رضا اسماعیلی

رودخانه ها تنوع مورفولوژیکی متنوعی دارند . واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای هم براساس موقعیت آن ها در کانال و دره به چهار قسمت شامل مورفولوژی بستر کانال، اشکال میان کانالی، متصل به کرانه و دشت سیلابی می شوند. دو نوع کانال سنگ بستری و آبرفتی در مقیاس بازه شناسایی می شوند که اشکال آن ها عبارتند از : آبشارها، چالاب سنگی، تندآب، کاسکاد، سکو - چالاب، بستر هموار، چالاب -خیزاب و چین و شکن ها و تپه های ماسه ای رودخانه ای. این مقاله مروری بر تحقیقات انجام شده در واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای فراهم می آورد که نمونه ها و اشکال آن ها از حوضه های شمالی البرز مرکزی تهیه شده است . بررسی این واحدهای ژئومورفیک رودخانه ای درک ساده ای را از رژیم حمل آب و رسوب و رفتار رود فراهم می آورد.

" طرح مساله: هدف مقاله حاضر سنجش میزان سرمایه اجتماعی در بیست شهرستان استان اصفهان و رتبه بندی آن ها می باشد. روش تحقیق: مطالعه به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسش نامه استاندارد شده صورت گرفته است، حجم نمونه مورد بررسی 4739 نفر شهروندانی هستند که به صورت سهمیه ای متناسب با سن و جنس انتخاب شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد در میان شهرهای استان اصفهان شهر اصفهان به عنوان مرکز استان همراه با خمینی شهر از پایین ترین سطح اجتماعی برخوردار بوده اند. نتایج: شاخص های سرمایه اجتماعی که از وضعیت مناسب تری برخوردارند آن هایی هستند که بیشتر با وجوه سنتی جامعه در ارتباط اند (اعتماد به خانواده، مشارکت در امور مذهبی و سایر اشکال مشارکت اجتماعی) و شاخص هایی که با زندگی مدرن رابطه بیشتری دارند در وضعیت نامطلوب تری قرار دارند (اعتماد به غریبه ها، الگوهای مختلف مشارکت مدنی). "

محاسبه هزینه واحد خدمات ارائه شده در بخش سلامت پایه و اساس استقرار نظام بودجه ریزى عملیاتى ، تعیین تعرفه هاى واقعى وهمچنین واگذرارى ارائه این خدمات به بخش خصوصى در راستاى اصل 44 قانون اساسى است.با این وجود هنوز در کشور رویکرد خاصى براى رسیدن به این هدف وجود ندارد. هدف از این پژوهش بکار گیرى سیستم هزینه یابى بر مبناى فعالیت (ABC) براى محاسبه هزینه واحد خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتى درمانى منتخب است. روش بررسی: این پژوهش از نوع تحلیلی– کاربردى بوده، که به روش مقطعى و بر اساس داده هاى سال 1385 انجام شده است.داده هاى مورد نیاز پس از جمع آورى بوسیله فرم ها وجداول مخصوص طراحى شده،وارد نرم افزار EXCEL شده و بر اساس سیستم هزینه یابى بر مبناى فعالیت ودر قالب هشت گام مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش بصورت "هزینه واحد" بیش از 120 نوع خدمت ارائه شده در واحد هاى فعالیت نهایى مرکز بهداشتى درمانى مورد مطالعه ارائه گردیده است.یدسنجی توسط واحد بهداشت محیط با هزینه واحد3506ریال ودرمان بیمار سل توسط واحد بیماری ها با هزینه واحد1092325ریال به ترتیب؛ خدمات دارای کمترین و بالاترین هزینه واحد در بین خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتی درمانی مورد مطالعه بوده است. نتیجه گیری: باتوجه به سهم بالای هزینه پرسنلی از مجموع مخارج کل(67 درصد)،افزایش بهروری نیروی کار نقش مهمی در کاهش مخارج خواهد داشت.ادغام واحدهای باخدمات مشابه با توجه به ظرفیت پذیرش آنها و همچنین سازماندهی اجرای فعالیت های مشابه درفرایندارائه خدمات مختلف جهت جلوگیری ازتکرار آنها نیز در کاهش هزینه ها موثر خواهد بود. با توجه به اینکه سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یک سیستم فرایند مدار است، نتایج حاصل نسبت به سایر روش های هزینه یابی سنتی دقیقتر می باشد،اما سیستم حسابداری و سیستم فعلی ثبت اطلاعات در مراکز بهداشت ودرمان برای بکارگیری سیستم مذکور مناسب نبوده ونیازمند بازنگری می باشد.

رودخانه ها از نظر شکل کانال و میزان پویایی بسیار متعددند. از این رو طرح های طبقه بندی متعددی با توجه به شرایط ژئومورفیک رودخانه از اواخر قرن نوزدهم تاکنون انجام شده است که نشان دهنده تنوع موقعیت های محیطی است . در این مقاله با استفاده از سیستم طبقه بندی روزگن و براساس متغیرهای ژئومورفیک مثل نسبت حفردره، شیب، نسبت پهنا به عمق، سینوزیته و اندازه ذرات رسوبی کانال، رودخانه های بابل و تالار در جلگه ساحلی دریای خزر مورد بررسی قرارگرفتند . در این رودخانه دوگروه عمده F و D در امتداد بستر رود شناسایی شدند . رودخانه های نوع D الگوی شریانی داشته و رروی مخروط افکنه ها جاری هستند و رودخانه های نوع F الگوی مئاندری داشته و در محدوده جلگه ساحلی جریان دارند. هم چنین این مقاله نشان می دهد که پیش بینی نوع رود با استفاده از این روش نمی تواند جایگزین تحقیقات واقعی در خصوص رودخانه شود و می تواند به شکست طرح های مدیریتی منجر گردد.

استفاده از مطالعات ژئومورفولوژی، با توجه به پیشرفتهای اخیر در هیدرولوژی دیرینه سیلاب، به‌عنوان مکملی برای نگرشهای هیدرولوژیکی متداول مورد نیاز است. عوامل مؤثر در سیل خیز بودن حوضه رئیس کلا به دو دسته تقسیم می‌شوند: الف) عوامل مربوط به حوضه زهکشی؛ ب)عوامل مربوط به کانال رود که نقش مهمی‌ در تغییر یا ایجاد لندفرمهای رودخانه‌ای داشته و بیشتر تحت تأثیر لیتولوژی و تکتونیک قرار دارند. برای تخمین دبی با استفاده از شاخصهای دیرینه تراز و روشهای گیاهی از چند مقطع نقشه‌برداری شد و در بازه‌های مختلف تنش برشی، قدرت رود و سایر پارامترهای مورد نیاز با استفاده از نرم‌افزار HEC-RAS محاسبه شد؛ سپس آثار فرسایشی و اشکال رسوبی ناشی از سیلاب بررسی شد. مطالعه حاضر نشان می‌دهد که با استفاده از شاخصهای دیرینه تراز و توانش جریان در رودخانه‌های پرشیب و کوچک کوهستانی، می‌توان بزرگی سیلاب را با دقت بیشتری پیش‌بینی کرد و در طراحی سازه‌ها و پهنه‌بندی خطر آن را به کاربرد.