ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۰۱ تا ۹۲۰ مورد از کل ۵٬۵۶۴ مورد.
۹۰۱.

تحلیل روشمند معنای واژه «نَفْس» در حدیث احتضار پیامبر (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فهم حدیث واژه شناسی تحلیل متن فهم نهج البلاغه خطبه 19 نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۷۶
دست یابی به فهم دقیق یک حدیث، نیازمند فهم صحیح مفردات آن است که این مهم، فراتر از بررسی واژگانی، نیازمند تحلیل معنای کلمه بر پایه متون روایی، تاریخی و دیگر قراین مؤثر است. یکی از واژگانی که معنای آن با چالش همراه بوده و نیازمند تحلیل و تبیین است، واژه «نَفْس» در خطبه 197 نهج البلاغه است که به قرینه لحظه ارتحال پیامبر 9 به معنای روح دانسته شده است. لکن به دلیل برخی عبارات نا همسو و بعضی ملاحظات متن شناختی، این معنا با تردیدی جدی مواجه شده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا به روش تحلیلی - انتقادی آرای شارحان، مترجمان و محققان نهج البلاغه را ارزیابی و بر پایه منطق فهم حدیث، دوگانگی ظاهری در کلام امیرالمؤمنین 7 را رفع نماید. نتیجه حاصل از این تحقیق که با تکیه بر مستندات روایی، تاریخی و لغوی به دست آمده است، نشان می دهد که واژه نَفْس در کلام امیرالمؤمنین 7 در معنایی غیر روح به کار رفته است. 
۹۰۲.

بهره قصه بلوهر و یوذاسف از آبشخور فرهنگ اسلامی شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بلوهر و یوذاسف شیخ صدو شاهزاده حکیم ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۴۴۲
سرگذشت هایی است که دیرینگی آن زمینه ساز کاوش های نظری فراوان » بلوهر و یوذاسف « ماجرای از سوی صاحبان اندیشه و قلم به منظور یافتن پاسخ روشن به پرسش های مختص آن، به ویژه در سده اخیر شده است. کهن ترین متن موجود از قصه در زبان عربی، روایت شییخ صیدو ، فقییه و مدید شیعی سده چهارم هجری است؛ پرسش های طرح شده یا قابل طرح درباره این داستان عبارت انید از 1. درون مایه قصه، واقعی است یا افسانه؟ 2. به فرض واقعی بودن در چه سرزمینی تدقی پذیرفتیه است؟ 3. در چه فضای زبانی و فرهنگی نگاشته و روایت شیده اسیت؟ 4. در مسییر حرکیت خیود در زبان ها و فرهنگ ها چه رویش ها و ریزش هایی به خیود گرفتیه و دییده اسیت؟ و... کسیانی در مقیام جست وجوی پاسخ پرسش های یادشده برآمده، حاصل تلاش خود را درمعرض داوری صیاح نظیران و  نهاده اند؛ اما نوشته پیش روی در پاسخ بیه کسیانی اسیت کیه وجیود سیخنا ن پییامبر اسیلام را در روایت صدو منکِر شده اند؛ این جست وجو بر آن است که پیشینه نقیل قصیه بیه  معصومان دنیای اسلام را با بررسی راویان روایت صدو به کاوش نشسته، در کنار ارائه نمودهایی از آن در آثیار را در متن قصه نشان  و امامان معصوم شیعه  اسلامی، بازتاب حکمت ها و سخنان مأثور از پیامبر دهد. در پایان، این نتیجه به حاصل آمده است که ساختار و مدتوای کنونی قصه که تنها از طری شیخ صدو به ما رسیده، برکشیده و بالیده فرهنگ اسلامی و شیعی است.
۹۰۳.

واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علامه مجلسی روایات تأویلی ضابطه تأویل ظاهر قرآن باطن قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۹
روایات تأویلی آیات قرآن، در دو کتاب بحار الانوار و مرآه العقول اثر علامه مجلسی، به قدری فراوان است که نیازمند سبک شناسی تحلیل این روایات از منظر ایشان است. مسأله نوشتار حاضر، کشف روشمند الگوی علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن است. در نگاه اول، علامه مجلسی به عنوان شخصیتی اخباری بایسته است از همان شیوه اخباریان در روایات تأویلی بهره برد، ولی آن چه در این دو اثر مشهود است، تمایز روش ایشان با شیوه شناخته شده اخباریان است. با توجه به عدم کفایت تحقیقات پیشین، این مسأله به روش توصیفی- تحلیلی واکاوی گردید و نتیجه آن شد که نظرگاه علامه مجلسی به روایات تأویل قرآن، نگاه یک اخباری صِرف نبوده، بلکه ایشان در دوره نزاع اصولی و اخباری، در قامت یک اخبارگرایِ اصولیِ معتدل، با اتخاذ رویکرد معنایی به مقوله تأویل، موفق به ارائه اصول و ضوابطی برای پذیرش تأویل صحیح قرآن، همچون تطابق با ظاهر آیات، مناسبت میان ظاهر و باطن، مطابقت تأویل با ضرورت عقلیه و اضطرار و ملاک بودن عموم لفظ و نیز مؤیِّداتی مثل معاضدت سیاق، معاضدت دیگر روایات و موافقت با قرائت صحیح گردیده است.
۹۰۴.

تحلیل شیوه ارتباط کتب حدیثی موجود شیعه با مکتوباتِ سه قرن اول هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مکتوبات حدیثی جوامع حدیثی اسناد کتاب حدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۴۳۱
مؤلفان آثار باقی مانده حدیثی شیعه در آثار خود، روایات را با تعبیر سماع و تحددی و یدا بده صدورت معنعن نقل نموده و اشاره ای به نقش مکتوبات قبلی ندارند. ابهام در این ارتباط مدی تواندد در ارییدابی روایات برای کارکردهای غیرفقهی و همچنین دیدگاه های مستشرقان موجب تردید در دقد و اتتبدار روایات این آثار گردد. درباره رابطه مکتوبات موجود و کتاب های نگاشته شده در سه قرن اول هجری، دو نظر قابدل ردر اس : دیدگاه اول آن اس که بر اساس ظاهر اسناد معتقد باشیم مکتوبدات در نقدل روایدات نقشدی نداشته و شیوه نقل صرفاً متکی بر قرائ و سماع بوده اس . با توجه به جایگداه کتابد در نداد اهدل و حجم مکتوبات شیعیان در سه قرن اول هجری و همچنین ارلاع راویان ای آسیب هدایی کده  بی نقل شفاهی در پی دارد، این دیدگاه قابل قبول نمی نماید؛ دیدگاه دوم ابتنای آثار موجدود بدر مکتوبدات پیشین اس که با توجه به شیوه رایج نقل حدی در آن دوره در قالب اسناد معنعن بیان شدده اسد . این دیدگاه ضمن پاسخ گویی به ابهامات مطر شده نسب به دیدگاه نخس ، با تصریح شیخ روسدی و تعداد دیگری ای تلمای متقدم و متأخر و همچنین برخی ای مستشرقان تأیید می شود.
۹۰۵.

الگوی نظری مداخله «انعطاف - نفوذناپذیری» در خانواده درمان گری سیستمی معنوی برای مدیریت مرزهای خانواده بر اساس حدیث «العزیزه»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده درمانی خانواده درمان گری سیستمی معنوی مرزهای خانواده اسلام حدیث العزیزه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
هدف این پژوهش بررسی الگوی نظری مدیریت ورودی سیستم خانواده بر اساس منابع اسلامی است. روش پژوهش در اعتبار سنجی روایات، دستورالعمل اعتبار منابع دارالحدیث بوده و در بررسی متن، با رویکرد توصیفی- تحلیلی، از روش عمومی فهم، و روش پیشرفته (شامل تجزیه و تحلیل محتوایی، و روش تحلیل متون متقابل) استفاده شده است. یافته پژوهش آن است که متون حدیثی با درجه اعتبار عالی، مدل «منعطف - نفوذناپذیر» را برای تعامل ناظر به شخص ثالث و تنظیم رفتار در برابر ورود عوامل بیرونی معرفی می کند. نتیجه پزوهش آن که با استفاده از این مدل نظری می توان به طراحی مداخله در سطوح مختلف آموزش، پیش گیری و درمان برای مدیریت ورودی خانواده اقدام و انسجام نظام خانواده را ارتقا داد.
۹۰۶.

جایگاه تکوینی و تشریعی غیرت زنان در خصوص مسأله تعدد زوجات از منظر روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: غیرت زنانه غیرت حسد تعدد زوجات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
مسأله اصلی این مقاله تبیین جایگاه تکوینی و تشریعی غیرت زنان در خصوص مسأله تعدد زوجات از منظر روایات است. روایات در این زمینه هم به حوزه هستی یا نیستی غیرت مذکور و هم به حوزه تشریع و عدم جواز التزام به آثار و لوازم آن پرداخته اند. هدف این نوشتار شناخت گوشه ای از شخصیت زن در کنار ارائه تحلیلی از رابطه میان غیرت زنان و مسأله تعدد زوجات است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی مدلول این روایات را - که نوعی تعارض بدوی بر آن ها حاکم است - بررسی کرده و به این نتیجه رهنمون شده که مجموع آن ها بر «اثبات تکوینی غیرت در نهاد زنان در کنار نفی تشریعی از التزام به آثار و لوازم آن» دلالت دارند؛ به این معنا که هرچند زنان در فطرت خلقی خود بر اثر محبت به همسر خویش نسبت به او غیرت می ورزند، اما اگر در خصوص مسأله ازدواج مجدد مشروع این غیرت را اعمال کنند، در حقیقت به نوعی «حسادت» مبتلا شده اند.
۹۰۸.

واکاوی روش های ناقدان (محدث، رجالی) در اعتبارسنجی راویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ناقدان استقراء مقارنه تحلیل اعتبارسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۹۵
بعد از آن که برخی افراد خواسته یا ناخواسته در احادیث پیامبر دست بردند و سخنان وی را تحریف کردند، ناقدان در صدد چاره جویی برآمدند تا هر سخنی را از هر کسی نپذیرند بدین جهت از راه ها و روش های مختلفی از احوال راویان گرد آوردند. در همین راستا این مقاله روش هایی که ناقدان از طریق آن ها به اعتبار سنجی راویان پرداخته را بررسی کرده است. که بعد از تتبع و جست وجو در چگونگی کسب اطلاع ناقدان از احوال روات به دست آمد که عمده روش های آن ها از سه طریق استقراء، مقارنه و تحلیل بوده است. که هر سه روش از روش های علمی بوده و در سایر علوم نیز به کار گرفته می شوند. روش استقراء از طریق تتبع در روایات راوی حاصل شده، روش مقارنه نیز از طریق مقایسه روایات راوی با سایر روات بوده و تحلیل نیز بوسیله واگشودن و تقسیم یک کلّ ناشناخته به چند جزئی معلوم صورت می پذیرد.
۹۰۹.

ملاک هایی برای شناسایی روایات اسرائیلی در جوامع حدیثی و تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روایات اسرائیلی تفسیر اثری روایت تفسیری قصه پردازی در روایات کتاب مقدس نقد متن حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
اسرائیلیات روایاتی هستند که بیشتر مروّجان آن، نومسلمانانی از اهل کتاب بودند. مطالعات تاریخی درباره نحوه پیدایش این روایات و نقد فردی و گروهی برخی از این احادیث پیش تر انجام شده است؛ اما از آنجا که این روایات در جوامع حدیثی و تفسیری اسلامی راه یافته اند، مهم ترین چالش خواننده شناخت آن ها و در اختیار داشتن ملاک و میزانی برای شناسایی و بازیابی آن ها از روایات صحیح و معتبر است. بدین منظور روایات اسرائیلی در تفاسیر کهن شیعه و سنی بررسی شدند تا ملاک های مشترکی که در آن ها وجود دارد، به دست آید. این ملاک ها گاه به انواع تعارض با قرآن و عقل می پردازند و میزان حجیت اسرائیلیات را در نظر می گیرند و گاه بنا بر نوع اقتباسی که از کتاب مقدس داشتند، با مقایسه موردی معرفی می شوند. ده ملاک شناسایی روایات اسرائیلی عبارت اند از: قصه پردازی، تعارض با قرآن و عقل، اقتباس از عهدین و اشتراک با آن، دربرداشتن جزئیات فراوان، حضور راویان قصه پرداز در سند، ناسازگاری با یکدیگر، رکاکت در لفظ و معنا، تعصب ناشی از قومیت گرایی و تکرار تاریخ در جغرافیای متفاوت.
۹۱۰.

نقد و بررسی آراء و روایات اهل سنّت درباره ترتیب نزولی بودن مصحف امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترتیب نزول مصحف امام علی (ع) روایات ابن سیرین تنزیل نقد روایات روایات ترتیب مصحف امام (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۴۴۰
دیدگاه نگارش مصحف امام علی R بر اساس ترتیب نزول، در میان فریقین دیدگاهی دیرینه است، اما در بین معاصرین مخالفانی نیز دارد. بررسی ادله موافقان و مخالفان راهی است برای درک حقیقت مطلب. اهل سنّت علی رغم ابراز این دیدگاه، غالباً دلیلی برای اثبات نظر خود ارائه نداده اند. در مقابل یکی از استنادات علمای شیعه برای اثبات ترتیب نزولی بودن مصحف امام R ، روایاتی از اهل سنّت بوده است که عبارت اند از: روایات ابن سیرین و روایات گزارش ترتیب مصحف امام علی R . بررسی دقیق عبارات این روایات نشان می دهد که روایات فوق، دلالتی بر ترتیب نزولی بودن مصحف امام علی R ندارند.
۹۱۱.

شواهد قرآنی حدیث رفع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حدیث رفع شواهد قرآنی حدیث رفع خطا رفع نسیان ما لایعلمون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۴۲۷
یکی از مهم ترین محورهای ارزیابی حدیث، یافتن شواهد قرآنی حدیث است. در این فرایندد، هرهد شواهد قرآنی واضح تر باشد، بر ارزش و غنای حدیث افزوده خواهد شد. حدیث رفع د ک در آن برخی برداشت شده د از جمل احادیثی می باشدد کد در برخدی احادیدث، بدرای  موضوعات از امت پیامبر صحت بخش هایی از آن ب آیات قرآن استدلال شده است. با توج ب نقش کلیددی ایدن حددیث در بخش های مختلف فق و اصول، هنانچ برای تمام قسمت های آن شواهد قرآنی ارائد شدود، اهمیتدی مضاعف پیدا کرده و در بخش های مختلف فق و اصول می تواند گره گشا باشد. این مقال ب جست وجو و بررسی شواهد قرآنی برای تمام قسمت های حدیث رفع پرداخت است. نتایج حاصل نشان مدی دهدد حدیث رفع در برخی از موارد شاهد قرآنی ندارد.
۹۱۲.

مطالعه تحلیلی سیر پژوهش های غربی در حدیث امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حدیث پژوهی خاورشناسان سیر تطوری امامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۹۴۶
شناخت ادوار تاریخی مطالعات و پژوهش های انجام شده در حدیث امامیه از سوی خاورشناسان، مقدمه ای است بر کشف نظریات، اندیشه ها، رویکرد ها و نقاط عطف موجود در هر دوره. در برآیند توجهات، پژوهش ها و نظریات ارائه شده در این باب، به لحاظ گذار تاریخی و سیر تطوری آثار خاورشناسی، چهار دوره زمانی متصور است که به طبع در هریک از ادوار می توان هم پوشانی ها و تلاقی گاه هایی یافت. همچنین، در هریک از اداور تاریخی، نقاطی بر پدیداری رویکردی نو در آن دوره وجود دارد. این نقاط مهم تاریخی، سرآغاز هر دوره به شمار می آیند و گاه با برآمدن یک پژوهش، گاه با ظهور یک خاورشناس و گاه با رخ دادن یک رویداد نقطه یابی می شوند. نوشتار حاضر بر آن است تا نقطه های عطف موجود در هر دوره را شناسایی کرده، بر آن اساس ابتدا و انتهای ادوار را برکاویم. شناساندن جریان غالب در هر دوره و ارائه تصویری روشن از تلاش مطالعاتی غربیان در باب حدیث امامیه از آغاز تاکنون، غایتی است که این پژوهش در پی آن است.
۹۱۳.

بررسی تطبیقی آموزه های مشترک انجیل و روایات عیسوی فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اناجیل اربعه روایات عیسوی آموزه ها اشتراک حضرت عیسی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۳
روایات معصومان : تعالیم برخاسته از وحی الهی و از جمله حاوی زوایای مختلفی از زندگانی حضرت عیسی 7 هستند. این روایات عیسوی به دلیل در بر داشتن آموزه های متعدد اعتقادی و عملی، مطمح نظر بسیاری از اندیشمندان مسلمان و مسیحی بوده و در پژوهش های خویش از آن ها بهره گرفته اند؛ اما به دلیل پراکندگی آن ها در منابع متعدد روایی، تاریخی و غیره فریقین، تا کنون کسی موفق به استخراج همه آموزه های آن ها نشده است. بی تردید استخراج آموزه ها و بررسی تطبیقی آن ها با اناجیل اربعه (متی، مرقس، لوقا و یوحنا) که مورد اعتماد مسیحیان و حاوی آموزه های مسیح 7 هستند می تواند منجر به کشف اشتراکات متعدد و زمینه گفتمان بین ادیانی شود. این نوشتار سعی دارد با مقایسه این دو میراث اسلامی و مسیحی ضمن ارائه نمایی کلی از آموزه های مشترک، و با کمک آمار، میزان فراوانی این اشتراکات را در موضوعات مختلف به تصویر کشیده و تحلیل و بررسی کند.
۹۱۴.

نظره علی المؤشرات القیادیه والإداریه من وجهه نظر النبی (ص) وعلی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: القیاده الإداره الإسلام النبی محمد (ص) الإمام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۸۳
یتوقف نجاح أیّ مجتمع ومؤسسه فی بلوغ أهدافها ومهامها العامه والخاصه على اختیار المدراء الذین یتمتعون بالکفاءات اللازمه. إنّ بیان المناهج الإداریه السلیمه فی مواجهه مختلف الظواهر السیاسیه والاجتماعیه والاقتصادیه والثقافیه، کان دائمًا العامل الحاسم لنموِّ المجتمع الإسلامی وتقدُّمه. ومن هذا المنطلق، فإنَّ منجِّزی هذا البحث الذی یعتمد على منهج المقارنه التحلیلیه، تطرقوا إلى التعبیر عن مواقف النبی (ص) والإمام علی (ع) وأفکارهما على صعید الإداره. تبیِّن النتائج التی حصلنا علیها أنَّ تدبیر شؤون المجتمع الإسلامی من وجهه نظرهما علیهما السلام کان یقوم على أساس مبادئ الرقابه العامه فی مجال إنفاذ القانون والتشاور مع الخبراء والحفاظ على کرامه الإنسان، وسیاده القانون، والمساواه بین الجمیع أمام القانون، والتعاون بین أفراد الشعب فی تنظیم الشؤون الاجتماعیه.
۹۱۵.

نقش و کاربرد حدیث در مباحث الفاظ اصول فقه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: حدیث نقش حدیث مبحث الفاظ اصول فقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۵
این نوشتار با روش استقرایی تحلیلی به دنبال نقش و کاربرد حدیث در مباحث الفاظ علم اصول فقه است، مبحث الفاظ یکی از مباحث گسترده اصول فقه است که ماهیت اعتباری و تحلیلی داشته، و اهمیت گسترده ای در استنباط احکام فقهی از متون آیات و روایت دارد. پرسش اصلی این پژوهش این است که حدیث در مباحث الفاظ علم اصول فقه چه نقش و کاربردی دارد، و این مبحث به چه میزان مبتنی بر حدیث است؟ در مباحث الفاظ علم اصول احادیث به عنوان نمونه و شاهد بر ظهور الفاظ در معانی به کار می رود. این کاربرد صحیح و تام است. برخی از موارد ظاهر کلمات اصولیون استدلال به حدیث است، که با تأمل و دقت در موارد آن می توان آن را به عنوان تطبیق قاعده «ادل دلیل علی امکان الشیء وقوعه» دانست. یعنی با استناد به حدیث، معنا را ثابت می کنند، و در حقیقت استناد به حدیث، برای اثبات وجود ظهور برای لفظ در لغت عرب است. در این نوشتار به نمونه هایی از کاربرد حدیث در مباحث مختلف الفاظ همچون: مشتق، اوامر، نواهی، واجب تعبدی و توصلی، وقوع امر بعد ازحظر، دلالت امر بر فور و تراخی، مفاهیم، عام و خاص بحث شده است.
۹۱۶.

مفاد حقیقی اسلوب حصر (قصر) در آیات و احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حصر قصر مدلول تصدیقی ثانی مراد جدی استنباط از قرآن و حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
حصر عبارت است از این که چیزی یا کسی را به چیزی یا کسی آن چنان ویژه دارند که از او درنگذرد و در غیر او نباشد. دلالت حصر بر معنای مذکور مورد تردید است. بررسی مفاد واقعی این اسلوب مسأله اصلی این پژوهش است که به روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا پی گرفته شده است. آیا ظهور این بیانات در انحصار، معتبر و قابل استناد است؟ احتمالات چندی وجوددارد: این که حصر را غیرحقیقی یا اضافی بدانیم؛ استفاده از حصر را یک تعبیر بلاغی لطیف برای بیان مبالغه آمیز کمال یک وصف بگیریم؛ آن را ادعایی و در مقام تأکید بدانیم؛ دست از حصر حقیقی برنداریم، ولی برای توجیه انحصار کلام از مصادیق مخفی و غیرظاهر سراغ گیریم. دلالت بر کلیت و انحصار را فقط به معنای بیان اقتضا و نه علت تام بدانیم یا بر مراتب تشکیکی معنا حمل کنیم یا کلیت و عموم آن را با دلیل منفصل تخصیص وتقیید بزنیم و ... خلاصه این که بر معنای حقیقی حصر به عنوان مرادجدی متکلم نمی توانیم پافشاری کنیم.
۹۱۷.

إمکانیه الإحاله إلى کتاب نهج البلاغه فی استنباط الأحکام الشرعیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه الأحکام الفقهیه الإمام علی (ع) الشریف الرضی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۲۱
هناک اتجاهان فیما یخص الاعتماد على کتاب نهج البلاغه لاستنباط الأحکام الشرعیه. الاتجاه الأول: وهو اتجاه من لایرى صحه الإحاله والاعتماد على نهج البلاغه فی استنباط الأحکام الشرعیه ولهم فی ذلک دلائل، منها: أ) فی سند نهج البلاغه ضعف وإشکال، وهو فی الحقیقه من زمره الأخبار الواحده. ب) عنایه نهج البلاغه بمسائل وأمور غیر الفقهیه، بل هی مسائل یتمحور معظمها حول الأخلاق والأدب والتاریخ. ج) یوجد خارج نهج البلاغه روایات یمکن الاعتماد علیها فی استنباط الأحکام وهی أکثر وضوحا واستدلالًا. د) منهجیه المجتهدین فی اعتمادهم على مصادر خاصه فی استنباط الأحکام الفقهیه. وأما الاتجاه الثانی وهو اتجاه من یؤمن بصحه نهج البلاغه ویعده ضمن المصادر الروائیه الموثوقه وبالتالی یصح الاعتماد علیه فی استنباط الأحکام الفقهیه. والملاحظ أن ما یستخلص فی الکتاب من الأحکام الفقهیه ضئیل کما أن إحالات هذا الفریق إلى الکتاب قلیله. ألقت هذه الدراسه الضوء على هذین الاتجاهین وما عند الفریقین من رؤى بعد تبیین آرائهما، واعتمدت فی ذلک على منهجیه تحلیلیه وصفیه خلال قراءه مختلف الآراء فی الکتب والمواقع. ومن ثم تفید نتائج الدراسه أن رأی القائلین بصحه وإمکانیه الإحاله إلى نهج البلاغه فی استنباط الأحکام الفقهیه هو أصح وأدق. وأما فیما یخص نوعیه الدراسه فهی نظرا للقابلیات الفقهیه الراهنهِ تطبیقیهٌ، وهی تفید جمیع المعنیین والمؤسسات بهذا المجال لأنها تسبب فی تحکیم المبادئ الدینیه والاستنباطات الفقهیه.
۹۱۸.

تحلیل احادیث طینت و رابطه آن با اختیار انسان

کلیدواژه‌ها: اخبار طینت جبر و اختیار سرشت سعادت و شقاوت علیین سجین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۳۷۰
موضوع سرشت، طینت و خمیرمایه اولیه ساخت انسان ازجمله مطالبی است که در منابع روایی به آن پرداخته شده است. شیعه و عدلیه از یک سو قائل به حسن و قبح عقلی هستند و بر اراده و اختیار انسان پافشاری می کنند و از سوی دیگر با یک سلسله احادیث و روایاتی مواجه می باشند که حکایت از جبر و محدودیت انسان ها دارد. ظاهر این احادیث بیانگر این موضوع است که خداوند طینت انسان ها را متفاوت آفرید و از همان ابتدا طبیعت برخی را بهشتی و طبیعت برخی دیگر را جهنمی دانست. به همین سبب علما و بزرگان راه حل های مختلفی را جهت حل این موضوع ارائه نموده اند؛ تحقیق حاضر این راه حل ها را گزارش، نقد و بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که در بررسی این اخبار معلوم می شود که اختلاف انسان ها در طینتشان امری طبیعی، موجه و لازمه اجتناب ناپذیر نظام خلقت است؛ و اختلافات ناشی از طینت که در اخبار طینت بیان شده است به نحوی نیست که اختیار را از انسان سلب کند؛ بلکه نقش ماده اولیه خلقت و طینت انسان ها در حد اقتضاست نه بیش از آن. از بین ادله و وجوهی که در جمع بین اخبار طینت و اختیار انسان ذکرشده است، به نظر می رسد بهترین وجه جمع بیان شده نظریه علامه طباطبایی(ره) باشد که قائل است اخبار طینت مربوط به عالم مثال است که با این وجه جمع، مضمون این اخبار مستلزم جبر و سلب اختیار از انسان نمی گردد.
۹۱۹.

تحلیل دیدگاه ها و مبانی آیت الله معرفت در کاربرد، دامنه و اعتبارسنجی روایات تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: احادیث تفسیری آیت الله معرفت نقد سندی نقد متنی تفسیر مأثور حجیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۱
آن ها که فی الجمله حجیت و کارآمدی روایات را در تفسیر باور دارند، برای دست یافتن به احادیث معتبر تفسیری دیدگاه های گوناگونی دارند که به مبانی آن ها برمی گردد. آیت الله معرف، قرآن پژوه برجسته این عرصه، در عناوین مختلف این باب دیدگاه هایی ویژه دارد. افزون بر اصل کارآمدی احادیث معصومان : در تفسیر و دلایل آن، این که در چه نوع موضوعاتی تفسیر با حدیث اعتبار دارد، یا سنخ آگاهی حاصل از تفسیر مأثور چیست، چه حدیثی، حدیث تفسیری محسوب است، احادیث چه بخشی از آیات را تفسیر کرده اند، حاملان روایات تفسیری چه کسانی هستند و از همه مهم تر این که راه نقد و پالایش حدیث تفسیری چیست، وجوه متعددی است که در این حوزه از آثار آن بزرگوار قابل برداشت است. نوشتار حاضر با جست وجو در آثار مکتوب و استقصای آثار شفاهی ایشان در حوزه علوم قرآن و تفسیر، به تبیین، تحلیل، مبنایابی و بررسی آن ها می پردازد و اهم نتایجی که آشکار می کند، عبارت است از این که آن مرحوم، برای حدیث تفسیری کاشفیت ذاتی قایل است و کارآمدی آن را منحصر به اموری نمی داند که اثر فقهی داشته باشد، بلکه معتقد است تمام قرآن توسط معصومان : تفسیر شده است و تمام احادیث معصومان به نوعی تفسیر قرآن است، حاملان تفسیر مأثور اعم از معصومان هستند و نقل دانشمندان صحابه و بزرگان تابعین هم در این باب معتبر است، به دلیل آسیب های خاص روایات تفسیری، نقد و تمحیص آن ها اهمیت ویژه دارد، نقد سندی این احادیث اهمیت درجه دوم دارد و در درجه اول نقد متن سودمند است، معیار اعتباری که نقد متن عرضه می کند عرضه به حجت عقول و محکمات کتاب و سنت است که حدیثی را کارآمد می کند که ابهام زا و معرفت افزا باشد. 
۹۲۰.

اعتبار سنجی توثیقات و تضعیفات رجالیان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: توثیق تضعیف قول رجالی قول خبره امر حسی امر حدسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۵۳۲
شناسایی أحوال راویان از حیث وثاقت و ضعف، وابسته به اقوال رجالیان است. مقاله حاضر به بررسی ارزش قول رجالی در توثیقات و تضعیفات می پردازد و به اشکالات بحث، به خصوص دو اشکال عدم حجّیّت قول ثقه در موضوعات و حدسی بودن این اِخبار، پاسخ داده و در اثبات این نظر که خبر واحد در موضوعات حجّت است، می کوشد. نیز مدعی است در صورت پذیرش اشکالات، قول رجالی را از باب حجّیّت قول خبره می توان مدلل کرد و حجیت آن را از باب ظنّ خاص (علمی) اثبات کرد و در این صورت، دیگر نوبت به انسداد صغیر نمی رسد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان