درخت حوزه‌های تخصصی

دوره نوجوانی، از دوره های بسیار حساس و در عین حال، تأثیرگذار در زندگی هر شخصی است. نوجوانان در این سنین بسیار تأثیرپذیر، احساساتی و عجول هستند. از این رو همواره سعی شده تا دبیران و خانواده های نوجوانان را در جریان ویژگی های خاصشان قرار گذاشته و آگاهی داد، اما تمام تأثیرپذیری این افراد به واسطه رفتارها صورت نمی پذیرد. امروزه علم روانشناسی محیط اثبات کرده است که محیط ها و فضاهای مختلفی که نوجوانان در آنها اوقات خویش را سپری می کنند، می توانند بر ذهن و رفتارشان مؤثر باشند. از آنجا که یکی از فضاهای زندگی نوجوانان را مدرسه تشکیل می دهد، شایسته است که مدارس نوجوانان، زمینه ساز رشد و پرورش رفتارهای مثبت آنها باشند. مشخص نمودن نقش انعطاف پذیری معماری مدارس و شاخص های آن (تنوع پذیری، تغییرپذیری و تطبیق پذیری) بر مهارت اجتماعی دانش آموزان نوجوان و تعیین نمودن تأثیرگذارترین شاخص بر مهارت اجتماعی نوجوانان از اهداف تحقیق بوده اند. روش تحقیق به کار رفته در پژوهش پیش رو، کاربردی، کیفی- کمی از نوع توصیفی- تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی با کمک مدارک، مقالات و کتب مرتبط با موضوع و همچنین مشاهده فردی، پرسش نامه مهارت اجتماعی ایندربیتزن و فوستر (1992) و پرسش نامه انعطاف پذیری محقق ساخته (با آلفای کرونباخ 887/0) بوده است. سه مدرسه از اداره آموزش و پرورش شیراز به صورت نمونه گیری غیراحتمالی هدف مند انتخاب شده تا با کمک توزیع پرسش نامه های مذکور به صورت تصادفی و تحلیل آنها به کمک نرم افزار SPSS و همچنین مشاهده فردی، اهداف تحقیق محقق گردد. گفتنی است که انعطاف پذیری فضاهای آموزشی و شاخص های آن، متغیر مستقل و مهارت اجتماعی نوجوانان، متغیر وابسته تحقیق بوده اند. یافته ها حاکی از آنند که انعطاف پذیری فضاهای آموزشی و شاخص های آن (تنوع پذیری، تغییرپذیری و تطبیق پذیری) در افزایش مهارت اجتماعی دانش آموزان نوجوان دختر در مقطع متوسطه دوم مؤثر است و تغییرپذیری معماری مدارس تأثیر بیشتری بر افزایش مهارت اجتماعی دانش آموزان دارد.

در دنیای امروز صنعت گردشگری از مهمترین بخش هایی است که در اقتصاد هر کشور در زمینه اشتغال زایی و کسب درآمد می تواند تاثیرگذار باشد. از صنعت گردشگری به منزله ابزاری جهت شناسایی هویت فرهنگی کشورها استفاده شد و همچنین از بخش های مهم اقتصادی محسوب می گردد. به طوری که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه، فعالیت های مربوط به صنعت گردشگری را روشی مطمئن با چشم اندازی روشن برای توسعه پایدار جوامع روبه رشد شهری و روستایی معرفی کرده اند. صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنایع خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته است. به گونه ای که صنعت گردشگری با صنایعی چون نفت و خودروسازی رقابت می کند و یکی از مهمترین عوامل موثر در توسعه کشورها است به طوری که به واسطه آن فرصت های شغلی، تعاملات اجتماعی و فرهنگی و حتی برنامه های حفظ محیط زیست ایجاد می شود. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر توسعه مناطق گردشگری مازندران با رویکرد مشارکتی با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای رسیدن به این هدف به بررسی محدوده مورد مطالعه با تحلیل Swot پرداخته و نقاط قوت گردشگری این استان شناسایی شد و با نظر کارشناسان به تک تک عوامل تاثیر گذار امتیاز و رتبه داده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی(IE) راهبردهای محافظه کارانه به عنوان راهبردهای اجرا شدنی مطرح اند. و توسعه گردشگری شهری یک سری از مهمترین و اصلی ترین انگیزه ها را دنبال می کند که آشنایی با اهداف توسعه گردشگری شهری می تواند کمک بسیار بزرگی را برای َآشنایی با مفهوم توسعه گردشگری و کسب درآمد داشته باشد.

یکی از راهبردهای توسعه اقتصاد روستایی توسعه خوشه های صنعتی مبتنی بر صنایع کشاورزی است که زمینه ساز تحقق توسعه پایدار روستایی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرات شکل گیری خوشه های صنعتی در پایداری اقتصاد روستایی در شهرستان طارم است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش های میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شده است. قلمرو مکانی پژوهش شهرستان طارم در استان زنجان است که براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای ۴۶۶۴۱ نفر جمعیت بوده که ۳۹۹۲۷ نفر آنها (85.6%) در روستاها زندگی می کنند. جامعه آماری شامل 196 نفر از مدیران روستایی (دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی)، خبرگان و آگاهان محلی، صاحبان صنایع و بنگاه های اقتصادی خرد، افراد شاغل در صنایع روستایی و شهری، کارشناسان و مسئولان ادارات و سازمان هایی که با مناطق روستایی ارتباط تنگاتنگی دارند، بوده است. برای شناسایی نمونه ها از روش کیفی هدفمند (گلوله برفی و روش متواتر نظری) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج نشان می دهد بین شکل گیری خوشه های صنعتی با شاخص اشتغال با ارزش 545/0، درآمد با ارزش 690/0، افزایش سرمایه گذاری با ارزش 405/0، افزایش تولید با ارزش 620/0 و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباط با ارزش 749/0 در سطح آلفای 001/0 رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، شکل گیری خوشه های صنعتی در شهرستان طارم بیشترین تأثیر را بر افزایش تولیدات کشاورزی و غیرکشاورزی روستاییان با مقدار کلی 706/0 و افزایش اشتغال در زمینه های مختلف برای جوانان روستایی و در نتیجه کاهش مهاجرت های روستا- شهری در پی خواهد داشت. با توجه به تمرکز عمده تولید محصول زیتون، این منطقه می تواند قطب خوشه های صنعتی- کشاورزی مبتنی بر زیتون قرار گیرد و بنابراین پیشنهاد می شود برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای ایجاد زیرساخت های لازم در این زمینه انجام گرفته گیرد.

جمهوری ارمنستان یکی ازکشورهای حوضه قفقاز جنوبی و دارای مرز مشترک با ایران است.این کشورعلیرغم عدمدسترسی به آبهای آزاد و محاصره اقتصادی توسط دو کشور همجوار (جمهوری آذربایجان و ترکیه)، دارای موقعیت ژئوپلیتیک خاصی درمنطقه بوده و روابط دوستانه ای نیز با جمهوری اسلامی ایران دارد. در این پژوهش با هدف تبیین نقش ارمنستان درتوسعه ژئوپلیتیک ایران در منطقه و تحلیل عوامل واگرا و همگرا درروابط دو کشور از طریق بررسی اطلاعات گردآوری شده اینگونه استدلال شده است که توسعه فعالیت های دیپلماتیک ، تجاری ، امنیتی و... فی ما بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان ، سبب ایجاد ثبات ، امنیت و توسعه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه گردیده واز سوی دیگر به استناد چنین استدلالی، توسعه روابط بین دو کشور سبب کاهش دخالت و ایجاد تنش توسط قدرت های منطقه ای خواهد گردید.

کارل پوپر بی شک یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان علم قرن بیستم است. تاآنجا که می توان گفت فلسفهعلم در قرن بیستم باآرایویگره خورده است.ارائه یک نظریه منسجم و قابل دفاع درباره روش شناسی علم -به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای فرهنگی بشر از مهمترین برنامه های پژوهشی پوپر بود. این مقاله، به توضیح تلاش های پوپر برای نقد پوزیتیویست منطقی می پردازد. بعد از اشاره به دیدگاه پوزیتیویست های منطقی، به دو ایراد مهمی اشاره می شود که پوپر بر این دیدگاه وارد می سازد: مسئله استقرا و نظریه باری مشاهده؛ و بدین ترتیب، پوپر بنیان های نظری پوزیتیوسیت منطقی را به چالش می کشد. نگارنده، بعد از آن، به ابطال گرایی به عنوان راه حل مناسب پوپر برای کنار گذاشتن پوزیتیوست منطقی اشاره می کند و با ارائه توضیحات مناسب روشن می سازد که پوپر چگونه در نظریه علم شناسی جدید خود ابطال گرایی ایرادات وارد بر پوزیتیوست منطقی را مرتفع می سازد. با اینکه این نظریه بصیرت هایی را با خود به همراه دارد، ولی ضمن اشاره به نقد های وارد بر آن، نشان داده می شود که ابطال گرایی هم با ضعف هایی جدی مواجه است و نتواسته به صورت معقولی ایرادات مربوط به نظریه باری مشاهده و استقرا را مرتفع سازد.

سیاست و مؤلفه های وابسته به آن جایگاه و نقش برجسته ای در روابط میان کشورها و سنجش قدرت ملی آن ها دارد، در این میان قدرت دفاعی کشورها نیز بی تأثیر از سیاست های حاکم بر کشورها و عوامل و متغیرهای سیاسی نبوده و افزایش قدرت نظامی-دفاعی کشورها رابطه مستقیم و معناداری با عوامل سیاسی حاکم و تصمیم گیری های سیاسی دارد. در همین راستا در مقاله پیش رو در راستای پاسخ به این سؤال که از میان عوامل سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران، کلیدی ترین و تأثیرگذارترین عوامل کدامند؟ با هدف شناسایی عوامل سیاسی کلیدی مؤثر بر قدرت دفاعی ایران، با مبنا قرار دادن نظریه بازدارندگی به عنوان چارچوب نظری تحقیق و تلفیقی از روش های توصیفی-تحلیلی و پیمایشی(استفاده از نظر 50 نفر از خبرگان و تکمیل پرسشنامه)، ضمن شناسایی نیروهای پیشران سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، عوامل سیاسی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص و سناریوهای مربوط تدوین گردیده است. بر طبق یافته ها و نتایج عوامل سیاسی کلیدی بدست آمده می بایست در تدوین راهبردهای نظامی و دفاعی کشور لحاظ و مورد توجه قرار گیرند.

توسعه روزافزون صنعت و گسترش شهرنشینی، موجب مهاجرت روستائیان به شهرها و از بین رفتن رضایتمندی و دل بستگی آنان به روستاها و سکونتگاهشان شده که نتیجه آن، از بین رفتن تدریجی ارزش های هویتی و اصالت محیط روستاهای ایران است. شناخت ماهیت محیط و منظر، ساختار آن ها و نیز درک چگونگی تأثیرگذاری سایر عوامل بر حفظ بقای مناظر روستایی، ازجمله اهداف مهم برنامه ریزی و طراحی محیطی محسوب می شوند. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دل بستگی مکان بر حس رضایتمندی ساکنین جهت ارتقای منظر روستایی است. روش تحقیق این پژوهش کمّی - پیمایشی بوده و جامعه آماری 203 نفر از ساکنین شهر ماسوله هستند که به شیوه در دسترس نمونه گیری گردیده اند. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته و به منظور ارزیابی آثار بین متغیرهای دل بستگی (کالبدی، اجتماعی، فردی و مکانی)، رضایتمندی (اجتماعی، عملکردی و بافت) و منظر روستایی (مورفولوژی، عناصر اقلیمی و عوامل انسانی)، از روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و با کمک نرم افزار اسمارت پی.ال.اس استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که از دیدگاه ساکنین، دل بستگی به مکان منجر به افزایش رضایتمندی و درنتیجه ارتقای منظر روستایی در ماسوله می گردد. در این خصوص، بیشترین تأثیر دل بستگی بر رضایتمندی ساکنین ناشی از بعد مکانی دل بستگی (799/0=β) و کمترین تأثیر مربوط به بعد کالبدی دل بستگی (269/0=β) است. در رابطه با دل بستگی بر منظر روستایی بیشترین تأثیر ناشی از بعد مکانی دل بستگی (751/0=β) و کمترین تأثیر ناشی از بعد اجتماعی دل بستگی (280/0=β) است. همچنین، بیشترین تأثیر رضایتمندی بر منظر روستایی ناشی از بعد عملکردی رضایتمندی (430/0=β) و کمترین تأثیر ناشی از بعد اجتماعی رضایتمندی (206/0=β) بوده است. نتیجه پژوهش حاضر می تواند با بررسی نیازهای روان شناختی ساکنین، راهکاری در جهت ارتقای ارزش مناظر روستایی باشد.

دمای سطح زمین پارامتر مهمی در مطالعات بیوسفر، یخ کره و تغییرات آب و هوایی به شمار می رود. در این تحقیق با بهره گیری از سنجه OLI و TIRS ماهواره لندست 8، مقادیر LST، NDVI، NDMI و NDWI برای منطقه تالاب انزلی محاسبه گردید. بررسی ها نشان داد که حداقل دمای LST برای سال های 2013، 2018 و 2023 به ترتیب معادل 94/13، 36/22 و 6/14 بوده و حداکثر مقادیر آن برای همین سال ها به ترتیب معادل 7/35، 58/40 و 6/31 درجه سانتیگراد برآورد شده است. وضعیت پوشش گیاهی، دسترسی به منابع آبی و تنش آبی برای منطقه مورد مطالعه با شاخص های NDVI، NDWI و NDMI برآورد گردید. برای برآورد این شاخص ها از باندهای 3، 4، 5، 6 و 10 ماهواره لندست8 استفاده شد. مقادیر حاصله با مقادیر LST مقایسه گردید. نمودارهای پراکنش نشان می دهند که بیشترین همبستگی منفی بین LST و NDMI به میزان 65/0- برقرار بوده و بیشترین همبستگی مثبت بین شاخص های NDWI و LST به میزان 23/0 برقرار می باشد. در کل بررسی ها نشان داده است که بین دو شاخص NDMI و NDVI با شاخص LST رابطه همبستگی منفی برقرار بوده است. برای بررسی تغییرات کاربری اراضی(LULC) نیز از روش ماشین بردار پشتیبانی(SVM) استفاده شد. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه که از وسعتی معادل 81/686 کیلومتر مربع برخوردار است زمین های کشاورزی با گسترش قابل توجهی روبرو بوده و از 329 کیلومتر مربع در سال 2013 به 7/487 کیلومتر مربع رسیده است. در این بین پهنه های جنگلی با کاهش شدیدی مواجه شده و از 8/34 کیلومتر مربع به 73/1 کیلومتر مربع کاهش یافته اند.

امروزه نرخ فرونشست زمین در بسیاری مناطق از جمله سکونتگاه های شهری و روستایی به دلیل برداشت بی رویه و کاهش سطح آب های زیرزمینی، افزایش یافته است. فرونشست زمین اثرات منفی بر اجزای اکوسیستم محیطی از جمله آبخوان ها و لایه های خاک و همچنین بر زیرساختهای انسان ساخت دارد. بنابراین ارزیابی و تحلیل فضایی آسیب پذیری در وجوه محیطی، سکونتگاه های انسانی و زیرساخت ها در اثر فرونشست زمین بخصوص در مناطق کلان شهری مستعد ضروری است. در پژوهش حاضر دشت جنوب غربی شهر تهران به عنوان عرصه مطالعاتی انتخاب شده و پراکندگی مکانی آسیب پذیری محیطی و همچنین انسانی شامل زیرساخت ها، تاسیسات شهری و سکونتگاه های اقماری و پر جمعیت شهر تهران، مدل سازی و تحلیل گردید. بدین منظور ابتدا با تکنیک تداخل سنجی راداری نرخ فرونشست زمین برآورد و همچنین تغییرات عمق آب زیرزمینی در یک بازه 12 ساله استخراج گردیده و میزان همبستگی فضایی فرونشست با تغییرات عمق آب زیرزمینی تحلیل شده است. به منظور مدل سازی آسیب پذیری در قالب روش تحلیل شبکه مربعی از نقشه معیارهای عمق و سطح تراز آب زیرزمینی، شبکه رودخانه ،پهنه سیلابی، خطوط مترو، شبکه حمل و نقل جاده ای، حاصلخیزی خاک و تراکم جمعیت در مناطق شهری با مدل همپوشانی مکانیSAW استفاده شده است. میانگین فرونشست به صورت پراکنده در چهار پهنه اصلی در سراسر دشت برابر با 9/9 سانتی متر در 12 سال برآورد شد. نتایج تحلیل همبستگی فضایی فرونشست زمین و تغییرات تراز آب زیرزمینی در دشت جنوب غربی تهران مقدار R برابر با 61/0 را نشان می دهد به عبارتی گویای این واقعیت است که بخش عمده الگوی فرونشست در دشت تهران از تغییرات عمق آب زیرزمینی پیروی می کند. نتایج پراکندگی مکانی آسیب پذیری، گویای وجود پهنه های دارای آسیب پذیری خیلی زیاد در مرکز و شمال دشت است. علت آسیب پذیری بالای این پهنه ها وجود سکونتگاه های شهری با تراکم جمعیت بالا، وجود پهنه های سیلابی، تراکم بالا راه های اصلی ارتباطی، مسیر رودخانه و وسعت زیاد خاک های حاصلخیز در این شبکه ها است. از طرف دیگر در مناطق جنوبی دشت تهران، پهنه هایی با آسیب پذیری کم و خیلی کم پراکنده دیده می شود. که علت آن خاک نامناسب، دور بودن از پهنه های سیلابی، عدم وجود سکونتگاه های شهری تراکم زیاد و تراکم کم راه های ارتباطی اصلی است. به نظر می رسد نتایج پژوهش بخصوص در بخش پراکندگی مکانی آسیب پذیری ناشی از فرونشست، بتواند در تصمیم گیری های توسعه شهری و منطقه ای لحاظ گردد تا توسعه با هزینه کمتر محیطی و انسانی بخصوص در آینده همراه شود.

زمینه و هدف: با توجه به مأموریت ذاتی پلیس در تأمین نظم و امنیت، پیشگیری و مقابله با جرائم مرتبط با صنعت گردش گری ازجمله کنترل فعالیت ها و خدمات غیرمجاز در بخش گردش گری و به طورکلی به وجود آوردن امنیت و احساس امنیت در فضاهای گردش گری از ضرورت های بنیادین در این زمینه شناخته می شود. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر اقدامات مدیریت انتظامی بر رضایت گردش گران در کلان شهر شیراز انجام شد.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ شیوه اجرا از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، کلیه گردش گران داخلی و خارجی است که در بازه زمانی یک ساله از ابتدای شهریور 1397 تا ابتدای شهریور 98 به کلان شهر شیراز سفر کرده اند؛ که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 384 نفر تعیین شد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه است که روایی آن به صورت صوری و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون هم بستگی پیرسون و تحلیل مسیر، تجزیه وتحلیل شد.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است اگر احساس امنیت و ضریب ایمنی گردش گران در مقصد گردش گری (کلان شهر شیراز) توسط پلیس افزایش یابد، خودشکوفایی یا همان توسعه پایدار گردش گری ایجاد خواهد شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد، رابطه مثبت و معناداری بین ابعاد مدیریت انتظامی و رضایت گردش گران وجود دارد. فراجا می تواند با استفاده از ابعاد مدیریت انتظامی و ایجاد استانداردی مبتنی بر همین ابعاد، به عنوان یک ابزار کاربردی در جهت افزایش رضایت گردش گران خارجی و داخلی گام های مؤثری بردارد.

مسجد در دین اسلام دارای بیشترین قدمت در تاریخ اسلام است و می تواند در شکل گیری مفهوم شهر اسلامی نقش اساسی ایفا کند. همچنین مهمترین نماد شهر اسلامی از بُعد معماری منظر و کالبد شهری مساجد هستند، اما باید در تحقق شهر اسلامی به ابعاد دیگر مسجد نیز توجه نمود. در عصر حاضر علی الخصوص در کشورهای در حال توسعه که بی اعتمادی و عدم توجه به جامعه در زندگی بیشتر ساکنین شهر قابل مشاهده است. با رشد شهرهای اسلامی و تبدیل آنها به کانون های اجتماعی، به تناسب رشد جمعیت، همواره در معرض کاهش همبستگی اجتماعی و شهروندی بوده اند تا جایی که سبب اختلال در نظام روابط جمعی و کارکردهای آن شده است. بنابراین باید اقدام به برنامه ریزی هایی جهت افزایش سطح همبستگی اجتماعی برای بالا بردن سرمایه اجتماعی درون شهرها نمود و این امور را در اولویت قرار داد. از جمله مکان هایی که می تواند در این زمینه موثر باشد مساجد هستند، زیرا با تکیه بر آموزه های اسلامی می توانند به هویت بخشی در میان شهروندان کمک نموده و در تحقق همبستگی اجتماعی و توسعه شهرهای اسلامی تأثیر به سزایی داشته باشند، تا زمینه ساز ایجاد تمدن نوین اسلامی باشند. نوشتار حاضر جزء پژوهش های کیفی و از نوع کاربردی بوده و با شیوه کتابخانه ای و اسنادی با هدف تبیین جایگاه و نقش مسجد در تحقق همبستگی اجتماعی و توسعه شهرهای اسلامی به آن پرداخته می شود. پرسش اصلی مطرح شده این است که جایگاه مسجد در تحقق همبستگی اجتماعی و توسعه شهر اسلامی چگونه است؟ نتایج یافته های پژوهش، نشان می دهند که مساجد در پیدایش شهرهای اسلامی، نقشی فراتر از کالبد دارند زیرا مساجد به غیر از کاربرد عبادی، دارای کاردکردهای متنوعی نیز هستند، و در فقدان روش های جایگزین اجتماعی و فرهنگی و نیز راهکارهای فضای مناسب در شهرهای اسلامی می توان از پتانسیل مسجد به عنوان یک مرکز مذهبی و اجتماعی در ایجاد اتحاد میان شهروندان و همبستگی اجتماعی استفاده نمود. و این مسئله را به مرور در سایر شهرهای اسلامی نیز گسترش داد، زیرا یک هویت مشترک اسلامی بین این شهرها وجود دارد و با استفاده مناسب از مساجد قطعاً شاهد حل بسیاری از مشکلات اجتماعی شهروندان در شهرهای اسلامی و حرکت به سوی توسعه این شهرها خواهیم بود.

شهرهای خلاق به عنوان مدلی جدید در برنامه ریزی شهری جهت کمک به توسعه شهرها مطرح است. در این بین یکی از فرصت های توسعه شهری که توسط شبکه شهرهای خلاق یونسکو جهت استفاده از پتانسیل های موجود در شهرها مطرح شد، خوراک شناسی است که به عنوان فعالیتی فرهنگی و خلاقانه، ریشه عمیقی در زندگی روزمره شهروندان دارد. این پژوهش به دنبال واکاوی عملکرد شهر خلاق خوراک شناسی رشت در راستای توسعه شهری و تبیین مدلی بر آن است. روش پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از نظریه داده بنیاد (زمینه ای) می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی و تا زمان اشباع داده ها و حاصل نشدن مفهوم جدید از طریق مصاحبه ها ادامه یافت که براساس آن، 25 نفر در قالب مصاحبه نیمه ساختاریافته مشارکت داشتند که 13 نفر از آنان شامل مدیران شهری رشت، مسئولان طرح شهر خلاق خوراک، کارشناسان حوزه شهری، متخصصان توسعه گردشگری، اعضای هیئت علمی دانشگاه، رستورانداران و آشپزان و 12 نفر نیز شامل شهروندان شهر رشت بودند. از اطلاعات گردآوری شده، طی مراحل سه گانه کدگذاری داده بنیاد (باز، محوری و گزینشی) و با توجه به شرایط مقوله ها (علّی، زمینه ای، پدیده محوری، مداخله ای، بازدارنده، راهبردها، پیامد) در نهایت مدل نهایی پژوهش شکل گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که مقوله «اهمیت برنامه ریزی و برندسازی» از شرایط علّی، مقوله «ارزش های فرهنگی و غذایی» از شرایط زمینه ای، مقوله «اقدامات در حوزه شهر خلاق» از شرایط مداخله ای، مقوله «نابسامانی و عدم قاطعیت مدیریت شهری در جهت توسعه شهر خلاق خوراک شناسی» از شرایط بازدارنده شهر خلاق خوراک شناسی رشت هستند و بر عملکرد آن تأثیر می گذارند که به طورکلی عملکرد شهر خلاق رشت مطلوب نیست. جهت بهبود عملکرد این شهر، سه راهبرد «آموزش و مشارکت جامعه و اصناف»، «تحقق پروژه های خلاقانه» و «مدیریت تبادل اطلاعات و ارتباطات» ارائه گردید و با اعمال این راهبردها، پیامد «تقویت و توسعه همه جانبه شهر خلاق خوراک شناسی» به وقوع می پیوندد که خود متشکل از سه مقوله پایه «افزایش مدیران و شهروندان خلاق و مشارکت جو»، «توسعه گردشگری در حوزه خوراک» و «بهره وری اقتصاد محلی و شهری» است. نتایج تحقیق به درک مؤلفه های کلیدی در عملکرد شهر خلاق خوراک شناسی شهر رشت توسط برنامه ریزان، مسئولان و مدیران شهری و شهروندان کمک می کند.

امروزه گردشگری هنری یکی از بازارهای با علایق ویژه است که رونق آن می تواند در توسعهٔ گردشگری ایران بسیار تأثیرگذار باشد. در میان هنرهای کاربردی ایران، فرش دستبافت سابقه ای تاریخی و شهرت بالایی در جهان دارد. استان آذربایجان شرقی که یکی از کانون های تاریخی تولید فرش دستبافت در ایران است به منزلهٔ منطقهٔ موردمطالعه این پژوهش انتخاب شده است. پژوهش حاضر دو هدف اصلی را پی می گیرد که عبارت هستند از معرفی پتانسیل های استان آذربایجان شرقی برای رونق گردشگری فرهنگی با تأکید بر فرش دستبافت و شناسایی پیشران های کلیدی برای رونق گردشگری فرهنگی با تأکید بر فرش در استان آذربایجان شرقی. روش کیفی (تحلیل مضمون) به همراه تحلیل ساختاری به منزلهٔ ابزار تجزیه وتحلیل در مطالعات آینده پژوهی با استفاده از نرم افزار میک مک در این پژوهش به کار گرفته شده است. نتایج تحلیل مضمون نشان می دهد که استان آذربایجان شرقی دارای چهار مضمون اصلی نیروی انسانی، اهمیت تاریخی فرش تبریز، جاذبه ها و فرهنگ اجتماعی است و این نتایج گواهی است بر پتانسیل بالای منطقه برای رونق گردشگری فرهنگی با تأکید بر فرش دستبافت. به علاوه، خروجی نرم افزار میک مک نشان می دهد که متغیرهای سامان دهی برنامه های آموزشی و توانمندسازی تجار و تولیدکنندگان فرش همگام با تورهای فرش، برگزاری و سامان دهی برنامه های آموزشی و توانمندسازی راهنمایان گردشگری در کنار تورهای فرش و ایجاد انگیزهٔ مالی برای آن ها و تبلیغات هدفمند و گستردهٔ دیجیتال از تأثیرگذارترین متغیرها در رونق گردشگری فرهنگی با تأکید بر فرش دستبافت است.

پتانسیل سیل خیزی عبارت از تعیین و توصیف مناطق دارای پتانسیل ازنظر رواناب های سطحی است درواقع با تعیین محل های دارای پتانسیل بالا به نوعی می توان یک ارزیابی کلی از وضعیت سیل خیزی منطقه نیز به دست آورد . روش پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع موردبررسی، از نوع توصیفی - تحلیلی است و از نوع مطالعات کاربردی با تأکید بر روش های کمی است، در تحقیق حاضر تغییرات منطقه ای سیلاب در حوضه آبخیز گرگانرود با کارگیری اطلاعات ایستگاه های سازمان هواشناسی (سینوپتیک) با دوره ﺁماری 30 ساله 1368 تا 1397 کاربری اراضی، پوشش گیاهی، شاخص رطوبت توپوگرافیک، شیب، ارتفاع، لیتولوژی زمین، فاصله از رودخانه، تراکم رودخانه، فرسایش، خاکشناسی، رواناب، داده های شبیه سازی شده میانگین بارندگی حاصل از مدل HadCM3 در LARS-WG تحت سناریو SRA1B بین سال های 2011 تا 2045 برﺁورد شده است. در این تحقیق در دو بخش متفاوت که در روش اول از مدل LARS-WG برای ریز مقیاس نمائی جهت پیش بینی اقلیم آینده (نزدیک و دور) و در بخش دوم از مدل هیدرولوژیکیSWAT برای ارزیابی خطر سیل استفاده استفاده شد و با توجه به درصد خطرات احتمالی در حوزه آبریز گرگانرود در محیط نرم افزار SWAT وGIS پهنه بندی گردید. پهنه بندی خطر سیلاب حوضه آبخیز گرگانرود نشان می دهد بیشتر سطح حوضه برابر 89 درصد در معرض خطر سیلاب شدید واقع شده است. نتایج نشان داده اند که تغییر اقلیم و ساختار محیط طبیعی در منطقه پیامدها و اثراتی ازجمله تغییر الگوی بارش، به وجود آمدن ناهمگنی در سری داده های تاریخی، تغییر سطح آب رودخانه ها و کاهش تولیدات کشاورزی، تغییر در ترکیب و تولید گیاهی مراتع، تغییر سطح آب های زیرزمینی، بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی و ... بوجود آورده است. عوامل فیزیوگرافی همچون شیب، بافت خاک، کاربری اراضی و نفوذپذیری سنگ ها موجب پاسخ های هیدرولوژیکی متفاوت به رخداد بارش در حوضه های مختلف منطقه شده و این امر بر ایجاد و ویژگی های سیلاب ناگهانی تأثیرگذار بوده است.

مقدمه:  بررسی کیفیت فضاهای عمومی به عنوان یکی از مولفه های ارتقاء کیفیت زندگی شهری از اواخر دهه 1960 میلادی با کارهای نظریه پردازانی همچون جین جیکوبز، یان گل، تیبالدز مطرح گردیده است. با مداخلات وسیعی که طی قرن های اخیر در جهان صورت گرفته است شهرها از فضاهایی برای انسان ها به فضاهایی برای خودروها تبدیل شده تا امروزه در شهرهای کشور و به ویژه کلانشهرها شاهد فضاهای بی روح ، زننده، بی هویت و ساکنانی بدون حس تعلق نسبت به محله و شهر خود باشیم. هدف:  در این پژوهش سعی بر این بوده که ارتباط میان کیفیت فضاهای عمومی و زندگی جمعی در بلوار کشاورز مورد بررسی قرار گیرد. روش شناسی:  این پژوهش از منظر روش تحقیق جزء پژوهش های توصیفی-تحلیلی و از منظر هدف تحقیق کاربردی است. به منظور بدست آوردن اطلاعات، تعداد 375 پرسشنامه در زمان های مختلف از استفاده کنندگان تکمیل گردید. حجم نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب شده است و اطلاعات استخراج شده در محیط SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است. به منظور ارزیابی دقیق شاخص ها، آزمون همبستگی، تی استیودنت، بار عاملی و میزان انحراف از معیار مورد تحلیل قرار گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل بلوار کشاورز شهر تهران می باشد . یافته ها و بحث:  21 شاخص تبیین شده در چارچوب نظری پژوهش در 4 مولفه تعاملات اجتماعی، فضای انسانی، امنیت محیطی و کیفیات محیطی تقسیم گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از آزمون ها و فرضیات نشان می دهد در بلوار کشاورز بدلیل برگزاری رخ دادهای فرهنگی-مذهبی گوناگون، وجود تعداد زیادی ساختمان و همچنین حضور مردم، وجود پیاده راه عریض و ممتد، مسیر دوچرخه سواری حفاظت شده، ایجادسنگ فرش مناسب برای افراد نابینا و حضور بانوان در فضا، امکان استفاده افراد توانیاب از این فضاها، مولفه های تعاملات اجتماعی، امنیت، فضای انسانی، کیفیات محیطی در شرایط ایده آلی قرار گیرد.

مقاوم سازی ساخت و سازهای روستایی یکی از راه های کاهش خطرپذیری لرزه ای است. لرزه خیزی در مناطق مختلف کشور با توجّه به میزان آسیب پذیری و همچنین موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی متفاوت است. مکان های روستایی به خاطر خصوصیات مختلف نظیر موقعیت جغرافیایی، محدودیت منابع اقتصادی و اجتماعی، آسیب پذیری ساختمان ها و زیرساخت ها در موقع وقوع بحران ها به ویژه زلزله آسیب پذیری بیشتری دارند. شناسایی آسیب پذیری مناطق روستایی با در نظرگرفتن شاخص های مخلتف لرزه ای می تواند برنامه های مقاوم سازی ساخت و ساز روستایی را هدفمند نموده و آن را به توسعه پایدار نزدیک تر نماید. هدف از مطالعه حاضر، اولویت بندی دهستان های استان چهارمحال و بختیاری بر مبنای شاخص های لرزه ای برای مقاوم سازی ساخت و سازهای روستایی است. روش پژوهش بر مبنای شاخص های مختلف لرزه ای، تحلیلی است که نتایج حاصل از آن کاربردی بوده و می تواند برای سایر نقاط نیز مورد استفاده قرار گیرد. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری ARCGIS  انجام شده است. دهستان های استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از 5 شاخص فاصله از گسل، تراکم گسلش، تراکم زمین لرزه های خرد و متوسط و بزرگ، فاصله از زمین لرزه های بزرگ و شتاب مبنای طرح بررسی شده و بر اساس نتایج حاصل، نقشه های پهنه بندی برای هر شاخص لرزه ای تهیه شده است که می تواند در برنامه ریزی های مقاوم سازی ساخت و ساز روستایی مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس شاخص لرزه ای شتاب مبنای طرح، دهستان های لار، هوره، مرغملک، زاینده رود جنوبی، وردنجان، بارز و سامان در اولویت اول برنامه های مقاوم سازی ساخت و ساز روستایی قرار دارند.

در سال های اخیر شاهد تقاضای بالا برای لیتیم به دلیل کاربردهای فراوانش هستیم، به عنوان مثال لیتیم در تولید باتری های قابل شارژ و عمدتاً در بازارهای جهانی ساخت وسایل نقلیه الکتریکی و در راستای دستیابی به محیط زیست سالم و حمل ونقل مناسب به کار می رود، از این رو شناسایی ذخایر لیتیم بسیار مهم است. بهره گیری از داده ها و تکنیک های سنجش از دور در تشخیص منابع لیتیم به دلیل کاهش هزینه های اکتشاف میدانی می تواند مفید واقع شود. در این تحقیق، از تصاویر سنجنده سنتینل-2 در محدوده 12 معدن شناخته شده لیتیم در سراسر جهان، به عنوان مناطق حضور لیتیم، استفاده شد و طی مراحلی، از این داده ها، متغیرهای مناسب برای مدل سازی تولید شد. در محدوده ی این معادن، نمونه هایی تولید و به عنوان ورودی الگوریتم مدل سازی استفاده شدند. برای مدل سازی توزیع نمونه های حضور لیتیم، از الگوریتم بیشینه انتروپی استفاده شد. از آنجا که وجود همبستگی میان متغیرهای ورودی باعث کاهش عملکرد مدل می شود و تفسیر نتایج مدل سازی را دشوار می نماید، ابتدا توسط شاخص VIF، همبستگی میان متغیرهای ورودی محاسبه و متغیرهایی که همبستگی بالایی داشتند حذف شدند. در نهایت یک مدل مناسب با معیار AUC برابر با 0.706 به دست آمد و توسط آن، منطقه مطالعاتی دق پترگان، واقع در استان خراسان جنوبی، ایران پهنه بندی شد که به موجب آن، دو منطقه محتمل حاوی منابع لیتیم شناسایی شدند. سپس با تکنیک های کلاسیک سنجش از دور شامل ترکیب رنگی و نسبت باندی و تجزیه و تحلیل مؤلفه اصلی و SAM نیز پهنه بندی انجام شد. نتایج پهنه بندی بررسی و توانایی بالای الگوریتم بیشینه آنتروپی مشخص شد،  این روش به عنوان یک رویکرد هوشمند و کلّی می تواند در مناطق دور افتاده و یا مناطق با مشکل دسترسی برای پتاسیل یابی های معدنی(خصوصاً لیتیم) به کار برده شود و در کاهش هزینه های نقشه برداری میدانی مفید واقع شود.

زمینه و هدف: هدف این پژوهش توسعه مدل سنجش عوامل کشش و رانش در گردشگری اسب سواری شهرستان گنبدکاووس است.روش شناسی: تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه های جمع آوری داده ها توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری شامل آن دسته از گردشگران ورزشی سفرکرده به شهرستان گنبد است که در بهار و پاییز 1400 در دسترس پژوهشگر قرار دارند و بر اساس فرمول کوکران در سطح خطای ۵ درصد، حجم نمونه برابر با ۱۶۸ نفر است.  برای جمع آوری داده ها از دو ابزار کتابخانه ای و میدانی شامل پرسش نامه محقق ساخته دارای ۸۹ سؤال برای متغیرهای عوامل کشش (۴۶ سؤال) و عوامل رانش (۴۳ سؤال) استفاده گردیده است. پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روایی با استفاده از روایی محتوایی، تحلیل عاملی، روایی همگرایی و افتراقی تأیید شد. جهت یافتن روابط بین متغیرهای پژوهش، از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS و SPSS 24 استفاده شد.یافته ها: طبق نتایج معادلات ساختاری، عوامل رانشی شامل فرار از آلودگی و ترافیک، رهایی و گریز از فشارهای زندگی و روانی و کسب آرامش و کاهش استرس، آشنایی با افراد جدید، لذت بردن از جاذبه های گوناگون و کسب اطلاعات، تجربه زندگی جدید، اشتراک گذاشتن تجربیات، به دست آوردن شور، نشاط و هیجان، تمرین ورزش، طرفداری یا شرکت در مسابقه، جفت یابی اسب، جایگاه مذهبی، افزایش آگاهی از دستورالعمل ها و آشنایی با ورزش و همچنین عوامل کششی شامل امنیت مقاصد، پتانسیل ها و امکانات موجود در مقصد، آب و هوای مناسب، مطلوبیت زیاد خدمات ارائه شده، خدمات بهداشتی، مهمان نوازی،  رویدادهای اسب، زیرساخت ها و امکانات سوارکاری، حمایت قانونی از اسب سواری، جاذبه های گردشگری با اسب، مسابقات سطح بالا اسب دوانی، خدمات درمانی ویژه اسب، برگزاری تورهای آموزش حوزه اسب، تجهیزات و خدمات مالی ورزش سوارکاری و معماری مجموعه سوارکاری تأثیر مثبت و معناداری بر گردشگری اسب سواری دارد.نتیجه گیری و پیشنهادات: با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود ذی نفعان و مسئولان گردشگری استان گلستان با افزایش و بهبود زیرساخت های بهداشتی و اقامتی، طراحی رویدادهای جذاب و افزایش تبلیغات آگاهی بخش و ایجاد زیرساخت های حمل و نقل مناسب تر  استقبال عمومی نسبت به بخش گردشگری اسب سواری در استان گلستان را بهبود بخشند.نوآوری و اصلات: پژوهش حاضر، به بررسی عوامل کششی و رانشی که گردشگران را به شرکت در رویدادهای اسب سواری جذب می کند، می پردازد؛ موضوعی که به ویژه در ایران به ندرت مورد توجه قرار گرفته است و اگرچه در حوزه گردشگری مورد مطالعه قرار گرفته اما به صورت تخصصی حوزه گردشگری اسب سواری مغفول مانده است. مهمترین دستاورد این پژوهش ارائه تصویری دقیق از عوامل موثر بر جذب گردشگر اسب سواری به استان گلستان است که می تواند در طراحی راهبردهایی برای بهبود این بخش در سطح نهادهای خصوصی و دولتی مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه، تکامل و توسعه شهرها، برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت زیست و ارتقای نشاط شهروندان را اجتناب ناپذیر نموده است. در این بین چالش های متعدد همانند افزایش تراکم جمعیت، افزایش میزان آلودگی هوا، ایجاد و تعمیق میزان نابرابری در شهرها، فقر، مشکلات روانی شهروندان و... باعث آن شده که الزامی مهم تحت عنوان «شهر شاد» و «داشتن شهروندان با نشاط» مطرح شود. نوشتار حاضر در پی آن است که با هدف بررسی و شناخت پایه ای بر وضعیت عوامل مؤثر در تحقق شهر شاد و افزایش حس تعلق مکانی در شهر ارومیه بپردازد. برای وصول بدین هدف، با استفاده از روش کتابخانه ای و پیمایشی(میدانی) در جمع آوری داده ها و همچنین با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته؛ تعداد 384 نفر از شهروندان ساکن در شهر ارومیه، مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش فضایی چند سطحی بود. داده های آماری جمع آوری شده، از طریق تکنیک های بار عاملی، تحلیل رگرسیونی و همچنین تحلیل مسیر، تجزیه و تحلیل گردید. نتایج بدست آمده از تحلیل بارعاملی نشان داد که زیرشاخصهای اقتصادی و همچنین زیرشاخص های اجتماعی-رفتاری بوده و در نتیجه، شاخصهای مربوط به محیط اقتصادی و محیط اجتماعی-رفتاری سهم بیشتری در تبیین میزان عوامل مؤثر بر حس تعلق به مکان با رویکرد شهر شاد در شهر ارومیه دارند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیونی مبین این نکته است که حس تعلق به مکان با رویکرد شهر شاد در شهر ارومیه با شاخص های مربوط به محیط اقتصادی-معیشتی، اجتماعی-رفتاری و کالبدی-فضایی بیشترین مقدار همبستگی را دارند.

مقدمه امروزه یکی از چالش های مهم پیش رو، مسئله اسکان نایافتگی و سکونتگاه های غیررسمی است. بحث اسکان غیررسمی یک چالش بشری است که پیامدهای آن هنوز هم در جهان در حال توسعه نمایان است. اسکان غیررسمی در کنار اینکه پدیده ای جغرافیایی و شهری و معماری است، به طور جدی پدیده ای اجتماعی هم تلقی می شود. اسکان غیر رسمی به طور کلی به عنوان تولید فزاینده، غیرمجاز و خود سازمان یافته محله های جدید شهری تعریف می شود. این نوع سکونتگاه ها اغلب به مکانی برای جذب مهاجران از روستا به شهر، تأمین کننده مسکن ارزان قیمت برای بیش از یک میلیارد نفر و ایجادکننده زیرساخت های اولیه محله در شهرهای در حال توسعه تبدیل شده اند. مواد و روش هامقاله پیش رو از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز نیز با استفاده از روش های آینده نگاری و بهره گیری از ابزار پرسش نامه و مصاحبه با متخصصان و خبرگان تکمیل شد. جامعه آماری در این مقاله، کارشناسان، خبرگان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش بوده و قلمروی مکانی پژوهش نیز شهر میانه اندام خوی است. انتخاب کارشناسان و خبرگان از حوزه های زیر صورت گرفته است: خبرگان دانشگاهی و جامعه علمی با حوزه تخصصی برنامه ریزی شهری و مسکن، مدیران و کارشناسان فعال در حوزه مدیریت شهری، مدیران و عوامل اجرایی درگیر در مسائل شهری (شهرداری و اداره راه و شهرسازی). در این پژوهش از تکنیک دلفی برای جمع آوری داده ها و از روش تحلیل ساختاری به منظور بررسی و شناسایی عوامل و متغیرهای تأثیرگذار استفاده شده است. عوامل کلیدی نیز با بهره گیری از نرم افزار میک مک شناسایی شدند و در نهایت روش سناریونگاری با بهره گیری از نرم افزار Scenario Wizard به منظور تدوین و تحلیل سناریوهای محتمل و مطلوب به کار گرفته شد. یافته هابرای شناسایی عوامل اولیه مؤثر بر روند آینده سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی، تکنیک دلفی به کار گرفته شد. به این منظور پرسش نامه هایی به صورت تشریحی طراحی و در اختیار کارشناسان مربوطه قرار گرفت. سپس پرسش نامه های دریافتی مورد بررسی قرار گرفت که در نتیجه آن، تعداد 72 عامل در 6 حوزه (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی، کالبدی و فیزیکی، مدیریتی و سیاست های مدیران شهری، سیاست های کلان استانی و کشوری) مورد شناسایی قرار گرفتند. در راند بعدی تکنیک دلفی، متغیرهای مؤثر بر وضعیت آینده سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی، وارد ماتریس اثرات متقابل شده تا شدت تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آن ها بر همدیگر و بر وضعیت آینده گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی مشخص شود. میزان تأثیرگذاری عوامل بر یکدیگر از صفر تا 3 مورد سنجش قرار گرفت. عدد صفر نمایانگر فقدان تأثیر عوامل بر همدیگر است، عدد 1 نمایانگر تأثیرگذاری ضعیف متغیرها بر همدیگر، عدد 2 نمایانگر تأثیرگذاری میانه عوامل بر یکدیگر و عدد 3 نمایانگر تأثیرگذاری بالای عوامل بر یکدیگر است. پس از معین شدن میزان و شدت تأثیرگذاری متغیرها، ماتریس اثرات ساختاری جهت بیان متغیرهای کلیدی وارد نرم افزار میک مک شد. ابعاد این ماتریس 72×72 بوده و درجه پر شدگی آن نیز 60 درصد است که بیان می کند متغیرها در بیش از 60 درصد روی یکدیگر تأثیرگذار بوده اند. از مجموع 5184 رابطه ممکن و محتمل در این ماتریس، 2060 نسبت عدد صفر، 1936 نسبت عدد 1، 870 نسبت عدد 2 و 310 نسبت عدد 3 است. نتیجه گیریاین مقاله با هدف بررسی وضعیت آینده سکونتگاه های غیررسمی در شهر میانه اندام خوی با رویکرد آینده نگاری انجام شده است. گسترش روزافزون حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیررسمی در اطراف شهر خوی و سرایت مشکلات این مناطق به درون شهر خوی و لزوم ارائه عوامل تأثیرگذار در رشد و گسترش این مناطق باعث انجام این پژوهش شده است. در این تحقیق برای شناسایی عوامل اولیه مؤثر بر روند آینده رشد و گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی از دلفی مدیران استفاده شد. در راند اول پرسش نامه هایی به صورت تشریحی و با سؤال های باز طراحی شد، در این پرسش نامه ها از کارشناسان خواسته شد تا عوامل مؤثر و دخیل در سیستم مورد مطالعه را شناسایی کنند. پس از بررسی پرسش نامه های دریافتی از کارشناسان تعداد 72 عامل در 6 حوزه (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی، کالبدی و فیزیکی، مدیریتی و سیاست های مدیران شهری، سیاست های کلان استانی و کشوری) استخراج شدند. در ادامه پرسش نامه دلفی، عوامل تأثیرگذار وارد ماتریس اثرات متقاطع شده تا میزان تأثیرگذاری آن ها بر یکدیگر و بر وضعیت آینده گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی مشخص شود. اگر تعداد عوامل شناسایی شده N باشد، یک ماتریس تأثیرگذاری N× N تشکیل می شود. میزان این تأثیرگذاری از عدد صفر تا 3 مورد سنجش قرار می گیرد. از مجموع 72 عامل اولیه تأثیر گذار بر آینده سیستم، 26 عامل به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شدند. در ادامه برای سناریو نگاری، تعداد 78 وضعیت پیش رو برای این عوامل کلیدی طراحی شد. این وضعیت های محتمل برای روند آینده پیش روی سیستم از نظر سیاست گذاری بسیار بااهمیت هستند. می توان اذعان کرد که لازمه تدوین سناریوها، تحلیل شرایط پیش روی سیستم است. روندهای احتمالی برای هر عامل از سایر متغیرها متفاوت است و تنها خاصیت اشتراکی بین آن ها وجود طیفی از روندهای مطلوب، بینابین و نامطلوب است. از مجموع 678 وضعیت حاکم بر روند آینده گسترش سکونتگاه های غیررسمی شهر خوی، تعداد 275 وضعیت روندی مطلوب، تعداد 267 وضعیت روندی ایستا و تعداد 136 وضعیت روندی نامطلوب را برای آینده سیستم متبادر هستند. در مقاله حاضر سناریوهای منتخب به دو دسته کلی تقسیم بندی شدند:سناریوهای منتخب با توجه به درجه مطلوبیت آن ها در دو گروه دسته بندی می شوند: سناریوهای کاملاً مطلوب (سناریوهای اول تا نهم) و سناریوهای با وضعیت بینابین و نامطلوب (سناریوهای دهم تا بیست و ششم).