درخت حوزه‌های تخصصی

متن نمایشی یا دراماتیک ماهیتاً اجرایی است. در نمایش، رابطه طرح و دیالوگ (گفتار شخصیتها) دیالکتیکی و دیالوگِ نمایشی اساساً نوعی کنش کلامی است. به علاوه، متن نمایشی زیرمتن دارد و اجرای صحیح آن منوط به کشف این زیرمتن است. از این رو، ترجمه متن نمایشی تفاوتهایی با ترجمه متن ادبی روایی دارد. در ایران، متون نمایشی غالباً بر اساس این سه پیش فرض نادرست ترجمه شده است: منفک بودن متن نمایشی از اجرا؛ مُجاز بودن مترجم به تفسیر و ترجمه متن مطابق ذوق و سلیقه خود و حتی لزوم این کار؛ ارجحیت زبان گفتاری شکسته بر دیگر سطوح زبان. البته در این حوزه ادعاهای جدیدی نیز مطرح شده است: طبیعی بودن شکسته گفتاری و غیرطبیعی بودن زبان رسمی؛ تأکید بر قابلیت زبان گفتار در برابر زبان نوشتار. بررسی و تحلیل این فرضها و نیز آثار آنها اشکالاتشان را آشکار می سازد. در اینجا، قطعاتی از چند ترجمه مترجمان شناخته شده ایرانی (احمدی، آشوری، رستگار، شادمان، شاملو، انور) از آثار مشهور غربی نقل و نقد شده است.

نمادها و آیین های جمعی نظم و قواعد خاصی را بر پیکره بندی شهرهای سنتی اعمال می کنند. بازشناسی این تأثیر به عنوان یک متغیر مستقل در کنار مناسبات معیشتی و عوامل محیطی هدف این مقاله است. بافت تاریخی شهرسمنان به لحاظ امکان بازشناسی پیکره کلی آن (قبل از دوران معاصر) به عنوان نمون? موردی تحقیق انتخاب شده، مجموعه مطالعات انجام شده، تعامل تاریخی پیکره بندی شهر را با مجموعه آیین های سوگواری امام سوم شیعیان نشان می دهد. تطبیق فضا و صحنه های خاص برگزاری آیین با پیکره شهر تا حدی است که بدون توجه به آن نمی توان تحلیل کاملی از شکل و سازمان فضایی شهر به دست داد. تحلیل بیش از30 مورد از تکایا به عنوان نقاط کانونی برگزاری آئین ویژگی های شکلی، مفهومی و کارکردی غیرقابل انکاری را آشکار می کند، مجموعه مراسم و حرکات آئینی سبب شده تا: موقعیت استقرار تکایا نسبت به بافت همجوار و فواصل آنها از هم از نظم نسبتا مشخصی برخوردار باشد. شهر در برگزاری این آیین از حالت معمول خود خارج شده و به صحنه نمایش عظیم و گسترده ای تبدیل می شود نمایشی که توسط ساکنین شهر به اجرا درمی آید و در آن بازیگر و بیننده نمایش موجودیت واحدی را تشکیل می دهند. گذشته از اینکه نقاط اصلی و کانونی شهر در این مراسم نقش بااهمیتی دارند. کالبد شهر ناگزیر از تطبیق با نوع مراسم است.

این مقاله در ابتدا به معرفی عواملی که در شکل گیری موسیقی فیلم و رشد زیبائی شناسی آن مؤثر بوده اند می پردازد. آنگاه از عناصری که سینما و موسیقی را به هم نزدیک می کند نام می برد. به دنبال آن معلوم می کند که چه عواملی در آهنگسازی فیلم، استخوان بندی موسیقی را می سازند. مقاله ضمن طرح دیدگاه های چند تن از موسیقیدانان و نظریه پردازان موسیقی فیلم، ویژگی کار آهنگساز فیلم را بر می شمارد و در انتها معیارها و ملاک های ارزشیابی موسیقی فیلم را از جنبه زیبایی شناسی معرفی می کند.

این مقاله با بحث دربارة اهمیت موسیقی و رقص و توجه به آنها در انسان‌شناسی آغاز می‌شود. سپس وضع موسیقی و رقص در انسان‌شناسی و تاریخچة توجه به آنها در این رشته بررسی می‌شود. بحث بعدی دربارة مطالعة نظام‌مند رقص با عناوینی چون رقص‌شناسی و رقص‌شناسی قومی و مردم‌شناسی رقص است و در آن، از اهمیت تحقیقات لوماکس در حوزة رقص و موسیقی سخن رفته است. آثار فناوری در مطالعة رقص و موسیقی از دیگر موضوعات مقاله است. در ادامه، پاسخهای سرخ‌پوستان سویا به سوالات انسان‌شناسی دربارة موسیقی و رقص آنان دست‌مایة بررسی این موضوعات قرار گرفته است: نسبت آواز و رقص و تعاریف وجود آنها در فرهنگها؛ جنبه‌های فیزیولوژیک رقص و موسیقی؛ موسیقی و تولید اقتصادی؛ اجرا و ارزش؛ موسیقی و هویت اجتماع؛ نوآوری و تغییر در موسیقی و رقص.این مقاله ترجمه‌ای است از: Anthony Seeger، “Music and Dance،” in: Tim Ingold(ed.)، Companion Encyclopedia of Anthropology، (London/ New York، Routledge، 2005).

عادات، سلیقه ها، تمایلات، آرزوها و مصائب انسان ها در قالب نظام موسیقی آنها گنجانده و بیان میگردد. از آنجا که موسیقی بخشی از فرهنگ است، بنابر این، برای درک و شناخت فرهنگ، به جنب? موسیقیایی آن نیز باید توجه کرد. موسیقی قالبی است برای بیان اندیشه ها و وسیله ای برای بیان مفاهیمی و موضوعاتی که به شیوه های دیگر قابل بیان نیستند. پژوهش حاضر در صدد مطالع? موضوعات محوری در نظام موسیقی کردهای ایران است. این پژوهش بر اساس رویکرد انسان شناسیِ فرهنگی طراحی شده که در آن موسیقی به عنوان یک پدید? فرهنگی تلقی میشود. متناسب با تأثیر شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر زندگی این مردم، پاره ای از عناصر به صورت موضوعات محوری تظاهر یافته اند. شناسایی این موضوعات محوری مطمع نظر پژوهشگران این مقاله بر اساس فنون مردم نگاری، در چارچوب انسان شناسی بوم شناختی، به شکل واکاوی در درون نظام موسیقی مردم کرد ایران بوده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که نظام موسیقیایی این مردم تحت تأثیر عوامل محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، برخی از ویژگیها و عناصر را برجسته تر از سایر جنبه ها و عناصر معرفی کرده است. اهمیت این پژوهش در جنب? نوآوری آن است که با رویکرد علمی انسان شناختی به بررسی موسیقیشناسی قومیکردها پرداخته است. نتیجه این پژوهش میتواند به بازنمایی علمی نظام موسیقی قومیکردها بینجامد.

1- پیش آشناییها عنصر «فضا وحالت»atmosphere and mood)) یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده «بیان تئاتری» (theatrical expression) است. ساخت و پرداخت «فضا و حالت» درهنرنمایش ازنمایشنامه آغاز می شود؛ زیرا نمایشنامه نه فقط عنصر آغازین و سلسله جنبان عناصر دیگر هنر نمایش است‘ بلکه در آن بیشتر عناصر هنر نمایش هر چند به صورت بالقوه وجود دارند. از این نظر نمایشنامه به مثابه بذر گیاهی است که به طور بالقوه اکثر خصوصیات گیاه را درخود نهفته دارد. شاید بتوان نمایشنامه ای را که به اجرا در آمده به بذری مثل زد که به صورت گیاه ‘ رشد ونمایافته است. بنابراین احتمالا می توان چنین نتیجه گرفت که در بسیاری از موارد‘ عنصر «فضا وحالت» به طو رنهفته و سربسته و گاهی نیز آشکارا ‘ در تمام عناصر هنر نمایش جاری و ساری است؛ به صورت کلمه در می آید و یا به طور نهفته و درونی در آن حضور می یابد. یادآوری می کنیم که علاوه بر «نمایشنامه» سایر «عناصر تشکیل دهنده هنر نمایش» (elements of theatre) عبارتند از : «بازیگری» ‘ «طراحی صحنه»‘ «لوازم صحنه»‘ «نورپردازی»‘ «چهره پردازی و گریم»‘ «موسیقی»‘ «حرکات موزون»‘ «لباس»‘ «معماری تماشاخانه» ‘ «کارگردانی»‘ تماشاگری... و «جلوه های ویژه» . و همان طور که گفته شد‘ بیشتر «عناصرهنر نمایش» درنمایشنامه آشکارا و یا نهفته حضور دارند؛ ونیز بر بنیاد و با وساطت «عناصر تشکیل دهنده هنر نمایش»است که «بیان تئاتری» که انوا ع بیان هنری است –زاده و پرورده می شود؛و «عناصر هنر نمایش» به کار گرفته می شوند تا «بیان تئاتری» پدید آورنده شود. «فضا وحالت» که از عناصر «بیان تئاتری» به شمار می رود . در واقع بنیادو به وساطت کلیه «عناصر تشکیل دهنده هنر نمایش » زاده و پرورده می شود. پژوهش حاضر را با چنین زاده و پرورده می شود. پژوهش حاضر را با چنین پیش آشنائیهایی آغاز کرده‘ سپس به بررسی عنصر «فضا وحالت» در هنر نمایش می پردازیم.