درخت حوزه‌های تخصصی

گردشگری، صنعتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از دولت ها قرار گرفته است و یکی از پردرآمدترین بخش های اقتصاد جهانی می باشد. این صنعت را بسته به هدف گردشگر، به انواع مختلفی طبقه بندی کرده اند که طبیعت گردی یکی از آنهاست. با توجه به اینکه طبیعت گردی در حال حاضر، بخش کوچکی از کل صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده است؛ اما از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار می باشد. در این مقاله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل AHP، به شناسایی مناطق مستعد طبیعت گردی در شهرستان ایلام پرداخته شده است؛ به همین منظور، لایه های اطلاعاتی ای شامل نقشه های سطوح ارتفاعی، پهنه بندی شیب، پوشش گیاهی، چشمه های معدنی، راه های ارتباطی، منابع آبی و اماکن رفاهی و اقامتی، تهیه شد و در محیط GIS تصحیح خطا گردید. اعمال وزن های مناسب نیز در محیط نرم افزار Expert choice انجام شد؛ سپس با تلفیق و همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط GIS، پهنه های مناسب، شناسایی و اولویت های برتر جهت توسعه طبیعت گردی در شهرستان معرفی گردید. نتایج این مطالعه نشان می دهد مناطقی که جاذبه بالایی دارند بیشتر در شمال و مرکز تا جنوب شرقی شهرستان واقع هستند و از پوشش گیاهی و جنگلی، منابع آبی و شرایط مناسب اقلیمی برخوردار می باشند. مناطق با جاذبه پایین هم بیشتر در جنوب و غرب شهرستان قرار دارند و از نظر داشتن جاذبه های طبیعی، ضعیف ارزیابی شده اند. در پایان نیز تدوین یک برنامه مدیریتی مناسب جهت حفاظت از جاذبه های طبیعی شهرستان و تبلیغات مناسب جهت هدایت گردشگران به سوی مسیرهای گردشگری پیشنهاد شده است تا صنعت گردشگری در منطقه توسعه یابد.

یکی از مهمترین مسائل تاریخ ایران در دوره های گوناگون، روابط دولت مرکزی با ایلات، حاکمان محلی و کانون های قدرت در گوشه و کنار کشور بوده است. این موضوع با عنایت به اینکه در بخش قابل توجهی از تاریخ ایران، عناصری با خاستگاه ایلی، قدرت و حاکمیت را در اختیار داشته اند، اهمیتی دو چندان می یابد. شکل گیری دولت پهلوی، از این حیث که خاستگاهی غیرایلی داشت و برخوردار از خصلت های بارز نظامی و به شدت تمرکزگرا بود و شعار تجدد و همراهی با تغییر و تحولات نوین دنیا را سر می داد، نقطه عطفی در روابط دولت مرکزی و ایلات و حاکمان محلی به شمار می رود. در این پژوهش با استناد به قراین و شواهد تاریخی، روابط دولت مرکزی با والی پشتکوه و شیخ خزعل در خوزستان، در سال های نخست روی کار آمدن رضاخان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های این تحقیق که با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که روابط حاکمان مذکور با دولت مرکزی، عمدتاً ماهیتی تقابل محور داشته است؛ چنانکه دولت مرکزی با هدف بسط اقتدار خود و تمرکز افراطی قدرت و حاکمان محلی نیز در مسیر دفاع از پیشینه و هویت تاریخی و قدرت منطقه ای خویش، به شکل منفرد یا مشترک، از جمله در قالب کمیته ای با عنوان سعادت به رویارویی پرداخته اند. این تقابل، ابعادی سیاسی، نظامی، اجتماعی و خارجی داشته و در نهایت به تحکیم حاکمیت دولت مرکزی و زوال قدرت حاکمان محلی انجامیده است.

این مطالعه پدیدارشناختی در پی آن است تا با بررسی علت های گسترش چندهمسری در میان بلوچ های ساکن چابهار، به طرح این پرسش بپردازد که علی رغم تحولات توسعه ای اخیر در این شهرستان، پدیده چندهمسری چگونه توانسته همچنان خود را بازتولید کند. از سویی دیگر، آیا اساساً زنان بلوچ تمایل و نیز امکان مقاومت در برابر ساختار چندهمسری را دارند یا صرفاً این شرایط را پذیرفته اند؟ بر اساس نتایج این پژوهش، چندهمسری یا به عبارتی چندزنی در بلوچستان امری کاملاً پذیرفته شده و جاافتاده است، چراکه در بسیاری موارد تعداد فرزندان و در نتیجه قدرت اجتماعی و اقتصادی خانواده، تیره و نهایتاً طایفه را افزایش می دهد. این امر را باید در برابر موقعیت زنان بلوچ در سلسله مراتب اجتماعی و اقتصادی، وابستگی مالی آن ها، عدم حمایت حقوقی از طلاق و جدایی زن و فقدان پشتیبانی های اجتماعی قرار داد. به علاوه گستردگی این الگوی خانوادگی بیشتر از آنکه ناشی از سن و سال و یا میزان ثروتمندی مردان باشد، زمینه و ریشه های فرهنگی دارد و آن را نمی توان به یک تیره یا طایفه یا طبقه اجتماعی خاص محدود دانست. در مورد پرسش دوم نیز یافته های تحقیق نشان داد که با وجود آنکه تصمیم به چندهمسری، معمولاً تصمیمی یک طرفه و از طرف مردان است، اما زنان نیز در این میدان عاملانی صرفاً منفعل و پذیرا نیستند، چراکه استراتژی های مبتنی بر جبران و انتقام مراتبی از کنش ورزی را به آن ها عطا کرده تا در برابر این ساختار خانوادگی به مقاومت خاموش و غیررسمی دست زنند.

صنعت سینمای ایران می تواند از فرصت رسانه های پرمخاطب اجتماعی برای بازاریابیِ محصولات تولیدی خود بهره ببرد. در این مقاله، برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بازاریابی فیلم هایی سینمایی ایرانی از طریق رسانه های اجتماعی از روش دلفی در سه راند استفاده شد. 18 نفر از خبرگان حوزه های ارتباطات، اقتصاد رسانه و بازاریابی در پنل دلفی عضو بودند. درنهایت عوامل فنی شامل «امنیت رسانه های اجتماعی» و «کیفیت گرافیکی رسانه های اجتماعی»، عوامل محتوایی شامل «کیفیت فیلم»، «جذابیت تیزر یا آنونس بارگذاری شده»، «پست کردن دیالوگ های جذاب»، «نظرات کسانی که فیلم را دیده اند»، «نظرات منتقدین و اهالی سینما» و «حضور ستارگان سینما»، عوامل فرایندی شامل «انتخاب صحیح رسانه اجتماعی»، «شهرت رسانه اجتماعی»، «بازاریابی دهان به دهان»، «تشکیل گروه های علاقه مند به فیلم»، «تعامل و ارتباط با کاربران»، «ایجاد صفحه اجتماعی در زمان ساخت فیلم»، «شناخت مخاطب»، «پخش پشت صحنه و حواشی فیلم» و «تبلیغ توسط طرفدارها» و عوامل مرتبط با مدیریت پیام شامل «انتشار اطلاعات مناسب و صحیح» مورد اجماع نظر کارشناسان واقع شد.

تعداد کثیری از اتباع افغانستان، طی چند دهه اخیر، به سبب ناآرامی های سیاسی و متعاقباً وضعیت جنگی و دشواری های اقتصادی در کشور متبوعشان، در نواحی گوناگون ایران (با توجه به همسایگی و مشترکات زبانی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی) اسکان یافته اند. نقاط شهری و به ویژه پایتخت کشور در پیوند با اسکان و ادغام این مهاجران در ایران حائز اهمیت هستند. این مقاله به وضع مهاجران افغانستانی در زمینه های اسکان، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی در محله هرندی واقع در منطقه دوازده شهر تهران می پردازد. همچنین، رویکردهای جامعه میزبان نسبت به حضور افغانستانی ها در هرندی در کنار فعالیت نهادهای خدمات دهنده در محله و تأثیر آن ها بر شرایط زندگی مهاجران بررسی می شود. اطلاعات لازم طی پژوهش میدانی از طریق مشاهده، مصاحبه های نیمه ساختارمند، بحث های گروهی متمرکز با سازمان های مردم نهاد محله، گروه های مختلف مهاجران، ساکنان ایرانی و مسئولان محلی و دیگر ذینفعان و نیز بررسی اسناد مدیریت شهری گردآوری شده است. یافته ها حکایت گر میزانی از ادغام مهاجران افغانستانی در محله هرندی است. افزون بر این، در بین مهاجران افغانستانی ساختار شغلی خاصی در پیوند با فرصت ها و به ویژه اقتصاد غیررسمی محله شکل گرفته است. همچنین، پایداری سکونت این ساکنان هرندی تا حد زیادی به واسطه خدمات ارائه شده توسط سازمان های مردم نهاد، امکانات شغلی، هزینه های نسبتاً پایین مسکن و نگاه مثبت بیشتر جامعه میزبان به مهاجران در محله حاصل شده است. درعین حال، حس مسئولیتی در مدیریت شهری در قبال مهاجران افغانستانی ایجاد نشده و درنتیجه چارچوب های موردنیاز و مناسب با موقعیت آنان نیز در محله صورت بندی و ایجاد نشده است.

در حوزه ارتباطات فرهنگی و اجتماعی، رمزگذاری و رمزگشایی از کلیدی ترین فرآیندها به شمار می آیند. این مقاله تلاش دارد دسته بندی چهاربخشی رمزگان های پیشنهادشده از سوی آرتور آسا برگر برای ارتباطات بصری را با شرح چند مثال بررسی نماید و سپس با رویکردی نشانه شناختی به تحلیل جایگاه این شیوه های رمزگذاری در آثار نقاشی رنه ماگریت هنرمند برجسته جنبش فراواقع گرایی بپردازد. این پژوهش یک موردکاوی نشانه شناختی با رویکرد تحلیلی تفسیری و با هدف توسعه ای است که داده های کیفی آن به شیوه اسنادی داده اندوزی شده اند. برگر چهار شیوه رمزگذاری در انتقال مفاهیم را بر می شمرد که آنها را رمزگان های تداعی گر، قیاسی، جایگزین و فشرده می نامد. از میان کارهای پرشمار مگریت چهار نقاشی برگزیده و تفسیر شدند. در مدل سرخ (1935 م.) بهره از رمزگان تداعی گر، در آینه دروغین (1929 م.) استفاده از رمزگان قیاسی، در پسر انسان (1964 م.) نقش رمزگان جایگزین و در آشکارسازی حضور (1936 م.) کارکرد رمزگان فشرده کشف و تحلیل گردید.

یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر خودکارآمدی کارکنان، سبک رهبری حاکم بر سازمان است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر رهبری اصیل بر خودکارآمدی کارکنان دانشگاه ایلام از طریق فرهنگ سازمانی صورت گرفته است. این پژوهش از نوع مطالعات پیمایشی و از نظر هدف، توسعه ای - کاربردی است. جامعه آماری آن را تمامی کارکنان دانشگاه ایلام تشکیل می دهند که از میان آنان با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به تعداد 200 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد بود که روایی آن توسط خبرگان و پایایی همه متغیرهای تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که رهبری اصیل هم به صورت مستقیم و هم از طریق فرهنگ سازمانی بر خودکارآمدی کارکنان تأثیرگذار است و رهبران اصیل می توانند از طریق تبادلات اجتماعی مثبت با کارکنان خود باعث شوند آنان با علاقه و شور بیشتری کار کنند و از طریق خودآگاهی، روراست بودن، تصمیم گیری بر اساس استانداردهای اخلاقی درونی شده و توانایی تحلیل واقعگرایانه، خودکارآمدی کارکنان را بالا برند. در مجموع می توان گفت که مدیران دانشگاه می توانند با استفاده بیشتر از این سبک رهبری، میزان کارآمدی کارکنان خود را افزایش دهند.

آنچه توانسته قالی های خشتی چالشتر را به عنوان اثر هنری از قدیم الایام پایدار نگه دارد، علاوه بر زیبایی های فرمی (تنوع طرح، نقش، رنگ و کیفیت بافت)، کاربردهای گوناگون این قالی است که دربردارنده ویژگی های مفهومی و بعضا زیبایی شناسانه قابل توجهی است. نحوه برخورد مخاطب با قالی خشتی در تنوع این کاربردها نقش به سزایی را داشته است و در گذر زمان تداعی کننده همبستگی میان فرم و عملکرد است. بنابراین، هدف این پژوهش شناسایی کاربردهای قالی خشتی چالشتر و تبیین برخی مفاهیم نهفته در آن هاست. پژوهش این مقاله از نوع کیفی است، رویکردش انسان شناسی هنر و روش آن توصیفی-تحلیلی است و به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که قالی های خشتی چالشتر چه کاربردهایی دارند و از رهگذر این کاربردها چه مفاهیمی را منتقل می کند؟ داده های میدانی در این پژوهش با استفاده از مصاحبه با افراد مطلع در چالشتر و همچنین مشاهده میدانی گردآوری شده اند و از تحلیل این داده ها پنج کاربرد مصرفی، تزئینی، مناسکی، اقتصادی و اجتماعی برای قالی خشتی بازشناسی شد که در میان آن ها کاربرد مناسکی قالی (استفاده مردم منطقه از قالی در مراسم آیینی) و کاربرد اقتصادی قالی (نقش قالی در امرار معاش مردم منطقه) از اهمیت بیشتری برخوردارند.

مشارکت یکی از ارکان اساسی در توسعه، بخصوص توسعه پایدار محسوب می شود و کمتر برنامه ریزی محلی، ملی و بین المللی ای وجود دارد که یکی از بخش های مهم آن، مشارکت و انگیزش اجتماعی مردم نباشد. در این راستا در پژوهش حاضر به بررسی و مطالعه زمینه های مشارکت دانش آموزان در فعالیت های گروهی و اجتماعی (دانش آموزان متوسطه شهر ایلام) پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1524 نفر و نمونه آماری آن شامل 256 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه و پیش دانشگاهی شهر ایلام بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار spss استفاده شد. نتایج نشان می دهد که متغیرهای اعتماد اجتماعی، سن، انسجام اجتماعی، ساختار قدرت در خانواده (مشورت محور) و رضایتمندی به میزان 23 درصد توانایی تبیین تغییرات متغیر وابسته مشارکت در فعالیت های گروهی و اجتماعی را دارند.

 شهرها پدیده های اجتماعی و فیزیکی پیچیده ای هستند که زیر فشار توسعه دائمی قرار دارند و تغییرات کمی و کیفی زیادی در آنها به وقوع می پیوندند. از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه کالبدی شهرهای کشور در دهه های اخیر، از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهر بوده که زمینه نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات را فراهم کرده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عدالت اجتماعی در ساختار فضایی و نواحی شهری با تأکید بر خدمات آموزشی و فرهنگی در شهر ایلام انجام شده است که از نظر ماهیت، نظری - کاربردی و از لحاظ روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی می باشد. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از مدل تاپسیس، به رتبه بندی نواحی اقدام شد که نشان داد یافتن الگوی واحد توزیع خدمات آموزشی و فرهنگی در شهر ایلام، میسر نیست؛ در نتیجه این نواحی در سه سطح، بالا، متوسط و پایین قرار گرفته اند. بخشی از اطلاعات مورد نیاز پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد که حاصل آن بیانگر این بود که شهروندان ناحیه پیچ آشوری، با میانگین 31/3 و شهروندان ناحیه ویژن با میانگین 12/3 از 5، بیشترین رضایت را از کیفیت خدمات آموزشی و فرهنگی داشته اند؛ اما شهروندان نواحی مرکزی و بانبرز به ترتیب با میانگین 33/13 و 12/1 از 5 کمترین رضایت را از خدمات مذکور داشته اند؛ لذا نواحی مرکزی و بانبرز در اولویت بیشتری برای واگذاری خدمات آموزشی و فرهنگی و تلاش برای بسترسازی عدالت فضایی قرار دارند.

تأخیر در سن ازدواج پدیده ای است که در جهان معاصر در تمام کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و توسعه نیافته عمومیت یافته است؛ اگرچه در جای جای جهان، اشتراکات فراوانی در علل این پدیده وجود دارد؛ ولی می توان در هر منطقه جغرافیایی و فرهنگ حاکم بر آن علت های خاصی را جویا شد؛ چنانکه در ایران با توجه به شرایط فرهنگی ویژه آن علت ها متفاوت است. این پژوهش با هدف توصیف موانع ازدواج در بین 374 نفر از دانشجویان دانشگاه ایلام در سال تحصیلی 1395 صورت گرفته است. روش نمونه گیری، طبقه ای بوده و برای آزمون فرضیه ها و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. مهمترین یافته های این پژوهش بدین قرار است: در مقایسه میانگین نمرات عوامل تأثیرگذار بر موانع ازدواج (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بی توجهی مسئولان)، عامل فرهنگی با 16/3 درصد، عامل اقتصادی با 12/3 درصد، عامل بی توجهی مسئولان با 74/2 درصد و عامل اجتماعی با 31/2 درصد، به ترتیب، بیشترین تا کمترین میانگین نمره را در بین نمونه مورد بررسی داشته اند و در مقایسه بین میانگین نمرات گویه های مورد استفاده برای 1. متغیر عامل فرهنگی موانع ازدواج، عیب شمردن جلسات آشنایی قبل از ازدواج با 88/3 درصد بیشترین نمره و عیب شمردن طرح مسئله ازدواج توسط خانواده دختر با 39/2 درصد کمترین نمره؛ 2. متغیر عوامل اقتصادی، بالا بودن هزینه زندگی با 42/4 درصد بیشترین نمره و فاصله طبقاتی دو خانواده با 44/2 درصد کمترین نمره؛ 3. متغیر عدم اعطای وام مورد نیاز به زوج های جوان با 61/3 درصد بیشترین نمره و عدم حمایت از ازدواج های ساده با 08/2 درصد کمترین نمره و 4. متغیر عامل اجتماعی موانع ازدواج، وضع مهریه سنگین با 96/2 درصد بیشترین نمره و ازدواج پس از اتمام تحصیلات با 16/2 درصد کمترین نمره را از بین گویه ها به دست آورده اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و نزاع فردی در بین جوانان شهر ایلام انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه را کلیه جوانان (دختر و پسر) شهر ایلام به تعداد 49 هزار و 908 نفر تشکیل داده است که بر اساس فرمول کوکران، 382 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. روش تحقیق، پیمایشی و تکنیک جمع آوری اطلاعات، استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود. بر اساس یافته های پژوهش، میزان اعتماد اجتماعی از نظر جوانان شهر ایلام، 46/3 است که نشان می دهد میزان آن بالاتر از سطح متوسط قرار دارد؛ همچنین میزان نزاع و درگیری در بین جوانان شهر ایلام بر حسب سطح تحصیلات و نوع جنس (مرد، زن)، تفاوتی معنادار را نشان داد؛ اما بین سن، وضعیت تأهل، نوع منطقه شهری محل سکونت با نزاع و درگیری، رابطه ای مشاهده نشد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نیز نشان داد که بین اعتماد اجتماعی و نزاع فردی جوانان با مقدار 315/0- و سطح معناداری 003/0 رابطه معناداری وجود دارد؛ بدین معنا که با کاهش/ افزایش میزان اعتماد اجتماعی به نهادها میزان نزاع و درگیری فردی نیز افزایش/ کاهش می یابد.

با کاهش روابط اجتماعی در خانه های امروزی نسبت به گذشته، توجه به خصیصه های محیط های مسکونی اهمیت یافته است. تحقیقات از فردگرایی به عنوان منشأ ناهنجاری های اجتماعی از جمله: عدم شناخت خود، خودکم بینی، اختلالات روانی، پیری زودرس و افزایش معضلات اخلاقی در میان جوامع شهری امروزی یاد می کنند. خانه به عنوان اصلی ترین محیط زندگی انسان نقشی تعیین کننده در بروز رفتارهای اجتماعی افراد دارد؛ بنابراین افزایش دانش طراحان نسبت به خصیصه های مطلوب محیط در جهت ارتقای نقش اجتماعی افراد در خانه می تواند بر کاهش فردگرایی اثرگذار باشد. هدف تحقیق حاضر شناخت مؤلفه های کالبدی مؤثر بر میزان تعاملات اجتماعی ساکنان در محیط خانه است. بدین منظور با روش تحلیلی و استفاده از ابزار پرسشنامه دو گونه مسکن (بدون حیاط و حیاط دار) در شهر ایلام بررسی گردید. برای گونه مسکن حیاط دار از 41 نفر و برای گونه مسکن بدون حیاط از 34 نفر پرسش شد؛ این افراد به صورت تصادفی از بین کسانی انتخاب شدند که تجربه زندگی در این گونه مسکن ها را داشته اند؛ نتایج تحقیق نشان داد که سه متغیر مجاورت عملکردی، سبک زندگی و نیاز به کمک متقابل، عوامل مهم و مشترک در اجتماع پذیری افراد در دو گونه مسکن بوده است. در نهایت پیشنهاد شد که از توسعه خانه های بدون حیاط جلوگیری شود و در صورت عدم تحقق این امر به حضور حیاط در طبقات برای هر واحد مسکونی توجه گردد؛ همچنین فارغ از ابعاد و مساحت حیاط، هندسه قرارگیری حیاط نسبت به خانه مد نظر طراحان باشد.