درخت حوزه‌های تخصصی

جمعیت شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۸۱ تا ۸۰۰ مورد از کل ۱٬۰۱۱ مورد.
۷۸۱.

امنیت اقتصادی- اجتماعی و قصد باروری در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 211 - 238

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت باروری امنیت اقتصادی عینی قصد زنان شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۳۵۱
یکی از تبیین های اساسی باروری پایین اجتناب از خطر و کاهش بی اطمینانی می باشد. این مطالعه در چارچوب نظریه اجتناب از خطر و انتخاب عقلانی تأثیر امنیت بر قصد فرزندآوری زنان را آزمون می کند. بدین منظور از بخشی از داده های طرح تحولات باروری در ایران و از اطلاعات 417 زن همسردار 49-15 ساله در شهر تهران استفاده شده است. نتایج نشان می دهد 53 درصد از زنان قصد فرزندآوری دارند و میانگین تعداد فرزندان قصد شده 07/2 است. زنانی که خود و یا همسران شان در سنین پایین تری هستند، زنان با تحصیلات دانشگاهی، زنان بدون فرزند یا تک فرزند و زنانی که تجربه حاملگی در دو سال گذشته نداشته اند، بیشتر قصد فرزندآوری دارند.  قصد باروری همچنین با امنیت اقتصادی و نگرانی از آسیب های اجتماعی مرتبط است. با کاهش نگرانی از آسیب های اجتماعی و افزایش امنیت اقتصادی، قصد فرزندآوری افزایش می یابد. بر اساس نتایج تحلیل چند متغیره، تاثیر ابعاد مختلف امنیت (عینی و ذهنی) در مقایسه با متغیر سن زنان و تعداد فرزندان اندک است، لیکن با توجه به قصد فرزندآوری در زنان تک فرزند و بدون فرزند و ایده آل باروری بیش از دو فرزند در جامعه انتظار می رود با اق دامات م ؤثر در جهت کاهش مشکلات اقتصادی در سطح کلان و خانواده و کاهش آسیب های اجتماعی، شرایط فرزندآوری در کشور تسهیل و شکاف بین باروری ایده آل و واقعی کمتر شود.
۷۸۲.

تفاوت های جنسی تعیین کننده های سن ازدواج افراد در آستانه ازدواج در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 5-22

کلیدواژه‌ها: سن ازدواج سطح تحصیلات وضعیت اشتغال پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده جنس کرمانشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۵۱۰
ازدواج مبنای تشکیل خانواده یعنی اولین و مهم ترین واحد اجتماعی است. سن ازدواج زنان و مردان در استان کرمانشاه افزایش قابل توجهی داشته و از متوسط کشوری نیز بالاتر می باشد. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تعیین کننده های سن ازدواج به تفکیک جنس در شهر کرمانشاه پرداخته شده است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش است که در فروردین 1392 اجرا شده است. جمعیّت آماری شامل افراد در شُرُف ازدواجی است که جهت انجام آزمایش پزشکی به مراکز بهداشتیِ منتخب مراجعه می کردند. نمونه آماری 400 نفر می باشد. نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد که متغیر محل سکونت اثر معناداری بر سن ازدواج زنان ندارد. رابطه متغیر پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده زنان و سن ازدواج آن ها معنادار گردید. یافته ها همچنین نشان داد که سه متغیرِ سطح تحصیلات، پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده و وضعیت اشتغال اثر معناداری بر سن ازدواج مردان دارند. متغیر وضعیت پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده و متغیر وضعیت اشتغال به ترتیب بیشترین تأثیر را بر سن ازدواج مردان و زنان دارا بودند.
۷۸۳.

وضعیت و پیش بینی کننده های احتمال اشتغال در بین متولدین سال های 1355 تا 1365 شهر دهدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 205 - 233

کلیدواژه‌ها: اشتغال جنسیت مهارت آموزش عالی شهر دهدشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۳۲۴
اشتغال مسئله ای اجتماعی و اقتصادی است که پیامدهای فردی و ساختاری دارد. در مطالعه حاضر وضعیت و پیش بینی کننده های اقتصادی و اجتماعی اشتغال در بین افراد متولد سال های 1355 تا 1365 در شهر دهدشت مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تعداد 389 نفر با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای پیمایش شدند. تحلیل چند متغیره لُجستیک نشان داد که متغیرهای جنسیت و تجربه مهارت آموزی تأثیر آماری معناداری بر وضعیت اشتغال افراد دارند. براساس یافته های تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت که دانشگاه ها باید توجه بیشتری به آموزش مهارت های مرتبط با بازار کار داشته باشند. برای این هدف پیشنهاد می شود که بخشی از دوره های درسی دانشجویان به مهارت های مرتبط با نیازهای بازار کار اختصاص یابد. رفع تبعیض های جنسیتی بازار کار نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
۷۸۴.

جدول زندگی صندوق بازنشستگی صنعت نفت ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰ ۸۳-۱۰۷

کلیدواژه‌ها: جدول زندگی امید زندگی صندوق های بازنشستگی فرازآوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۳۶۴
صندوق های بازنشستگی توجه خاصی به تعهدات بیمه های عمر و مستمری بازنشستگی دارند. از یک سو درآمد حاصل از فروش بیمه نامه های عمر و همچنین جریان نقدینگی ناشی از کسورات بازنشستگی، برای صندوق های بازنشستگی بسیار با اهمیت است، از سوی دیگر درستی محاسبات بیمه ای درمورد حق بیمه های دریافتی، بر پایه مفروضات امیدزندگی و احتمال بقا استوار است. ضرورت جدول زندگی مطمئن که امیدزندگی و احتمال بقا را دقیق محاسبه کرده باشد، در تعیین تعهدات آتی صندوق های بازنشستگی و همچنین شرکت های بیمه که در عرصه فروش بیمه های عمر فعالیت می کنند، قابل چشم پوشی و مسامحه نیست. در حال حاضر، محاسبات بیمه های عمر، بر پایه آیین نامه بیمه مرکزی قرار دارد و اطمینان خاطر شرکت های بیمه ای را تأمین می کند. صندوق های بازنشستگی، این اطمینان را به پشتوانه حمایت های دولتی از کسری های احتمالی به دست می آورند. ولی هیچیک ضرورت جدول زندگی مطمئن را کاهش نمی دهند. در این مقاله برای نخستین بار جدول خاص یک صندوق بازنشستگی و بر پایه ویژگی های آن ارائه می شود. در محاسبه جدول زندگی صنعت نفت ایران، روش های ساخت جدول را بررسی و تفاوت آن با دیگر جدول ها نشان داده می شود. همچنین، آزمون های برازش فرازآوری که در مطالعات دیگر جداول زندگی ایران دیده نشده است، مطرح می شوند. نتایج نشان می دهند، که امیدزندگی در صنعت نفت، بیش از آنچه که تصور می شده، می تواند برای صندوق های بازنشستگی و بیمه نامه های عمر قابل توجه باشد.
۷۸۵.

عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نقش مهاجرت و شهرنشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹) 127 - 147

کلیدواژه‌ها: شهرنشینی مهاجرت نابرابری توزیع درآمد تصحیح خطا روش یوهانسن-جوسیلیوس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۴۹۴
هدف این مقاله، بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نقش مهاجرت و شهرنشینی طی دوره 1395-1365 است. برای این منظور از داده های بانک اطلاعات سری زمانی (سرشماری های کشور، سایت شفافیت بین المللی) و بانک جهانی استفاده شده است.  برای تحلیل موضوع ، از الگوی خود توضیح برداری، روش یوهانسن-جوسیلیوس و روش تصحیح خطا استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده و هم راستا با مبانی نظری، اثرگذاری ضرایب متغیرها مورد انتظار بود و از نظر آماری نیز معنادار می باشند. همچنین بر اساس ضریب جمله تصحیح خطا، نتایج حاکی از آن است که در هر دوره حدود 64/0 عدم تعادل کوتاه مدت، برای رسیدن به تعادل بلندمدت، تعدیل می شود و می توان بیان داشت که در بلندمدت ، یک درصد افزایش در متغیرهای تولید ناخالص داخلی و نرخ باسوادی، به ترتیب باعث کاهش 78/0 و 87/1 درصدی در نابرابری توزیع درآمد می شوند. از طرف دیگر، یک درصد افزایش در متغیرهای فساد، تورم، نرخ بیکاری، نرخ شهرنشینی و نرخ مهاجرت، به ترتیب باعث افزایش 03/2، 17/1، 53/1، 78/2 و 38/4 درصد در نابرابری توزیع درآمد می شوند. از اینرو، از بین انواع متغیرهای نامبرده، اثر نرخ مهاجرت بر نابرابری توزیع درآمد، در مقایسه با سایر متغیرها بیشتر است.
۷۸۶.

بررسی نگرش شهروندان شهر اصفهان به مراکز نگهداری سالمندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ پاییز و زسمتان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 33 - 61

