درخت حوزه‌های تخصصی

حدیث و علوم حدیث

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
حدیث علوم حدیث
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۴۱ تا ۸۶۰ مورد از کل ۵٬۵۶۴ مورد.
۸۴۱.

تحلیل خطاب الأضرار الثقافیه فی المجتمع الدینی من منظور نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳) 51 - 62

کلیدواژه‌ها: الإمام علی (ع) نهج البلاغه تحلیل الخطاب المجتمع الدینی الأضرار الثقافیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۵۴
إن المقصود بتحلیل خطاب الأضرار الثقافیه للمجتمع الدینی هو تحدید عوامل الاختلال داخل المؤسسات والمجموعات الفرعیه للمجتمع فی أداء واجباتها ووظائفها. فنظرًا إلى أن أفکار الإمام علی (ع) وتعالیمه التربویه قائمه على مبادئ الدین والالتزام بالقیم الأخلاقیه وتحقیق سیاده الدین فی سیرته، ویمکن تفسیرها ضمن إطار تحلیل الخطاب ومراعاه الأسس الثقافیه والاجتماعیه، فإن نهج البلاغه نتاج تحدیات فکریه - عملیه واجهتها حکومه الإمام علی (ع) وتجسید للدین القویم والقیم الروحیه الحقیقیه والبشریه، فإن تحلیل خطاب الأضرار الثقافیه، من أجل التعامل مع الآثار الناجمه عنها، یشیر إلى أن الدین هو مقوله ثقافیه ونظرًا لاتساع مفهوم الثقافه ونطاق تأثیره، فإن جذور أضرار المجتمع الدینی فی مختلف المجالات، هی الأضرار الثقافیه. سندرس فی هذه المقاله الأضرار الثقافیه فی المجتمع الدینی من جانبی الموقف السلوکی والبرنامج الهیکلی. أهم مکونات الجانب الأول هی الإیدیولوجیه والأخلاق، و«المعاییر» کبرنامج وقواعد مشترکه للعمل الاجتماعی وکذلک فإن «المجتمع» کهیکل للأهمیه الاستراتیجیه والوظیفیه، هو أهم مکونات جانب البرنامج الهیکل.
۸۴۲.

بررسی روایت « لَن یُفلِح قَومٌ ولَّوا أَمرهم إمرأه»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 100 - 118

کلیدواژه‌ها: حدیث زنان جعل ولایت لن یفلح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱۳ تعداد دانلود : ۷۲۲
موضوع ولایت امری زنان (در معنای کلی آن) در عرصه های مختلف اجتماعی، مانند زمامداری، قضاوت و... از جمله موضوعات روز است و برخی به اثبات و جواز آن و برخی به نفی و انکار آن می پردازند و در این راه به دلایل شرعی و عقلی تمسّک می جویند. از جمله دلایل منکران این ولایت، برخی روایات موجود است. در این نوشتار، بدون ورود به اثبات یا نفی این ولایت و بررسی دلایل اثبات و نفی آن، صرفاً به صورت موردی و به روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده ها، به بررسی یکی از دلایل موجود پرداخته شده، که معمولاً منکران ولایت زنان به آن استناد می کنند؛ یعنی حدیث «لَن یُفلِحَ قَومٌ ولَّوا أَمرهم إمرأه». صرف نظر از این که دیگر دلایل صحیح هستند یا خیر؟ یا اصل ولایت زنان جایز است یا نه؟ لازم به ذکر است که نفی یکی از دلایل این موضوع، به معنای نفی اصل نیست
۸۴۳.

رویکرد حدیثی تقریب گرایانه مغنیه در الکاشف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 171-196

کلیدواژه‌ها: مُغنیه الکاشف رویکرد اقنام تقریب گرایانه شرایط مصری تفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۶۶۳
دانشوران مسلمان همواره از قرآن و سنّت به مثابه مهم ترین سرچشمه های فهمِ آموزه های دینی ییاد کرده اند. سنّت و حدیث، خواه مترادف باشند یا به معنای حکایت گری حدیث برای سنّت، نقش ویژه ای در تفسیر قرآن ایفا کرده اند. چنین م نماید مفسر الکاشف هم از حیث مبان و هم از جنبیه رو،، از سینّت تفسییری مالمیانِ پیشینِ مسلمان، به ویژه مفسران شیع ، پیروی کرده اما در حوزه رویکرد تفسیری، شیوه ای متمیای را به کار گرفته که شرایط اجتمام و فرهنگ روزگار،، متغیرِ تعیین کننده آن بوده است. مسئله اساس این پژوهش این است: با توجه به تأثیر شرایط اجتمام فرهنگ و دینی روزگیار مغنیه در شکل گیری تفسیر الکاشف، وی چگونه از حدیث بهره گرفته اسیت همننیین فیراز و فیرود حدیث در این تفسیر، از چه جایگاه برخوردار است این تحقیق با رو، توصیف تحلیل نشان داده است مغنیه هم از جنبه استناد به منابعِ روای و هم از نظر رو،ِ کاربست حدیث در تعیین آیات، رویکرد تقریب اقنام را در نظر داشته است. این چنیین نگاه از مبان خاصِ مغنیه، و نه مبان مشترک با سایر مفسرین، نشئت گرفتیه اسیت. تحلییل ایین رویکرد، بیانگر این نکته است که مغنیه به ضرورت اصلِ وحدت جامعه اسلام و مشترکات مسیلمانان در حوزه باورها و مقاید توجه و تأکید وافر داشته است. شاخصه های این جهیت گییری، هیم در نحیوه استناد مفسر به روایات فریقین و هم در رو، هم اف ای و همگرایانه وی، در مقیا ارجیاب بیه شییوه محدثان و مفسران پیشین در مقا تفسیر برجسته م نماید. اتخاذ این چنین رویکردی، تفسیر وی را کارآمد، پویا و مصری نشان داده است.
۸۴۴.

سیر تطور و مبانی قاعده کلام الاقران در دانش مصطلح الحدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 191-218

کلیدواژه‌ها: مصطلح الحدیث هلام الا رّان جرح و تعدیل اختلاف روات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۵۲۲
یکی از مباحث اساسی علم مصطلح الحدیث، ضوابط جرح و تعدیل راویان است هتب بترای ایترای میراث حدیث از اهاذیب و مجعولات وضع شده اس . جرح و تعدیل روات حدیث، بر اایه تضعیفات یا توثیقات محدثان دوره نخستین اسلام شکل گرفتب و بیانگر شرح حال، نقتا ضتعو و تّورت راویتان اس . اما زمانی مشکل آغاز شد هب هسانی هب مسئول معرفی اشخاص غیر اّبل اعتماد در نقل حتدیث بودند، خود دچار اختلافات شخصی و مذهبی شدند و شروع بب انتقاد و تضعیو یکدیگر هردنتد هتب در شهرت دارد؛ یعنی سخنانی هب علمای هم عصر و هم رتبب، علیب » هلام الا رّان « علم مصطلح الحدیث بب هم ابراز هرده اند. اما بب مرور زمان و با توجب بب فزونی این اختلافات و تضعیفات، هب می توانس ستبب بی اعتمادی مسلمانان بب احادیث یا محدثان گردد، حدیث شناسان با استناد بب دلایل شرعی و عرفی و سخنان علمای سلو، بب تأسیس اّعده ای مهم در علم مصطلح الحتدیث ا تّدام هردنتد هتب در میتان عالمان متأخر، همواره مورد بحث و نظر بوده اس . بنا بب مفاد این اّعده، نسل هتای بعتدی نبایتد بتب سخنان تند و غیرمنصفانه علمایی هب در یک عصر زندگی می هردند، اعتنا هنند. با ملاحظه آرای علمای ایشین و متأخر، می توان سب مرحله اصلی برای این اّعده ترسیم هرد؛ ایشینه اّعتده هتب برگرفتتب از هلام محدثان دوره سلو اس ، تدوین اّعده هب توسط ابن عبدالبر و ذهبی صورت اذیرف و اصتلاح هاستی های اّعده توسط علمای متأخر. مبانی نظری اّعده هلام الا رّان بر چهار محور اصتلی استتوار اس : بی اعتبار ساختن بستر هلام الا رّان، گوشزد نمودن تبعات منفی اعتنا بب هتلام الا تّران، اعتبتار بخشیدن بب اجتهادات علمای سلو، و در نهای ، رویکرد اخلا یّ بب هلام الا رّان. در این مقالب تتلا شده تا علاوه بر ایگیری سیر تطور این اّعده، مبانی چهارگانه اّعده نیز مورد بحث رّار گیرد.
۸۴۵.

