درخت حوزه‌های تخصصی

برنامه ریزی شهری با هدف افزایش نشاط شهروندی و سرزندگی شهری در سطح محلی و منطقه ای مستعد طراحی مدل های ترکیبی است تا هم اصول شهرسازی و معماری مدرن رعایت شود و هم زیباسازی خیابان ها، آرام سازی معابر در هسته های کوچک محلی همراه با نشاط و انسجام محلی و ارتباطات دوستانه همسایگی بوجود آید.از این رو هدف اصلی این تحقیق ارائه مدلی جامع برای توسعه نشاط اجتماعی بود.چراکه نشاط فردی و اجتماعی از دغدغه های اصلی شهروندان و حتی مسئولین شهری و حکومتی است که امروزه جامعه بیش از گذشته بدان نیازمند می باشد. برای این پژوهش باتوجه به ماهیت موضوع و اهداف برنامه ریزی شده از روش کیفی فراترکیب با طی کردن هفت گام در فرآیندی طرح ریزی شده برای تشریح عوامل و مولفه های تاثرگذار درنشاط محلی شهروندان درنظر گرفته شد. از آنجائیکه تولید محتوا یکی از اصلی ترین ارکان این تحقیق بود چارچوبی برای انتخاب محتوای علمی در قالب های مختلف مشخص شد که در این راستا محقق توانست با الگویی مدون تعداد 39 مقاله را از تعداد اولیه 234 مقاله طی مراحل غربالگری انتخاب کرده و براساس کلید واژه های هدفمند به با مطالعه و جستجوی عمیق به استخراج محتوا ، تجزیه و تحلیل و ترکیب آن بپردازد تا شاکله مدل براساس واقعیت فضای کالبدی و اجتماعی محلات شهر تهران بتدریج شکل و تکامل یابد. ارائه یافته ها براساس مدل توسعه نشاط اجتماعی مبتنی بر نتایج فراترکیب، در سه بعد شهرسازی و برنامه ریزی شهری، امور اجتماعی و فرهنگی و روابط و حقوق شهروندی تعداد 21 مولفه را نشان می دهد که با رویکرد کارکردهای شناختی(زیبا شناختی کالبدی و منظر شهری، جامعه شناختی، روانشناسی جمعی) طراحی و تنظیم شده اند . تا راهنمایی دقیق و کاربردی برای برنامه ریزی نشاط شهروندی باشد.

ضرورت مداخله شهری برای بالا بردن احساس رضایت شهروندان از زندگی در آن شهر بر اساس رویکردهای نوشهرسازی مبتنی بر انسان محور ما را به این جمع بندی می رساند که اولویت برنامه ریزی باید به گونه ای باشد تا مهمترین عامل تاثیر گذار بر احساس رضایت که تامین نیازهای اولیه انسان بوده، مورد توجه قرار گیرد و در این میان با توجه به اینکه موضوع تامین حس عدالت جویی و عدالت محوری و تحقق ابعاد مختلف عدالت در محیط شهری امری است که مورد سفارش موکد مکاتب مختلف از جمله دستورات دین مبین اسلام می باشد، می تواند به عنوان زمینه برنامه ریزی مورد توجه قرار گیرد، پس عدالت در همه عرصه های زندگی جمعی بشر معنا دارد و برای رسیدن به شهر آرمانی مورد نظر باید نگاه عدالت محوری داشت. بنابراین یکی از شاخصه های شهر مطلوب این می باشد که عدالت در کلیه امور و ساختار آن ساری و جاری باشد، تا سیاست های عدالت محوری بتواند در ذیل برنامه های نوشهرسازی برای رسیدن به چشم اندازهای توسعه یافتگی پایدار مثمر ثمر باشد.بازآفرینی نه به معنای به وجود آمدن یک نسل جدید بلکه بازتعریفی از ماهیت نوشهرسازی ایرانی اسلامی را همراه دارد؛ مقصود از بازآفرینی استفاده مجدد از این کالبد با استفاده از اصول شهرسازی ایرانی اسلامی و کاربست عدالت در مفهوم نوشهرسازی می باشد. روش تحقیق این پژوهش با تأکید بر مبانی نظری رویکردهای نوشهرسازی و شهرسازی اسلامی ایرانی، با رویکردی کیفی انجام میشود. راهبرد این پژوهش ترکیبی از مورد پژوهی و نظریه سازی بنیادی است؛ زیرا که از یکسو سوال اصلی پژوهش مبتنی بر چگونگی تحقق این رویکرد در شهرهای ایران است و از سویی دیگر هدف آن آزمون یک نظریه و بنابراین اثبات یا رد فرضیه نیست، بلکه به دنبال توسعه دو نظریه با تأکید بر بستر مشترک آنها است.تحلیل اطلاعات پژوهش بر اساس روش پنل متخصصان و از طیف لیکرتی پنجگ انه بهره گرفته شده است.اهداف تحقیق به این صورت میباشد که در سه گام اصول و مولفه هایی از شهرسازی اسلامی ایرانی، ردپای عدالت و شهرسازی عدالت محور در این اصول و مولفه ها و اصول و شاخص های احصا شده باروش تحلیل زمینه ای در بستر پژوهشی اطراف حرم حضرت عبدالعظیم (ع) مورد واکاوی قرار گرفت. نهایتا وزن و ضریب اهمیت آنها با استفاده از روش مک گراهان و ضریب آلفای کرونباخ ،آلفای برابر با 831/0 به دست آمد. اصل عدالت با وزنی برابر 272/0 بیشترین وزن را در تحقق اصول باز آفرینی نوشهرسازی ایرانی-اسلامی مبتنی بر شهرسازی عدالت محور به خود اختصاص داده است، اصل سلسله مراتب با 175/0 در اولویت دوم و اصل وحدت و تنوع فضایی و اصل پیوستگی فضایی نیز با وزن هایی برابر با 157/0 و 155/0 در اولویت های بعدی قرار دارند.

حفاظت از محیط زیست به آحاد جامعه وابسته است و طرز تلقی و نگرش آنان، بر نوع رفتار آن ها با محیط زیست تأثیر می گذارد. امروزه، وخامت بحران های زیست محیطی تا حدی است که حیات انسان و سایر موجودات بر کره خاکی را به مخاطره انداخته است. به طوری که تبیین و تحلیل مبانی فلسفی و اخلاق زیست محیطی، از ضروریات حفاظت و بهر ه برداری از محیط زیست محسوب می گردد. پژوهش حاضر با هدف نگاهی بر مبانی فرهنگی و اخلاقی محیط زیست به منظور طراحی تلفیقی محتوای آموزشی دوره تحصیلی ابتدایی (کتب هدیه آسمانی) و ارائه الگوی مطلوب در نظام آموزش از دور انجام گرفته شده است. این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش پژوهش توصیفی (مبتنی بر رویکرد پیمایشی) است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 92-93 بوده که با توجه به حجم 19950 نفری جامعه پژوهش و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 377 نفر از آنان به عنوان نمونه، از مناطق 19 گانه شهر تهران و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی پرسش نامه با بهره گیری از نظرات کارشناسان محیط زیست و آموزش وپرورش مورد تأیید قرار گرفت و پایایی پرسش نامه براساس ضریب آلفای کرونباخ 83/0 برآورد گردید. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد، درصد خالص و...) و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای) و از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج پژوهش به لحاظ آماری بیان گر آن بود که بین هنجارهای فرهنگی و ارایه آموزش های زیست محیطی و ارایه الگوهای فرهنگی زیست محیطی در محتوای کتب درسی (هدیه آسمانی) و ارتقاء سواد زیست محیطی و مطابقت محتوای زیست محیطی کتب دوره ابتدایی (هدیه آسمانی) با آیات مبارک قرآنی نقش ادیان قبل از اسلام (پیامبران اولوالعزم) در حفاظت از محیط زیست رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و این نشان از قابل قبول بودن فرضیات دارد؛ بنابراین با توجه به این که دین اسلام تمام ابعاد زندگی انسان را در برمی گیرد، ارزش های ناشی از دین نیز باید به صورت متوازن در کتاب های درسی منعکس شود. مراکز علمی و پژوهشی موظفند تا ضمن پرداختن به مبانی ارزشی و اعتقادی جامعه، آن نوع (فلسفه، دین و فرهنگ) مرتبط با اخلاق زیست محیطی را توسعه دهند که به حفظ محیط زیست کمک کند و راهنمای عقل انسان در تعامل با آن باشند.

طراحی شهرها می تواند با رویکردهای متفاوتی تبیین شود. رویکردهای رایج در این حوزه با تأکید بر جنبه های عملکردی، زیبایی، ادراک، محیط زیست، اجتماعی و فرهنگی، فرایندها و محصولات متنوعی عرضه می نمایند که تمامی شاخص های شهر اسلامی را دربر نمی گیرند. از منظر شهر اسلامی تعالی و پیشرفت در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی دارای احکام و قواعدی است که ریشه در اصول و فروع دین و آموزه های اسلامی و دارد. ازاین رو هدف این پژوهش تبیین ابعاد و شاخص های طراحی شهری توحیدی با تأکید بر احکام و اخلاق اسلامی است که با روش پژوهش تحلیل میان رشته ای و استدلال منطقی انجام می شود. رویکردی تعالی توحیدی بر پیشرفت، تعالی و زندگی بهتر انسان از طریق طراحی شهری مبتنی بر احکام و اخلاق اسلامی و حقوق شهروندی و سیرت اسلامی، تأکید دارد. التزام به احکام اسلامی و قواعد فقهی به عنوان یکی از ارکان طراحی شهری توحیدی است که در برنامه ها و اقدامات طراحی و توسعه، پایبندی به آن ها ضروری است که می بایست با همکاری فقها و متخصصان تعیین شود. ازجمله قواعد فقهی مرتبط در طرح های توسعه شهری، قواعد فقهی لاضرر، تسلیط، نفی سبیل، ضمان و تزاحم مصلحت می باشد. به طوری که هیچ حقی از عوامل ذی مدخل در یک برنامه و طرح اعم از حقوق خداوند، حقوق نفس، حقوق سایر انسان ها و حقوق طبیعت تضییع نشود. پایبندی به این قواعد و اصول هم در الگوی طراحی و هم در طراحی و اجرا و بهره برداری می تواند به تحقق فضاها و بناهایی در تراز اسلامی بیانجامد.

هدف: شناسایی عوامل و شاخص های تاثیرگذار بر هوشمندسازی ساختمان های اداری مبتنی بر اینترنت اشیا به منظور ارائه الگوی پژوهش جهت مدیریت ارتباطات و انرژی می باشد. روش: برای استخراج متغیرهای اولیه از روش مطالعات کتابخانه ای استفاده کرده و سپس برای ارائه مدل کیفی از روش دلفی فازی استفاده شد و برای اعتبار سنجی مدل کیفی ارائه شده، از روش تحلیل عاملی تاییدی با معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPls استفاده شده است. یافته ها: شناسایی 7 عامل و 32 شاخص تاثیر گذار بر هوشمندسازی ساختمان های اداری مبتنی بر اکوسیستم اینترنت اشیا، میزان تاثیر و الویت بندی عوامل و ارائه الگوی آن ها می باشد. نتیجه گیری: مشخص شد عوامل قانونی و دولتی، عوامل اقتصادی و اجتماعی بیشترین تاثیر و ایمنی و امنیت، ارتباطات بیشترین الویت را بر هوشمندسازی ساختمان های اداری مبتنی بر اکوسیستم اینترنت اشیا دارند و پیشنهاد شد در ساختمان های اداری جهت بالا بردن امنیت ساختمان، ایجاد نظارت و مدیریت ساختمان از راه دور زیرساخت های لازم جهت اتصال ساختمان به سازمان های انتظامی و شرکت های امنیتی و پرتال مرکزی ساختمان از طریق اینترنت ایجاد شود.

حکمروایی رویکردی است که در دهه های اخیر به مدل تحلیلی غالب در مدیریت شهری تبدیل شده است، در این رویکرد مدیریت شهری فقط در دست حاکمیت و دولت نیست بلکه تصمیم گیری و اجرا برای شهر در یک فرایند مشارکتی بین نهادهای حاکمیتی، بخش خصوصی و نهادهای مردمی انجام می شود. به بیانی دیگر می توان گفت حکمروایی شهری فرایندی است که به حضور و ارتقاء نقش کنشگران در تصمیم گیری ها و اداره امور شهر، ارج می نهد. از طرفی تعدد و تنوع فزاینده ی پژوهش های علمیِ انجام شده در این حوزه یکی از نشانه های قابل اتکا بر اهمیت این موضوع در بین محققان بوده به گونه ای که می توان با بهره مندی از مطالعات پیشین، الگویی بومی برای حکمرانی شهری، متناسب با ارزش های اجتماعی و سازگار با شرایط فرهنگی و تاریخی را پیشنهاد نمود. بر این اساس پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد فرامطالعه، به بازخوانی مطالعات علمی حوزه حکمروایی شهری پرداخته است. در این پژوهش سعی شده است علاوه بر تلفیق نتایج پژوهش های قبلی، تامل و تعمقی بر فرآیندهای آنها نیز صورت گیرد. لذا ابتدا به توصیف مشخصات عمومی و ساختاری پژوهش های پیشین پرداخته و در ادامه چارچوب نظری و محتوایی حکمروایی شهری منطبق با الگوی پیشنهادی ساندوسکی و باروسو پیشنهاد می گردد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 75 مقاله علمی – پژوهشی با محوریت موضوعی حکمروایی شهری در بازه زمانی سالهای 1395تا 1402بوده است. با بررسی های به دست آمده از تحلیل مقالات منشر شده مشخص شد که در بسیاری از مقالات ابهامات روش شناسی وجود دارد. جریان اصلی مطالعاتی این حوزه را مقالات کمی با راهبرد پیمایشی و با بهره گیری از تحلیل های توصیفی آمار پایه و تحلیل همبستگی تشکیل داده اند. از نظر زمانی 38% مقالات بررسی شده درسال 1396 و 29% در سال 1398 منتشر شده اند. از منظر حوزه تخصصی، 58% مقالات، با مشارکت متخصصان جغرافیا و برنامه ریزی شهری و 23% مقالات توسط پژوهشگران حوزه شهرسازی تدوین شده است. بیش از 32 عنوان مجله، مقالات حوزه حکمروایی را منتشر کرده اند. مقیاس تحلیل مقالات در سطوح مختلف محله ، منطقه ی درون شهری، شهر و کشور بوده است که از 80 % مقالات به مقیاس شهر اختصاص یافته است. از نظر محتوایی نیز به ترتیب مسئولیت و پاسخگویی، اثربخشی، مشارکت، شفافیت و حاکمیت قانون از مهمترین شاخص های مطرح شده در حوزه حکمروایی شهری می باشد.

هدف مطالعه حاضر، تحلیل عوامل مؤثر بر شفافیت سازمانی و نقش های مدیریتی جهت تحقق فرصت های اقتصاد شهری بوده است. این تحقیق از منظر هدف، کاربردی- توسعه ای و از از نظر روش و بازه زمانی گردآوری داده ها، پیمایش مقطعی است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل مدیران ارشد شهرداری تهران می باشد که با روش هدفمند، نمونه گیری انجام شد و با ۱۳ نفر به اشباع نظری دست یافته شد. جامعه آماری بخش کمی نیز شامل مدیران و سرپرستان شهرداری است که با روش اندازه اثر ۲۰۰ نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیم ساختارمند و پرسشنامه با طیف لیکرت پنج درجه است. تحلیل داده های کیفی با روش تحلیل مضمون و نرم افزار مکس کیودا انجام شد. تحلیل کمی و اعتبارسنجی الگو نیز با روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل صورت گرفت. نتایج نشان دادند اسناد فرادستی نظام بر عوامل قانونی و عوامل سازمانی مؤثر است. این عوامل نیز بر شفافیت سازمانی و نقش های مدیران شهرداری تأثیرگذار هستند. در سایه شفافیت سازمانی و نقش آفرینی مدیران شهرداری امکان بهره برداری از فرصت های اقتصادی شهری وجود دارد و در نهایت، به توسعه پایدار شهری منجر می شود.

این پژوهش با هدف آشنایی و بررسی استفاده از اینترنت اشیا در شهر و تأثیرات آن در ارتقا شاخص های کالبدی کیفیت زندگی شهری صورت گرفته است. هدف اصلی تحقیق ارتقا شاخص های کالبدی کیفیت زندگی شهری توسط هوشمند سازی تجهیزات و فضاهای شهری است. تحقیقات برای یافتن شاخص های تأثیرگذار بر روی کیفیت فضا، خدمات شهری و ارائه راهکارهای اینترنت اشیا برای ارتقا این شاخص ها صورت گرفتند. در ادامه به جهت یافتن نقاط ضعف در کیفیت خدمات و فضاهای شهری محله اکباتان، تحلیل گسترده و کاملی از شرایط حال حاضر محله انجام شده است. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش گرداوری داده های تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جهت گرداوری اطلاعات مصاحبه با ساکنان و افراد مسئول شهرداری انجام و پرسشنامه حضوری در محل ارائه و تکمیل شد. جهت ارزیابی کیفیت زندگی شهری توسط ساکنان روش مدل سازی معادلات ساختاری به عنوان متدولوژی تحقیق انتخاب شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Smart PLS انجام گرفتند. در انتها نتایج بدست آمده تأثیر اینترنت اشیا بر ارتقا شاخص های کالبدی کیفیت زندگی شهری را تأیید کردند و نشان دادند اینترنت اشیا با اتصال تجهیزات شهری به یکدیگر خدمات دهی را بهبود می بخشد و با استفاده از سیستمی یکپارچه نظم خاصی در بین آن ها برقرار می کند.

مجموعه معماری شیخ شهاب الدین اهری جزو صناعت های بی نظیر دوره اسلامی ایران است که در کالبد مصنوع و چشم انداز طبیعی خود با دارا بودن ویژگی های کالبدی خاص همچون تزئینات بی بدیل سنگی، امتزاج کیفیت معماری در اعصار متعدد تاریخی از ایلخانی تا قاجار در کنار ارزش های ناملموسی مانند آداب و رسوم ویژه در مراسمات مذهبی به عنوان منظومه ای با کارکرد چندگانه مصداقی از منظر تاریخی و فرهنگی می باشد. لکن در ادوار متاخر و به صورت واضح از اواخر دوره قاجار به بعد به دلیل مداخلات غیراصولی ناشی از توسعه نامتوازن شهری در رویارویی جریان های حفاظت و توسعه، سبب بروز نابه سامانی در هنجارهای محیطی و ساختارهای معمارانه آن گشته و در مواردی نیز برخی کالبدها و نیز قابلیت های تاریخی و فرهنگی آنها تخریب و یا با تهدید جدی مواجه شده است. بر این اساس در پژوهش پیش رو سعی بر آن بود تا با رویکرد ارزش محور و شناخت قابلیت های تاریخی منظر عینی مجموعه، لایه های تاریخی منظر شهری مورد خوانش قرار گرفته و در جهت رفع آسیب ها و بهبود کیفیت و یکپارچگی آن در برهم کنش با لایه های تاریخی پیرامونی قدم موثری برداشته شود. برای این منظور از یک سو اسناد بین المللی و از دیگر سو متون مرتبط به همراه یافته های عینی مورد بازخوانی و واکاوی قرار گرفته اند. در این مسیر روش توصیفی تحلیلی با کاربست مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و پیمایش های میدانی در اولویت قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، مسیرهای دسترسی و کیفیت راه های ارتباطی، نظام آبیاری در ساختار باغ شیخ، حرایم حفاظتی میراث معماری، فعالیت های اجتماعی فرهنگی محدوده به همراه حوزه نفوذ آثار صناعت یافته، مجموعاً منظر شهری تاریخی منظومه معماری شیخ شهاب الدین اهری را عرضه می دارد. لذا تقویت بعد نشانه شناسی با کاربست الگوهای معماری متاثر از سیر تحول ارسن، تاکید بر قابلیت های فرهنگی و تعاملات اجتماعی منتج از کارکرد تاریخی مجموعه و تقویت سطح گردشگری در یک قطب فعال فرهنگی با حفاظت آثار معماری از راهکارهای حفظ تداوم تاریخی لایه های مدنظر می باشد.

از مهم ترین مراحل در فرایند خط مشی گذاری، مرحله ارزیابی می باشد که تضمین کننده اجرای صحیح و دقیق و اصلاح مستمر فرایند می باشد اما در تحقیقات دانشگاهی و اجرایی کمتر بدان توجه شده است؛ از این رو تحقیق حاضر با هدف پوشش خلأ موجود در زمینه ارزیابی خط مشی های توسعه ای محله محور صورت گرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی اکتشافی به دنبال پاسخ دهی به این پرسش اساسی می باشد که چارچوب ارزیابی اجرای خط مشی های توسعه محله محور در شهرداری تهران چگونه است؟ در این پژوهش ابتدا به مطالعه کتب و مقالات مرتبط با ارزیابی خط مشی های مهم و ویژگی های آنها پرداخته شد و در ادامه کار با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق، اهداف و سؤال پژوهش مشخص گردیدند. پژوهش به روش کیفی و با استفاده از استراتژی تحلیل مضمون انجام شده است. با 13 نفر از خبرگان علمی و اجرایی دانشگاه و شهرداری تهران به صورت هدفمند و گلوله برفی، مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته به عمل آمد. با استفاده از روش تحلیل مضمون مجموعاً ۴۸۸ مضمون پایه به دست آمدند که پس از تجزیه وتحلیل آنها ۱۸ مضمون سازمان دهنده شکل گرفتند که در نهایت با بررسی این مضامین سازمان دهنده ۸ مضمون فراگیر به دست آمدند. با استفاده از این مضامین و مطالعات تحقیق چارچوب ارزیابی خط مشی های توسعه محله محور شکل گرفت. ابعاد توسعه شامل توسعه محیطی، توسعه اجتماعی و توسعه اقتصادی و همچنین مؤلفه های تسهیل کننده و بازدارنده اجرا، فضای مجازی و منافع عمومی از مؤلفه های مهم در بخش اجرای خط مشی های توسعه محله محور می باشد ضمن آنکه تعریف یک نظام ارزیابی شامل ساختار، الگو و مراحل زمانی و همچنین موانع موجود در راه ارزیابی در بخش ارزیابی از مؤلفه های بسیار مهم حاصل از این تحقیق می باشند که در طراحی چارچوب مورد توجه قرار گرفتند.

امروزه باید منابع گردشگری را به عنوان یک محصول در نظر بگیریم که عرضه کنندگان آن سعی دارند در یک بازار رقابتی، کالای خود را به بهترین شکل ارائه دهند تا متقاضیان (گردشگران) کالای ارائه شده آنها را نسبت به سایر کالاها ترجیح دهند و این امر سبب رقابتی شدن بازار گردشگری شده است. کلان شهر تهران نیز با داشتن منابع و پتانسیل های مهم گردشگری از این قاعده مستثنی نیست و لازم است منابع و پتانسیل های گردشگری خود را شناسایی و با در نظر گرفتن وضعیت خود بین رقبا، آنها را اولویت بندی، تقویت و عرضه کند. در همین راستا پژوهش حاضر به دنبال بررسی وضعیت پتانسیل های گردشگری کلان شهر تهران نسبت به سایر کلان شهرهای کشور است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل متخصصان و مسئولان حوزه گردشگری است که با روش نمونه گیری گلوله برفی، تعداد 15 نفر در این پژوهش شرکت کرده اند. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار Meta-SWOT استفاده شده است. بررسی های این پژوهش نشان داده اند از بین کلان شهرهای رقیب تهران در زمینه توسعه گردشگری، شهرهای زاهدان، بندرعباس، اهواز و اراک کمترین امتیاز رقابتی و شهرهای اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز بیشترین امتیاز رقابتی را کسب کرده اند. همچنین نبود اولویت و اهمیت مقوله گردشگری بین تصمیم گیران و سیاست مداران، عامل تحریم های بین المللی، عامل تعارض فرهنگی گردشگران با فرهنگ بومی مهم ترین عامل ها و موانع کلان پیش روی توسعه گردشگری کلان شهر تهران هستند. ازجمله مهم ترین منابع و پتانسیل های کلان شهر تهران می توان به پتانسیل های سلامتی و پزشکی و مکان های ویژه تفریحی در جهت موفقیت و پیشبرد توسعه گردشگری کلان شهر تهران اشاره کرد.

مصرف انرژی سبب ایجاد چالش های شدید جهانی در زمینه تغییرات آب وهوایی و مشکلات زیست محیطی شده است. لوازم خانگی از کالاهای پرکاربردی هستند که برق زیادی مصرف می کنند؛ بنابراین، در میان مصرف کنندگان انرژی، بخش خانگی نقش مهمی از لحاظ نحوه و میزان مصرف انرژی ایفا می کند؛ زیرا متناسب با ارتقای سطح زندگی خانوارها و ضرورت استفاده از لوازم خانگی، نیاز به انرژی الکتریکی رو به فزونی است و همواره خطر اتلاف انرژی در این بخش وجود خواهد داشت. استفاده گسترده از وسایل صرفه جویی در انرژی موجب صرفه جویی در منابع انرژی و توسعه اقتصاد کم کربن می شود؛ ازاین رو، در این شرایط، ارائه راهکار مناسب برای کاهش مصرف انرژی و هزینه های مشترکان خانگی، بسیار ضروری است. دراین میان، بهره گیری از فناوری های کارآمد انرژی در بخش خانگی، اهمیت ویژه ای دارد؛ بنابراین، در پژوهش حاضر، براساس یک مدل جامع مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده و ادبیات ارزش درک شده مصرف کننده، ضمن تعیین نقش عوامل مؤثر بر پذیرش ماشین لباسشویی و یخچال کارآمد انرژی در بخش خانگی، میزان تمایل به پرداخت اضافه خانوارهای شهری در سرمایه گذاری برای این فناوری ها نیز محاسبه شده است. در این راستا، از روش پیمایشی در قالب روش ارزش گذاری مشروط استفاده شده است. جمع آوری داده های تحقیق از دو روش تکمیل پرسشنامه (حجم نمونه 400 نفر) و مصاحبه حضوری از خانوارهای ساکن منطقه 4 شهر تهران در سال 1399 انجام شد. نتایج مطالعه نشان می دهند به ازای 1 درصد افزایش در قیمت پیشنهادی، احتمال تمایل به پرداخت اضافه برای خرید ماشین لباسشویی و یخچال کارآمد انرژی به ترتیب 79/2 و 81/1درصد کاهش می یابد. همچنین، نتایج کشش نشان می دهند قیمت پیشنهادی، سن، درآمد و هزینه های خانوار بیشترین اثرگذاری را بر احتمال تمایل به پرداخت اضافی خانوارها دارند. افزون بر آن، بیشترین تمایل به پرداخت اضافی خانوارها برای استفاده از ماشین لباسشویی در بالاترین سطح انرژیA+++  (60 درصد صرفه جویی در مصرف انرژی)، 9/24 میلیون ریال و یخچالA++  (28 درصد صرفه جویی در مصرف انرژی)، 9/49 میلیون ریال است؛ بنابراین، با توجه به نتایج، ارائه سیاست های تشویقی دولت و فراهم نمودن تسهیلات و کمک هزینه خرید، می توانند مصرف کنندگان را به سرمایه گذاری در تجهیزات کارآمد انرژی ترغیب کنند. همچنین، برنامه ریزی رسانه های جمعی، نقش بسیار مؤثری می تواند در ایجاد دانش و ترویج استفاده از فناوری های کارآمد انرژی داشته باشد. افزون بر آن، برگزاری کارگاه های آموزشی در سراهای محله در خصوص اشاعه اطلاعات در زمینه مزایای تجهیزات کارآمد انرژی از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.

دست فروشی پدیده ای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که در اغلب جوامع و نیز از گذشته تاکنون به اشکال گوناگون وجود دارد. این امر در شهرهای ایران نیز به دلایل عدیده مانند فقر و بیکاری در دهه های اخیر رو به افزایش است که با مسائل متعددی مواجه است. نابسامانی فضاهای شهری، سدمعبر، معیشت و نیازهای دست فروشان، خلأ قانونی در رفع سد معبر بدون توجه به تبعات آن از مهم ترین مسائل مربوطه است. این پژوهش از نظر نوع تحقیق در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی است و روش جمع آوری اﻃﻼﻋﺎت، ﻫﻢ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت کتابخانه ای یﺎ اﺳﻨﺎدی است. در مطالعه حاضر در ابتدا واژه دست فروشی و حقوق شهروندی در کتب و منابع مختلف ارائه گردیده و در بخش دوم قوانین مرتبط در خصوص دست فروش و الزامات ساماندهی دست فروشی با تأکید بر حقوق شهروندی ارائه گردیده است. نتیجه تحقیق حاکی از آن است که پدیده دست فروشی مفهومی چندبعدی است که قوانین متفاوتی را شامل می شود و در این رابطه قوانین منسجم و مستقل وجود ندارد و قوانین موجود نیز با یکدیگر هم جهت نیستند و این مساله موجب بروز شیهه و شبهه در میان مخاطبین از این جهت که به کدام مفاد قانونی در رابطه با دست فروشی استناد کنند، می شود. مفاد قانونی مختلف درباره دست فروشی سبب شده که سازمان های مختلف، هریک متناسب با حوزه و منافع خود تفاسیر گوناگونی در این زمینه داشته باشند و حتی گاهی منجر به نادیده گرفته شدن حقوق شهروندی می شود که می بایست این حقوق رعایت شود. درحالی که نتیجه پژوهش های میدانی متغایر با این موضوع بوده و با تکیه بر گویه های دست فروشان بازار تربیت تبریز می توان گفت که مباحثی همچون عدالت، آزادی فردی، حق کار و اشتغال و در یک نگاه کلی حقوق شهروندی در خصوص آن ها رعایت نمی شود. تدوین قانون مستقل و منسجم و مجزا برای پدیده دست فروشی می تواند در جهت سامان دادن به دست فروشان کمک نماید.

معیشتی مردم بومی، درخور توجه ویژه است. با این وجود، بیشتر منابع بازتوانی به مسکن اختصاص داده می شود و بازآفرینی کسب وکارهای کوچک مورد غفلت قرار می گیرد. از این رو، پژوهش حاضر باهدف مفهوم پردازی الگوی فرآیندی بومی جهت بازآفرینی کسب وکارهای کوچک شهری و روستایی انجام شده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت داده کیفی و ازنظر روش، تحلیل محتوا است. جامعه موردمطالعه را مطلعان کلیدی و خبرگان حوزه کسب وکار تشکیل داد. به منظور گردآوری داده های موردنیاز، با استفاده از روش نمونه گیری نظری و با بهره مندی از فنون قضاوتی و گلوله برفی، با 29 نفر از مطلعان کلیدی مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند صورت پذیرفت. حجم نمونه، وابسته به اشباع نظری داده ها بود. به منظور سنجش اعتبار پژوهش، از روش های مثلث سازی، روش کنترل اعضاء و بازبینی توسط خبرگان استفاده شد. براساس یافته های پژوهش حاصل از مراحل کدگذاری، 76 کد اولیه، 31 مفهوم و 3 مقوله از متن مصاحبه ها استخراج گردید. افزون بر این، نتایج تحلیل محتوای داده ها حاکی از این است که الگوی فرایندی بازآفرینی کسب وکارهای کوچک، مشتمل بر سه مرحله راهبردهای قبل از بحران، حین بحران و پس از بحران است. به نظر می رسد انجام اقدامات پیشگیرانه قبل از وقوع بحران و اتخاذ تصمیمات مناسب در حین و پس از وقوع بحران، می تواند تأثیر بسزایی در روند بازآفرینی کسب وکارها و سایر ابعاد بازسازی نظیر بازسازی کالبدی، اجتماعی و روانی داشته باشد. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده سیاست گذاران، متولیان امر و مالکان کسب وکارها قرار گیرد.

هدف این پژوهش، شناسایی عوامل جاذبه- دافعه مؤثر بر ماندگاری و مهاجرت جوانان روستایی بخش مرکزی شهرستان کوه دشت از استان لرستان می باشد. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها، پیمایشی است. داده ها به دو روش اسنادی و میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر 136 روستا با 64373 نفر جمعیت است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در گام نخست، تعداد20 روستا و در گام بعدی، تعداد 345 جوان روستایی(بین 15 تا 29 سال) با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی ساده، به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد، فرصت های شغلی نابرابر، درآمد و پول بیشتر، تسهیلات و سرمایه گذاری بیشتر، مشاغل کم زحمت، تمرکز امکانات حوزه ای و سطح برتر، آینده تحصیلی بهتر، زندگی مرفه و پایگاه اجتماعی جوانان در شهر نسبت به جوانان روستایی به ترتیب ازجمله عوامل جاذبه – دافعه مؤثر بر مهاجرت و ترک جوانان روستایی منطقه موردمطالعه است. در این راستا، ضروری است با توجه هرچه بیشتر به جوانان روستایی در نظام برنامه ریزی کلان، اعطای تسهیلات کم بهره یا بلاعوض، گسترش امکانات و خدمات رفاهی در روستاها یا مراکز خدمات روستا می تواند ضمن توقف مهاجرت های جوانان روستایی به نواحی شهری، باعث شکل گیری روند مهاجرت معکوس به نواحی روستایی بخش مرکزی کوهدشت باشیم

هدف این پژوهش کمک به تصمیم گیری سرمایه گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار تهران از طریق شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر تصمیم معاملاتی آن ها می باشد. باتوجه به وجود متغیرهای مختلف مرتبط با تصمیم سرمایه گذاران، ابتدا اهمیت ۲۴ متغیر استخراجی از ادبیات پژوهش به لحاظ شدت تأثیر بر تصمیم معاملاتی سرمایه گذاران حقیقی، از ۹۵ نفر از مدیران کارگزاری ها بورس اوراق بهادار تهران، نظرسنجی شد و با به کارگیری روش تحلیلی عاملی اکتشافی، ۸ متغیر حجم معاملات سهام، رفتار سرمایه گذاران حقوقی، نوسان قیمت سهام، روند بازده سهام، سود هر سهم پیش بینی شده، بتای سهام، سود نقدی هر سهم و میزان تحقق سود هر سهم، به عنوان عوامل اساسی مؤثر بر تصمیم سرمایه گذاران، شناسایی گردید. سپس اقدام به آزمون تجربی تأثیر این عوامل بر تصمیم سرمایه گذاران حقیقی و استخراج مدل پیش بینی کننده رفتار معاملاتی سرمایه گذاران، با استفاده از داده های معاملاتی بازار شد. از این رو، ۲۲۶۸ معامله سهام از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا پایان سال ۱۳۹۸ به صورت تصادفی انتخاب و با استفاده از روش رگرسیون لجستیک تحلیل گردید. بر اساس نتایج این آزمون، متغیرهای حجم معاملات سهام و رفتار سرمایه گذاران حقوقی، تأثیر مثبت معناداری بر تصمیم خرید سرمایه گذاران حقیقی و متغیرهای سود هر سهم پیش بینی شده، بتای سهام و سود نقدی هر سهم تأثیر منفی معناداری بر تصمیم خرید سرمایه گذاران حقیقی دارند. همچنین تأثیر متغیرهای نوسان قیمت سهام، روند بازده سهام و میزان تحقق سود هر سهم بر تصمیم خرید سرمایه گذاران حقیقی، تأیید نشد.

بهره مندی از محل اقامت رضایت بخش یکی از با ارزش ترین جنبه های زندگی مردم و یکی از عناصر اصلی استانداردهای زندگی مادی است. هدف این پژوهش، ارزیابی کیفیت مسکن در محله کیانشهر تهران و پی بردن به تفاوت های فضایی کیفیت مسکن در سطح این محله است. کیانشهر محله ای از منطقه 15 شهرداری در جنوب شرق تهران با حدود 508 هکتار مساحت و 77201 نفر جمعیت است. پژوهش ماهیتی کاربردی و روشی توصیفی - تحلیلی دارد. داده ها برگرفته از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و نیز پیمایش است. نمونه آماری پیمایش متشکل از 378 سرپرست خانوار ساکن هستند. ابزار گردآوری داده در پیمایش پرسشنامه حاوی 28 گویه برای ارزیابی 28 شاخص بوده است که پاسخگو باید در 5 طیف کیفی از بسیار خوب تا بسیار بد، هر گویه را ارزیابی می کرد. تحلیل ها با قیاس میانگین رقم ارزیابی شده با رقم میانگین فرضی صورت گرفته اند و برای تحلیل فضایی، مختصات نقاط موقعیت افراد پاسخگو در سیستم نصف النهار جهانی تعیین شدند و از آنها یک لایه واحد با عارضه های نقطه ای، تشکیل و نقشه توزیع فضایی با ابزارهای Interpolation و Symbology در Arc GIS ترسیم شد. یافته های تحقیق بیان کننده سطح متوسط کیفیت مسکن هستند. از 28 شاخص، 1 شاخص سطح بسیار مطلوب، 7 شاخص سطح مطلوب، 3 شاخص سطح نامطلوب و 15 شاخص سطح متوسط را نشان دادند. نوعی دوگانگی در کیفیت مسکن محله وجود دارد؛ به گونه ای که در یک سوم محله که نخستین مجموعه های آپارتمانی ارزان قیمت برای طبقات کم درآمد در اواخر دهه 1350 و اوایل دهه 1350 بنا شده اند، کیفیت مسکن بسیار نازل بوده است؛ در مقابل، در دو سوم سطح محله که در دو سه دهه اخیر در آنها ساخت و ساز در زمین های خالی یا نوسازی بافت انجام گرفته، شهرسازی مبتنی بر طرح جامع بوده است و ساختمان ها منطبق با اصول مهندسی بنا شده اند؛ بنابراین، کیفیت مسکن در سطح بالاتر قرار دارد. کیفیت مسکن در محله مطالعه شده رابطه نزدیکی با قدمت بلوک های ساختمانی و زمان احداث دارد؛ به طوری که در قسمت های قدیمی تر، ساختمان ها از لحاظ کیفیت مصالح و رعایت اصول مهندسی ساختمان و همچنین ازنظر طراحی و خدمات، به دلیل عدم انطباق پذیری با مقررات طرح جامع و کنترل مدیریت شهری، از سطح نازل تری برخوردارند.

امروزه طراحی شهری به صورت کاملا عملیاتی در فرآیند تهیه طرح های توسعه شهری کشورهای مختلف به کار گرفته می شود. اما در ایران، هنوز جایگاه مناسبی در فرآیند تهیه این طرح ها پیدا نکرده است. پژوهش حاضر به بررسی این موضوع می پردازد که طراحی شهری در فرآیند تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری (با مطالعه نمونه موردی طرح بازنگری طرح تفصیلی و ضوابط و مقررات شهر اصفهان)، چه جایگاهی دارد؟ و با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوا، عناصر و مطالب مورد نظر از طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان و دفترچه ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی شهر اصفهان، گردآوری و طبقه بندی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. این عناصر شامل ابعاد طراحی شهری و زیرمجموعه های هر یک از آن ها می باشد که با استفاده از روش تحلیل محتوا، اقدام به بررسی میزان استفاده از این عناصر در طرح بازنگری طرح تفصیلی و ضوابط و مقررات شهر اصفهان می شود. نتیجه تحقیق در سه دسته فرآیند، ابعاد و فرآورده طراحی شهری شامل موارد ذیل می باشد: فرآیند طراحی شهری پیشنهادی: راهبردی – ارتباطی ابعاد طراحی شهری: عدم پوشش مناسب ابعاد طراحی شهری و به ویژه ابعاد اجتماعی و ادراکی در طرح بازنگری طرح تفصیلی فرآورده طراحی شهری: تمامی اسناد هدایت در قالب دفترچه ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی گردآوری شده که از نظر ساختاری منطبق با اصول اسناد هدایت طراحی شهری نمی باشند. فقدان دو سند مهم دستورکار توسعه و ساخت و ساز و طرح جامع سه بعدی نیز از ایرادات وارد بر آن است.

منابع وصولی توسط شهرداری های مناطق شهری تهران، حدود نیمی از کل منابع وصولی این نهاد را تشکیل می دهد. در این مطالعه، به شناسایی و تعیین عوامل مؤثر بر منابع وصولی شهرداری های مناطق 22گانه تهران، طراحی مدل و تخمین ضرایب اثرگذاری با استفاده از روش اقتصادسنجی حداقل مربعات تعمیم یافته امکان پذیر و تصحیح خطای استاندارد داده های تابلویی برای داده های فصلی در دوره زمانی 1399-1395 پرداخته شده است. براساس یافته های این مطالعه، منابع وصولی شهرداری های مناطق، عمدتاً وابسته به رونق بخش ساختمان (تعداد معاملات مسکن، تعداد پروانه های ساختمانی صادره و قیمت زمین) با شدت قابل توجه و وضعیت جمعیت ساکن در منطقه (تراکم جمعیت) است؛ بنابراین، با توجه به اینکه سهم هزینه صدور پروانه ساختمانی در مناطق شمالی از کل هزینه های تولید مسکن در مقایسه با همین سهم در مناطق جنوبی، بسیار کوچک است (به علت اختلاف قابل توجه قیمت زمین در مناطق شمالی و جنوبی شهر) و همچنین، وجود انحراف معنی دار در قیمت منطقه ای املاک (دفترچه مرجع تعیین قیمت عوارض) از شاخص متناظر مبتنی بر قیمت بازار، پیشنهاد می شود به سیاست افزایش قیمت پروانه های ساختمانی، به ویژه در دوره های رونق با هدف افزایش درآمدهای شهرداری تهران و همچنین، باز توزیع ثروت و سرمایه گذاری در بخش مسکن میان مناطق مختلف شهری توجه شود.

حکمروایی خوب شهری یکی از جنبه های مدیریت شهری است که طی سال های اخیر در کشورها و جوامع غربی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. بدین صورت که حکمروایی فرایندی است بر اساس کنش و واکنش متقابل میان سازمان های دولتی، جامعه مدنی و بخش خصوصی شکل می گیرد. هدف این پژوهش بررسی میزان عملکردمدیریت شهری درکلانشهرشیرازبارویکرد حکمروایی خوب شهری می باشد. این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی – تحلیلی است که به صورت مطالعات کتابخانه ای و مستندات و همچنین پیمایش های میدانی و با استفاده از پرسشنامه، داده های پژوهش جمع آوری گردیدند. برای تحلیل داده ها و سنجش روابط میان شاخص ها از نرم افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه ای و همچنین مدل رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مدیریت شهری در شیراز از حیث شاخص های حکمروایی خوب شهری در وضعیت و شرایط مطلوبی قرار نداشته و ارجح ترین شاخصی که بر حکمروایی خوب شهری در سازمان مدیریت شهری شیراز می باشد، شاخص قانون مندی باضریب رگرسیونی (0.784) می باشد. شاخص های دیگر بر حسب اولویت عبارتند از: مشارکت(0.769)، اجماع گرایی(0.747)، اثربخشی و کارایی(0.697)، مسئولیت و پاسخ گویی(0.639)، شفافیت(0.613)، بینش راهبردی(0.535)، پذیرا و پاسخ دهنده(0.533). لذا راهکارهایی مانند: نظرخواهی از شهروندان در فرایند و اجرای طرح های توسعه شهری؛ اطلاع رسانی به شهروندان درباره کارهای عمرانی و رفاهی بافت های شهری و دسترسی شهروندان به اطلاعات شهری و شفاف سازی در مورد مسئولیت ها، نظارت ها، قراردادها و مناقصه ها؛ را در جهت رسیدن به حکمروایی خوب شهری در شیراز ارائه گردیده است.