فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۹۸۱ تا ۱۱٬۰۰۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
در نگاه برخی فلاسفه، فلسفه به سلوک ذهنی و تبادلات مفهومی تقلیل می یابد. در مقابل، برخی دیگر از فلاسفه با تکیه بر جنبه های عملی، فلسفه را سلوک وجودی میدانند. از نظر ملاصدرا، فلسفه فرایند استکمال نفس انسانی است. استکمال نفس، نه از گونه رشد کمی یا کیفی بلکه بمعنای استکمال ذاتی، اشتداد و سلوک وجودی. او غایت فلسفه را تشبه به اله میداند و این تشبه با دو مشخصه احاطه به معلومات و تجرد از جسمانیات محقق میگردد. سلوک انگاری فلسفه، پیامدهایی همچون کثرت گرایی فلسفه ورزی، فلسفه ورزی بیکرانه، تناظر ارتقاء معرفتی با ارتقاء وجودی، کثرت گرایی روش شناختی و همبستگی تهذیب نفس و فلسفه را بدنبال دارد. ملاصدرا با تکیه بر سلوک انگاری فلسفه، میکوشد حکمت متعالیه را بر اساس الگوی سفرهای چهارگانه سامان دهد.
تحلیل تطبیقی تاثیر میزان اجتهاد در تفسیر فرات کوفی و تفسیر عیاشی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سراج منیر سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۶
37 - 70
حوزههای تخصصی:
از ویژگیهای مطالعات دوران معاصر در حوزه علوم اسلامی، تأیید ریشهدار بودن هویت فکری و اعتقادی شیعه و بازشناسی خلأها و کاستیها برای جبران و تدارک آنها است. از جمله این آثار در گستره علوم قرآنی و حدیثی، تفاسیر متعلق به قرن سوم و سالهای آغازین قرن چهارم، با عنوان تفسیر فرات کوفی و تفسیر عیاشی است. این دو تفسیر از جمله تفاسیر روایی است، که از تفاسیر مأثور اولیه شیعه محسوب شده و مشتمل بر روایات مختلف خصوصاً روایات منقول از ائمه(ع) هستند. از جمله مسائل موجود در تفاسیر مذکور، موضوع اجتهاد و تأثیر آن در گزینش، چینش و تعداد روایات مربوط به هر سوره است. مذهب فکری، شرایط بومی و عصر زندگی آن دو مفسر مانند: گرایش غالب زیدیه بر کوفه در دوره زیست فرات، دوری وی از مدینه و عدم دسترسی به امام، فشارها و تنگناهای سیاسی، عصرغیبت، اختصاص عصمت به اصحاب کسا و وجود قرائن سندی از زیدبن علی در سند روایات تفسیر فراتکوفی از جمله استنادات غالب بودن روش و نگرش زیدیه بر تفسیر فراتکوفی است. از طرفی نزدیکی عیاشی به مرکز نقل حدیث امامیه، انتخاب عناوین روایات در تفسیر عیاشی و ... از جمله مسائلی بوده که در انتخاب و نگارش تفسیر عیاشی مؤثر بودهاست. اختلاف فاحش تعداد روایات ذیل هر سوره نوعی دخالت اجتهاد در نگارش تفاسیر نامبرده را بیان میکند.دراین پژوهش با روش تحلیلی– تطبیقی مندرجات این دو اثر مقایسه شده، وجوه مختلف تفاسیر نامبرده مورد واکاوی قرار گرفته و نتایج قابل توجه آن در معرض دید مخاطبان است.
بررسی تطبیقی دلالت آیات 7 و 8 احزاب بر عالم ذر در اندیشه تفسیری علامه طباطبایی و علامه فضل الله(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸
۱۲۱-۱۴۰
حوزههای تخصصی:
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، در بحث از آیات 7 و 8 سوره احزاب، این دو آیه را از آیاتی به شمار می آورد که به تلویح به عالم ذر اشاره دارند. علامه فضل الله، این نظریه را غیر قابل قبول دانسته و دلالت آن آیات را بر عالم ذر نمی پذیرد. با در نظر گرفتن تحلیل هر دو مفسر از حقیقت عالم ذر و تبیین ویژگی های آن، و با توجه به صبغه مباحث فلسفی علامه طباطبایی در ارائه مباحث تفسیری و همچنین مبانی جهان شناسانه ایشان که در آثار متعددشان منعکس گردیده و با نظر به قرائن موجود در آیات مذکور که به اعتقاد نگارندگان برداشت علامه طباطبایی را تایید می نمایند، می توان چنین ادعا نمود که نظر علامه طباطبایی در دلالت این دو آیه بر عالم ذر که نظریه ای بدیع به شمار می آید، بیانی مستدل بوده و از درجه اتقان بالایی برخوردار است.