بررسی روش فقه الحدیثی شیخ صدوق در چینش هندسی روایات ثقلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 227-250

کلیدواژه‌ها: شیخ صدوق فقه الحدیث چینش روایات حدیث ثقلین کتاب الله و سنتی اخبار منتقله تقریب مذاهب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۵۲۰
از رساترین وصایای پیامبر 2 حدیث صحیح ثقلین است که با عبارت «کتاب الله و عترتی، أهل بیتی» بیان شده است. این روایت که عمداً یا سهواً با عبارت «کتاب الله و سنتی یا سنه نبیه» در منابع معدودی از اهل سنت آمده و عدم صحت آن از سوی بزرگان ایشان مطرح گردیده، در اثر حدیثی شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه نیز نقل شده است. از آنجا که صدوق حدیث شناس و آگاه به رجال است، نقل این روایت از سوی ایشان سؤال برانگیز بوده و نویسنده را بر آن داشت تا علت، مورد بررسی قرار گیرد. با بررسی اسناد و محتوای این روایات، پذیرش آن غیرممکن و با بررسی آثار صدوق، علل نقل این روایت واضح و به یکی از سبک های وی در فهم حدیث دست یافتیم، بدین صورت که صدوق با گزینش متناسب روایات و عنایت در ساختار هندسی آن، در فهم و دستیابی به معنای مقصود روایات، مجدّانه کوشیده است.
۸۴۶.

گونه ها، سیر نگارش و انگیزه های تألیف کتب ادعیه در پنج قرن نخست براساس دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 46 - 73

کلیدواژه‌ها: کتب یوم و لیله کتب الدعاء کتب المزار کتب أدعیه رجب شعبان و رمضان پنج سده نخست حوزه های حدیثی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۸۷۵
براساس دو فهرست نجاشی و شیخ طوسی، بخشی از تلاش علمی شیعیان در پنج سده نخست، تألیفات دعایی بوده است. این آثار در قالب گونه های مختلف دعایی است که در بستر زمانی و مکانی متفاوتی از یکدیگر شکل گرفته است. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی در صدد مشخص شدن گونه های دعایی و سیر هر کدام از آنان در بستر زمان و مکان و کاوش در دلایل گرایش به این حوزه تألیفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کتاب های «یوم و لیله»، «کتاب الدعاء »ها، کتاب های «اعمال سه ماه رجب، شعبان و رمضان»، و کتاب های «زیارت»، گونه های دعایی شیعیان هستند. همچنین نگاه به روند نگارش هرکدام نشانگر اقبار و ادبار عالمان به هریک از این گونه ها در بستر زمان و مکان های مختلف است و هر گونه دعایی، سیر متفاوتی از گونه دیگر داشته است. اهمیت دعا، مناسک، عبادت و زیارت در قرآن و احادیث بنیادی ترین دلیل نگارش این آثار است؛ هرچند انگیزه های شخصی و شرایط سیاسی-اجتماعی نیز در این امر دخیل بوده است.
۸۴۷.

بررسی ویژگی های «منّا» بودن سلمان فارسی بر اساس تحلیل روایات «لیس منّا»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 47 - 69

کلیدواژه‌ها: سلمان فارسی منا اهل البیت لیس منا روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۸ تعداد دانلود : ۴۵۷
سلمان فارسی از جمله اصحاب پیامبر گرامی اسلام(ص) است که روایات فراوانی از سوی اهل بیت در تأیید شخصیت واخلاق ایشان وارد شده است. سرآمد روایات مدح سلمان، روایتی است که با تعبیر«منّا اهل البیت» او را در شمار اهل بیت علیهم السلام قرار می دهد. سلمان دارای چه ویژگی هایی بوده تادرزمره اهل بیت(ع) قرارگیرد؟برای بازیابی ویژگی کسانی که مصداق روایات« منّا» می باشند، می توان از از دسته ای دیگر از روایات بهره جست که ویژگی های افرادی را معرفی می کنند که از جمله ی اهل بیت نیستند. این دسته از احادیث با عنوان «لیس منّا» شناخته می شود. در این نوشته که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است، درصدد تبیین ویژگی های اعتقادی واخلاقی هر مسلمانِ مانند سلمان، بر اساس روایات «لیس منا» می باشد. یافته های پژوهش حاکی است که مسلمان «منا اهل البیت» از خیانت، بداخلاقی، نامهربانی، مکر و خدعه و ....... به دور است که می تواندالگویی شایسته برای هرمسلمان باشد.
۸۴۸.

بازخوانی وثاقت عبدالأعلی

نویسنده:
منبع: پژوهش های رجالی سال اول ۱۳۹۷ شماره ۱ 55-91

کلیدواژه‌ها: عبد الأعلی عبد الأعلی بن اعین عبد الأعلی مولی آل سام إتحاد راویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۹۸
مختلف بودن عناوین یک راوی (توحید مختلفات) سبب پاره ای معضلات در علم رجال و علم الحدیث شده است. حل این معضل، به شناخت ما از راویان یاری می-رساند و در امر توثیق و تضعیف آنان نقش اساسی دارد. نویسنده این مقاله، طی دو فصل، با هدف بررسی و تحلیل اختلاف چند عنوان در نام عبدالاعلی، موارد مربوط به این نام را بررسی کرده و بعد از اثبات یکی بودن این عنوان، وثاقت عبدالاعلی را أرزیابی کرده است. او در فصل نخست در باره اتحاد عناوین عبدالاعلی مولی آل سام و عبد الأعلی بن أعین و عبدالأعلی به نحو مطلق، بحث کرده و قرائن متعددی در خصوص اتحاد این عناوین اقامه نموده است و در فصل دوم، هشت شاهد بر اثبات وثاقت عبدالأعلی بن اعین مولی آل سام آورده است.
۸۴۹.

نقش گونه شناسی روایات در حل تعارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 63-84

کلیدواژه‌ها: فقه اسلامی ح تعارض تفسیر متون دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۴۱۲
خطاب ها و متون دینی، به ویژه روایات، یکدست نیستند. آن ها متفاوت و متنوع اند. از دیرباز، فقیهان در مقام شمارش گونه های خطاب، به خطاب های فقهی، قضایی، حکومتی، بیانی و جِبِلّی و فطرری اشراره کرده اند. خطاب های فقهی اصولاً در موقعیت تشریع و قانون گذاری صادر مری شروند و معمرولاً قابر برای ح یک مورد و مسئله خراص اسرت.  تعمیم اند. خطاب های قضایی، تصمیمات خاص معصوم و برای مدیریت یک وضعیت یا مسرئله  خطاب های حکومتی برخاسته از موقعیت حکومتی معصوم است. خطاب بیانی متضمن نکته ای اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و ماننرد آن اسرت و اصرولاً در موقعیرت به عنوان بشر و فرد انسانی  قانون گذاری نیست. خطاب های جِبِلّی صرفاً ناظر به بیان تمای معصوم است. تفاوت میان این گونه خطاب ها گرچه در مقام استنباط احکام فقهی فرعی مرورد توجره ف قیهران قرار گرفته اند، از چشم انداز نقشی که می توانند در ح تعارض نصوص ایفا کنند بررسی نشده اند. این مقاله با مروری بر گونه شناسی خطاب های دینی و برشمردن مصادیقی از آن ها بر اهمیت نقش تفکیک و تمییز این خطاب ها از یکدیگر در ح تعارض میان نصوص تأکید کرده است. ح تعارض با تکیه برر گونه شناسی خطاب در موارد زیادی، به شناسایی احکام ثابت و متغیر هم کمک مری کنرد و فقیره را از جمع های تبرعی و غیرعرفی میان روایات که ارزش و اعتباری ندارند، بی نیاز می نماید.
۸۵۰.

تحلیل و ارزیابی تبیین های تاریخی - کلامی ناظر به متهمان به غلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۳ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹۰) 175 - 198