کلیدواژه‌ها: مراکز نگهداری سالمند نگرش سرمایه اجتماعی سالمندی شهر اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۹۱
ساختار سنی جمعیت ایران در حال حرکت به سمت سالخوردگی بوده و درصد تنهازیستی سالمندان بالا و درصد سکونت آنان در مراکز نگهداری سالمند بسیار پایین است. این مطالعه با هدف بررسی نگرش افراد جامعه نسبت به مراکز نگهداری سالمند در شهر اصفهان و به روش پیمایشی اجرا شد. با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای، 384 نفر شهروند 20 تا 60 ساله به صورت تصادفی انتخاب و مصاحبه شدند و داده ها با استفاده از روش های آماری دو و چندمتغیره مورد تحلیل قرار گرفت. نگرش به خانه سالمندان در سه بُعد عاطفی، شناختی و رفتاری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان از نگرش منفی افراد به مراکز نگهداری از سالمند دارد. زنان در مقایسه با مردان دارای نگرش منفی تری نسبت به این مراکز، به ویژه در بُعد عاطفی، هستند. حضور فرد سالمند در منزل باعث نگرش مثبت تر و بازدید از خانه سالمندان باعث نگرش منفی تر به مراکز مذکور می گردد. ضریب تعیین مدل 19.3 درصد می باشد و سرمایه اجتماعی مهمترین نقش را در تعیین نوع نگرش به مراکز نگهداری سالمند دارد. با توجه به روند روبه افزایش تعداد سالمندان و نیز سالمندان تنها، نیاز است با توسعه مراکز نگهداری از سالمند و فرهنگ سازی در جهت کاهش نگرش منفی به خانه های سالمندان امکان زندگی در این سراها برای سالمندان مهیا شود.
۷۸۷.

واکاوی درک نابرابری در زندگی قبل و بعد از مهاجرت از روستا به شهر: مطالعه موردی مهاجرین واردشده به شهر اراک طی 50 سال اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 91 - 127

کلیدواژه‌ها: مهاجرت درک نابرابری نابرخورداری مهاجرین روستایی تمایز اجتماعی شهر اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۵۹۵
هدفِ این مطالعه کشفِ فهم و درکِ مهاجرین روستایی ساکن شهر اراک از نابرابری است. برای این منظور از نظریه مبنایی به عنوان روش پژوهش کیفی استفاده کرده ایم. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه و مشاهده مستقیم جمع آوری شده اند. جمعیت مورد مطالعه شامل مهاجرین روستایی ساکن شهر اراک است که طی 50  سال اخیر (1345-1395) به این شهر مهاجرت کرده اند، و نمونه ها نیز شامل 22 نفر از گروه های سنی و شغلی مختلف بوده اند. از تشریح یافته ها 50 مفهوم اولیه و 15 مقوله استخراج شد؛ مقوله مرکزی که درک نابرابری را ایجاد می کند، نابرخورداری است. شرایط علّی مؤثر در درک نابرخورداری عبارتند از: پایگاه اقتصادی-اجتماعی، ناهمگنی منزلتی، کیفیت سبک زندگی، نحوه درک برخورداری، و مقایسه، که به وسیله شرایط مداخله گری چون: نمایش رسانه ای، ویژگی شبکه روابط، و کیفیت سطح زندگی، تعدیل و تشدید می شوند. طبق یافته ها، مهاجرین استراتژی های مدارا، تظاهر دروغین به برخورداری، و دریافت کمک از سازمان های حمایتی را اتخاذ می کنند، که پیامدهایی چون افزایش نارضایتی از زندگی و احساس تمایز اجتماعی را در پی دارد و می تواند منجر به بی اعتمادی و کاهش همبستگی اجتماعی شود.
۷۸۸.

اثر سالخوردگی جمعیت بر رشد اقتصادی (مطالعه کشورهای عضو مناپ)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 217 - 247

کلیدواژه‌ها: سالخوردگی جمعیت خودرگرسیون برداری داده های تابلویی مدل پانل پویا گشتاورهای تعمیم یافته رشد اقتصادی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۳۰۲
پدیده سالخوردگی جمعیت یکی از مهم ترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در قرن حاضر به شمار می رود. تغییرات جمعیتی می تواند تأثیر عمیق و مهمی بر رشد اقتصادی داشته باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی و تحلیل، اثر سالخوردگی جمعیت بر رشد اقتصادی در 20 کشور عضو منا و پاکستان (مناپ) در بازه زمانی1960-2019 با بهره گیری از دو مدل اقتصادسنجی گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) و خودرگرسیون برداری داده های تابلویی (PVAR) می باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که افزایش یک درصد رشد جمعیت موجب افزایش 0021/0 رشد اقتصادی شده است. در حالی که افزایش یک درصدی متغیرهای سهم جمعیت سالمند (65 سال و بیشتر) و نسبت وابستگی جمعیت سالمند به جمعیت در سن کار به ترتیب موجب کاهش 2804/0 و 0814/0 رشد اقتصادی می گردد. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می گردد؛ دولت سیاست های تشویقی برای رشد جمعیت از جمله اختصاص مرخصی زایمان برای زنان، اختصاص منابع مالی به خانوارها برای فرزندآوری و سایر کمک های مالی به والدین را به همراه سیاست هایی در جهت کاهش اثرات سالمندی جمعیت، از جمله افزایش انباشت سرمایه و استفاده از روش های سرمایه بر در تولید و افزایش بهره وری نیروی کار از طریق آموزش و مهارت افزایی به کار گیرد.
۷۸۹.

تحلیل کیفی چالش های پیش روی توسعه فرهنگی در قوم بختیاری شهرستان الیگودرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۱ و ۱۱۲ ۱۸۳-۱۶۳

کلیدواژه‌ها: توسعه فرهنگی الگوی توسعه قوم بختیاری الیگودرز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۱۲
پژوهش حاضر درصدد تحلیل کیفی چالش های پیش روی توسعه فرهنگی در قوم بختیاری است. روش پژوهش، مبتنی بر روش کیفی است. داده ها با استفاده از فنون مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی گردآوری شدند. افراد مورد مطالعه دراین پژوهش 38 نفر بودند و با استفاده از تکنیک تحلیل چارچوب، داده ها تحلیل شدند. یافته های پژوهش حول هفت درون مایه اصلی با عناوین کثرت گرایی فرهنگی، سنت گرایی، خاص گرایی، عام کردن امر خاص، عام گرایی، برابری جنسیتی و قانون گرایی مورد تحلیل قرار گرفتند. هر یک از درون مایه های مذکور سه درون مایه فرعی را پوشش می دهند که در پایان با ترکیب درون مایه های اصلی و فرعی به چارچوب و الگوی نظری نهایی دست یافتیم. یافته ها نشان داد که بختیاری ها در برابر ارزش های توسعه محور کمتر مقاومت می کنند و تمایل دارند تا در کنار حفظ فرهنگ بختیاری، به اشاعه آن پرداخته و از مزایای سایر فرهنگ ها نیز برخوردار شوند. بخشی دیگر از یافته ها بیان گر عدم نهادینه شدن قانون گرایی و برابری جنسیتی در بین قوم بختیاری هستند. نتایج نهایی نشان داد که قوم بختیاری از ظرفیت های اولیه برای توسعه فرهنگی برخوردار است و بختیاری ها با توسل به برخی از ارزش ها و ویژگی های فرهنگی، درصدد دستیابی به یک الگوی محلی برای توسعه فرهنگی هستند، اما شرایط مذکور در سایه عدم یک سیاست و الگوی فرهنگیِ بومی شده منجر به توسعه نیافتگی شهرستان الیگودرز شده است.
۷۹۰.

فهم ذهنی مهاجران از جاذبه و دافعه مقصد و مبدأ مهاجرت: مطالعه موردی مهاجران محله خلیج فارس شمالی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 321 - 342

کلیدواژه‌ها: جاذبه دافعه مهاجرت داخلی تفهم تفسیر ذهنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۱۹
غالب تحقیقاتی که به بررسی نقش دافعه ها و جاذبه ها در مهاجرت پرداخته اند از رویکرد اثبات گرایی و کمّی به مسئله مهاجرت پرداخته اند و عموماً تفاسیر ذهنی مهاجران نسبت به دافعه و جاذبه مبدأ و مقصد را نادیده گرفته اند. روش تحقیق در این پژوهش روش کیفی و حجم نمونه 23 نفر بوده که از طریق نمونه گیری نظری انتخاب شدند. مصاحبه های انجام شده با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای عرفی تحلیل شدند. نتایج بیانگر این است که از دیدگاه مشارکت کنندگان، جنبه های اقتصادی و معیشتی و شغلی عامل اصلی مهاجرت از حاشیه ها به سوی مرکز است. با این حال پس از مهاجرت و استقرار در مقصد، عوامل گوناگونی به نسبت قبل از مهاجرت به دافعه و یا جاذبه تبدیل می گردند که چندان ارتباطی با نظریه های اقتصادی مهاجرت ندارد. تغییرات ذکر شده از طریق در نظر گرفتن نحوه زیست در اجتماع و جامعه یا به عبارت دیگر زیستن در محیط اجتماعی کوچک و خرد مقیاس و زیستن در کلانشهرها قابل تبیین است. به عنوان نتیجه گیری کلی می توان اینگونه بیان کرد که جاذبه و دافعه های یک محل تنها به وضعیت خود آن محل برنمی گردد بلکه این دافعه ها و جاذبه در پیوند با محلی دیگر و در یک مکانیسم مقایسه است که در ذهن فرد شکل و قوام به خود می گیرد.
۷۹۱.

سالخوردگی جمعیت و تاثیر آن بر روی رشد اقتصادی با استفاده از حساب های استانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 149-172

کلیدواژه‌ها: سالخوردگی جمعیت نیروی کار شاغل پنل دیتا رشد اقتصادی حساب های منطقه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۴۲۳
رشد جمعیت و تأثیر آن بر توسعه اقتصادى موضوعى است که از دیر باز توجه صاحب نظران مسائل اقتصادى و جمعیتى را به خود مشغول داشته است. از دید جمعیت شناسان و اندیشمندان جمعیت و توسعه  عاملى که خصوصیات و روند توسعه جوامع را تعیین مى کند، کمیت و کیفیت نیروى انسانى و یا به عبارتی سرمایه انسانی آن کشور است. استفاده مؤثر از نیروى انسانى در فرآیند توسعه اقتصادى و اجتماعى، بیش از هر چیز به سطح دانش، تلاش و خلاقیت آن ها ارتباط دارد که این خود در گرو سلامت روحى و جسمى اعضاست. هدف این تحقیق بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت شناسی نظیر سالخوردگی جمعیت بر رشد اقتصادی با استفاده از حساب های استانی است. برای این منظور از آمارهای رسمی موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل به روش پنل دیتا در دوره زمانی 1389-1394 نشان می دهد که سالخوردگی جمعیت تاثیر منفی بر رشد اقتصادی دارد. کاهش رشد اقتصادی خود سبب خواهد شد تا منابع و امکانات در اختیار افراد و جامعه همچنین منابع و امکانات در اختیار برای برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های عمومی کاهش یابد و خود زمینه ساز کاهش بیشتری در رشد اقتصادی شود.
۷۹۲.

مقایسه الگوی سنی- جنسی تمایل به تغییر شغلی دانش آموختگان آموزش عالی و آموزش عمومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۱ و ۱۱۲ ۲۰۶-۱۸۵

کلیدواژه‌ها: ساختار سنی - جنسی جمعیت تمایل به تغییر شغل دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی و تحصیلات عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۲۹۰
یکی از منابع مهم در توسعه اقتصادی و اجتماعی هرکشوری، سرمایه انسانی آن است. امروزه، به دلیل تغییر تکنولوژی، افزایش جمعیت فعال از نظر اقتصادی و تغییرات در ساختار شغل، به نوبه خود، تمایل به تغییر شغل طی دوره ها و درگروه های سنی مختلف دچار تغییر شده است. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل تفاوت های سنی و جنسی الگوی تمایل به تغییر شغل، در بین دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی و مقایسه آن با دانش آموختگان دارای تحصیلات عمومی کشور در دوره 1394- 1384 می باشد. داده های پژوهش، مبتنی بر داده های طرح آمارگیری نمونه ای نیروی کار مرکز آمار ایران، طی دوره 1384 تا 1394 بوده است. جامعه آماری تحقیق را تعداد کل نمونه شاغلان دانش آموخته دارای تحصیلات عالی و عمومی واقع درگروه های سنی 5 ساله20 تا 64 ساله تشکیل می دهد که 1525858 نفر می باشند. یافته های تحقیق نشان داد، الگوی سنی- جنسی تمایل به تغییر شغلی دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی با دانش آموختگان دارای تحصیلات عمومی بر حسب سن، جنس و نوع شغل با کنترل دوره، معنادار و متفاوت بود. بطور متوسط، تمایل دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی به جستجوی کار دیگر، حدود 15 درصد و برای دانش آموختگان دارای آموزش عمومی، حدود 22 درصد بدست آمده است. توجه کافی به اهمیت و اثرگذاری عوامل جمعیت شناختی بر بازارکار نیروی انسانی در بدنه سیاست گذاری های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور، از مهمترین توصیه های سیاستی تحقیق، به شمار می آید.
۷۹۳.

مطالعه تطبیقی سبک زندگی سلامت محور سالمندان ترک و کرد در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 107 - 133

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی سلامت محور قومیت سالمندان ترک و کرد ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۸۶
سلامت به عنوان سبک زندگی و پیشگیری در مقابل بیماری مطرح است که تحت تاثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیطی و فرهنگی افراد قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهد شرایط اقتصادی-اجتماعی متفاوت قومیت ها می تواند در سلامت آنان اثرگذار باشد. در این مطالعه، داده ها از تکنیک پیمایش، از طریق پرسشنامه ساختارمند و از افراد 60 سال به بالاتر شهر ارومیه، شامل 386 نفر سالمندان کرد و ترک (226نفر ترک،161نفر کرد) جمع آوری گردید. میانگین و انحراف معیار برای نه بُعد مورد مطالعه، برای قومیت ترک به ترتیب 83/17 و 18/2 و برای قومیت کرد 48/18 و 11/2 با سطح معنی داری 004/0 بدست آمد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که قومیت بدون کنترل متغیرهای جمعیتی و اقتصادی با ضریب 145/0 تاثیر مثبتی بر سبک زندگی سالمندان دارد که با کنترل همین متغیر به 182/0 افزایش می یابد و درآمد ماهیانه و قومیت (یعنی کرد بودن) بیشترین تاثیر مثبت و معنادار را بر آن دارد. یافته ها نشان دادند شرایط اجتماعی-جمعیتی و اقتصادی، تفاوت معناداری را در سبک زندگی سلامت محور دو قومیت بوجود می آورد. سالمندان قوم کرد سبک زندگی سالم تری از سالمندان قوم ترک دارند که می تواند بیانگر وضعیت اقتصادی بهتر قومیت کرد در مقایسه با قومیت ترک در شهر ارومیه باشد. 
۷۹۴.

مطالعه بروز سوء رفتار روانی نسبت به سالمندان مراجعه کننده به فرهنگ سرای امید شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 146-180

کلیدواژه‌ها: سوءرفتار خانگی سوءرفتار روانی سالمندی وابستگی در انجام امور روزمره زندگی وابستگی اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۶۱۰
این مطالعه با هدف بررسی علل بروز سوءرفتار روانی نسبت به سالمندان در نمونه ای به حجم 300 سالمند مراجعه کننده به فرهنگسرای امید شهر تهران، انجام شده است. نتایج نشان می دهد که سوءرفتار روانی با نسبتی بیش از ۶۲ درصد، شیوع نسبتاً بالایی در سالمندان مورد مطالعه دارد. تحلیل رگرسیون لجستیک نشان از اهمیت تعیین کننده دو عامل زمینه ای جنس و نقش سالمند در ترکیب خانوار و دو عامل عَرَضی وابستگی سالمند به دیگر اعضای خانواده دارد. تغییرات دو متغیر وابستگی؛ از استقلال مالی به وابستگی، و از استقلال در انجام امور روزمره از هر سطح پایین تر استقلال تا وابستگی کامل، شانس بروز سوءرفتار روانی را افزایش می دهد. هرچند تفاوت شانس تجربه سوءرفتار روانی سالمندان مرد و زن مستقل از عوامل تعیین کننده اصلی از نظر آماری معنی دار نبود، اما اضافه شدن این متغیر به متغیرهای مدل رگرسیونی بهبود قابل توجهی در میزان اثرگذاری وابستگی مالی و وابستگی در انجام امور روزمره بر احتمال بروز سوءرفتار روانی ایجاد کرد. در مدل نهایی رگرسیونی، در شرایط برابری اجتماعی- اقتصادی، زن بودن سالمند حتی به کاهش احتمال بروز سوءرفتار روانی ختم می شود. در شرایط نابرابر، بالاترین میانگین نمره سوءرفتار روانی در میان سالمندان زن غیرسرپرست خانوار که از نظر انجام امور روزمره (حدود ۲۸) و از نظر مالی (حدود ۱۹) وابسته به دیگر اعضای خانواده هستند، مشاهده شده است.
۷۹۵.

بررسی چند متغیره تغییرات نسلی باروری در ایران: مطالعه زنان 64-35 ساله براساس نمونه 2% سرشماری 1390(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 32-72

کلیدواژه‌ها: نسل تغییرات باروری مدل رگرسیونی بقاء بررسی چند متغیره متغیرهای اقتصادی - اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۴۲۴
این مقاله بررسی چندمتغیره تغییرات باروری نسل ها در ایران را مورد توجه قرار داده و با استفاده از مدل رگرسیونی بقاء بازه های زمانی مجزا، نسبت پیشرفت موالید را  برای هر دوره انتقالی نسل های مختلف به صورت جداگانه مطالعه نموده است. با استفاده از این روش، احتمالات فرزندآوری در هر انتقال و شاخص های باروری مرتبط با آن به صورت چندمتغیری و بر اساس متغیرهایی نظیر وضعیت اقتصادی، محل سکونت، سطح تحصیلات و اشتغال محاسبه شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش، نمونه 2% داده های خام سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 است و این مطالعه تغییرات باروری در ایران را برای نسل های متولد 1326 تا 1355،  بررسی نموده است. یافته ها نشان می دهد که میزان باروری تجمعی روندی کاهشی را تجربه کرده است و این روند کاهشی برای همه گروه های اقتصادی، اجتماعی، و جمعیتی اتفاق افتاده است. همچنین این مطالعه نشان می دهد نقش متغیرهای اقتصادی-اجتماعی در تبیین تفاوت های باروری در نسل های جوانتر نسبت به زنان مسن کاهش یافته است، اما با این وجود، تفاوت های باروری در میان گروه های مختلف اقتصادی- اجتماعی و جمعیتی هنوز مشهود است و علی الخصوص احتمال تولد فرزندان دوم به بعد در نسل های مختلف بیشتر تحت تاثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی بوده است. 
۷۹۶.

بررسی عوامل مؤثر بر تمایل روستائیان به انواع مهاجرت داخلی در شهرستان تربت حیدریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۶ پاییز و زسمتان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 183 - 209

کلیدواژه‌ها: روستا کشاورز مهاجرت سطح زیر کشت تربت حیدریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۵۱۲
در تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر انواع مهاجرت روستائیان در شهرستان تربت حیدریه پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز برای انجام مطالعه با تکمیل 366 پرسش نامه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده در بین کشاورزان روستاهای تربت حیدریه در سال 1398 جمع آوری گردید. تکنیک آماری به کارگرفته شده در این مطالعه لاجیت است که در آن متغیر وابسته دارای حالات مختلف از تمایل و عدم تمایل به مهاجرت روزانه، فصلی و دائمی بین کشاورزان کوچک مقیاس، متوسط مقیاس و بزرگ مقیاس می باشد. نتایج نشان داد عامل مالکیت زمین و سطح زیر کشت در حالات مزارع متوسط و بزرگ بر انواع مهاجرت اثر منفی و معنی دار دارد. همچنین عامل جنسیت (مرد بودن) بر مهاجرت روزانه اثر مثبت و معنی دار و عوامل میزان آب کشاورزی موجود در مزرعه و میزان حمایت دولت از کشاورزان بر مهاجرت فصلی اثر منفی و معنی دار دارد. همچنین عوامل میزان خسارت سالانه و امکانات رفاهی شهری اثر مثبت و معنی دار و عامل تعداد دام سنگین مزرعه اثر منفی و معنی دار بر مهاجرت دائمی دارد. در این راستا، افزایش درآمد روستائیان به حد نیاز، تکمیل امکانات رفاهی، آموزشی و درمانی در روستا و یکپارچه سازی اراضی جهت کاهش مهاجرت روستائیان پیشنهاد می گردد.
۷۹۷.

فراملی گرایی و جنسیت: واکاوی مشارکت زنان دیاسپورای ایرانی در توسعه زادگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵ و ۱۰۶ 101-114

کلیدواژه‌ها: سرمایه انسانی زنان متخصص دیاسپورای ایرانی توسعه سرزمین مادری فراملی گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۴۹۸
سرمایه فکری و سرمایه انسانی به عنوان عامل اصلی ایجاد مزیت رقابتی پایدار و محرک اصلی رشد و توسعه جوامع مختلف است. مهاجرت زنان تحصیل کرده و متخصص به عنوان مسئله ای اجتماعی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر توسعه ملی دارد و در سالهای اخیر روندی رو به افزایش یافته است که نیازمند بررسی و تحلیلی جامع و یکپارچه به منظور دستیابی به مدلی برای مدیریت این موضوع است. در این مقاله تلاش خواهد شد، تا با تاکید بیشتر بر سیاست های جذب و مشارکت استعدادها به عنوان یکی از شاخص های اصلی سرمایه فکری، به ارتباط مفهومی مهاجرت و توسعه زادگاهی پرداخته شود. با توجه به نظریات فراملی گرایی، مهاجران ایرانی در دیاسپورا به عنوان عامل مهمی از عوامل توسعه پایدار، با سرمایه های متنوع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی فرصت های گرانبهایی هستند که می توانند با شکل دهی به جریان ارسال پول، تجارب، مهارت ها و دانش روز دنیا، کمک بزرگی به توسعه کشور نمایند. حمایت همه جانبه از مهاجران متخصص به ویژه زنان به عنوان حاملان فرهنگی جامعه و تلاش در جهت جذب آنان به هر طریق ممکن، تضمین کننده توسعه و پیشرفت پایدار جامعه می باشد. پژوهش پیش روی از نظر هدف کاربردی و از نظر روش مطالعه اسنادی است و با تمرکز بر رابطه بین مهاجرت های بین المللی و توسعه پایدار در سرزمین مادری، درصدد آسیب شناسی ارتباط دوسویه و موثر زنان مهاجر در دیاسپورای ایرانی با کشور مبدا می باشد.
۷۹۸.

رابطه باروری و تحرک اجتماعی در ایران با استفاده از داده های سرشماری و طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 59-84

کلیدواژه‌ها: باروری روش فرزندان خود تحرک اجتماعی صعود اجتماعی قشربندی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۵۳۵
رابطه بین باروری و تحرک اجتماعی به ویژه بررسی فرضیاتی مبنی بر رابطه معکوس بین این دو مقوله، به اندازه ای حائز اهمیت است که در دهه های گذشته مطالعات متعددی به ویژه در قالب مطالعات پرینستون و ایندیاناپولیس در این خصوص شکل گرفت. در ایران نیز با توجه به بازنگری جامع سیاست های جمعیتی کشور در قالب «سیاست های کلی جمعیت»، شناخت صحیح، دقیق و جامع از تحولات و حرکات جمعیتی و عوامل مؤثر بر آن ضرورت یافته؛ به گونه ای که بررسی فرضیاتی نظیر اینکه "افراد از طبقه یا موقعیت اقتصادی و اجتماعی بالاتر، باروری پایین تری دارند" نیز از اهمیت بسزایی برخوردار گردیده است. در این تحقیق با بررسی داده های موجود، رابطه بین موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد با میزان باروری کل مورد مطالعه قرار گرفته و برای این منظور، تعداد 20 متغیر در ابعاد اقتصادی و اجتماعی تحرک اجتماعی در داده های مذکور شناسایی و تفاوت های میزان باروری کل به ازای هر یک از مقادیر این متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد "تحرک اجتماعی صعودی" در قالب ابعاد اقتصادی و اجتماعی، غالباً با میزان باروری کل طی سال های مورد بررسی «رابطه معکوس» دارد و بنابراین، شواهد قابل قبولی در جهت تأیید فرضیه مزبور برای ایران به دست آمد.
۷۹۹.

رسانه، فرهنگ سازی و باروری: شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر باروری با استفاده از رویکرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی فرهنگ‎ سال اول بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 7 - 46

کلیدواژه‌ها: باروری پایین خبرگان فرایند تحلیل سلسله مراتبی رسانه ها فرهنگ سازی سیاستگذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۷۷
کشور ایران از دهه 1380 به عنوان یکی از کشورهای دارای باروری پایین تر از سطح جانشینی شناخته می شود. بر این اساس، برنامه ریزان و سیاستگذاران به دنبال ارائه راهکارهای مناسب و کارآمد با هدف افزایش باروری هستند. هدف مقاله حاضر شناسایی و اولویت دهی به شاخص های تأثیرگذار بر باروری در ایران با استفاده از مدل ارزیابی مبتنی بر فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. بدین منظور، پرسشنامه خبره طراحی و توسط خبرگان علمی تکمیل شد و سپس نتایج استخراج شده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده مبیّن این است که بر اساس دیدگاه خبرگان، شاخص رسانه های جمعی بیشترین اثرگذاری و شاخص وضعیت اقتصادی خانوار دارای کمترین اثر در باروری زنان است. از بین شاخص های رسانه، تلویزیون و اینترنت و شبکه های مجازی تأثیر قابل توجهی بر بارروی دارند.  از دیدگاه خبرگان در بین زیر شاخص های موثر بر باروری، تقسیم کار برابر بین زن و مرد در خانواده رتبه اول را در بین شاخص های مؤثر بر باروری به خود اختصاص داده است. تجربه کشورهای با باروری پائین بیانگر تاثیر گذاری مثبت برابری جنسیتی بر نگرش و رفتار باروری در خانواده است، و از این رو تاکید بر این مهم در محتوی برنامه های رسانه ای می تواند بطور غیر مستقیم بر نگرش و رفتار زوجین در مورد فرزندآوری موثر باشد.  به نظر می رسد از دیدگاه خبرگان علمی در این مطالعه، فرهنگ سازی هدفمند درمورد افزایش باروری از طریق شناخت مخاطبین آگاه و تحصیلکرده و بهره گیری از شواهد علمی و ارائه مطالب اقناعی برای آنان نقش مؤثری در تغییر ایده و رفتار زوجین در مورد باروری داشته باشد. بدیهی است ایجاد بسترهای لازم برای تحقق ایده های جوانان و زوجین در مورد ازدواج و فرزندآوری نیز نقش مهمی ایفا می کند.
۸۰۰.

ارزیابی و تصحیح آمارهای جمعیتی شهرستان گنبدکاووس در سال های 1385 و 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۳۹-۶۸

کلیدواژه‌ها: سرشماری اصلاح و هموارسازی گزارش سن گنبد کاووس ارزیابی داده های جمعیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۳۸۷
در این مقاله، بررسی و ارزیابی صحت داده های جمعیتی در دو سرشماری شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان در سال های 1385 و 1395 و همچنین اصلاح و هموار سازی گزارش سن در این دو سرشماری مطمح نظر بوده است. برای ارزیابی داده های جمعیتی، از تعدادی از روش های غیرمستقیم مانند مقایسه میان رشد جمعیت، نسبت سنی، نسبت جنسی، نسبت بازماندگی، شاخص ویپل، شاخص مایرز و شاخص تلفیقی سازمان ملل متحد استفاده شده است. عدد بدست آمده برای شاخص ویپل در سال 1385، برابر با 65/ 107 است که نشان میدهد داده های مربوط به سن در سرشماری این سال، به لحاظ میزان گرد کردن سن به اعداد مختوم به صفر یا پنج، نسبتا دقیق بوده اند و در سال 1395، برابر با 05/104 است که بیانگر بسیار دقیق بودن داده های سنی در این سال است. عدد محاسبه شده برای شاخص مایرز در سال 1395، برابر با 33/3 می باشد که نمایانگر آن است که ترجیح رقمی چشمگیری وجود ندارد. علیرغم نتایج بدست آمده از شاخص های ویپل و مایرز، مبنی بر نبود تمایل زیاد به گرد کردن عدد سن و همچنین نبود ترجیح رقمی بالا، ارقام بدست آمده برای شاخص تلفیقی سازمان ملل در سال های 1385 و 1395، به ترتیب برابراند با 14/48 و 1/41 که نتیجه می شود که، به طور کلی کیفیت داده های سنی و جنسی در هر دو این سرشماری ها بسیار ناقص است. علت این نقص میتواند مربوط به داده های جنسی باشد و یا به علت مواردی از قبیل جابجا گزارش نمودن سن، اشتباهات پوششی و محتوایی، بیش شماری یا کم شماری باشد. همچنین برای اصلاح و همواری سازی گزارش سن از روش میانگین های متحرک برای سه سن متوالی، روش سازمان ملل و جداول اسپراگ بهره جسته ایم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان