فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۵٬۶۰۱ تا ۲۵٬۶۲۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
منبع:
آمایش سیاسی فضا دوره ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)
۲۲۴-۲۰۵
حوزههای تخصصی:
طرح های توسعه شهری بایستی متضمن منافع جمعی همه یا اکثر ساکنین باشد. در خلال طرح های توسعه شهری، بسیاری از مردم متضرر می شوند لذا ضروری می نماید مباحث مربوط به تحصیل زمین و مسکن جهت این طرح ها مورد بررسی قرار گیرد. در اسلام همواره به بحث عدالت و انصاف توجه ویژه ای شده است و در ساحت جهان بینی اسلامی مفاهیم متعددی چون اکرام انسانی، تعادل فضایی، ظلم ستیزی، انصاف گرایی، حق گرایی و ... وجود دارد که نمود عینی آن را می توان در قواعد فقهی متعددی که بر اخلاق اسلامی تمرکز دارد، مورد بررسی قرار داد. آنچه امروزه به عنوان ملاک عمل در تملک اراضی در طرح ها مورد استفاده قرار می گیرد، بهره مندی از روش های مبتنی بر اندیشه غرب همچون انتقال حقوق توسعه مالکیت می باشد. براین اساس سؤالات اصلی پژوهش این است که "1. رویکرد انتقال حقوق توسعه ((TDR از منظر اندیشه اسلامی چگونه ارزیابی می شود؟" و "2. قوانین در زمینه تملک اراضی و انتقال حقوق توسعه چگونه تعریف شده است؟". لذا در این پژوهش با هدف بررسی قوانین مرتبط با طرح های توسعه شهری و تطبیق آن ها با فقه اسلامی و رویکرد انتقال حقوق توسعه، تحقیقات بر سه بعد، فقهی، اخلاقی و حقوقی در قالب مطالعات اسنادی و بررسی نصوص دینی به انجام می رسد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای بوده و ازنظر ماهیت تحلیلی- توصیفی می باشد. بررسی ها نشان می دهد که اگر قوانین مشارالیه، منطبق بر اصول فقهی- اخلاقی دین مبین اسلام بازبینی گردند و الگوهای در نظر گرفته شده برای تملک دارای کمترین میزان مداخله و همچنین رضایت کامل مالکینی باشد که مالِ آنان در مسیر طرح های توسعه قرار می گیرد، می توان تلالؤ تحقق احکام اسلامی را در شهرها نظاره گر بود. در پایان ضمن پاسخگویی به سوالات، پیشنهاد هایی جهت بهره مندی از قواعد فقهی/ اخلاقی مبتنی بر اندیشه اسلامی در طرح های توسعه شهری ارائه می گردد.
بررسی قابلیت باندهای اصلی و مصنوعی تصاویر ماهواره Sentinel-2 در برآورد مشخصه های کمّی جنگل های زاگرس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۱ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲۴
103 - 118
حوزههای تخصصی:
مدیریت و برنامه ریزی بوم سازگان های حساس نظیر جنگل های زاگرس در راستای حفظ و احیاء آنها نیازمند اطلاعات صحیح و به هنگام است. با توجه به اینکه برآورد مشخصه های کمی تعداد درختان و تاج پوشش در جنگل های زاگرس با وسعت زیاد و نوع ساختار و پراکنش این بوم سازگان به روش های دستی بسیار وقت گیر و هزینه بر است، لذا تکنیک های سنجش از دور می تواند مکمل مناسبی در این راستا باشد. در مطالعه پیش رو هدف بررسی قابلیت باندهای اصلی و مصنوعی تصاویر ماهواره Sentinel-2 در برآورد مشخصه های کمی جنگل های سامان عرفی اولادقباد کوهدشت است. به منظور برآورد مشخصه های مورد بررسی، 150 خوشه در قالب 16 طرح نمونه برداری خوشه ای با شکل قطعه نمونه دایره و مربعی شکل در منطقه به مساحت تقریبی 4500 هکتار پیاده شد. هر خوشه شامل چهار ریزقطعه نمونه با مساحت 700 متر مربع (شعاع ریز قطعه نمونه های دایره ای 15 متر، قطر ریزقطعه نمونه مربعی 37 متر و فاصله بین ریز قطعه نمونه ها از هم 60 متر) بود. سپس در داخل هر ریز قطعه نمونه ، مشخصه های تعداد پایه ها و مساحت تاج درختان اندازه گیری شد. پس از پیش پردازش و پردازش تصاویر (آنالیز بافت و ایجاد شاخص های گیاهی)، ارزش های طیفی معادل قطعه های زمینی استخراج و به عنوان متغیر مستقل در مدل ها استفاده شد. مدل سازی با استفاده از روش های ناپارامتریک جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان، نزدیکترین همسایه و روش شبکه عصبی مصنوعی انجام شد. با توجه به نتایج مدل سازی چهار الگوریتم مورد بررسی برای مشخصه های تعداد در هکتار و تاج پوشش روش شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب با طرح نمونه برداری خوشه ای 6 با ضریب تبیین 0/82 و طرح نمونه برداری خوشه ای 10 با ضریب تبیین0/76 نتایج بهینه ای را ارائه دادند. به طور کلی نتایج حاصل از اعتبارسنجی به دست آمده نشان داد استفاده از طرح های مختلف نمونه برداری خوشه ای، روش شبکه عصبی مصنوعی و تصاویر Sentinel-2 کارایی مناسبی در برآورد مشخصه های مورد بررسی دارد.
پیش نگری تغییرات بارش در سواحل جنوبی دریای خزر تا پایان قرن 21 با استفاده از سناریوهای مختلف واداشت تابشی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰
103 - 118
حوزههای تخصصی:
بارش اصلی ترین جزء چرخه هیدرولوژی است و پیش نگری آن در بسیاری از مطالعات از جمله برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین اهمیت بالایی دارد. باتوجه به این نکته، هدف این پژوهش پیش نگری تغییرات بارش در سواحل جنوبی دریای خزر به عنوان پربارش ترین منطقه کشور است. بدین منظور از داده های مدل جهانی HadGEM2 تحت تأثیر سه سناریوی واداشت تابشی (RCP2.6، RCP 4.5 و RCP 8.5) با کاربست مدل ریزمقیاس گردانی LARS-WG6 بهره گرفته شد، سپس تغییرات بارش در سه دوره زمانی مختلف (2050-2021، 2080-2051 و 2100-2081) نسبت به دوره پایه (2018-1989) مورد بررسی قرار گرفت. جهت واسنجی و صحت سنجی مدل LARS-WG نیز از آزمون های آماری T و F و همچنین شاخص های MAE، MSE، RMSE و R 2 استفاده شد. نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد مدل ریزمقیاس گردانی حاکی از دقت قابل قبول و بالای این مدل در ایستگاههای مورد مطالعه است. نتایج پیش بینی مدل نیز نشان داد که میزان بارش در دوره (2050-2021) به طور متوسط در سواحل جنوبی دریای خزر به میزان 2/0 درصد کاهش پیدا خواهد کرد، اما بارش در دوره های 2080-2051 و 2100-2081 به ترتیب به میزان 4/5 و 7/10 درصد افزایش خواهد یافت. در مجموع بر اساس نتایج حاصل، بارش در سواحل جنوبی دریای خزر تا پایان قرن 21 نسبت به دوره پایه به طور متوسط 7/5 درصد افزایش خواهد یافت. بیشترین افزایش مربوط به ایستگاه گرگان با 2/12 درصد و کمترین میزان نیز مربوط به ایستگاه بابلسر به 3/0 درصد است. کمترین و بیشترین تغییرات بارش نیز بر اساس سناریوهای RCP 8.5 و RCP 2.6 برآورد شده است.
جایگاه وزرای عصر مسلمانی ایلخانان در آبادانی حیات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پس از یک دوره تلاش برای مهار رفتار مغولان و بومی کردن قوم غالب از سوی دولتمردان ایرانی، وزیران عهد ایلخانان با تشویق ایلخانان مسلمان به ایجاد اصلاحات گسترده، زمینه های شکوفایی نسبی اقتصاد و حیات شهری را هموار نمودند . نوشتار حاضر با طرح این سوال که بازخوانی اندیشه های ایرانشهری در رویکرد آبادگرایانه وزیران عهد مسلمانی ایلخانان چه جایگاهی داشته است؟ بر این باور است که آگاهی به اهمیت امنیت و عدالت، همنوایی مناسبات جامعه و حکومت، ضرورت اعتنای حکام به معیشت رعایا و اهتمام به عمران شهری و سازندگی، آنان را به ترغیب دستگاه ایلخانان به انجام اصلاحات گسترده در عهد مسلمانی واداشته است. بنابراین، وزرای ایرانی در این عصربا ایجاد تحول در حوزه ی اقتصاد و اجتماع، دریچه ای به سوی کارآفرینی گشودند تاساختار جامعه عصر ایلخانی را ماهیت نظام مندی ببخشند.
مدل سازی تغییرات کاربری اراضی بر پایه زنجیره مارکوف در روش LCM (نمونه موردی: شهر رامهرمز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش محیط سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۴
147 - 166
حوزههای تخصصی:
سنجش از دور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و مقدار تغییرات پوشش اراضی است که اطلاع از این تغییرات به عنوان اطلاعات پایه برای برنامه ریزی های مختلف اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش تغییرات کاربردی اراضی طی 20 سال گذشته با استفاده از نرم افزار TerrSat و امکان پیش بینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیره مارکوف منطقه رامهرمز مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، تصاویر سنجنده های TM لندست 5، OLI لندست 8 به ترتیب برای سال های 1996 و 2016 به همراه نقشه های توپوگرافی و پوشش منطقه استفاده شد. تصاویر هر دو مقطع زمانی به چهار طبقه کاربری اراضی: اراضی ساخته شده دست بشر، اراضی مزروعی، اراضی کشاورزی و بایر طبقه بندی شدند. بنا بر نتایج به دست آمده، اراضی ساخته شده توسط با میزان 1/39 درصد بیشترین تغییرات مثبت و اراضی دارای پوشش گیاهی با میزان 1/29- درصد بیشترین تغییرات منفی را در منطقه داشته اند و روند مناطق جنگلی روندی نزولی بوده است. سپس به وسیله مدل پیش بینی سخت و تصاویر طبقه بندی شده (1996-2016)، نقشه پوشش سال 2016 با به کارگیری مدل تغییر زمین پیش بینی شد. پس از ارزیابی مدل، میزان صحت کلی برابر با 09/83 و ضریب کاپای برابر با 79/0 به دست آمد که بیان کننده انطباق زیاد بین نقشه پیش بینی شده و نقشه طبقه بندی شده است. با وارد کرده نقشه پوشش زمین سال 2016 به مدل ساز تغییر زمین، نقشه پیش بینی پوشش سرزمین سال 2025 تهیه شد نتایج نشان داد 102 هکتار از اراضی کشاورزی، 178 هکتار از مناطق پوشش گیاهی کاهش می یابند.
مکان یابی ساختگاه سد زیرزمینی در حوضه آبریز رودخانه گز در استان هرمزگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در اغلب نقاط ایران که دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است، مدیریت منابع آب زیرزمینی از اولویت خاصی برخوردار است .یکی از راههای مفید در تأمین آب مورد نیاز بخشهای مختلف در این مناطق و مقابله با بحران خشکسالی، کمک به افزایش ذخایر آب زیرزمینی است .موضوع اصلی این تحقیق مکانیابی سدهای زیرزمینی در حوضه آبریز رودخانه گز در استان هرمزگان است. براین اساس، با استفاده از تحلیل ها و آنالیز های منطقه ای، مدل های ارتفاعی رقومی، اطلاعات ماهواره ای، خصوصیات هیدرولوژیکی، زمین شناسی و هواشناسی در نرم افزار های مناسب به خصوص GIS بصورت سنجش از دور، مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده از تحقیق سه سایت بعنوان گزینه مناسب جهت احداث ساختگاه سدزیرزمینی معرفی گردیده است. پس از بررسی های اولیه و بازدید صحرایی از محل سایت های پیشنهادی، سایت شماره (2) بعنوان سایت مستعد و دارای اولویت اول انتخاب گردید. این سایت به لحاظ زمین شناسی، بر روی واحدهای ماسه سنگی و کنگلومرایی و اندکی شیلی ماسه ای درشت دانه با نفوذپذیری خوب قرار دارد. رسوبات کواترنر شامل آبرفت ها و تراسهای آبرفتی نیز در حاشیه پهنه سیلابی رودخانه گز با نفوذپذیری قابل قبول دیده می شوند. شیب سطحی رودخانه 5/2 % ارزیابی گردید که به لحاظ توپوگرافی، مستعد احداث سد زیرزمینی است. حجم آبگیری مخزن سایت پیشنهادی در هر نوبت برابر با 777600 متر مکعب برآورد و مخزن سد در مدت حدود 69 روز پر خواهد شد. لذا با مدیریت مناسب، امکان آبگیری 4-3 نوبت در سال وجود دارد. بدین ترتیب حجم آبگیری سالانه سد در 4 نوبت، حدود 3.110.400 متر مکعب برآورد می شود.
تحلیل پدیده انگ و گرایش به مصرف موادمخدر (مطالعه موردی: پارک میثاق تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال دهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۰
145 - 168
حوزههای تخصصی:
زمینه و هدف: بسیاری از افراد صرفاً به خاطر یک دلیل، «استیگما» را تجربه نمی کنند. آن ها ممکن است بر اساس تعصبات مختلف از قبیل گرایش جنسی، جنسیت، فرهنگ و معلولیت فیزیکی در معرض تبعیض قرار گیرند. پژوهش حاضر می کوشد امر پدیده انگ و گرایش به مصرف موادمخدر را در پارک میثاق تهران مورد مداقه قرار دهد.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی است. همچنین به لحاظ زمانی روش مقطعی و به لحاظ ماهیت داده کمی است. در پژوهش حاضر از تعداد (۳۰) نفر افراد درگیر با موادمخدر به روش نمونه گیری قضاوتی از طریق ابزار پرسشنامه استفاده و برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل عاملی و از نرم افزارهای «اس پی اس اس» استفاده شد.
یافته ها: این پژوهش نشان داد بیشترین مقدار بارهای عاملی در زیرشاخص های احساس ناامنی و تنهایی دیده می شود. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین مقدار همبستگی انگ اجتماعی در میان افراد و گرایش به مصرف موادمخدر آنان با شاخص پذیرش هویت جدید بوده است.
نتایج: احساس ناامنی و تنهایی با امر پس راندن اجتماعی از جانب افراد جامعه، رها شدن به حال خود و عدم دریافت حمایت از جانب خانواده، اقوام، بستگان و دوستان همبستگی ارتباط مستقیمی داشته و به طوری که فرد در مقابل واکنش های اجتماع ممکن است درصدد کسب هویتی جدید قرار گیرد. از سویی معتادان به سبب انقطاع روابط اجتماعی خود با سایر اقشار اجتماعی و ناگزیر بودن تعامل با افرادی از سنخ خود، هویتی را برای خود رقم می زنند که با وضعیت کنونی شان پیوند نزدیک دارد.
ارزیابی عوامل موثر بر بهبود صنعت گردشگری با تاکید بر توسعه درآمد پایدار در شهر رامسر مورد مطالعه (دو طرح چشمه آبگرم و تله کابین رامسر)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۳
119 - 133
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عوامل موثر بر بهبود صنعت گردشگری با تاکید بر توسعه درآمد پایدار در شهر رامسر در رابطه با دو طرح چشمه آبگرم و تله کابین رامسر به صورت توصیفی- تحلیلی و به شیوه پیمایشی صورت گرفت. بدین منظور از طریق منابع کتابخانه ای و همچنین تهیه پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان و متخصصان حوزه مدیریت شهری در شهرستان رامسر داده های لازم گردآوری گردید و سپس از طریق تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) شاخص های لازم تعیین و داده های گردآوری شده حاصل از نظر جامعه آماری در نرم افزار اکسپرت چویس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در ارزیابی شاخص های اصلی، شاخص"مدیریت و برنامه ریزی" با وزن 0.289 از بیشترین اهمیت برخوردار بوده و شاخص های"مسائل اقتصادی"، "مسائل امنیتی"، "امکانات رفاهی" و "مسائل فرهنگی و اجتماعی" به ترتیب با اوزان 0.284، 0.240، 0.100 و 0.087 در رتبه های دوم تا پنجم قرار دارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که نقش و اهمیت برنامه ریزی در صنعت گردشگری می باشد به گونه ای که با وجود تامین تمامی شاخص ها در صورت عدم تدوین برنامه ای که چشم انداز صنعت گردشگری را به خوبی روشن ننماید، وجود منابع مالی و رفاهی کمکی به صنعت گردشگری در این شهرستان نخواهد نمود و امینت مورد نظر گردشگران نیز تامین نخواهد شد.
پهنه بندی خطر سیلاب تحت تاثیر تغییرات اقلیمی با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT در محیطGIS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز قره سو، استان گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی پهنه سیل در شرایط تغییر اقلیم براساس سناریوهای پنجمین گزارش ارزیابی هیئت بین الدول تغیییر اقلیم در حوضه قره سو (استان گلستان (انجام شد. داده های روزانه شبیه سازی شده برای آینده را می توان به عنوان ورودی مدل های هیدرولوژیکی لحاظ کرده و نتایج آن را در برنامه های بلندمدت توسعه منابع آب منظور نمود. این تحقیق شامل دو فاز اقلیمی و هیدرولوژی است. در فاز اقلیمی، داده های روزانه دمای حداقل، حداکثر، بارش و ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک هاشم آباد گرگان در دوره 2001–2020 با استفاده از مدل آماری LARS-WG شبیه سازی شد و پس از اطمینان از کارایی این مدل در شبیه سازی پارامترهای هواشناسی مذکور در حوضه آبخیز قره سو استان گلستان، جهت بررسی تاثیر پدیده تغییر اقلیم بر رواناب منطقه مورد مطالعه، داده های سه سناریوی A2 (سناریوی حداکثر)، A1B (سناریوی حد وسط) و B1 (سناریوی حداقل) مدل HadCM3 در دوره 2021-2050 با مدل آماری LARS-WG کوچک مقیاس گردید. در فاز هیدرولوژیکی، بارش- رواناب با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT شبیه سازی و پس از واسنجی (از ۱ ژانویه 2012 تا ۲۹ دسامبر 2016) و اعتبارسنجی این مدل (۳۰ دسامبر 2016 تا ۲۹ دسامبر 2018)، داده های دما و بارش خروجی مدل LARS-WG به مدل SWAT وارد شده و تغییرات رواناب تبعی تغییر اقلیم در دوره های آتی نسبت به دوره پایه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بر اساس برآورد مدل LARS-WG برای سناریوهای مورد بررسی در دوره های آتی میانگین دمای حوضه آبخیز قره سو به میزان 56/0 تا 4 درجه سلسیوس افزایش می یابد. مقدار بارش نیز در مقایسه با دوره پایه به میزان 10 تا 24 درصد کاهش نشان می دهد. در پایان نیز سیلاب حوضه مورد مطالعه با تلفیق نقشه متوسط رواناب تحت سناریو A2، فاصله از رودخانه و ضریب شکل حوضه با استفاده از روش Fuzzy-AHPدر محیط GIS پهنه بندی شده است. با توجه به پهنه بندی، 44 درصد در خطر زیاد و بسیار زیاد می باشد.
تدوین الگوی تحقق پذیری توسعه پایدار برمبنای شاخص های شکوفایی شهری (نمونه موردی: شهر جدید عالیشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵
189 - 204
حوزههای تخصصی:
شکوفایی شهری، رویکردی نوین و اساسی برای تبیین چشم انداز و مسیر تحقق توسعه و نمونه خاص تر آن، یعنی پایداری در شهرهای امروزی محسوب می شود که با مشکلات عدیده ای در ابعاد مختلف روبه رو هستند. از طرفی مفهوم این رویکرد ارتقادهنده یک الگو یا مدل جدید از طراحی شهری برمبنای نظریات جهانی و درعین حال تطابق پذیر با شرایط، ماهیت و پویایی های زمینه ای و محلی است. با توجه به اهمیت برنامه ریزی و طراحی شهرهای امروزی برمبنای شاخص های شکوفایی شهری، تحقیق حاضر با هدف تدوین الگوی تحقق پذیری توسعه پایدار برمبنای شاخص های شکوفایی در شهر جدید عالیشهر نگارش شده است. در این راستا، روش تحقیق آمیخته (ترکیبی از رویکردهای کمّی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت تحلیلی-توسعه ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و مسئولان شهری عالیشهر بوده که با توجه به مشخص نبودن تعداد جامعه آماری از فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد برای تعیین حجم نمونه استفاده شده و حجم نمونه 90 نفر برآورد شده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات نیز از روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر شکوفا در شهر جدید عالیشهر به ترتیب عبارت اند از: زیرساخت ها، بهره وری، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت و پایداری محیط زیست که به ترتیب میزان تأثیرگذاری آن ها برمبنای مدل ساختاری 79/0، 67/0، 58/0، 56/0 و 51/0 است. همچنین مؤلفه های تأکید بر هوشمندسازی عملکردهای مختلف، تنوع در کسب وکارها، ارتقای مهارت های شهروندی، سرزندگی فضاهای شهری و دسترسی مناسب به انواع امکانات و خدمات شهری از مؤلفه های تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر شکوفا در عالیشهر هستند.
تحلیلی بر چرخه حیات اجتماعی در مقصد های گردشگری فرهنگی، مورد مطالعه: شهر ماسوله(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۰
141 - 169
حوزههای تخصصی:
گردشگری فرهنگی از جمله اشکال گردشگری جایگزین است که با توجه به دامنه اثرات زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی آن در مقصد، سهمی اثر بخش در فرایند توسعه پایدار را، بر عهده دارد؛ رهیافت "چرخه حیات اجتماعی" ازجمله ابزارهای عملیاتی متأخر برای ارزیابی اثرات اجتماعی – اقتصادی در مسیر نیل به توسعه پایدار به شمار می اید و اثربخشی آن در حوزه ی گردشگری و مقصد گردشگری فرهنگی، درچارچوب مقاله حاضر برای اولین بار در معرض آزمون واقع شده است. هدف راهبردی پژوهش حاضر که برآمده از ترکیب روش اسنادی و میدانی است، تحلیل دیدگاه ذینفعان در خصوص اثرات اجتماعی – اقتصادی پایدار حاصل از توسعه گردشگری فرهنگی در شهر ماسوله و همچنین شناخت دامنه تفاوت در ترتیب اهمیت دسته های اثر در شاخص کل چرخه حیات اجتماعی است. یافته ها و نتایج تحقیق از دیدگاه ذینفعان حاکی ازآنست که بطور کلی، تأثیر گردشگری بر روی دسته های اثر چرخه حیات اجتماعی مثبت و در این میان اهمیت "حکمروایی" بیشتر از سایر دسته های اثر در شاخص کل چرخه حیات اجتماعی تاثیر گذار بوده است، همچنین، میان دسته های اثر چرخه ی حیات اجتماعی مقصد، همبستگی وجود دارد و ضریب همبستگی "شرایط کار" نسبت به سایر ابعاد در مقصد فرهنگی ماسوله، بیشتر می باشد.
تدوین مدلی جهت تبیین عوامل موثر بر استفاده ی گردشگران خارجی از ارتباطات توصیه ای در انتخاب شهر اصفهان به عنوان مقصد گردشگری
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۴ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۹
11 - 29
حوزههای تخصصی:
ارتباطات توصیه ای یکی از مهم ترین منابع اطلاعاتی مورداستفاده گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری است. با ظهور ابزارهای تجارت الکترونیک، گردشگران از این ابزارها برای انجام ارتباطات توصیه ای استفاده می کنند. بنابراین، پژوهش حاضر درصدد بررسی عوامل مؤثر (ارزش های ادراک شده، کیفیت اطلاعات، قابل اعتماد بودن اطلاع دهنده) بر استفاده گردشگران خارجی از ارتباطات توصیه ای الکترونیک در انتخاب شهر اصفهان به عنوان مقصد گردشگری است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی پیمایشی مقطعی است. جامعه آماری این پژوهش را 200 نفر از گردشگران خارجی تشکیل می دهد که در بازه زمانی بهار 1395 به اصفهان سفر کرده اند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد که پایایی و روایی آن به تأیید رسید. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی در نرم افزارهای SPSS و AMOS انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد متغیرهای ویژگی های فواید ادراک شده، لذت ادراک شده، کیفیت اطلاعات و قابل اعتماد بودن اطلاع دهنده بر پذیرش ارتباطات توصیه ای الکترونیکی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین، نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین سهولت استفاده ادراک شده و انگیزه استفاده از ارتباطات توصیه ای الکترونیکی ارتباط مثبت و معنی داری وجود ندارد. درنهایت، نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین ویژگی سهولت استفاده ادراک شده و لذت ادراک شده ارتباط معنی داری وجود ندارد.
نقشه دانش مطالعات تغییر اقلیم و گردشگری بر اساس روش فرا تحلیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
روش علم س نجی ب ه محقق ان کم ک می کن د ت ا دیدگاه های متفاوت محققان و خلاءه ای موج ود در مطالع ات در یک زمینه خاص دانش ی را شناس ایی و بررس ی نمایند. هدف اصلی از این پژوهش، شناخت جامع از مطالعات انجام شده در زمینه "تغییرات اقلیم و گردشگری" در چهار بخش اصلی (هستی شناختی، چرایی، چالش ها و راهبردها) از طریق بررس ی مس تندات علم ی مرتبط در جهان و ایران اس ت. روش پژوهش،کیفی و نوعی از متامطالعه به نام فراترکیب است. فراترکیب از نوع مطالعات کیفی است. تفسیر و تحلیل عمیق مطالعات انجام شده برای فهم عمیق تر موضوعات مهم است. در این پژوهش جهت دستیابی به هدف اصلی تحقیق، از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروس استفاده شده است. برای گ ردآوری داده ا از روش کتابخان ه ای استفاده شده است. در راستای انجام پ ژوهش پس از طراحی سؤالات پژوهش، جستجویی نظاممند بر اساس کلیدواژه های مرتبط، از پایگ اه ه ای داده هدف Scopus وWeb of Science،Elsevier صورت گرفته است. جهت شناخت ِروند توسعه و تکامل حوزه و مهمترین مفاهیم مطرح در مطالعات تغییر اقلیم و صنعت گردشگری از نرم افزار VOSviewer استفاده شده است و از تجزیه و تحلیل خوشه ای و روش پیکربندی هم واژه در نرمافزار SciMAT در جهت شناخت ساختار تحقیقات تغییرات آّب و هوا در صنعت گردشگری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگوی تحقیقات در چهار خوشه اصلی شاملِ ارزیابی، تاثیرات، آسیب پذیری و مطالعات سازگاری و ایجاد روند کاهشی دسته بندی شده است. در دهه اخیر مطالعات به سمت تحقیقات سازگاری با تغییرات اقلیمی و راهبردهای کاهش تغییرات اقلیمی و بررسی هم زمان تاثیرات کویید 19 و تغییر اقلیم بر صنعت گردشگری و گردشگری پایدار رفته است.
مطالعه رفتار کارآفرینی بوم گردی زنان روستایی در استان فارس با استفاده از نظریه ی داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کارآفرینی بوم گردی یکی از روش های توانمندسازی زنان روستایی با اتکا به ظرفیت و پتانسیل محلی منطقه ی زندگی محسوب می شود. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل اصلی در رفتار کارآفرینی بوم گردی زنان روستایی استان فارس با استفاده از روش نظریه ی داده بنیاد است. جامعه ی مشارکت کننده ی این پژوهش از صاحب نظران و متخصصان حوزه ی زنان روستایی و کارآفرینی در دفتر توسعه ی فعالیت های کشاورزی زنان روستایی و عشایری، سازمان جهاد کشاورزی استان فارس و همچنین دیگر صاحب نظرانی از سایر سازمان های وزارت جهاد کشاورزی و زنان کارآفرین روستایی تشکیل شده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 27 نفر از صاحب نظران به منزله ی نمونه ی آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق بر پایه ی مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار تحلیل کیفی MAXQDA22 انجام شد. براساس مصاحبه های انجام شده، 493 مفهوم و 15 مقوله ی محوری شناسایی شدند که در قالب مدل پارادیمی شش بعدی استراوس و کوربین جای گذاری شدند. با بررسی دقیق این مقوله ها، مقوله های اصلی رفتار کارآفرینی بوم گردی با سه مقوله ی فرعی (فردی، اجتماعی و اقتصادی)، شرایط علّی با دو مقوله ی فرعی (عوامل بیرونی و درونی)، شرایط زمینه ای با دو مقوله ی فرعی (سیاست های کلان با هدف حمایت از کسب وکارهای بوم گردی و وجود امنیت قابل قبول برای گردشگران)، شرایط مداخله گر با سه مقوله ی فرعی (پذیرش فرهنگی، سرمایه ی اجتماعی، رویکرد چندکارکردی وم گردی)، راهبردها با سه مقوله ی فرعی (توانمندسازی زنان روستایی در زمینه ی گردشگری روستایی و عشایری، برپایی نمایشگاه ها و جشنواره ها، حمایت از زنان کارآفرین در حوزه ی بوم گردی) و پیامدها با دو مقوله (مثبت و منفی) دسته بندی شدند.
شناسایی اقدامات اولویت دار در برنامه ریزی توسعه گردشگری روستایی (نمونه موردی مطالعه: شهرستان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از مهمترین مشکلات مردم در فضاهای روستایی استان کرمانشاه، بیکاری و عدم تنوع در فعالیت های اقتصادی است. امروزه گردشگری به عنوان راهی جهت ایجاد اشتغال و افزایش درآمد روستاییان محسوب می شود. هدف کلی این مقاله، شناسایی اقدامات اولویت دار در برنامه ریزی توسعه گردشگری روستایی شهرستان کرمانشاه می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و برای انجام آن از روش توصیفی(پیمایشی- زمینه یابی) استفاده شده و ابزار جمع آوری اطلاعات مبتنی بر تلفیقی از روشها نظیر؛ مشاهده میدانی، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه با روستاییان بوده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیش از 52 نقطه – جاذبه در روستاهای شهرستان کرمانشاه وجود دارد که با برنامه ریزی و ساماندهی آنها می توان به توسعه صنعت گردشگری روستایی کمک کرد. بیشتر این جاذبه ها (28 مورد) از نوع مذهبی– زیارتی بوده و اکثر آنها از دسترسی مناسب برخوردار نیستند. از بین این جاذبه ها تنها 5 نقطه – جاذبه دارای شعاع عملکرد منطقه ای بوده و مابقی از شعاع عملکرد ناحیه ای و محلی بهره مندند. همجواری کلان شهر کرمانشاه با فضاهای روستایی شهرستان کرمانشاه، به ضرورت برنامه ریزی و ساماندهی این جاذبه ها جهت جذب گردشگر از کلان شهر کرمانشاه می افزاید.
ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه تقاضای گردشگری پرنده نگری مورد مطالعه: تالاب میانکاله، استان مازندران
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۴ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۸
13 - 23
حوزههای تخصصی:
تماشای پرندگان یا "پرندهنگری" به یکی از مهمترین بازارهای روبه رشد اکوتوریسم تبدیل شده است. در این رابطه اکوتوریسم به عنوان رویکرد جدید گردشگریهای مبتنی بر طبیعت، در دهههای اخیر، از اهمیت بسزایی در برنامههای توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان، برخوردار گشته است. ایران به دلیل تنوع زیستگاهی، به ویژه تالابها، دو سوم پرندگان خاورمیانه را در خود جای داده است، اما سهم آن از پرندهنگری دنیا در مقایسه با سایر کشورها بسیار محدود است. هدف اصلی پژوهش حاضر ضمن تأکید بر اهمیت توسعه پرندهنگری )در قالب اکوتوریسم( به عنوان یک شیوهی حفاظت از زیستگاههای پرندگان در اکوسیستمهای تالاب، با هدف قرار دادن تقاضا و بررسی عوامل مؤثر بر جذب گردشگران پرنده نگر در تالاب میانکاله، به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای تالابی کشور است. در این پژوهش دادههای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه مبتنی بر عناصر آمیخته بازاریابی جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق گردشگران پرندهنگر تالاب میانکاله در سال 1315 مورد پرسشگری قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل یافتهها، آزمون فرض آماری میانگین یک جامعه )آزمون T( و با استفاده از نرم افزار SPSS ، تأثیر هر یک از عناصر آمیخته بازاریابی در جذب گردشگران پرنده نگر مورد سنجش قرار گرفت. در آخر نیز با استفاده از آزمون فریدمن این عناصر، الویت بندی گردیدند. نتایج این پژوهش نشان داد که گرچه تمام عناصر در جذب گردشگران پرنده نگر تأثیر مثبت و معناداری دارند، اما تفاوت مهمی در اولویت آنهااست که عناصر به ترتیب فرد و برنامهریزی از دیدگاه گردشگران و محصول در اولویت قرار دارند
توسعه پایدار گردشگری روستایی با رویکرد کاهش فقر (موردپژوهش روستای بیشه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲
43 - 58
حوزههای تخصصی:
گردشگری فعالیتی است همه جانبه که در توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار مؤثر است. از طرفی گردشگری در جهت کاهش فقر به منظور افزایش دریافت سود خالص قشر فقیر از گردشگری و اطمینان از کمک رشد گردشگری به کاهش فقر، طراحی شده است. این پژوهش با هدف برنامه ریزی گردشگری پایدار با تأکید بر کاهش فقر در روستای بیشه که از مناطق دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان خرم آباد است تدوین گردیده است که در بطن خود از مفاهیم گردشگری روستایی نیز استفاده می کند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است. در شناخت از روش های مطالعات اسنادی و روش های پیمایشی نظیر پرسشنامه استفاده شده است. در پرسشنامه از مردم بومی، مسئولین و گردشگران نظرخواهی شد و به دلیل پایین بودن تعداد جامعه آماری از روش اشباع نظری برای دستیابی به تعداد هر نمونه استفاده شد. در تجزیه وتحلیل از روش های برنامه ریزی راهبردی نظیر ماتریس qspm و جدول سوات استفاده شد. همچنین بر اساس مدلی منتج شده از سه گونه گردشگری مطرح شده در پژوهش، شش مقوله جاذبه های توریستی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، آموزشی، محیط زیستی و دولتی با شناخت، تحلیل و ارائه راهکارها مسیر دستیابی به اهداف را ترسیم کردند. در پایان نتایج تحقیق نشان داد که روستای بیشه به همراه روستاهای قمر آن می توانند از طریق زیرساخت سبز (سبزراه ها) به یکدیگر متصل شوند و یک مجموعه ی گردشگری ایجاد شود و گردشگر بیشتری را به این منطقه جذب کنند، از پتانسیل های طبیعی و صنایع دستی روستا استفاده شود و با مشارکت مردم در فعالیت های مربوط به گردشگری، فقر مردم محلی این منطقه نیز کاهش یابد.
شناسایی و اولویت بندی راهبردهای توسعه گردشگری ورزشی در فضاهای شهری: شهرستان گنبدکاووس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
90 - 100
حوزههای تخصصی:
در سراسر جهان، فضاهای شهری، برای سالیان متمادی در زمره با اهمیت ترین مکان ها برای اهداف گردشگری بوده اند. بگونه ای که، امروزه، مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک برای چنین فضاهایی، نیازمند دیگاه های پویا و نظام یافته ای دارد که با استفاده از ابزارها و محرک های شهری، می توان پیشبرد آنها را تضمین نماید. از جمله این محرک ها، صنعت گردشگری بویژه گردشگری ورزشی است. براساس استعدادهای گردشگری ورزشی کشور، در مناطق مستعدی مانند شهرستان گنبدکاووس، دستیابی به برنامه ریزی و مدیریت هدفمند، ضروری بنظر می رسد. از اینرو، پژوهش حاضر، جهت تدوین و انتخاب استراتژی؛ از تحلیل استراتژیکی استفاده کرده که نیازمند شناسایی و تحلیل قوت ها و ضعف های درونی و فرصت ها و تهدیدهای بیرونی محیط مورد بررسی دارد. ماتریس SWOT از جمله تکنیک هایی است که می توان جهت تحلیل استراتژیک از آن بهره برد. این ماتریس، قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدات محیطی را ارزیابی می کند، اما نتایج آن، توانایی ارزیابی تناسب گزینه های تصمیم، براساس عوامل و رتبه بندی آنها را ندارد. بنابراین، در این پژوهش، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای محاسبه وزن و اهمیت هرکدام از معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده، استفاده گردیده است. براساس نتایج حاصله، فرصت های بیرونی با وزن نسبی 0.375، قوت های داخلی با 0.342 و تهدیدهای بیرونی با 0.178 و در نهایت ضعف های داخلی با 0.105 بترتیب اولویت قرار گرفتند. علاوه برآن، نتایج نشان می دهد که مهم ترین استراتژی کاربردی برای توسعه گردشگری ورزشی فضاهای شهری شهرستان گنبدکاووس، استراتژی SO با شاخص مطلوبیت 0.437 می باشد
Evaluating and Prioritizing Urban Tourism Capabilities in Qazvin(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
Tourism is the driving force behind economic development. This industry is the most incredible and widespread service industry in the world in terms of economic, social, cultural and political affairs. The garden of Qazvin city from the historic cities and a hundered years old Iranian capital of the Safavid era as the center of the province with unique monuments (works of the Sassanid to Pahlavi periods), the cultural (calligraphic capital of Iran) and natural (Alamut area with geotouristic capabilities) Is a beautiful and tourism city in our country. The aim of this research is to evaluate the tourism sites of Qazvin city using urban tourism criteria for introducing tourism markets. The research methodology is a descriptive-analytical type that, after the preliminary studies of thirteen sites based on selected criteria, is selected through eleven tourism criteria, including distance from communication routes, hotels, urban squares, community spaces, terminals, number of tourists, The variety of attractions, the level of attractiveness, the level of advertising and services, the number of points of view and the difference of vision, was evaluated. These criteria were weighed through the AHP hierarchy method and, in combination with the information of each site, for each criterion, was determined by the Copras decision method and the final value of each site. The results of the research showed that the sites, the Chehelsotun Museum Palace, Saad al-Saltanah Palace, Head on top of the Qapo, Atiq Jamaat Mosque are the best and most prestigious sites in the planning process.
توزیع فضایی زیرساخت های توسعه پایدار روستایی در شهرستان نهبندان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از موانع مهم بر سر راه توسعه، وجود پدیده نابرابری و عدم توازن های اقتصادی و اجتماعی در کشور یا در سطح منطقه است. توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه های مهم اقتصاد پویا و سالم است. در جریان هرگونه تصمیم گیری اعم از برنامه ریزی، مدیریت، ارزیابی و یا کنترل چنانچه در طلب و جستجوی شرایطی مطلوب هستیم، باید در راستای ایجاد تعادلی منطقی و واقع بینانه بین مناطق به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات حرکت نمود. گام اول درجهت چنین حرکتی شناخت وضع موجود و امکانات و محدودیت های آن است. برنامه ریزان جهت تحقق این امر سعی در کاهش نابرابری ها و عدم تعادل ها از طریق تدوین و اجرای برنامه های متعدد محرومیت زدایی و گسترش یکپارچه جنبه های مثبت توسعه یافتگی دارند. به کارگیری معیارها و روش های کمی جهت سطح بندی سکونتگاه ها در سیستم فضایی مناطق، نه تنها موجب شناخت تفاوت میان سکونتگاه ها می گردد، بلکه این سطح بندی معیاری برای تعیین مرکزیت، همچنین تعیین انواع خدمات موردنیاز و تعدیل نابرابری بین سکونتگاه ها است. هدف از این پژوهش سطح بندی بخش های دو گانه مناطق روستایی شهرستان نهبندان به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات روستایی است. روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی بوده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد از دو بخش شهرستان نهبندان، مناطق روستایی بخش مرکزی از خدمات بیشتری برخوردارند و توزیع خدمات نسبت به بخش دیگر در این بخش متوازن تر بوده است. بدین سان، الگوی توزیع فضایی زیرساخت ها مبین قطب رشد و انباشت امکان در مکان های مرکزی است. لذا ضرورت دارد روستاهای بخش شوسف یعنی سکونتگاه هایی که پیرامون مرکز هستند نیز در اولویت برنامه ریزی روستایی قرار گیرد.