کلیدواژه‌ها: غلو ارتفاع متهمان به غلو غلو سیاسی سید احمد مددی موسوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
طایفه ای از رواتی که در منابع رجالی به غلو، ارتفاع و مذاهب فاسد متهم گردیده اند، مورد اعتماد مشایخ بزرگ حدیثی قرار گرفته و تعداد قابل توجهی از احادیث آنان در منابع مهم حدیثی انعکاس یافته است. این دوگانگی، توجه رجالیان متأخر را برانگیخته و آنان را به ارائه نظریاتی برای توجیه این وضعیت واداشته است. مجلسی اول در موضعی این دوگانگی را بر پایه موضع خاص برخی رجالیان متقدم در قبال مقامات و شؤون امامان (ع) توجیه کرده است. وی در موضعی دیگر، تضعیف متهمان به غلو را از سوی رجالیان متقدم تاکتیکی برای خلع سلاح غالیان از الزام شیعه به اکاذیبی که آنان به شخصیت هایی همچون جابر بن یزید و مفضل بن عمر بسته بودند، دانسته است. محقق شوشتری غلو منسوب به متهمان را مقوله ای عملی، و نه اعتقادی، دانسته و بر اساس شواهدی آن را به ترک عبادات تفسیر کرده است. استاد مددی موسوی غلو منسوب به متهمان را مقوله ای سیاسی- اجتماعی دانسته و نظریه غلو سیاسی را پایه گذاری کرده است. نظریات چهارگانه از حیث برخورداری از شواهد تاریخی در یک سطح قرار ندارد و هر یک به نوبه خود با چالش هایی مواجه است. برای اتخاذ موضع در قبال هر یک از متهمان به غلو و پذیرش روایات آنان، باید داده های رجالی در خصوص هر یک را به صورت جداگانه ارزیابی کرد.  
۸۵۱.

دراسه تأثیر نهج البلاغه على «بوستان سعدی الشیرازی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳) 39 - 49

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه الإمام علی (ع) بوستان سعدی الشیرازی الأدب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۳۴
إنّ للنصوص الإسلامیه تأثیرًا کبیرًا على الأدب الفارسی بحیث تظهر آثارها فی مختلف أنحاء هذا الأدب الفاخر. ومن بین هذه النصوص، للقرآنالکریم والحدیث الشریف و نهج البلاغه أکبر الأثر وأروع البصمه. وفی هذا الصدد، حاول العدید من الأدباء والکتاب والشعراء الفرس استخدام تعالیم هذه النصوص الغنیه المثریه ولا سیما نصوص نهج البلاغه نظرًا إلی مکانتها البلاغیه المرموقه، واستیعابها للقضایا الدینیه والاجتماعیه والثقافیه والسیاسیه والاخلاقیه إلى أقصى حد ممکن، فحاولوا الاستلهام من هذه النصوص والتشبه بها کی یسجلوا لهم الخلود والبقاء کما أنّ نهج البلاغه یبقی خالدًا سرمدًا مادامت السماوات والأرض. ومن بین هؤلاء الأدباء والبلغاء، فإن تأثُّرَ الشاعر سعدی الشیرازی بنهج البلاغهتأثُّرٌ ملفت للنظر، حیث یمکننا الإذعان بأن نصوص نهج البلاغه هی أبرز نصوص أثرت علیها بعد القرآن الکریم . تأثر سعدی بنهج البلاغهتأثرًا عمیقًا، حیث نلاحظ فی أعماله الأدبیه ما یزید على ۲۶۰ حاله تأثر مباشره و۶۰۰ غیر مباشره لهذا العمل الأدبی القیم. فهذه المقاله توضح کیفیه استفاده سعدی فی قصائده الشعریه من کلام الإمام علی (ع) الغالی فی نهج البلاغه، وذلک باستخدام المنهج الوصفی التحلیلی ویصل إلی هذه النتیجه أنّ أحد رموز بقاء أدب سعدی تکمن فی تأثرها بهذا الکتاب المبارک، واستخراج کنوزها الثمینه.
۸۵۲.

ارزیابی رهیافت انتقادی غالب حسن شابندر در کتاب "لیس من سیره الرسول الکریم"(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 5 - 28

کلیدواژه‌ها: لیس من سیره الرسول الکریم غالب حسن الشابندر نقد سیره نبوی اخبار موضوعه شاخص های جعل انگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۴۴۶
لیس من سیره الرسول الکریم" نوشته غالب حسن شابندر، نواندیش شیعی عراق از نخستین آثار مستقل در سیره پژوهی انتقادی است که با هدف پالایش سیره نگاره های معروفی چون سیره ابن هشام و رهیافت عقل گرایی و اعجاز زدایی از سیره نبوی نگاشته شده است. در این کتاب، دوازده واقعه چالش برانگیز زندگی پیامبر از مصادر اصلی سیره، بازشناسی و نقد شده است. نوشتار پیش رو عهده دار معرفی این اثر، بازشناسی مبانی وی در جعل انگاری اخبار و ارزیابی رهیافت انتقادی او در سیره پژوهی است. توجه به غیاب یا اضطراب اطلاعات پیرامون عناصر نقش آفرین در اخبار مهم و اعجازین، لزوم احتفاظ بر ذکر جزئیات مهم در این گونه روایات، شخصیت شناسی راوی و سبک بیانی وی و تحدیث اهل مدینه، نوآوری های وی در نقد اخبار سیره بوده و اهتمام به عقلانیت، جامع نگری و جسارت در نقد مؤلفه های رهیافت انتقادی اوست.
۸۵۳.

دراسه أضرار الأخلاق الاجتماعیه للمتدینین وحلولها من وجهه نظر نهج البلاغه وطرق علاجها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الاولی ربیع و صیف ۱۳۹۷ (۱۴۳۹ق) العدد ۲ 27 - 39

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه المتدینون الأخلاق الاجتماعیه دراسه الأضرار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۸۴
المقصود بالأخلاق الاجتماعیه للمتدینین فی هذه المقاله عباره عن مجموعه الواجبات والمحظورات العامه فیما یتعلق بعلاقه الإنسان - باعتباره کائناً فاعلاً، ذا اختیار ومتدیناً بدین الإسلام- بمؤسسه تسمى «المجتمع الدینی» الذی یرتکز على نهج البلاغه. ففی هذا الاتجاه، وبعد التعبیر عن المعاییر الأخلاقیه التی تحکم مجتمع المتدینین فی نهج البلاغه، سنتطرق إلى دراسه الأضرار الأخلاقیه الدینیه فی التفاعل بین المتدینین والعوامل الاجتماعیه. ومن أهمّ الأضرار الأخلاقیه: خیانه العهد، ضیق الصدر، خیانه الأمانه، الظلم، الانفعال، الافتراء، التملق، الاستبداد، الغفله، التهرب من القانون، الجهل والتقلید الأعمى وغیرها. ویمکننا أن نقتبس من نهج البلاغه برنامجاً یتم فیه رسم قواعد عامه وعملیه ودائمه للإنسان المتدین. إنّ عدم الالتزام بهذه القواعد سیؤدی إلى فقدان الأمن والطمأنینه ودینامیکیه المجتمع ویعرضّه للخطر. وتتمثل هذه القواعد فی مبادئ مثل الاقتداء بالأسوه الحسنه المتمثله بالرسول الکریم(ص) والأئمه المعصومین الطاهرین علیهم السلام ونصره الحق على الباطل والتقوى والزهد والإیمان بیوم القیامه والتجنُّب عن حب الدنیا والتعلق بها.
۸۵۴.

ویژگی های خروج سفیانی در روایات الغیبه و الفتن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷شماره ۸ 7 - 26

کلیدواژه‌ها: سفیانی الغیبه الفتن نعمانی نعیم ابن حماد علائم ظهور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۷۹
یکی از مباحث مهم در بحث مهدویت و ظهور قائمf نشانه های ظهور است و همچنین یکی از مهم ترین نشانه های ظهور خروج سفیانی است. سفیانی، نام مردی جنایتکار است که از شام قیام می کند و لشکرهایی  برای کشتن شیعیان به مدینه و کوفه می فرستد. نوشتار حاضر در پی مقایسه بین دو کتاب الغیبه نعمانی و الفتن نعیم ابن حماد که قدیمی ترین منبع شیعه و اهل تسنن می باشد، او معارف مشترک بین این دو منبع و اختصاصی هر کدام در مورد ویژگی های سفیانی و کیفیت خروج او را به صورت تطبیقی استخراج نموده است.
۸۵۵.

دراسه مبدأ الخدمات العامه من وجهه نظر نهج البلاغه (مبادئ الحقوق العامه وأسسها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الاولی ربیع و صیف ۱۳۹۷ (۱۴۳۹ق) العدد ۲ 51 - 58

کلیدواژه‌ها: الحقوق العامه الخدمات العامه نهج البلاغه حقوق المواطنین على الحکومه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
تعتبر الخدمات العامه من المبادئ البنیویه للحقوق العامه، وهی عباره عن الفعالیات العامه التی تقوم بها الحکومه أو أی کیان خاص نیابه عن الحکومه، ویحظى هذا المبدأ بأهمیه کبیره لدرجه أن الدوله التی تفتقر إلى القدره على تقدیم الخدمات العامه، تفقد الجداره فی البقاء. ویعتبر الإمام علی (ع) أیضًا أن أحد واجبات الحکومه یتمثل فی تقدیم الخدمات العامه ویعتبر إهمالها من عدم کفاءات الحکومه. فالنصوص فی نهج البلاغه تدلّ علی أنّ الحکومه ملزمه بتقدیم الخدمات العامه فی المجالات الاجتماعیه والثقافیه والتعلیمیه والعسکریه والقضائیه والإداریه والمالیه والتجاریه والصناعیه وباعتباره نموذجًا عملیًّا إداریًّا فهو یتطرق للتعبیر عن الخدمات العامه التی تقدمها الحکومه العلویه ویتناول قضایا ثقافیه وتربویه وتعلیمیه وقانونیه وأمنیه. من وجهه نظر نهج البلاغه، یجب أن تقوم الخدمات التی تقدمها الحکومه لعامه الناس على مبادئ المساواه والصبر والاستمراریه والتوکل على الله وعدم المنه، بحیث تلتزم الحکومه نفسها بهذه المبادئ.  
۸۵۷.

عوامل و راهکارهای معنادار سازی زندگی از نگاه احادیث اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 72 - 94

کلیدواژه‌ها: زندگی معنادار سازی راهکارهای فکری و بینشی راهکار های ایمانی گرایشی راهکارهای رفتاری عوامل فرهنگی- اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۴۹
پرسش از معناداری حیات انسان و راهکارهای نیل به آن، در حقیقت ریشه در مراتب وجود آدمی دارد و با تار و پود اسرار و پیچیدگی وجود آدمی درهم تنیده است. بر اساس سنّت نبوی و احادیث اسلامی در این پژوهش اثبات می گردد که زندگی حقیقی برای انسان در پرتو «زنده بودن قلب و دل او» حاصل می گردد و کافران محکوم به مرگ و هلاکت اند.با توجه به روایات اسلامی به منظور احیاء قلب آدمی، عوامل و راهکارهای معنادار سازی زندگی قابل استنباط و ارائه می باشد.عوامل و راهکارهای مذکور یا فردی هستند و یا اجتماعی، عوامل فردی به سه شاخه ی فکری-بینشی از قبیل خداشناسی، تصحیح بینش در مورد مرگ، ایده ی صبر و شکیبایی، عوامل ایمانی – گرایشی، مانند ایمان به خدا، توکّل، دعا، عوامل رفتاری همچون عمل صالح، عدم بستگی به دنیا، رعایت اصل تدریجی و عوامل فرهنگی-اجتماعی مانند مثبت اندیشی و خویش بینی نسبت به دیگران، گذشت از خطاهای دیگران، گشاده رویی و وحدت کلمه تقسیم می شوند.در این میان آنچه که به زندگی معنا و مفهوم می بخشد و شور و نشاط لازم برای پاک سازی «زمین» و به سامان رساندن «زمینه» برای احیای ارزش های اصلی خداجویانه می شود، پدیده ی «انتظار» است.بر پایه ی این انتظار مقدس و بر اساس تحقق بخشیدن به راهکارهای مذکور می توان به زندگی معنادار و حیات طیبه و اصل گردید.
۸۵۸.

بازتاب دعا در تقویت ایمان از منظر صحیفه سجادیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۷شماره ۸ 61 - 74

کلیدواژه‌ها: صحیفه سجادیه توحید معرفت ارتباط حاضرانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۳
در میراث ماثور امامیه، صحیفه سجادیه گنجی گران بها و مجموعه ای از بسته های فرهنگی شیعه است که هر یک آگنده از آرایه های بیانی و بدیع بوده و سوای از جنبه معرفتی، از برای فقر فرهنگی امروزمان، بَس تحول ساز خواهد بود. توحید سرسلسله معارف صحیفه و شاهکار اندیشه عصمت است. موضوع توحید در نگاه بیشتر و دقیق تر ما بیش و پیش از هر چیز تداعی گر «آموزه های نظری توحیدی» است در حالی که تحقیق سنجش گرانه در صحیفه، حکایت از آن دارد که حقیقت چیز دیگری است. چنین می نُماید که امام سجادg توحید را در قالب دعا، با شیوه ای متفاوت نسبت به سایر معارف توحیدی، تبیین فرموده و به جای آشنایی ذهن با موجودی به نام خداوند و رفع شبهات و اثبات برهانی توحید، با ارتباط حاضرانه با خداوند، جنبشی شگفت در تقویت ایمان به خدا به وجود آورده است. نگارنده با تحلیل دعای اول، سیزدهم و بیست و هشتم صحیفه، از یک سو و مقایسه با برخی آموزه های معقول و منقول از سوی دیگر، تلاش نموده است تا به درک هر چه بیشتر مفهوم توحید در زندگی نایل آمده و الگویی کاربردی در تقویت ایمان و معرفت به خداوند ارائه نماید.
۸۵۹.

تحلیل العناصر البیانی للخطاب الذکوری والأنوثی اعتمادًا على منهجیه رابین لیکاف فی خطب الإمام علی (ع) التسع والخطبه الفدکیّه لفاطمه الزهراء (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه خریف و شتاء ۱۳۹۷ (۱۴۴۰ق) العدد ۱ (المتوالی ۳) 63 - 80

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه الخطبه الفدکیه الإمام علی (ع) فاطمه الزهراء (س) علم الاجتماع اللغوی رابین لیکاف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۳۹
تعدّ اللغه من أهمّ العناصر فی تحدید الأسلوب الکلامی ومن أهمِّ المباحث فی دراسه لغه الجنس وعلاقته بالنص الأدبی. کان رابین لیکاف أول منظِّر فی مجال علم اللغه والذی تناول علاقه اللغه بالکلام الأنوثی فی الخطاب، حیث یرى أن الفصل بین اللغتین الأنوثیه والذکوریه یظهر فی الکلام أکثر منه فی الکتابه. ومن هذا المنطلق قامت الباحثتان خلال هذه الدراسه بمقارنه عدّه خطب من خطب نهج البلاغه بالخطبه الفدکیه لفاطمه الزهراء (س) نظرا لما بینها من الاشتراک فی الموضوع على أساس منهج رابین لیکاف. فتمت الموازنه بین الخطب على أساس المستویات الثلاثه: الصوتی واللغوی والنحوی إلى جانب العاطفی، معتمدتین على منهجیه وصفیه – تحلیلیه – إحصائیه. بناء على المستویات المذکوره وعلى ما قدمه لیکاف من العناصر اللغویه فی دراساته، حصل الباحثتان على أن هناک فوارق شتی بین الخطابین الذکوری والأنوثی، منها: اختلاف الخطابین فی استخدام السجع والجناس والصفات والجمل الاستفهامیه والتوازن النحوی، کما کانت الوجوه الأخرى التی أصبحت على نقیض رأی لیکاف فیما ذهب إلیه من منهجیه، کالمؤکدات والأحلاف أو الأیمان والتابو أو اللامساس وما إلى ذلک، الأمر الذی یدل على عدم انطباق هذه النظره الغربیه فی مجال تحدید الأسلوب الکلامی، حیث أنّ عنصر الجنس لم یکن من الأسباب الهامه فی تحدید الأسلوب الکلامی، على نحو ما نثبت خلال المقاله، ولعله کان للمخاطب والظروف المحیطه به والسیاق الأثر الأکبر فی ذلک.
۸۶۰.

کاوشی در پدیدآورنده کتاب الاختصاص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 7-28

کلیدواژه‌ها: الاختصاص شیخ مفید العیون و المحاسن احمد بن حسین مؤمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۶۱۵
مؤلف کتا ب الاختصاص شناخته شده نیست؛ برخی او را احمد بن حسین مؤمن و برخی شیخ مفید می دانند. کنار این نظریه ها، نظریه دیگری هم هست و آن اینکه الاختصاص تلخیص شده کتاب العیون و المحاسن شیخ مفید است. بر پایه این تحقیق، این کتاب از تألیف های احمد بن حسین المؤمن، شیخ مفید و یا تلخیصی از کتاب العیون و المحاسن وی نیست. گرچه بعضی از مشایخ شیخ مفید در سند روایات این کتاب ذکر شده، الاختصاص کشکولی را ماند که احادیث مختلف و متفاوت و گاه متناقض با رأی و نظر شیخ مفید را از کتاب های الاختصاص ابو علی احمد بن حسین بن احمد بن عمران، فضائل امیرالمؤمنین ابن دأب، صفه الجنه والنار و قبض روح المؤمن و الکافر سعید بن جناح و محنه امیرالمؤمنین به دست گردآورنده ای غیرمتخصص در امر حدیث جمع شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان