درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۲۰۱ تا ۴٬۲۲۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۴۲۰۱.

تحلیل شکاف وضعیت موجود و مورد انتظار تأثیر گردشگری روستایی بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی: مورد مطالعه روستای کلوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال ۲۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 105 - 128

کلیدواژه‌ها: گردشگری روستایی کشاورزی چندکارکردی معیشت پایدار روستایی روستای کلوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۳
یکی از راهکارها برای بازگرداندن ساکنان بومی به روستاها و یا حفظ جمعیت روستاها بدون آسیب به بافت و طبیعت آ ن ها توسعه گردشگری روستایی است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر تحلیل شکاف بین وضعیت موجود و مورد انتظار تأثیر گردشگری روستایی بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی است. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل 224 خانوار روستای کلوان بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 135 خانوار به عنوان نمونه مورد مطالعه شناسایی شدند. نتایج بررسی شکاف بین وضع موجود و مورد انتظار، حاکی از آن است که امتیاز وضعیت مورد انتظار در مقایسه با وضعیت موجود تأثیر گردشگری در هریک از ابعاد معیشت پایدار روستایی به طور معنی داری بالاتر است. نتایج نشان داد که بین وضعیت مورد انتظار و موجود ابعاد نهادی-ساختاری، اقتصادی-مالی و منابع طبیعی-زیست محیطی به ترتیب بیشترین شکاف وجود دارد. لذا توجه به این ابعاد از جمله معرفی روستای کلوان به عنوان مقصد گردشگری از طریق رسانه های جمعی و نیز فراهم سازی شرایط لازم در پایدارسازی معیشت خانوارهای روستای کلوان و ماندگاری آن ها در روستا کمک شایانی خواهد کرد.
۴۲۰۲.

بررسی عملکرد طرح هادی روستایی و میزان رضایت از اجرای آن از دیدگاه روستاییان (مورد: بخش مرکزی شهرستان زاهدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 123 - 148

کلیدواژه‌ها: طرح هادی عمران روستایی رضایت زاهدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۰
طرح هادی روستایی با هدف تجدید حیات و نیز هدایت روستاها در ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تهیه و اجرا می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثرات اجرای طرح هادی بر سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان واقع در جنوب شرقی ایران و میزان رضایت ساکنان روستایی از اجرای آن است. داده ها به دو صورت اسنادی (مراجعه به سازمان های مختلف) و میدانی (پرسش نامه) درزمینه سه شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گردآوری شد. جامعه آماری، ساکنان پنج روستای بخش مرکزی شهرستان زاهدان هستند که طرح هادی در آن ها اجرا شده است. جمعیت آن ها بر اساس سرشماری سال 1395 به تعداد 2623 نفر است. حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران 335 نفر در سال 1400 انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و کروسکال والیس بهره گرفته شد. بر اساس نتایج، بعد اقتصادی با میانگین 2/71 بیشترین عملکرد را بر جای گذشته است و بعد کالبدی با میانگین 2/31 کمترین عملکرد را داشته است. به طور کلی نتایج نشان داد عملکرد طرح هادی در تمامی ابعاد در روستاهای مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط (3) و لذا نامطلوب بوده و نتوانسته است در روستاهای بخش مرکزی زاهدان چندان مؤثر واقع شود. همچنین میزان رضایت افراد از اجرای طرح هادی روستایی در روستاهای مورد مطالعه یکسان نیست و تفاوت معناداری با هم دارند. بر اساس یافته های مطالعه، میزان رضایت ساکنان روستای سفید سنگ از عملکرد طرح هادی روستایی با میانگین 202/3 بیشترین و شه مرادآباد با میانگین رتبه ای 100 کمترین رضایت را از اجرای طرح هادی دارند.
۴۲۰۳.

بررسی الزامات برنامه ریزی اقتصادی مؤثر بر بکارگیری بیمه تعاونیهای روستایی در منطقه سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۱ 143 - 158

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی اقتصادی بیمه تعاونی های روستایی منطقه سیستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۳۳
روستایان و کشاورزان در اکثر کشورهای جهان سوم نمی تواند به تنهایی فرصت های اشتغال و منابع درآمدی کافی برای رفع تمامی نیاز های معیشتی خود را تامین نمایند. روستاییان افراد کم درآمد و ضعیف جامعه هستند که باید مورد حمایت قرار بگیرند. بیمه تعاونی روستایی به عنوان ابزاری برای بهبود کیفیت زندگی مردم روستا، افزایش کار، تولید و وضعیت اجتماعی، کاهش ریسک و تقویت سرمایه گذاری و ارتقا سطح درآمد سرپرست خانوار مطرح است. در این تحقیق سعی شد که به بررسی الزامات اقتصادی موثر بر به کارگیری بیمه تعاونی روستایی در منطقه سیستان پرداخته شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که توسط 25 کارشناس و اساتید خبره و آگاه به این مسائل جمع آوری شده است. همچنین با استفاده از روش تصمیم گیری فازی و نرم افزار FUZZYSAW به این نتایج دست یافتیم که کاهش جرایم با مقدار 1.328 به عنوان مهم ترین الزام موثر در بیمه تعاونی روستایی بدست امده است و داشتن شغل دوم با مقدار 0.693 به عنوان کمترین الزام موثر بر بیمه تعاونی روستایی در منطقه سیستان بدست آمده است. مهم ترین پیشنهاد پژوهش افزایش آگاهی و نهادینه کردن فرهنگ بیمه برای این اقشار آسیب پذیر جامعه است که بتوان اطمینان و امنیت لازم جهت سرمایه گذاری در بیمه تعاونی روستایی را ایجاد کرد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که توسط 25 کارشناس و اساتید خبره و آگاه به این مسائل جمع آوری شده است. همچنین با استفاده از روش تصمیم گیری فازی و نرم افزار FUZZYSAW به این نتایج دست یافتیم که کاهش جرایم با مقدار 1.328 به عنوان مهم ترین الزام موثر در بیمه تعاونی روستایی بدست امده است و داشتن شغل دوم با مقدار 0.693 به عنوان کمترین الزام موثر بر بیمه تعاونی روستایی در منطقه سیستان بدست آمده است. مهم ترین پیشنهاد پژوهش افزایش آگاهی و نهادینه کردن فرهنگ بیمه برای این اقشار آسیب پذیر جامعه است که بتوان اطمینان و امنیت لازم جهت سرمایه گذاری در بیمه تعاونی روستایی را ایجاد کرد.
۴۲۰۴.

راهبردهای کارآمدی و اثربخشی کمیسیون های شهرسازی در فرایند ساخت و ساز شهری در منطقه یک تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 47 - 60

کلیدواژه‌ها: کمیسیون ماده 100 کمیسیون ماده 5 کمیسیون ماده 55 منطقه 1 شهرداری تهران مدل تلفیقی SWOT-AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۴۳
امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات شهرسازی مصوب، نقش به سزایی در نظم و نسق بخشی به توسعه شهری دارد. با توسعه سریع شهرنشینی و افزایش روزافزون ساخت و ساز در چنددهه اخیر، شاهد تغییرات اساسی در منظر شهری هستیم که شهرهامحل خود نمایی هر یک از تک بناها در ارتفاع، رنگ، نوع مصالح و... در جداره ممتد خیابان ها شده اند. در این روند ساخت و ساز، مدیران و مسئولین شهر با تصویب و لازم الاجرا کردن قوانین وآیین نامه های مختلف سعی در کنترل کردن شرایط نامناسب این دوره داشته اند.در این زمینه در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارایی قابل ملاحظه ای برخوردار نبوده و این امر توسعه شهری را با اختلالات جدی مواجه ساخته است. دراین پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و با روش میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامه ای صورت گرفته است حجم نمونه 20 نفر از کارشناسان و خبرگان طرح های توسعه شهری مورد سوال در زمینه نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت کارآیی این ضوابط و مقررات شامل (کمیسیون های ماده 100، 5 و 55) قرار گرفته اند. لذا ابتدا از طریق مدل سوات عوامل قوت ، ضعف ، تهدید و فرصت از طریق روش دلفی جمع آوری و سپس مولفه های پژوهش مشخص شد و پس از انجام محاسبات طی روشی تلفیقی با مدل AHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که راهبرد تدافعی با مقدار اندازه گیری شده 078/4 به عنوان راهبرد برتر در زمینه ارائه راهبرد های افزایش کارآیی طرح های توسعه شهری شناخته شده و پس از آن راهبرد تهاجمی با مقدار 895/3 به عنوان راهبرد مکمل آمده است که نشان دهنده تاثیر مقایسه های زوجی گویه های مندرج در مدل سوات می باشد
۴۲۰۵.

واکاوی وضعیت احساس امنیت اجتماعی و شناسایی تعیین کننده های آن در فضاهای شهری (مطالعه موردی: شهر یاسوج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 115 - 128

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شهری امنیت احساس امنیت اجتماعی یاسوج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۹۵
در راستای نیل به توسعه پایدار شهری مفاهیم متعددی وجود دارند. یکی از مهم ترین این عناصر که گاهاً از آن به عنوان رکن چهارم توسعه پایدار یاد می شود، احساس امنیت اجتماعی است که به واسطه وجود سطح قابل قبولی از آن در میان شهروندان، می توان سلامت روحی و جسمی، احساس هویت، مشارکت، شادکامی، حضور فعال شهروندان در فضاهای مختلف شهری و ... شهروندان را انتظار داشت و برعکس. هدف پژوهش کمی و کاربردی حاضر، که در آن برای گردآوری اطلاعات از داده های اسنادی و مطالعات میدانی استفاده شده است، بررسی وضعیت احساس امنیت اجتماعی و شناسایی عوامل کلیدی اجتماعی و اقتصادی موثر بر آن است که به صورت مطالعه موردی در شهر یاسوج انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه سرپرستان خانوار تشکیل می دهد که از میان آن ها 380 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده شده از آماره های توصیفی و استنباطی در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان داد میانگین محاسبه شده برای وضعیت امنیت جانی، مالی، ارزشی و فرهنگی، خانوادگی، اخلاقی و شغلی و اقتصادی، به عنوان ابعاد اصلی احساس امنیت اجتماعی، به ترتیب با مقادیر 87/2، 33/2، 52/2، 39/2، 8/2 و 98/1، به صورت معناداری پایین تر از حد مبنا (عدد 3) بوده است و وضعیت کلی احساس امنیت اجتماعی با میانگین 48/2، به تبعیت از ابعاد کلیدی تشکیل دهنده آن، به صورت معناداری پایین تر از حد متوسط می باشد. نتایج مدل نهایی و تأیید شده تعیین کننده های احساس امنیت اجتماعی با استفاده از رگرسیون چندمتغیره نشان داد در میان هفت متغیری که دارای ارتباط آماری معنادار با متغیر وابسته پژوهش بوده اند، اثر چهار متغیر معنادار بوده و در مجموع توانسته اند 8/51 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نمایند. متغیرهای کلیدی شناسایی به ترتیب اهمیت عبارت اند از: پایگاه اقتصادی اجتماعی، عملکرد پلیس، سرمایه اجتماعی و ناهنجاری های اجتماعی (دارای اثر منفی) که ضرایب تأثیر رگرسیونی استانداردشده هر یک از آن ها به ترتیب عبارت است از: 347/0، 228/0، 195/0 و 175/0-.
۴۲۰۶.

نقش بازاریابی محتوا در توسعه گردشگری سلامت در ایران، مطالعه موردی: شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 97 - 113

کلیدواژه‌ها: بازاریابی محتوا گردشگری سلامت تحلیل تم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۶۴
امروزه گردشگری سلامت سهم بالایی از درآمد کشورها را به خود اختصاص داده است. در ایران با توجه به هزینه پایین درمان نسبت به کشورهای دیگر و وجود تعداد زیاد متخصص در صورت برنامه ریزی و بازاریابی می توان گردشگران زیادی را جذب کرد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش بازاریابی محتوا در توسعه گردشگری سلامت است. ازلحاظ هدف، کاربردی با رویکرد اکتشافی و ازلحاظ نحوه تجزیه وتحلیل داده ها، آمیخته می باشد. جامعه آماری در فاز کیفی شامل مدیران و متولیان ارشد گردشگری سلامت و اساتید دانشگاهی در نظر گرفته شدند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 11 نفر از خبرگان انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در این فاز، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته که با روش تحلیل مضمون (تم) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. در فاز کمّی نیز، مدیران ارشد، میانی و عملیاتی مراکز درمانی دولتی و خصوصی در استان تهران به عنوان جامعه در نظر گرفته شدند که 400 نفر بر اساس روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت انجام تجزیه وتحلیل های توصیفی و استنباطی، از نرم افزارهای spss و pls استفاده شد. نتایج تحقیق منجر به مدل تحقیق شامل شش تم فراگیر و پانزده تم سازنده گردید. علاوه بر این، نتایج نشان داد پیامدهای اولیه (شامل: افزایش سهم ایران از بازار گردشگری سلامت، و وفاداری سازی گردشگران سلامت به مراکز درمانی ایران) تأثیر مثبت و نسبتاً قویی (ضریب 336/0) بر پیامدهای ثانویه (شامل: ارز آوری و بهبود اقتصادی کشور و بهبود روند توسعه نظام بهداشت و درمان کشور) دارند
۴۲۰۷.

تعیین پیشرانهای کلیدی موثر بر مدیریت مخاطره مبتنی بر ساختار با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 805 - 834

کلیدواژه‌ها: مدیریت مخاطره آینده پژوهی پیشرانهای کلیدی شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۸
مخاطرات محیطی به عنوان یکی از مهمترین مباحث در حوزه های مختلف برنامه ریزی و طراحی شهری مطرح می شود. مدیریت مخاطره مبتنی بر ساختار، یک روش مدیریتی مبتنی بر کاهش مخاطرات است که در آن اقدامات پیشگیری و کاهش ضررهای ناشی از مخاطرات در مراحل پیش از وقوع مخاطره انجام می گیرد. در این میان علم آینده پژوهی؛ آمادگی برای آینده و بکار بردن منابع موجود، به بهترین وجه ممکن در راستای ارزشها است که بر برنامه ریزی و مدیریت خطر بلایا تاثیرگذار می باشد. در همین راستا؛ هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشرانهای کلیدی موثر بر مدیریت مخاطره مبتنی بر ساختار با رویکرد آینده پژوهی در شهر اردبیل می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. برای شناسایی متغیرها و شاخص ها از روش پیمایش محیطی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 35 نفر از افراد متخصص در حوزه مدیریت مخاطرات می باشد که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. برای سنجش و تجزیه و تحلیل داده ها از روش جمع آوری و تلفیق قضاوت کارشناسان درباره موضوع پژوهش و نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از خروجی نرم افزار میک مک نشان می دهد که 7 عامل به عنوان عوامل کلیدی بر مدیریت مخاطره مبتنی بر ساختار تاثیرگذار هستند. در ادامه برای هرکدام از عوامل کلیدی سه سناریو تعریف و با استفاده از نرم افزار سناریو ویزارد تجزیه و تحلیل شد. براساس تحلیل های کمّی نرم افزار سناریو ویزارد، دو سناریوی قوی، 129 سناریوی ضعیف و 10 سناریوی با سازگاری زیاد به دست آمد. از بین این سه گروه سناریو، سناریوهای گروه سوم به عنوان سناریوی مطلوب انتخاب و درنهایت به سه گروه سناریوی طلایی، باورکردنی و بحرانی دسته بندی شدند.
۴۲۰۸.

خوانش الزامات طراحی فضاهای بینابین بیوفیلیک در مجموعه های مسکونی شهر تهران، پژوهش موردی: فاز یک شهرک اکباتان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 103 - 120

کلیدواژه‌ها: مسکن فضاهای بینابین بیوفیلیک مسکونی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۵
مطالعه حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، الزامات مؤثر بر طراحی معماری بیوفیلیک فضاهای بینابین شهری در فاز یک شهرک اکباتان تهران را بازشناسی و خوشه بندی کند. داده های نظری با روش اسنادی و داده های تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. نمونه های آماری 20 نفر از خبرگان و متخصصان شهری بودند که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. 55 پیشران اولیه در 6 دسته احصاء و شناسایی شده با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم افزار MICMAC پردازش شد. طبق نتایج الگوی کلی پراکندگی الزامات مورد مطالعه، از نظر تحلیل اثرات متقابل بیانگر وضعیت یک سیستم محیطی ناپایدار است که در آن الزامات طراحی فضاهای بینابین بیوفیلیک از نظر اثرگذاری و اثرپذیری، حالت پیچیده و بینابین دارد و تمرکز الزامات بیش تر در خوشه عوامل مستقل است. الگوهای کلی، ترکیب اجزا و زیستگاه و اکوسیستم ها به ترتیب با کسب میزان تأثیرگذاری مستقیم 311، 296 و 278 در جایگاه اول تا سوم قرار گرفته اند و به عنوان کلیدی ترین الزامات طراحی فضاهای بینابین بیوفیلیک در مجموعه مسکونی فاز 1 شهرک اکباتان تهران انتخاب شدند. الگوهای کلی، ترکیب اجزا، زیستگاه ها و اکوسیستم ها، الهام از طبیعت، اتصال جغرافیایی به محل، اتصال اکولوژیکی به محل، فرم ساختمان، فضا به عنوان شکل و فرم، عامل هماهنگی شکل و فرم فضایی، نور طبیعی، تعریف کننده فضاهای داخلی و خارج، نور و سایه و رشد و اثربخشی به عنوان 13 الزام کلیدی برای طراحی فضاهای بینابین بیوفیلیک در مجموع مسکونی فاز 1 اکباتان انتخاب شدند. نیروهای کلیدی از نظر عملکرد سیستمی در محیط سیستم طراحی، نقش اثرگذاری بالا و اثرپذیری اندک دارد. در نتیجه، به عنوان الزامات باثبات، وضعیت کلان سیستم و تغییرات آن را کنترل می کند؛ الزامات کلیدی اثرگذار ورودی سیستم طراحی فضاهای بینابین بیوفیلیک در مجموعه مسکونی فاز 1 شهرک اکباتان تهران محسوب می شوند.
۴۲۰۹.

تحلیل فضایی- زمانی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن (موردشناسی: منطقۀ 5 شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 115 - 130

کلیدواژه‌ها: تهران رگرسیون وزن دار جغرافیایی رگرسیون وزن دار جغرافیایی زمانی قیمت مسکن منطقه 5

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۹۳
در این پژوهش، تحلیل پراکنش فضایی زمانی قیمت مسکن در منطقه 5 شهرداری تهران و عوامل مؤثر بر آن بررسی شد. در این زمینه از داده های خرید و فروش مسکن در این منطقه در بازه سال های 1397، 1398، و 1399 برای مدل سازی قیمت مسکن استفاده شد. نتایج تحقیقات با استفاده از روش GTWR به دست آمد که در قیاس با روش های GWR و OLS نتایج بهتری را ارائه کرد. میزان ضریب تعیین تعدیل شده در الگوریتم های OLS، GWR، و GTWR به ترتیب برابر با 759/0، 798/0، و 835/0 حاصل شد. روش GTWR از روش هایی است که می تواند ناهمگونی های فضایی زمانی موجود در داده های قیمت مسکن را مدل سازی کند. بر اساس نتایج به دست آمده متغیر نرخ ارز (قیمت دلار) بیشترین تأثیر را در مدل سازی قیمت مسکن دارد. پس از متغیر نرخ ارز، ویژگی های فیزیکی مسکن، همچون مساحت واحد مسکونی و عمر بنا، اهمیت بیشتری در مدل سازی قیمت مسکن دارند. در نهایت، سطح دسترسی به خدمات شهری همچون فاصله از مراکز درمانی، ورزشی، آموزشی، مذهبی، فضای سبز، بزرگراه، و ایستگاه های حمل ونقل شهری می توانند مدل سازی قیمت مسکن را بهبود بخشند. یافته های این پژوهش نشان می دهد در صورت بهره بردن از قیمت دلار به عنوان متغیر مستقل می توان با دقت مناسبی به مدل سازی قیمت مسکن پرداخت.
۴۲۱۰.

پهنه بندی فقر در مناطق روستایی ایران با تأکید بر فقر غذایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی خط فقر مناطق روستایی فقر غذایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۰۸
کاهش فقر و نابرابری از مهم ترین اهداف برنامه ریزان در جوامع مختلف جهان است به طوری که نخستین هدف از اهداف توسعه هزاره، ریشه کنی فقر شدید و گرسنگی است. با توجه به ضرورت و اهمیت بررسی فقر به ویژه فقر غذایی در استان های مختلف کشور از دیدگاه برنامه ریزی، این تحقیق با هدف پهنه بندی روند خط فقر و درصد فقر غذایی خانوارهای روستایی ایران طی سال های 1376 تا 1392 انجام شد. بر این اساس از داده های خام هزینه-درآمد خانوار مرکز آمار ایران استفاده شد. در این تحقیق مبنای سنجش میزان فقر، خط فقر مطلق بوده است که بر اساس نیاز به کالری برآورد شده است. به منظور پهنه بندی از تحلیل خوشه ای با استفاده از نرم افزار spss بهره گرفته شده است. یافته های مربوط به روند کمینه و بیشینه خط فقر نشان داد کمینه خط فقر یک روند نسبتاً ثابتی را طی کرده است در حالی که بیشینه خط فقر تا حدودی نوسان داشته است به طوری که سال های 1382، 1391 و 1392 بیشترین مقدار را داشته است. به طور کلی بر اساس نتایج میانگین درصد فقر کل سال های 1376 تا 1392 استان خراسان جنوبی کمترین و استان تهران بیشترین درصد فقر غذایی را داشته اند. افزون بر این، میانگین درصد فقر غذایی خانوارهای روستایی طی سال های 1376-1392 بین حدود 10 تا 70 درصد بوده است. در نهایت، نتایج تحلیل خوشه ای به منظور پهنه بندی استان های مشابه از نظر میانگین درصد فقر غذایی نشان داد سه استان اصفهان، مازندران و تهران بیشترین درصد فقر غذایی، هفت استان آذربایجان شرقی، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، گیلان و البرز و یزد درصد فقر نسبتاً بالا، 19 استان از نظر درصد فقر غذایی در حد متوسط و دو استان خراسان شمالی و خراسان جنوبی کمترین درصد فقر غذایی را داشته اند. بنابراین لازم است در برنامه ریزی برای کاهش فقر و ناامنی غذایی، جهت گیری های منطقه ای و جغرافیایی مد نظر قرار گرفته به طوری که مناطق روستایی استان های با درصد فقر غذایی بالا مورد توجه بیشتری واقع شوند.
۴۲۱۱.

تبیین الگوی روابط اقتصادی روستا-شهری در شهرستان خرم آباد با تاکید بر کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 135 - 154

کلیدواژه‌ها: روابط روستاشهری پیوندهای اقتصادی خرم آباد تجزیه واریانس یک طرفه پیوندهای کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۹۴
از جمله جریانات عمده میان سکونتگاه های شهری و روستایی روابط اقتصادی در زمینه کشاورزی است که با انتقال محصولات تولید شده به بازار شهری صورت می گیرد و بدنبال خود، سایر جریانات موجود(نیروی کاری، افراد،سرمایه و...) را تحت تاثیر قرار می دهد. جریان های فضایی بین شهر و روستا در گذر زمان از عوامل کلیدی در تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی استاین روابط اگر به صورت مکمل باشد به عملکردهای دو سویه منجر می شود و می تواند زمینه ساز توسعه روستایی شود. بر این اساس هدف مقاله حاضر تبیین الگوی روابط اقتصادی روستا-شهری در شهرستان خرم آباد با تاکید بر کشاورزی است. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی و اطلاعات از طریق روش اسنادی و میدانی جمع آوری شده است واحد تحلیل کشاورزان روستاهای نمونه شهرستان خرم آباد بوده است. در این مطالعه 22 روستا با استفاده از طبقه بندی تخصیص یافته انتخاب و در هر یک از آنها، روابط اقتصادی 383 خانوار کشاورزی روستایی به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه به منظور تبیین الگوی روابط اقتصادی روستا-شهری از 5 مولفه اصلی و 41 گویه استفاده شد. داده ها در نرم افزار SPSS به کمک آنالیز تحلیل واریانس یک طرفه بررسی شد. یافته های پژوهش نشان داد در اغلب مولفه ها روابط اقتصادی روستا-شهری در شهرستان خرم آباد عمدتا با شهر خرم آباد بوده و الگوی روابط اقتصادی روستا-شهری در زمینه کشاورزی نوع ویژه ای از"روابط سلطه" با ماهیت "استثماری" از سوی شهر خرم آباد بر نواحی روستایی را نشان می دهد. در واقع روابط اقتصادی موجود به پیوندهای مکمل روستا-شهری منجر نشده و در حد انگلی و با سلطه شهر خرم آباد و به نفع شهر برقرار است.
۴۲۱۲.

تحلیل علل عدم تحقق حکمروایی خوب شهری در ایران: (مطالعه موردی: شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 157 - 170

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب شهر اراک مدیریت شهری مشارکت نهادهای غیر دولتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۱۷
رشد سریع شهرنشینی، برنامه ریزی متمرکز و عدم مشارکت مردم در تصمیم گیری ها، موجب بروز مشکلات متعدد در اداره شهرها شده است که این مشکلات را نمی توان با مدیریت سنتی برطرف نمود و تنها با به کارگیری روش های نوین مدیریتی می توان بر این مشکلات فائق آمد. شهر اراک، دارای مشکلاتی مختلفی نظیر حاشیه نشینی، آلودگی هوا، ترافیک، گرانی مسکن است که استفاده از الگوی حکمروایی خوب می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای برون رفت از این مشکلات باشد. هدف از انجام این پژوهش، تعیین علل عدم تحقق حکمروایی خوب شهری در شهر اراک از طریق کارکردهای متأثر از عملکرد مدیریت شهری و میزان مشارکت نهادها و شهروندان در امور شهر می باشد. پژوهش انجام شده از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش اجرا کمی و از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پرسشنامه محقق ساخته با طیف لیکرت 5 گزینه ای جمع آوری شده است. روش نمونه گیری تحقیق خوشه ای است که 384 نفر از شهروندان با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که در شاخص های حکمروایی خوب پس از انجام آزمون T– test، میزان،sig به دست آمده برابر با 05/0بوده که حاکی از عدم تحقق حکمرانی خوب شهری در شهر اراک می باشد. نتایج بدست آمده از تحلیل اطلاعات در نرم افزار لیزرل نشان می دهد فرضیه ها در سطح خطای 05/0 معنادار است در نتیجه فرضیه های تحقیق پذیرفته و تایید می شود. بنا بر این می توان گفت که شهر اراک در جایگاه مناسبی از شاخص های حکمروایی مطلوب شهری قرار ندارد.
۴۲۱۳.

شناسایی و تدقیق نواحی فرهنگی آرامستان ها در راستای گردشگری مذهبی (مورد مطالعه: آرامستان های ناحیه شهری مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 59 - 71

کلیدواژه‌ها: آرامستان های شهری نواحی فرهنگی تحلیل خوشه ای کلان شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
آرامستان ها یکی از عناصر اثربخش در چیدمان ساختار فضایی سکونتگاه انسانی و به ویژه شهرهای ایرانی است. رویکرد توسعه فرهنگی- اجتماعی آرامستان ها با افزایش میزان تعاملات اجتماعی و حضورپذیری شهروندی موجب سرزندگی شهری فضاهای شهری می شود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و با توجه به ماهیت کارکردی آن از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در پژوهش حاضر، شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی و نیز پیمایشی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از نرم افزار ArcGIS و مدل هایی نظیر تحلیل خوشه ای (Group Analysis) و درون یابی (IDW) استفاده شده است. به منظور شناخت و تدقیق نواحی فرهنگی آرامستان ها در کلان شهر مشهد از شاخص هایی دسترسی همچون حرم مطهر امام رضا، جاذبه ها ومناطق نمونه گردشگری، آثار تاریخی، مراکز اقامتی و سایر امکانات و خدمات شهروندی استفاد شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که مجموعه های حرم مطهر رضوی، گنبد خشتی، گنبد سبز و خواجه ربیع به عنوان ناحیه فرهنگی یک، یاسر و ناصر به عنوان ناحیه فرهنگی دو، خواجه مراد و خواجه اباصلت به عنوان ناحیه فرهنگی سه و میامی به عنوان ناحیه فرهنگی چهار قابل شناسایی است. به منظور افزایش نقش آفرینی نواحی فرهنگی آرامستان ها در سرزندگی شهری کلان شهر مشهد، الگوی بومی باغ مزار برای ارتقای هویت ایرانی در آرامستان های تاریخی و طرح ریزی تأسیسات و تجهیزات گردشگری از طریق پیوند فضایی-عملکردی نواحی آرامستان های تاریخی ناحیه شهری مشهد با حرم مطهر رضوی در توسعه اجتماعی-فرهنگی آرامستان های شهری مؤثر است.
۴۲۱۴.

Critical Attitude to the Function of Capital in the Urban Space of a Geopolitical Aspect(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 22 - 40

کلیدواژه‌ها: Urban Space Geopolitics Capital the Political Economy of Space

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۲۷۵
From the geopolitics point of view, the city is considered a geographic space that a variety range of actors competes with each other for achieving power and benefits, and in this proceeding, economy and capital are in the spotlight. It can be said function of capital in urban space is much-expanded that causing the formation of contesting, so capital is studied in urban geopolitics. For this reason, capital is the major issue of this study and authors have tried to show how capital affects the spaces of urban geography with a critical approach. Ontologically, this study is descriptive-analytical research and has used library methodology to achieve the goals. Results demonstrate which, from a critical geopolitics point of view urban space is an important focus for presenting the appearance of spatial political economy, which in its framework a collection of spatial proceedings and functions of capital, is recognizable and displayable.
۴۲۱۵.

بررسی و ارزیابی تغییرات شاخص های تمرکزگرائی جمعیت شهری طی برنامه های اول تا پنجم توسعه ایران (1394- 1368)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال هشتم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۶ 1 - 41

کلیدواژه‌ها: تمرکززدائی نخست شهری مهاجرت سلسله مراتب شهری مناطق کالبدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۹۰
هدف این مقاله مطالعه سطح و روند تحولات شاخص های تمرکزگرائی جمعیت با توجه به اهداف سیاست های تعادل منطقه ای و شهری طی برنامه های اول تا پنجم توسعه ایران (1394-1368) است. روش تحقیق روندپژوهی جمعیتی و منبع داده ها سرشماری های کشور است. نتایج نشان می دهد که علی رغم تصریح اهداف توازن و تعادل توسعه منطقه ای و شهری در تمامی برنامه های توسعه اول تا پنجم جمعیت در تمامی سطوح ملی، کالبدی، استانی و شهری همواره به سوی مراکز گرایش داشته است. دو نوع تمرکزگرائی جمعیت تشخیص داده شد، یکی تمرکزگرائی سطح ملی با محوریت البرز جنوبی که همواره مستمر، عام و فراگیر بوده است و به عنوان نقطه ثقل اسکان جمعیت در سطح ملی عمل کرده است، دوم تمرکزگرائی منطقه ای که جریانی ضعیف تر، موقعیتی و غیر فراگیر بوده است که به عنوان مراکز ثقل منطقه ای سکناگزینی جمعیت عمل کرده است. طی دوره زمانی برنامه اول و پنجم توسعه میزان نخست شهری در کشور روبه کاهش نهاده، اما در مقابل شهرهای طبقه دوم جمعیتی (250 -100 هزار)، دارای بالاترین رشدهای جمعیتی و تمامی شهرهای طبقات متوسط جمعیتی (99999-10000) دارای رشد منفی جمعیتی بوده اند. به طورکلی، نتایج نشان می دهد عدم تعادل منطقه ای و شهری در کشور تا حدود کمی تعدیل شده و مراکز ثقل تمرکزگرائی جمعیت شهری ازنخست شهرها به شهرهای مرتبه دوم تغییر نموده است، ولی همچنان رشد جمعیت شهرهای متوسط زیر 100 هزار نفر منفی است؛ لذا می توان گفت توزیع فضائی جمعیت منطقه ای و شهری از وضعیت ساختار پیرامون به مرکز شدید به ساختار پیرامون به نیمه پیرامون در حال تغییر است.
۴۲۱۶.

تحلیلی برسلامت شهروندان با رویکرد اجتماع محور در مساکن شهری کلانشهر شیراز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست گذاری محیط شهری سال سوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹) 53 - 68

کلیدواژه‌ها: مسکن آپارتمانی سلامت فیزیولوژی سلامت روانی سلامت اجتماعی توسعه پایدار شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۳۲۵
 توسعه شهرنشینی و به تبع آن توسعه کالبدی شهرها، مسائلی را در فضای شهری به وجود آورده که نه تنها ساکنین آن، بلکه تداوم حیات شهری را مورد تهدید قرار میدهد. توسعه پایدار شهری از جمله مهم ترین مباحث روز جوامع شهری در خصوص راهکار مسائل کنونی و آینده شهرها بوده و در سطوح مختلفی از معماری بافت ها و محلات گرفته تا توسعه پایدار کلان شهرها و توسعه پایدار جهانی مطرح میشود. در واقع شهر پایدار فضایی است که اکثریت قریب به اتفاق ساکنانش، از سکونت در شهر، احساس رضایت داشته باشند. مقوله مسکن به عنوان یکی از شاخصهای مهم توسعه پایدار شهری، در صورت ناسالم بودن، سلامت و کیفیت زندگی طیف وسیعی از افراد جامعه و به تبع آن سلامت شهر را به مخاطره می اندازد. هدف از پژوهش حاضر بررسی ابعاد سلامت در مسکن، استخراج مؤلفه های کالبدی و جایگاه آنها در سیاستگذاری های معماری و شهری میباشد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و با کمک پرسشنامه با 20 گویه در سه حوزه سلامت جسمی، روانی و اجتماعی، اطلاعات جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS جهت تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، بهره گرفته شده است. نتایج بدست آمده به صحّت فرضیه ها دلالت داشت. نتایج حاصله، مبین آن است که از میان شاخصهای سلامت در مسکن، شاخص امنیت در هر سه حوزه سلامت، در اولویت ترجیحات ساکنان قرار دارد، همچنین، افراد به بعد"سلامت روانی" نسبت به دو بعد دیگر سلامت، توجه بیشتری داشته و به نظر میرسد این بعد از سلامت، در اولویت اول نیاز های آنان قرار دارد. از میان شاخصهای استخراج شده، مؤلفه های امنیت، چشم انداز، نور، آلودگی صوتی، نوری و بصری، فضای باز، اقلیم، بهداشت و فضای سبز علاوه بر لحاظ آنها در سیاستگذاری های محیط معماری، شدت و ضعف آنها در طراحی مسکن و مقوله سلامت، رابطه مستقیم با سیاستگذاری های محیط شهری دارد. نتایج حاصل از این پژوهش و آگاهی از شاخصهای سلامت در حیطه عمل معماران، طراحان و برنامه ریزان شهری به منظور سیاستگذاری های محیط معماری و شهری، موجب ارتقا کیفیت زندگی، سلامت اجتماعی یک جامعه به عنوان سرمایه اجتماعی و در نهایت توسعه پایدار شهر میگردد.
۴۲۱۷.

سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها( نمونه موردی: کلانشهر رشت)

نویسنده:
منبع: سیاستگذاری شهری و منطقه ای دوره ۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 59 - 70

کلیدواژه‌ها: داده بنیاد سیاستگذاری حکمروایی رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
به منظور سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها، روش تحقیق این پژوهش بر اساس نظریه داده های تجربی پایه و اشتراوس و کوربین است و از مصاحبه های نیمه ساختاریافته نیز برای جمع آوری داده ها استفاده شد. همچنین نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری نظری و با استفاده از روش گلوله برفی و هدف انجام گردید. نتایج تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها در روش فضا، مرکز و انتخاب و همچنین از نظر علل، شرایط، شرایط مداخله، روش های مدیریت و نتایج ارائه شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اداره شهر رشت به راهبردهایی مانند تمرکززدایی، بازسازی ساختارها و فرآیندها، مشارکت ذینفعان و تفویض قدرت به مدیران با دانش و توانایی بالا بستگی دارد. اصلاح و همکاری چند نهاد تصمیم گیر، شناخت رسالت های اولیه مسئولیت پذیری و پاسخ گویی (در مرحله اول) جریان سازی جهت گیری حکمروایی خوب در کلانشهر رشت و (در مرحله دوم از طریق نقش محوری مدیریت شهرها) در سطح جامعه محقق گردد.
۴۲۱۸.

دانش زیست محیطی و استفاده از خدمات شهری: تحلیلی بر رفتار مصرف شهروندان با استفاده از مدلیابی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۵) 265 - 277

کلیدواژه‌ها: شهر رشت خدمات شهری رفتار مصرف دانش دانش زیست محیطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
مقدمه: تشویق شهروندان برای استفاده از خدمات عمومی جهت کاهش آلودگی های شهری یکی از اولویت های مدیریتی مهم در شهرها به شمار می رود. بر این اساس بررسی دانش زیست محیطی به عنوان عامل تاثیرگذار بر نیات رفتاری شهروندان به عنوان مصرف کنندگان خدمات شهری می تواند میزان گرایش آنان نسبت به استفاده از این خدمات را تعیین نماید.هدف پژوهش: تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر دانش زیست محیطی بر استفاده از خدمات شهری در شهر رشت انجام شده است.روش شناسی تحقیق: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی، اسنادی، پیمایشی بوده که با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، انجام شده است. جامعه ی آماری خانوارهای شهر رشت بوده اند که بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه ای برابر 384 نفر از بین آنها انتخاب شده و با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای، از آنها پرسش شده است. روایی پرسشنامه بر اساس روایی صوری و سنجش پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (763/0) تأیید شده است. ارتباط بین شاخص و گویه های متناظر، در مدل اندازه گیری (تحلیل عاملی مرتبه ی اول) بررسی شده است. پایایی مرکب، میانگین واریانس استخراج شده و روایی همگرا برای شاخص های تحقیق محاسبه و تأیید شده اند. فرضیات تحقیق با کمک فرآیند مدلیابی معادلات ساختاری بررسی شده اند.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی تحقیق حاضر شهر رشت می باشد.یافته ها: مقدار یافته ها نشان می دهد که بین دانش زیست محیطی و رویکرد ساکنین به استفاده از خدمات شهری (51/0=Beta و 1/4=t) و میزان استفاده از این خدمات (30/0=Beta و 95/3=t) رابطه ی آماری معناداری وجود دارد؛ همچنین بین رویکرد ساکنین به خدمات شهری و میزان استفاده از خدمات(68/0=Beta و 8/6=t) نیز رابطه ی معناداری بر قرار است.نتایج: آگاهی و دانش زیست محیطی شهروندان در استفاده از خدمات شهری و پایداری این تعاملات موثر است؛ به طوری که رفتار یک شهروند مسئول و آگاه در مقایسه با دیگران تفاوت آشکاری را نشان می دهد.
۴۲۱۹.

پهنه بندی پتانسیل فرسایش خاک با استفاده از روش MABAC ، مطالعه موردی: حوضه آبریز گیوی چای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی سال ۱۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 93 - 73

کلیدواژه‌ها: فرسایش خاک MABAC گیوی چای استان اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۸
فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه های آبریز کشور ایران می باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می شود. هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی خطر فرسایش خاک در حوضه ی آبریز گیوی چای (شمال غرب ایران)، می باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش گذاری و استانداردسازی لایه ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن دهی معیارها، با استفاده از روش کرتیک انجام گردید. تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش MABAC به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. با توجه به نتایج مطالعه، به ترتیب عوامل شیب، کاربری اراضی، خاک و لیتولوژی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 89/283 و 93/414 کیلومتر مربع از مساحت محدوده، دارای پتانسیل خطر بسیار زیاد و زیاد، می باشد و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی نامقاوم و فرسایش پذیر، کاربری های زراعی و باغات و شیب های 40-15 درصد قرار دارند. می توان گفت که نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از توان بالای حوضه ی مطالعاتی از لحاظ رخداد فرسایش می باشد و لازم است کنترل فرسایش و اقدامات حفاظتی در دستور کار متخصصین و مدیران اراضی قرار گیرد. به علاوه، نتایج حاصل از صحت سنجی نتایج، نشان داد که استفاده از روش MABAC، از دقت نسبی بالایی جهت مطالعه ی خطر فرسایش خاک برخوردار است.
۴۲۲۰.

بررسی روند تغییرات پارامترهای هیدرواقلیمی تالاب میانکاله، مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی سال ۱۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 119 - 98

کلیدواژه‌ها: آزمون من-کندال تخمین گر شیب سن هیدرواقلیم تالاب میانکاله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۸
در این مطالعه به بررسی روند تغییرات پارامترهای هیدرواقلیمی تالاب میانکاله با استفاده از آزمون من- کندال و شیب سن پرداخته شد. پارامتر های دما، بارش و تبخیر از ایستگاه های سینوپتیک دشت ناز و هاشم آباد و همچنین داده های دبی از ایستگاه های هیدرومتری خلیل محله، تازه آباد، باغو و وطنا استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون من -کندال نشان داد که دما در ایستگاه دشت ناز در فصول بهار و تابستان با اطمینان 95% دارای روند معنی دار افزایشی و در فصل زمستان دارای روند معنی دار کاهشی است. همچنین در ایستگاه هاشم آباد در فصول بهار و پاییز دارای روند افزایشی با سطح اطمینان 95% است. بارش در ماه های آذر و بهمن در ایستگاه دشت ناز با سطح اطمینان 95% به ترتیب دارای روند کاهشی و افزایشی است. بیشترین تغییرات روند در دبی نیز مربوط به ایستگاه وطنا می باشد که در مقیاس سالانه دارای روند کاهشی می باشد. تبخیر نیز در ایستگاه دشت ناز در فصول پاییز و زمستان دارای روند کاهشی و در فصل بهار دارای روند افزایشی است. همچنین در ایستگاه هاشم آباد میزان تبخیر در فصل پاییز دارای روند کاهشی می باشد. نتایج حاصل از روش تخمین گر شیب سن نشان می دهد بارش در ایستگاه دشت ناز در آذر ماه برابر با 983/2- و در مقیاس سالانه نیز مربوط به ایستگاه هاشم آباد با 283/6- می باشد. بیشترین شیب خط روند مثبت ماهانه در بین تمامی پارامترها مربوط به بارش مرداد ماه در ایستگاه دشت ناز با مقدار 20/3 می باشد همچنین در مقیاس سالانه نیز بیشترین مقدار مربوط به تبخیر در ایستگاه هاشم آباد با مقدار 157/2 می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان