منوچهر جوانمردی

رودخانه کارون یک منطقه کلیدی برای حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی با کیفیت بالا در کلان شهر اهواز است. با این حال، با ادامه توسعه شهرنشینی و تحول صنعتی، گردشگری تهدیدی جدی برای محیط و زیست است. براساس هدف مذکور، پژوهش حاضر درصدد بازشناسی پیشران های موثر بر امنیت بوم شناختی گردشگری با توجه به ظرفیت های رودخانه کارون است. روش تحقیق براساس روش های جدید آینده پژوهی، تبیینی می باشد. عوامل توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه ریزی شهری با به کارگیری پویش محیطی، تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت و از نرم افزار تخصصی آینده پژوهی MICMAC استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت پراکندگی متغیرهای موثر نشان از پایداری سیستم است. از میان 31 عامل بررسی شده 10 عامل اصلی به عنوان عوامل کلیدی موثر بر امنیت بوم شناختی گردشگری انتخاب شده اند که همه عوامل در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم تکرار شده اند. یافته ها نشان داد متغیرهای مربوط به ابعاد مقیاس و سود گردشگری به عنوان پیشران های صنعت گردشگری بر اهداف حفاظت از محیط زیست و منابع محیطی ترجیح داده شده است. متغیرهایی چون تعداد کارکنان صنعت گردشگری، درآمد حاصل از گردشگران بین المللی و داخلی، تعداد هتل های ستاره دار، نسبت هزینه های آموزشی به مالیه عمومی، تعداد گردشگران بین المللی و داخلی، کل خرده فروشی هتل ها و خدمات پذیرایی و نرخ بیکاری و شهرنشینی در اولویت قرار دارد. این تحقیق نشان داد که ظرفیت های گردشگری در کلانشهر اهواز به ویژه رودخانه کارون به دلیل سوء مدیریت ها رها شده و نتایج حاکی از آن است که برنامه-ریزی گردشگری مورد توجه قرار نگرفته و بهره مندی از ابزارهای آینده نگاری و پیش بینی می تواند دستیابی به اهداف گردشگری را تسهیل بخشد.

توسعه صنعت گردشگری و درآمد حاصل از آن زمینه رقابت بین کشورها را فراهم کرده است. مسئولان گردشگری تلاش مضاعفی برای جذب بیشتر گردشگران بین المللی با معرفی مکان های گردشگری و ژئوتوریستی انجام می دهند و زمینه توزیع ثروت داخلی را از طریق آنها فراهم می کنند. هدف این تحقیق بررسی معیارها و قابلیت های مکان های گردشگری شهرستان ماهشهر می باشد. در این مقاله سعی شده است برخی از مکان های ژئوتوریسمی شناسایی و اهمیت آنها در جذب گردشگری در ماهشهر بررسی شود.این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها از روش 1. کتابخانه ای، اسنادی و میدانی استفاده شده است. 2. به منظور تعیین و تفسیر محل دقیق ایستگاه های مورد مطالعه از نرم افزار (Google Earth) استفاده شد. 3. اطلاعات به دست آمده در جداول Prolong (روش Prolong) تنظیم شد. 4. از کارشناسان و اساتید و دانشجویان گردشگری خواسته شد تا پرسشنامه را تکمیل کنند.پس از شناسایی برخی از قابلیت های ژئوتوریسمی منطقه مورد مطالعه، عوامل مؤثر در توسعه این لندفرم ها با استفاده از مدل پرالونگ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت: ابتدا معیار گردشگری شهرستان ماهشهر با چهار معیار زیبایی بیرونی، علمی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفت. -اقتصادی به هر یک از معیارها امتیاز داده شد و در نهایت ارزش کلی منطقه تعیین شد.نتایج نشان داد که دریاچه نمک و خور اسمایلی بیشترین میانگین گردشگری 0/525 و 0/531 و کویر ماهشهر 0/475 کمترین میانگین گردشگری را دارند. همچنین بیشترین میانگین ارزش بهره وری مربوط به دریاچه نمک با میانگین0/62 و کمترین ارزش بهره وری با 0/24 مربوط به خور اسمایلی است. دریاچه نمک بالاترین کیفیت بهره وری را دارد.البته توجه به زیرساخت های مناسب و وجود امکانات اولیه در هر مکان گردشگری منطقه مورد مطالعه زمینه جذب بیشتر گردشگران را فراهم می کند.

ژئومورفوسایت ها توان تبدیل به مراکز گردشگری را دارند. تالاب شادگان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در فصل زمستان و بهار، پذیرای گردشگران بی شماری است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی توانمندی های گردشگری تالاب شادگان و ارائه راهبرد استراتژیک گردشگری می باشد. این تحقیق با استفاده از مدل swot، پرسشنامه ها بر اساس طیف لیکرت تنظیم و با نظرات کارشناسان محیط زیست و گردشگران تکمیل و آنالیز شد. ابتدا در مرحله اول عوامل داخلی (IF) یعنی نقاط ضعف و قوت و در مرحله بعدی عوامل خارجی (EFE) یعنی فرصت ها و تهدید ها شناسایی و در مرحله آخر، این عوامل وزن دهی شدند. نتایج نشان داد که از عوامل خارجی، نقاط تهدید با وزن 52/2 و از عوامل داخلی نقاط ضعف با وزن 39/3 بیشترین اوزان را به خود اختصاص داده اند. راهبرد استراتژیک این تالاب یک راهبرد رقابتی از نوع حداکثر- حداقل (wo) به دست آمد که بایستی مسئولین امر، با بهره جستن از فرصتها، نقاط ضعف را کاهش یا از بین ببرند. 

اکثر زنان در دنیا نیاز به حمایت بنیادی در کارکرد زندگی انسانی دارند تفاوتهای ناحیه ای در دسترسی به منافع توسعه بر اساس جنسیت در ایران وجود دارد. این مطالعه درصدد تجزیه و تحلیل شاخص تبعیض جنسیتی می باشد، که این شاخص برای دو جنس به تفکیک به منظور نشان دادن نابرابری جنسیتی مورد استفاده قرارمی گیرد. پژوهش حاضر به طور میدانی، در حوزه روستایی و در روستاهای شهرستان باوی انجام گردید. در این پژوهش به زیر شاخص های اصلی این شاخص از جمله شاخص آموزش عمومی، شاخص درآمد سرانه و امید به زندگی اشاره شده است که این شاخص بر شهرستان باوی تطبیق داده شده است و مربوط به سال 1390 می باشد که طبق اطلاعات اولیه روستاهای این شهرستان از سال 1385 تا 1390 پیشرفت چشم گیری داشته اند. شهرستان مورد مطالعه در شرق اهواز با وسعت 95477 هکتار و با جمعیتی برابر با 89160 نفر قرار دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تاثیر این شاخص بر شهرستان در برخی معیارها سبب پیشرفت شهرستان و برخی معیارها عقب ماندگی شهرستان را نشان می دهد که در شاخص تبعیض جنسیتی که تفاوتها هر چند نا چیز بین زنان و مردان، به وضوح قابل مشاهده است چه از نظر آموزشی و یا از نظر درآمد، که در همه موارد برتری مردان نسبت به زنان را نشان می دهد.

   این پژوهش با شناسایی اهدافی چون بررسی تأثیر شرایط اقلیمی بر کشت محصول گندم در شهرستان دزفول، شناسایی استعدادهای این شهرستان متناسب با ویژگی های گیاه گندم، بررسی محدودیت های آب و هوایی و ارائه راهکارهای مناسب انجام گرفته و هم چنین نقش عناصر اقلیمی بر راندمان و عملکرد تولید گندم در شهرستان دزفول و فراهم ساختن زمینه و انگیزه بیش تر برای پژوهش های علمی و کاربردی در رابطه با، اقلیم و کشاورزی محصولات مهم و استراتژیک از دیگر اهداف این پژوهش محسوب می شود. نتایج به دست آمده از این پژوهش تأثیر عوامل اقلیمی بر میزان عملکرد گندم در شهرستان دزفول را بهتر مشخص می سازد، تا جایی که بر اساس ضریب همبستگی پیرسون رابطه میان عملکرد گندم و عواملی چون بارش و رطوبت نسبی مستقیم، ساعات آفتابی مستقیم و معنی دار، میزان تبخیر و درجه حرارت به صورت معکوس می باشد. امید است نتایج حاصل از این پژوهش بتواند در ارتقاء میزان عملکرد تولید گندم در شهرستان دزفول مؤثر واقع گردد.

توسعه انسانی مفهوم جدیدی است که سازمان ملل متحد از سال 1990  آن را جایگزین در آمد سرانه و تولید ناخالص داخلی به عنوان معیار توسعه یافتگی نمود، و گویای آن است که درآمد همه زندگی انسان نیست و پیشرفت را نمی توان تنها با درآمد سرانه اندازه گیری کرد، بلکه هدف اصلی بهره مند ساختن راستین انسان و بهبود بخشیدن به کیفیت بهتر زندگی اوست. براساس این ایده انسان محور توسعه بوده و تمرکز اصلی روی ابعاد انسانی توسعه است. توجه به این مسئله موجب شد که سازمان ملل متحد شیوه جدیدی را برای اندازه گیری توسعه تحت عنوان «شاخص توسعه انسانی»ارائه کندکه بازگو کننده متوسط Human DevelopmentIndexدستیابی در سه بعد اساسی توسعه انسانی (آموزش،بهداشت، و اقتصاد) است. این مقاله به منظور شناخت و سنجش شاخص های توسعه انسانی و ارتقاء آنها در نواحی روستایی کشور و با مطالعه موردی روستاهای شهرستان بهمئی انجام شده است.