بررسی تطبیقی اسناد استهزاء به خداوند متعال از منظر مفسران فریقین با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی
حوزههای تخصصی:
استهزاء به معنای مسخره کردن و باهدف بی اعتبار کردن شخصیت دیگری است. گاهی استهزاء می تواند در مقام بازدارندگی یا مجازات باشد. ولی استهزاء به معنای متداول، دال بر نقص است و نقص در خداوند راه ندارد. چون علم و قدرت و حیات از صفات خداست. پس استهزاء بر خداوند روا نیست. مسخره کردن خدا یعنی؛ خدا پاسخ تمسخر مسخره کنندگان را خواهد داد و یا موقعیتی برای آنان پیش خواهد آورد که مورد تمسخر قرار گیرند. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تفاسیر فریقین و دیدگاه های متفاوت اجتهادی و روایی آنان ذیل آیه 15 سوره بقره، درصدد رسیدن به پاسخ این سؤال است که به چه دلیل برخی افراد مورد استهزاء الهی قرار می گیرند؟ نتایج به دست آمده با بررسی دیدگاه مفسران فریقین چنین است که استهزاء الهی، به منزله ی جزای استهزاءکنندگان و «عذاب الهی» است، یعنی خداوند متعال، جزای آن استهزاء و تمسخر را در دنیا و آخرت خواهد داد.
اعتبارسنجی روایات اهل بیت (ع) درباره «حجیت تفسیر صحابه» با بررسی آرای آیت الله معرفت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآنی سال بیست و چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۹۱)
119 - 148
حوزههای تخصصی:
صحابه بعد از پیامبر و امام علی (ع) نخستین افرادی هستند که با تأثیر پذیری از تعلیمات آن دو بزرگوار، اقدام به تفسیر قرآن نمودند. استاد معرفت در کتاب « التفسیر الاثری الجامع » با استناد به روایات اهل بیت(ع)، تعریف جدیدی از معنای اصطلاحی «صحابه» ارائه کرده و بر اساس آن، به تعدیل و توثیق تمام صحابه پرداخته و اعتبار مطلق آثار تفسیری ایشان را نتیجه گرفته اند. این نوشتار پس از مفهوم شناسی «صحابی» و بیان و بررسی دیدگاه استاد در این باره، به نقد سندی و متنی آن دسته از روایات عترت که مستند ایشان برای اثبات حجیّت و اعتبار تفسیر صحابی بوده، پرداخته و برداشت استاد از این روایات را مورد بررسی قرار داده است. به نظر نگارنده، مفهوم «صحابی» یک حقیقت لغوی یا عرفی است که گستره معنایی آن محدود به عده ای انگشت شمار نمی شود. همچنین در روایات اهل بیت (ع) هیچ دلیلی بر اعتبار ویژه تفسیر صحابه از آن جهت که صحابه اند، وجود ندارد؛ زیرا این روایات اشکال سندی و دلالی دارند.
تحلیل شیوه های تربیت عقلانی حضرت یوسف (ع) از منظر قرآن
حوزههای تخصصی:
تربیت عقلانی در شناخت هستی و اصول اعتقادی نقش اساسی داشته و در صعود و هبوط فرد و جامعه تأثیرگذار است؛ می طلبد این مسئله از منظر قرآن به عنوان بنیادی ترین مرجع و جامع ترین منبع معارف اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. کلام وحی، پیامبران (ع) را نیکوترین الگو معرفی کرده است. پژوهش پیشرو شیوه های تربیت عقلانی حضرت یوسف (ع) را با روش توصیفی – تحلیلی و شیوه ی استنطاقی شهید صدر مورد تجزیه و تحلیل قرار داده؛ تا مشخص شود آن صدیق نبی (ع) از چه شیوه های برای تربیت مردم عصرش بهره گرفته است. هدف اساسی درک درست و روشمند شیوه های مدنظر از منظر قرآن است؛ چون تدوین نظام مند آن در حوزه ی علم و نظر نقش مهمی در فراهم سازی بستر نگرش عقلانی افراد و جامعه ی انسانی و اسلامی دارد.یافته ها نشان می دهد حضرت یوسف (ع) از شیوه های تربیت عقلانی متعددی استفاده نموده و اساسی ترین آنها استدلال های برهانی جهت ترویج و نهادینه سازی نگرش خدامحوری، معاد باوری، معرفت افزایی، تجربه اندوزی، اعطای دانش و حکمت و مشورت دهی هوشمندانه است. نتایج نهایی حاکی از آن است که ایشان با روش های اتخاذ شده، توانست مردم را از جهالت علمی و عملی نجات بخشد و باپشتکار و اخلاص و شایستگی های لازمی که داشت نه تنها آحاد جامعه بلکه مدیران و کارگزاران بی مروت و ستم پیشه را به سمت وسوی عقلانیت و انسانیت جهت داد. همچنین بدست آمده که شیوه های تربیت عقلانی آن پیشوای آسمانی به صورت جهانی، فرازمانی و فرامکانی مؤثر و کارآمد است.
کارکرد طرح واره های تصویری در مفهوم سازی قرآن با تحلیل شواهدی از سوره طه و انبیاء(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این پژوهش سعی می شود چگونگی انتقال معنا و مفهوم سازی قرآن در دو سوره طه و انبیاء مورد بررسی قرار گیرد. بسیاری از مفاهیم مجرّد و انتزاعی چون وحدانیت؛ نبوت؛ معاد؛ هدایت و سرنوشت بشر در روز قیامت و بهشت و جهنم و.... در قرآن وجود دارد که برای بشر ناآشناست. طرحواره های تصویری«تصوری» از دستاوردهای معناشناسی شناختی؛ با انواع(حرکتی، فضایی، قدرتی، حجمی..) نقش مهمّی در محسوس ساختن مفاهیم ناآشنای ذهنی – انتزاعی و عقلی بر مبنای تجربیات حسّی و تعامل انسان با محیط و فضاهای بدن مند دارند. ضرورت و هدف پژوهش، بررسی کارکرد انواع طرحواره های تصویری در انتقال مفاهیم انتزاعی قرآن است. شواهدی از سوره های طه و انبیاء قرآن با روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای الگوی جانسون مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه از نظر جرجانی بعنوان نماینده سنتی در این راستا استفاده گردید. یافته پژوهش بیانگر اینست که1. قرآن با تلفیق انواع طرحواره ها و تکیه بر تجربیات اجتماعی؛ فرهنگی؛ حسی- ادراکی انسان روشی خلاقانه ای در انتقال مفهوم بکار گرفته است 2. ازمجموع طرحواره های سوره طه و انبیاء، طرحواره قدرتی با بیشترین فراوانی و طرحواره شیء از کمترین فراوانی برخوردار بوده است.
واکاوی زیبایی های بلاغی در تفسیر آیات ناظر به جنین شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴
105-124
حوزههای تخصصی:
قرآن کریم در آیات مختلف، برای اثبات امکان رستاخیز انسان پس از مرگ، به تبیین مراحل تکامل انسان در دوران جنینی پرداخته است. پژوهش حاضر درصدد است تا اثبات کند که این آیات که حاوی اشارات و شگفتی های علمی است، از زیبایی بلاغی و آوایی نیز برخوردارند. تفسیر ادبی و علمی آیات مورد نظر با روش توصیفی تحلیلی، از منابع موثّق کتابخانه ای انجام شده است؛ همچنین از یافته های قطعی جنین شناسی، برای فهم دقیق تر تفسیر آیات استفاده گردیده است. در این تحقیق، در آیات 17 و 18 نوح، آیات 5 تا 8 طارق، آیات 45 تا 47 نجم، آیات 12 تا 16 مؤمنون و آیه 5 حج؛ شش مورد اشاره و شگفتی علمیِ جنین شناختی و بیش از 40 مورد زیبایی بلاغی ارائه گردیده است. این یافته ها نشان می دهد که شگفتی های علمی آیات ناظر به جنین شناسی با اعجاز ادبی همراه شده است.
نقد و بررسی روش مفسران در تفسیر آیه ﴿تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِیهِنَّ... ﴾(اسراء/44)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
آیه کریمه ۴۴ سوره اسراء، که به تسبیح عمومی موجودات اشاره دارد، بدلیل در بر داشتن ابعاد عمیق کلامی و عرفانی، مباحث فراوان و بعضا متعارضی را میان مفسرین برانگیخته است. برخی مفسرین با استناد به براهین عقلی امکان تسبیح حقیقی برای موجودات را منتفی دانسته و دلالت آیه را بر تسبیح حالی و مجازی اثبات نموده اند که با ظاهر بسیاری از روایات معتبر در تعارض است. از سوی دیگر تنی چند از مفسران معتقدند همه مخلوقات عالم دارای علم، شعور و حیات بوده و مقصود از تسبیح، تسبیح حقیقی است. یکی از راه های کشف معنای حقیقی و صحیح آیه، تفحص از روش تفسیری صحیحی است که بر قواعد و اصول تفسیری استوار باشد. این پژوهش بر آن است تا با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه تطبیقی روش تفسیری تفاسیر معتبر، از مهمترین تفاسیر فریقین در انواع گرایشهای روایی، کلامی و عرفانی کامل-ترین دیدگاه و علل آن را شناسایی نماید. بر این اساس، نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که روش تفسیری علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان به سبب کاربست اصول و قواعد صحیح تفسیری از قبیل «تفسیر قرآن به قرآن»، «تدبر در سیاق آیه»، «به کار گیری روش عقلی در استدلالات کلامی»، «استناد روایی و همسویی دیدگاه با روایات معتبر موجود در ذیل آیه»، جامع ترین روش ها به شمار می آید.
بررسی مباحث، مسائل و ابعاد نزول زبانی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث پردامنه در حوزه علوم قرآن و وحی قرآنی، بحث زبان و بیان قرآن است. مقاله حاضر پرداختی نظری- انتقادی دارد به ابعادی از زبان وحی و معانی انزال و نزول در قرآن کریم. داعیه نویسنده آن است که به اجمال نشان دهد و احیاناً تبیین کند که با توجه به مباحث جدید در علوم زبانی و ادبی، مباحث و مسائل و ابعاد تازه ای درخصوص زبان قرآن قابل طرح است که همچنان یا همیشه نیازمند بررسی و دقت های لازم واژگانی، تفسیری و نظری است. نویسنده در این نوشتار با روش نقلی و عقلی، و نیز رویکرد هرمنوتیکی و تفسیری، به طرح مباحث و مسائل و استنباط از ادله و شواهد می پردازد، در این مسیر، ابتدا به تقریر بحث نزول زبانی قرآن، به همراه معرفی ادله و شواهد درون متنی می پردازد، و سپس در دو بخش اصلی، مسائل، و معانی و ابعاد مختلفِ نزول و تنزل زبانی قرآن را بررسی لفظی، معنایی و نظری می کند، و با طرح مباحثی نظری و تفسیری می کوشد مخاطب را به این تأمل یا نتیجه برساند که نظریه سنتی وحی زبانی، به شرط تحلیل، تفسیر، پیشفرض صحیح و رویکرد های تازه، همچنان می-تواند مقبول باشد و در فهم مسائل تازه و رفع شبهات نوین کارگشا گردد.
بررسی صفات الهی عزّت، قدرت و علم نافذ در دعای سحر و ریشه های قرآنی آن
حوزههای تخصصی:
یکی از دعاهایی که شیعیان آن را در ماه مبارک رمضان می خوانند دعای سحر است که با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ» آغاز می شود. این دعا دارای مضامین توحیدی بوده ومورد توجه اندیشمندانی چون امام خمینی(ره) قرار گرفته و بر آن شرحی نیز نگاشته اند. این تحقیق به بررسی صفات الهی عزّت، قدرت و علم نافذ در دعای سحر و ریشه های قرآنی آن می پردازد. روش جمع آوری مطالب این پژوهش به صورت کتابخانه و روش تحقیق، توصیفی کاربردی است. با مطالعه ی این پژوهش به دست خواهد آمد که خدای عزیز؛ یعنی عزیز توانایی که مغلوب نمی-شود و شکست ناپذیر است و هر صاحب عزتی از او عزت گرفته است. قرآن در این باره می فرماید: «فَإنَّ العِزّهَ لِلّهِ جَمیعاً » صفت قدرت مستطیله ی خداوند؛ یعنی قدرتی که بر همه ی ممکنات قهر و غلبه دارد و اراده او به هیچ شرطی وابستگی ندارد: «وَ أللهُ عَلی کُلِّ شیءٍ قَدِیرٌ» خدای علیم خدایی است که به کل عالم احاطه ی شهودی داشته و اراده او در همه عوالم نافذ است: «وأللّهَ بِکُلِّ شئءٍ عَلیمٌ» در این مقاله علاوه بر شناخت اجمالی صفات مذکور، توجه و تأمل مخاطب به این موضوع معطوف خواهد شد که ادعیه ی معصومین: تماماً مطابق با مفاهیم قرآن و برخوردار از مشرب وحی الهی است. هم چنین به طور مختصر به این موضوع هم اشاره شده که انسان کامل مظهر همه ی اسماء و صفات خداوند حتی اسماء ذات است و فرازهای توحید ذات در دعای سحر، ریشه ای قرآنی دارند.
