموزان خوانش آنها از کدها هم متفاوت است. با تکیه بر مصاحبههای فردی عمیق، در شش مدرسه دخترانه از سه منطقه 1، 6 و 12 تهران در مقطع دبیرستان، دادههای لازم گردآوری و با تکیه بر روش تحلیل تماتیک تجزیه و بررسی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، خوانش مجادلهای (مذاکرهای) در میان دانشآموزان مسلط است. دو سویه از چنین خوانشی وجود دارد: دستهای از دانشآموزان کلیت قوانین پوشش و آرایش موجود در مدارس را نمیپسندند، باوجود این، برای سرکردن اوضاع و اتمام دوره با آن کنار میآیند. هر چند این دسته از دانشآموزان مشارکتی جدی در امور مدرسه ندارند. دسته دوم خوانش مجادلهای از آنِ دانشآموزانی است که کلیت قوانین در مدرسه را میپذیرند اما در شیوه اجرا مخالفاند. آنها فضای مدرسه را به دلیل اصرار بر اجرای سختگیرانه و بدون انعطاف قوانین، ملالآور ارزیابی میکنند.

۹۳۸.

تغییر نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در طی فرآیند گذار جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وکیل احمدی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلیدواژه‌ها: ایران نابرابری جنسیتی گذار جمعیتی اول گذار جمعیتی دوم پیمایش جهانی سنجش ارزش ها

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۹

در بیشتر جوامع انسانی، جنسیت، که در بردارنده ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جنس است، پایه توزیع نابرابر امکانات، موقعیت ها، فرصت ها و پاداش ها قرار می گیرد. مسأله مورد بررسی در اینجا نقش گذار جمعیتی در نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی است. از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم و همچنین، نظریات چافتز، بوردیو و دایسون به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. برای آزمون تجربی مدعای پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و داده های ثانویه پیمایش جهانی ارزش ها و صندوق جمعیت سازمان ملل برای پنجاه کشور انجام شده است. نتایج نشان داد که نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در کشورها بر حسب مراحل گذار جمعیتی متفاوت است. کشورهای مالی، زامبیا، هند و عراق که گذار جمعیتی اول را پشت سر نگذاشته اند، نگرش منفی کمتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند؛ برعکس، کشورهایی مانند سوئد، فنلاند و فرانسه که وارد گذار جمعیتی دوم شده اند، نگرش منفی بیشتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند. کشورهای ترکیه، برزیل، آفریقای جنوبی و اندونزی که در سال های اخیر گذار جمعیتی را پشت سرگذاشته اند، نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در آنها بین دو دسته از کشورهای فوق است.

۹۳۹.

بررسی رابطه بین سبک های ارتباطی خانواده ها و فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید نوجوان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهریار عزیزی عباسعلی حاجی کریمی ساعده حاجی ابراهیم امین دینی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: نوجوانان سبک های ارتباطی خانواده فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۳۹ تعداد دانلود : ۱۵۷۲

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سبک های ارتباطی خانواده بر فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید نوجوانان در مورد پوشاک و با استفاده از مدل سبک های ارتباطی خانواده مور و موشیس انجام شد. در این مدل براساس دو معیار جامعه گرایی و مفهوم گرایی، چهار نوع سبک ارتباطی: آزاد، کثرت طلب، حمایتی و اجتماعی مشخص شد. نمونه آماری متشکل از ۲۹۰ نفر از دانش آموزان در دبیرستان های غیردولتی 18-16 ساله در شهر تهران بود. دوازده فرضیه تدوین شد که با استفاده از روش آزمون های میانگین دو نمونه مستقل و تک نمونه ای، آزمون شدند. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها، بیانگر وجود رابطه معنادار میان سبک ارتباطی والدین بر عملکرد نوجوان در هر یک از مراحل سه گانه تصمیم گیری پیش از خرید است.

۹۴۰.

حقوق خانواده در برابر پخش برنامه های ماهواره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد روشن سید محمدمهدی خلیل زاده

منبع: خانواده پژوهی سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳۶ 507-523

کلیدواژه‌ها: خانواده ماهواره تربیت فرزندان اخلاق جنسی جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۸۰۲ تعداد دانلود : ۴۴۶

نهاد خانواده به عنوان مهم ترین واحد اجتماعی همیشه مورد توجه و حمایت علم حقوق بوده است، با صنعتی شدن جوامع و تغییرات درونی و بیرونی در نهاد خانواده توسط عوامل متعدد از جمله ماهواره ها نیاز به راهکارهای جدید حمایتی در این موضوع به چشم می خورد. از طرفی ماهواره ها با تأثیر بر سبک زندگی و الگوی بومی خانواده ها سبب سوء معاشرت، خشونت، سستی مبانی خانواده، سخت شدن تربیت فرزندان و انحرافات در اخلاق و فرهنگ جنسی نهاد خانواده شده اند. حال می دانیم که طبق قوانین اساسی و مدنی، تحکیم خانواده، تشیید مبانی خانواده، معاضدت در تربیت فرزندان، هرچند به عنوان تکالیف والدین ذکر شده است. اما از حقوق اصلی این نهاد به حساب می آیند. هرجا که تکلیف وجود دارد صاحب حق نیز موجود است. نهاد خانواده به عنوان یک پدیده اجتماعی از همه این حقوق برخوردار است. به نظر می رسد که بررسی حقوق نهاد خانواده در برابر برنامه های ماهواره ای در قوانین فعلی و ارائه راهکار برای حمایت از خانواده یکی از خلأهای موجود در فضای حقوقی و ارتباطاتی را پوشش می دهد که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.

درخت حوزه‌های تخصصی