نظم

نظم در شمار کارکردهای مهم تمدن است. برای اینکه قابلیت تمدن زایی یک فرهنگ و اندیشه معلوم شود باید نسبت آن با این کارکرد تمدنی واکاوی شود و میزان کارآمدی آن در نظم دهی و نظام سازی تبیین گردد. باتوجه به جایگاه انقلاب اسلامی که در شرف تمدن سازی و در آستانه خیز تمدنی است، باید برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، سرمایه های خود را در مصاف با رقیبان به میدان آورد و ظرفیت های آنها را بررسی کند. اندیشه امامت مهم ترین سرمایه نرم شیعه است که باید مؤلفه های اساسی آن برای ساخت تمدن نوین اسلامی ظرفیت سنجی و قابلیت های آن برای کارکرد تمدنی نظم معلوم شود. پژوهش حاضر با هدف تولید ادبیات نظری و بازتاب میزان کارآمدی اندیشه امامت در امتداد اجتماعی، به شیوه کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی پرداخته است. برخورداری انسان به مثابه محور تمدن، از ویژگی های مطلوبی، همچون علم مؤلفه اساسی تمدن و عامل سامان یافتگی و عصمت سبب نظام و قوام تمدن در فرایند طراحی، ساخت و مدیریت آن خواهد بود و خروجی آن، نظمی فراگیرتر از نظم قراردادی در اندیشه هابز و نظم اخلاقی در اندیشه دورکیم است.

یکی از انواع ادب غنایی، اخوانیات است. اخوانیات، نامه های خصوصی و دوستانه ای است که توسط دبیران و منشیان برای دوستان و آشنایان نوشته یا سروده می شد. نخستین متون اخوانی که پس از اسلام به دست ما رسیده است، به قرن پنجم هجری بازمی گردد. نثر و نظم  فارسی در گذر زمان و در ادوار مختلف به لحاظ سبک و شیوه بیان، تغییرات قابل توجهی را به خود دیده است و این تغییرات در سبک و انشاء و ساختار اخوانیات نیز تأثیرگذار بوده است. این پژوهش در نظر دارد ساختار ارکان اخوانیات منثور و منظوم فارسی را از میانه قرن پنجم تا دوره معاصر به اجمال بررسی کرده و سیر تطور ارکان اصلی و فرعی اخوانیات را مورد ارزیابی قرار دهد. روش انجام کار براساس تحقیقات کتابخانه ای صورت گرفته است. نتیجه حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در ساختار اخوانیات منثور و منظوم فارسی ازگذشته تا به امروز تغییرات چشمگیری حاصل شده است. متقدمین به الگوهای ارائه شده بسیار پایبند بوده اند و متأخرین تا حدود زیادی خود را از قیدوبند ساختار و ارکان نامه ها خارج کرده اند. همچنین، شاعران در سرودن اخوانیات منظوم به دلیل محدودیت های قالب ها و ساختمان شعری الزام کم تری به رعایت ارکان اصلی و غرعی اخوانیات داشتند.اهداف پژوهش:بررسی ساختار ارکان اخوانیات منثور و منظوم فارسی از میانه قرن پنجم تا دوره معاص.بررسی سیر تطور و تحول در اخوانیات از میانه قرن پنجم تا دوره معاصر.سؤالات پژوهش:ساختار ارکان اخوانیات منثور و منظوم فارسی از میانه قرن پنجم تا دوره معاصر چگونه است؟سیر تطور و تحول در اخوانیات از میانه قرن پنجم تا دوره معاصر چگونه بوده است؟

زمان از مباحث مهمی است که توجه روایت شناسان متعددی را به خود مشغول کرده است. در این بین، نقش ژرار زنت، روایت شناس ساختارگرای فرانسوی را نمی توان نادیده گرفت. از نظر وی، زمان روایی یکی از مؤلفه های مهم در پیشبرد روایت داستان است. باتوجه به نظریه ژنت، نظم و ترتیب، زمان پریشی با گذشته نگری، آینده نگری، تداوم با استفاده ازحذف، خلاصه گویی، درنگ توصیفی و صحنه نمایشی و همچنین اشکال گوناگون بسامد و تکرار تأثیر داستان را افزایش می دهد. در همین راستا، جستار حاضر بر آن است تا ضمن تبیین نظریه زمان روایی ژرار ژنت، میزان مطابقت آن را با داستان قرآنی اصحاب کهف بررسی نماید. نتایج حاصله از این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای نظریه روایت شناسی ژنت انجام شده، نشان می دهد که مؤلفه های زمانی ژنت در داستان اصحاب کهف به نحو شایسته و مطلوبی به کار رفته است. آنجا که هدف عبرت بشر است از گذشته نگری استفاده شده و آینده نگری نشان دهنده علم و قدرت خداوند است. از نظر تداوم به ندرت شتاب ثابت دیده می شود و بیشتر حذف و خلاصه گویی استفاده شده است. آنجا که صحبت از راه سعادت و شقاوت و یا موضوع مهمی است، برای دقت مخاطب شیوه درنگ توصیفی و صحنه نمایشی به چشم می خورد. بسامد و تکرار غالب در این داستان قرآنی بیشتر از نوع مکرر است که همه این موارد نشان دهنده اعجاز قرآن است که با بسیاری از نظریات جدید روایت شناسان منطبق است.اهداف پژوهش: تبیین نظریه زمان روایی ژرار ژنت.تطبیق نظریه زمان روایی ژرار ژنت با قصه اصحاب کهف.سؤالات پژوهش:داستان اصحاب کهف چگونه با نظریه زمان روایی ژرار ژنت قابل بررسی است؟عناصر زمان روایی (نظم، تداوم و بسامد) چگونه داستان اصحاب کهف را پیش می برد؟

برهان نظم از ساده ترین و رایج ترین براهینی است که انسان را به ماوراء عالم ماده پیوند می زند. انسان ها از دیرباز با تعقل در ساختار موجودات و غایتمندی آنها به وجود ناظمی علیم و حکیم اذعان کرده اند. تقریرهای مختلفی از این برهان با درجاتی متفاوتی از قوت و دقت در سخن اندیشمندان اسلامی و غربی دیده می شود که ازطریق برهان، تمثیل یا استقراء و با تکیه بر مصادیق جزئی یا کلی نظم در طبیعت درصدد اثبات ناظمی هوشمند است. فهم صحیح برهان و تحلیل درست مقدمات آن بر پایه عقل می تواند اعتبار و وجاهت آن را در اثبات ناظمی الهی افزایش دهد و ما را در پاسخگویی به قسمت عمده ای از اشکالات وارد بر آن یاری رساند. این نوشتار از نگاه معرفت شناسی و به روش توصیفی تحلیلی به بررسی اشکالات وارد بر این برهان می پردازد و با تکیه بر شرایط انواع حجت های منطقی درصدد رفع و پاسخگویی به آنها با تبیین جایگاه و نقش آفرینی عقل در این برهان است و به دفاع از وجاهت و اعتبار آن در اثبات ناظمی فرامادی و ابطال عقیده مادی گرایان می پردازد. 

در نظم جدید اقتصاد سیاسی جهانی که شبکه-ای و دانش محور شده است، پیوند متناسب اقتصاد ملی کشورهای غیرصنعتی با منظومه اقتصاد سیاسی جهانی که در کنترل قدرتمندان صنعتی و تجاری قرار دارد، حیاتی است. کشورهای توسعه نیافته برای دستیابی به رشد، جذب سرمایه گذاری، رونق تجارت، ارتقای استانداردها، ارتقای بهره وری، تسهیل صنعتی شدن، افزایش رقابت پذیری و توسعه فراگیر مجبورند از الزامات حقوق مالکیت فکری هم تبعیت کنند. متاسفانه در اغلب موارد دشواری نیل به توسعه در ابعاد اقتصادی-اجتماعی در کشورهای درحال توسعه با قواعد و مقرراتی که در رژیم های بین المللی وضع می شوند بیشتر هم شده است. این فرایندی از پویشها و پردازش قدرت، نظم و دیپلماسی است. پرسش اصلی مقاله این است که: «اقدامات نهادهای بین-المللی از جمله سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) در اتخاذ نگرش و تدابیر توسعه محور به حقوق مالکیت فکری، چگونه در بهبود عملکرد اقتصاد کشورهای درحال توسعه اثرگذار می شوند؟». پاسخ اولیه این است که: «اقدامات و ابتکارات نهادهای بین المللی مثل وایپو عمدتاً در چارچوب یک روند ترویجی و توانمندسازی برای حرکت به سمت: تحول شناختی، انطباق حقوقی، بازسازی ساختاری و تغییر فرهنگ عمومی اثرگذار می شوند؛ چرا که این کشورها به علت وابستگی به رژیم-های نظام اقتصاد بازار، راهی غیر از انطباق و هماهنگی ندارند». تحقق همین تحولات نهادی-اجتماعی در اقتصاد سیاسی کشورهای درحال توسعه به عنوان گامی در جهت انضباط و تحرک بخشی به نوآوری و خلاقیت های صنعتی و هنری موجه و موثر است. از این طریق یک بهبود نسبی، عمومی و تشویقی برای رشد و رونق این کشورها فراهم می شود، اما انتظار دستاوردهای بیشتر از این منوط به ملاحظات، منافع و معادلات راهبردی کشورها-شرکتهای قدرتمند است. آثار بازگشتی این توانمند شدن کشورهای در حال توسعه، به ظرفیت های بالای اقتصادی و دیپلماسی چند سامانه ای با مشارکت قدرتهای نوظهور نیاز دارد.

یکی از مسائل اساسی در سیستم پیچیده بین الملل مدیریت نظمی پدیده ها در گستره های خاص سیستم می باشد. این پژوهش با مفروض پنداشتن پیچیدگی پدیده ها در سیستم بین الملل سعی در پاسخ به این مسئله دارد که مدیریت نظمی و نظم سازی منطقه ای در سیستم پیچیده بین الملل چگونه محقق می شود. ماحصل پژوهش، اشاره به این مسئله دارد که مداخله سیستمیک با ایجاد تاثیر بر متغیرهای اساسی سیستم منطقه ای از سوی بازیگران فرامنطقه ای، هژمون و همچنین قطب های قدرت منطقه ای برای مدیریت مسائل در مناطق پیچیده طرح اما با توجه به انواع مناطق این مداخله در مناطق متقارن و نامتقارن با درجات مختلفی می باشد. مناطق متقارن با توجه به بالا بودن درجه حساسیت و آسیب پذیری بازیگران و سازه قوی پیوندی و ائتلافی منطقه ای، منطق تعادلی نش در آن جریان دارد و حل تعارضات منطقه ای در محور آن قرار می گیرد. مناطق نامتقارن با توجه به ضعیف بودن سازه پیوندی و ائتلافی و تعارضی بودن مسائل منطقه ای، شدت بخشی تعارضات و مداخلات حداکثری بازیگران فراملی را به دنبال دارد.

قانون همواره محوری ترین مفهوم در ادوار متفاوت اصلاحات پیش از مشروطه بوده و همچون نخ تسبیح، وجه ارتباط مراحل مختلف مشروطه خواهی ایرانیان بوده است. سیر تحول این مفهوم کلیدی را می توان به مثابه آینه تحول افکار اصلاح طلبانه در ایران قلمداد نمود که این امر، اهمیت این موضوع را نشان می دهد. موج ابتدایی اصلاحات حقوقی ایران در عصر ناصری و متأثر از اصلاحات کشورهای روسیه و عثمانی بود که در آن اولین تلاش ایرانیان مبنی بر تنظیم و تحدید قدرت مستبدانه و نامشروط شکل گرفت. در این پژوهش با اتکا به روش توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات به گونه کتابخانه ای، تلاش شده است با بررسی آثار برجای مانده از نویسندگان ایرانی و به ویژه آثار میرزاملکم خان ناظم الدوله؛ بیان شود که چگونه در آغاز موج اصلاحات، مفهوم نظم به مثابه سنگ محک برای سنجش وضع جامعه مورد توجه واقع شد و درک ایرانیان از مفهوم قانون را متأثر نمود. بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی مفهوم قانون در ارتباط با مفهوم نظم است. به نظر می رسد مفهوم قانون در چنین بستری در عین آنکه شدیدا تمرکزگرا است با رویکردی فرمالیستی به دنبال مقید نمودن قدرت مطلق و تنظیم استبداد به عنوان مهم ترین وجه فقدان انتظام جامعه ایران است.

پژوهش حاضر با پژوهش حاضر با هدف واکاوی مبانی هستی شناختی فضیلت نظم و انضباط از منظر نهج البلاغه و بررسی وضعیت برنامه درسی دوره دوم ابتدایی از حیث میزان توجه به آن صورت گرفته است. با توجه به ماهیت نظری پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی و استنباط جهت استخراج مبانی و اصول و روشها از منظر نهج البلاغه، و از روش تحلیل محتوا با رویکرد کمی، برای بررسی وضعیت برنامه درسی دوره دوم ابتدایی استفاده شد. در قسمت نخست، دو مبنای؛ وحدت نظام توحیدی و نظم تکوینی، و نظم به مثابه ویژگی بنیادین انسان تبیین شد. سپس دو اصل؛ واکاوی نظم جهان آفرینش در خلقت خداوند و ایجاد شاکله نظم در زندگی استنباط و تشریح شد و بر روش های تربیتی مانند؛ ایجاد شناخت نسبت به نظم عالم خلقت و ارتباط آن با وحدت ناظم، ایجاد نظم در زندگی فردی، تنظیم زندگی اجتماعی و قانون مداری استنتاج گردید. در بخش دوم پژوهش مولفه ایجاد نظم در زندگی فردی دارای بالاترین فراوانی؛ و پس از آن، مولفه نظم زندگی اجتماعی و قانونمداری به مسئولیت های اجتماعی دانش آموزان، و سپس مولفه نظم حاکم بر جهان هستی دارای فراوانی بالاتری بود. مولفه نظم وجودی انسان در این کتاب ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مناسبات سیاسی- نظامی عربستان و آمریکا و پیامدهای آن بر امنیت منطقه خاورمیانه بود. خاورمیانه همواره از حیث جغرافیای سیاسی، استراتژیک و اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و از این رو قدرت های جهانی همواره به این منطقه توجه زیادی داشته اند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد آمریکا اساسا به دنبال صلح دائمی در خاورمیانه نیست؛ بلکه به دنبال ایجاد نظمی جدید در این منطقه است. سیاست هایی که این کشور در خاورمیانه در سال های 2017 تا 2020 اتخاذ کرد نشان می دهد که آمریکا خواهان ایجاد یک دولت قوی و آهنین در خاورمیانه بود که بتواند بقیه ی کشورها را مطیع آن سازد و خودِ آن نظام نیز به ایالات متحده وفاداری محض داشته باشد. به همین دلیل تلاش نمود تا دیگر قدرت هایی مانند ایران را تضعیف کرده و حمایت های گسترده ای از عربستان انجام دهد. با توجه به نزدیکی روابط میان آمریکا و عربستان بعید به نظر می رسد که این کشور بدون چراغ سبز آمریکایی ها اقدام به حمله به یمن کرده باشد. در نتیجه می توان گفت آن چه که مورد نظر ایالات متحده در سال های 2017 تا 2020 بود ایجاد مجموعه ای از دولت های ضعیف اما مطیع بود نه این که خاورمیانه به صلح پایدار برسد. عربستان در سال های 2017 تا 2020 تبدیل به کشوری کاملا مطیع در راستای سیاست های آمریکا شده بود. مزاحمت در فروش نفت برای ایران یکی از سیاست های خصمانه ای بود که عربستان در پیش گرفته بود. ترامپ با عربستان روابط دوستانه ای برقرار کرد و توانست سلاح های زیادی به عربستان بفروشد