ارزیابی معماری و شهرسازی سرزمین مصر از منظر قرآن کریم
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰)
157 - 173
حوزههای تخصصی:
یکی از تمدن های کهن بشری تمدن مصر باستان است که از آیات قرآن کریم وجود تمدن در مصر باستان فهمیده می شود. قرآن کریم به جغرافیای تاریخی کشور مصر، از جمله حاصل خیزی، ذخایر، مفاخر تاریخ ادیان مصر، طبقه بندی حکام و پادشاهان مصر و ... اشاره کرده است. یکی از جنبه های موجود در آیات قرآن کریم، کیفیت معماری و شهرسازی سرزمین مصر است که در این مقاله به تبیین کیفیت شهری در سرزمین مصر، با روشی تحلیلی بنیادی پرداخته شده است و چهار موضوع آثار باستانی و معماری اهرام مصر، برج سازی و کاخ سازی در مصر، دروازه های مصر و ساختار شهری مصر بررسی شده است؛ و درنهایت بدین نتیجه رسیده است که سرزمین مصر، از حیث شهرسازی و ساختار معماری یکی از مدرن ترین مناطق محسوب می شده که نشان از وجود دانش فنی مناسب در خصوص این مقاله در آن برهه زمانی دارد.
نقد مقاله «بازتأملی در دلالت آیه 30 سوره روم بر تغییرناپذیری فطرت»(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
مقاله «بازتأملی در دلالت آیه 30 سوره روم بر تغییرناپذیری فطرت»، دیدگاه رایج در تفسیر این آیه را به چالش می کشد و به این نتیجه می رسد که اساساً این آیه ناظر به مسئله «ثبات یا تغییرپذیری فطرت» نیست؛ بلکه مراد آیه، نفی هرگونه «تبدیل» در «آفرینشگری» خداست و معنای آیه فطرت آن است که آفرینش خداوند، قانون هایی دارد که هیچ گاه دستخوش تبدیل نمی شود. این نوشته از دیدگاه رایج در تفسیر آیه 30 سوره روم که این آیه را دال بر تبدیل ناپذیری فطرت می داند، دفاع می کند و نشان می دهد که این دیدگاه منافاتی با اثرپذیری فطرت از عواملی چون تعلیم، تربیت و رفتار ندارد و از تحقق تغییر در مقتَضَیات ذات فطری انسان نمی توان بر تبدیل پذیری هویت ذاتی فطری انسان استدلال نمود و آیات مسخ، دلالتی بر زوال فطرت در انسان های مسخ شده ندارد و اگر آیه فطرت را دال بر نفی هرگونه تبدیل از «آفریدن خدا» فرض کنیم، باز هم این آیه دلالت بر آن دارد که فطرت تبدیل ناپذیر است.
تتبع سیر تدریجی آموزه تواضع در قرآن با تکیه بر ترتیب نزول
منبع:
تفسیرپژوهی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵
245 - 217
حوزههای تخصصی:
بررسی آموزه های اخلاقی قرآن در بستر تاریخی نزول می تواند زوایای مهمی از این آموزه ها را روشن سازد. در واقع با تتبع یک موضوع در سیر نزول می توان فرایند حذف یک رذیله اخلاقی و جایگزین کردن یک فضیلت به جای آن را ترسیم نمود. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و با هدف تبیین آموزه«تواضع» در فرایند نزول، درصدد کشف معارف نهفته آنها و ترسیم شیوه نهادینه کردن تعالیم اخلاقی در جامعه است. بهره گیری از تماثیل و ذکر مصادیقی از سرگذشت انبیاء و امم سلف، بکارگیری روش الگوسازی و معرفی نمونه هایی مزین به اخلاق برتر، استفاده از نظام ثواب و عقاب و وعده و وعید به عنوان ضمانت اجرا، تدریج در حذف یک رذیله اخلاقی و ایجاد یک فضیلت به جای آن، تبیین خصایص و برتریهای صفت اخلاقی جایگزین از جمله روش هایی است که خداوند در نهادینه کردن این آموزه اخلاقی در قرآن بکار گرفته است. پس از واکاوی آیات مربوط به این حوزه و حوزه مخالف آن یعنی کبر، چنین حاصل شد که مفهوم تکبر در حوزه آیات مکی بیش از مدنی ملاحظه می شود و در آیات مدنی نقش خشوع پررنگ تر است. تغییر در نوع مخاطبان تواضع در آیات مکی نسبت به آیات مدنی و تغییر مفهوم خشوع از خشوع ظاهری در آیات مکی به خشوع باطنی در آیات مدنی از دیگر نتایج این پژوهش بوده و مبین آن است که تعامل با خلق مقدمه تعامل با حق و عمل مقدمه صفت است و بنده با تمرین خشوع در برابر دیگر مخلوقات آماده تعاملی خاضعانه با حق می گردد.
A Comparative Study of the Rule of Ghinā and Music from the Perspective of Feyz Kashani, Sheikh Ansari and the Iranian Supreme Leader(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
In Islam, no ruling, including Wājib and Ḥarām, is unreasonable, and certainly the ruling on banning music and Ghinā is due to the corruptions in them and what entertains human beings and make them unaware of something and deviate them from religious beliefs is considered Lahw that can also be seen in Ghinā, and religious scholars, citing verses and hadiths on Ghinā , in cases such as: the income of Singing women, who are entered by men and is accompanied by fun and debauchery and false words, buying and selling Ghinā maids and teaching and hearing their voices, a voice and tone of the people of immorality and sin, are forbidden in the Qur'an, prayers and lamentations, etc. And mezmar, drumming, playing oud, tar, daf... are some of the instruments of Ḥarām Ghinā and music, but in Islamic societies, there is a difference of opinion among people regarding the Ḥarām and Ḥalāl music, which raises doubts, because today, instead of paying attention to being Ḥarām or Ḥalāl Ghinā , as a popular job among men and women, is associated with debauchery, men and women are mixed, schools are set up, reproduced and distributed, and new musical instruments are used, so in this background it is necessary to provide solutions by music scholars as well as from a religious perspective by religious authorities and scholars.
ماهیّت تدبر موضوعی در قرآن
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶)
105 - 136
حوزههای تخصصی:
تدبّر، تفسیر و تأویل از مهم ترین راه های فهم قرآن است. بین این سه واژه - از نظر وظیفه مردم در برابر قرآن- رابطه عموم و خصوص و اخص برقرار است. عموم مردم از طریق تدبر، به گوهرهای موجود در قرآن دسترسی پیدا می کنند. مفسران با بهره گرفتن از ابزارهای تخصصی در سطحی بالاتر تدبر می کنند. تدبر در عرصه تأویل بخشی از قرآن کریم - حقیقت و باطن کلام الهی- در انحصار معصومان^ است. تدبر موضوعی شیوه ای نو در روش های فهم قرآن به شمار می رود. با بهره گیری از این فنّ می توان با مراجعه مستقیم به کتاب الهی، دیدگاه قرآن را درباره مسائل و موضوعات مختلف زندگی و معارف وحیانی استخراج کرد. در تحقیقات مفسّران، این مهارت همراه با تفسیر موضوعی - بدون ذکر عنوان تدبر موضوعی - و در خلال آن کاربرد داشته است. تدبر ترتیبی مقدمه و پیش نیاز تدبر موضوعی به شمار می رود.
عوامل اثرگذار در روحیه استکباری فرعون با تأکید بر تفسیر الکاشف(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲
119 - 142
حوزههای تخصصی:
انسان ها همگی بر فطرت توحید زاده می شوند و با توجه به قدرت انتخابی که ذات مقدس الهی از روی حکمت به آنان داده است، با دو راه مواجه می شوند: إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا ؛ یا با انتخاب خردمندانه خویش، در راه ترسیم شده از جانب خداوند متعال که مایه سعادت است، قرار می گیرند و یا با انتخاب نسنجیده خویش، گمراهی را برمی گزینند. پژوهش پیش روی با بهره گیری از قرآن کریم، دیدگاه مفسران و اندیشمندان و با تأکید بر دیدگاه های تفسیری علامه محمدجواد مغنیه در الکاشف، به دنبال تبیین عوامل اثرگذار در روحیه استکباری و استبدادیِ فرعون است. این عوامل در حوزه درونی مانند تبعیت از هوای نفس، احساس بی نیازی، کبر، برتری جویی و...، و حوزه برونی مانند نقش اشراف، سران و خواص جامعه و... مورد بررسی قرار گرفته است. انگیزه تأکید بر دیدگاه های علامه مغنیه، نگاه عصری ایشان در الکاشف به استکبار و صهیونیزم جهانی به عنوان فرعون های زمانه می باشد که در چهره آمریکا و رژیم صهیونیستی تبلور یافته است. در این جستار بر آنیم که بدانیم چه عواملی باعث طغیان فرعون گردیده اند تا جایی که ادعای الوهیت نموده و ظلم و ستم و پایمال نمودن حقوق مردم را شیوه خویش قرار داده است. نتیجه این پژوهش، به دست آوردن قاعده کلی و عوامل زمینه ساز در شکل گیری روحیه و رفتار مستکبران و جنایتکاران تاریخ خواهد بود.
دلالت آوایی در آیه های وعد و وعید قرآن کریم
منبع:
تفسیرپژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱
110 - 75
حوزههای تخصصی:
لایه های آوایی هر زبان قبل از لایه های سه گانه ی دیگر (صرفی، نحوی، معنایی) اولین بخش ماهیت زبان های بشری را تشکیل می دهد و چون از نظر زبان شناسان، زبان اساساً آواهایی است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی خود جعل و اصطلاح کرده است، مباحث آواشناختی را اولین گام برای تفسیر این زبان ها تلقی می کنند. بدون شک، قرآن معجزه بزرگ الهی از منظر آواها و کلمات و تراکیب بی نظیر است و حتی کوچکترین واحد صوتی دارای ارزش معنایی والایی است. قرآن کریم، مقام وعد و وعید را به زیبایی به تصویر کشیده است که در این تصویرپردازی ها، آواهای برخاسته از چیدمان و ترکیب حروف نقش بسزایی را ایفا می کنند. مهمترین ویژگی سبکی قرآن این است که آواها تابع معانی و متناسب با اغراض آیات هستند و با توجه به حال و مقام تنوع پیدا می کنند؛ یعنی خطاب قرآنی در مقام انذار و وعید تشدید می گردد و در مقام وعد و ترغیب نرم و لطیف می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی آیات وعد و وعید از منظر معناشناسی آوایی و با بیان زیبایی های فنی و موسیقایی این آیات، کارکرد مهم آوا را در رسانایی مفهوم آیات تبیین می کند.
طراحی الگوی مقاومت
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال دوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵)
175 - 203
حوزههای تخصصی:
مقاومت، ایستادگی و پایداری در برابر چیزی است که توازن را چه از بعد داخلی و چه از بعد خارجی بر هم زده باشد. این پژوهش از نوع کیفی و به روش داده بنیاد انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختار یافته بوده و به منظور گردآوری اطلاعات، از نمونه گیری گوله برفی با سیزده نفر از خبرگان حوزه مقاومت اسلامی مصاحبه انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفته و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شده است. نتایج پژوهش حاضر در قالب مقوله اصلی شرایط علی (ایمان و عقیده، اعلان بیعت و ارزش و فضیلت)، عوامل زمینه ای (نقش دولت و گروه های مرجع (حوزه و دانشگاه)، شرایط مداخله گر (هجمه فرهنگی و الگوهای غلط غربی)، راهبردها (نقش روحانیون، استناد به قرآن و حدیث، برگزاری نشست های علمی، ترویج فرهنگ مقاومت، بیان تأثیرات مقاومت) و پیامدها (افزایش اتحاد، استقلال، امنیت، گسترش عدالت، استکبار و استعمارستیزی، حذف دروغ و فساد و حذف نفاق) قرار گرفته است.