درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۳٬۴۴۱ تا ۲۳٬۴۶۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۲۳۴۴۱.

مقایسه میزان تأثیرپذیری جزایر حرارتی از وقوع امواج گرمایی در شهرهای کرمانشاه و ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۵ 147 - 163

کلیدواژه‌ها: متلب مودیس - آکوا فومیاکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۵۳
در مناطق شهری، جزیره حرارتی تحت تأثیر امواج گرمایی تشدید می گردد و ممکن است بر سلامت و رفاه ساکنان شهری تأثیر منفی بگذارد. به منظور مقایسه میزان تأثیرپذیری جزایر حرارتی از وقوع امواج گرمایی در شهرهای کرمانشاه و ایلام، داده های حداکثر دمای شهرهای مورد مطالعه طی سال های 2003 تا 2018 بررسی شد و روزهایی توأم با موج گرمایی در محیط نرم افزار متلب و با شاخص فومیاکی تعیین شدند. جهت برآورد میزان تأثیرپذیری جزایر حرارتی از وقوع امواج گرمایی طی دوره مورد مطالعه، امواج گرم در ماه های گرم سال انتخاب و جزایر حرارتی برای آن روزها و یک روز بدون موج گرمایی با کمترین دمای حداکثر قبل از هر موج گرمایی در روز هنگام و شب هنگام مودیس- آکوا برای هر دو شهر محاسبه شد. طبق نتایج، حداکثر تداوم موج گرمایی در کرمانشاه 4 روزه و کوتاه مدت ولی در ایلام 6 روزه و بلند مدت بوده است. بیشترین فراوانی موج گرما در هر دو شهر در سال 2010 و در ماه مارس بوده. براساس یافته های پژوهش، در روز هنگام در هر دو شرایط وجود و عدم موج گرمایی جزیره سرمایی در مراکز هر دو شهر وجود داشته که با وقوع موج گرما اغلب شدت جزیره سرمایی بیشتر شده است. در شب هنگام، اگرچه در هر دو شرایط وجود و عدم موج گرمایی اغلب در مراکز هر دو شهر جزیره گرمایی هرچند ضعیف ایجاد شده، ولی میزان تأثیرپذیری جزایر گرمایی از وقوع امواج گرمایی در کرمانشاه حداکثر 8/2 درجه سلسیوس و در ایلام اغلب کمتر از 1 درجه سلسیوس بوده است.
۲۳۴۴۲.

تهیه و صحت سنجی نقشۀ پراکنش صنوبرکاری ها با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنتینل- 2 و داده های زمینی در استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 1 - 14

کلیدواژه‌ها: داده های ماهواره ای صحت کلی صنوبرکاری نقشه پراکنش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۵۴
فقدان اطلاعات بهنگام، مستند و علمی از وضعیت موجود (سطح و پراکنش) صنوبرکاری های استان زنجان یکی مشکلات اصلی مدیران بخش زراعت چوب به منظور برنامه ریزی و مدیریت تأمین چوب در استان است. در این پژوهش، از داده های چندزمانه ماهواره سنتینل 2 برای تهیه نقشه عرصه های صنوبرکاری استان استفاده شد. این داده ها براساس فنولوژی و دوره رویش صنوبر (نیمه دوم مارس تا پایان نوامبر) سال 2018 م.، در شش مقطع زمانی به فاصله سی تا چهل روز، انتخاب شد. تعداد 144 پلی گون نمونه تعلیمی (102 هکتار)، حاصل از برداشت میدانی محدوده صنوبرکاری، با داده های ذکرشده و طبقه بندی نظارت شده در الگوریتم ماشین بردار تصمیم گیری و نقشه پراکنش عرصه های صنوبرکاری استان استخراج شد. نقشه حاصل با ششصد نمونه (حدود 5/1%) به صورت تصادفی انتخاب و در عرصه میدانی، کنترل و ارزیابی صحت شد. نتایج نشان داد مساحت کل عرصه های صنوبرکاری استان 2744 هکتار است که 12/0% از کل مساحت استان زنجان را دربر می گیرد. در این تحقیق، موقعیت دقیق مکانی و مساحت صنوبرکاری ها با صحت کلی 96% برآورد شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با ترکیب تصاویر ماهواره ای سنتینل 2 و داده های زمینی مناسب، می توان سطح صنوبرکاری ها و یا سطح و درصد تراکم هر نوع از جنگل را، چه طبیعی و چه دست کاشت، در سطح محلی و منطقه ای و جهانی، با دقت مورد قبولی برآورد کرد.
۲۳۴۴۳.

تبیین وفاداری گردشگری استان زنجان با رویکرد آینده نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 133 - 159

کلیدواژه‌ها: گردشگری وفاداری گردشگران آینده نگاری زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۴۵
تحقیق حاضر سعی دارد با رویکرد آینده نگاری وضعیت های احتمالی وفاداری گردشگری استان زنجان را مورد بررسی قرار دهد تا با مشخص سازی چشم انداز وفاداری، بستر شفاف تصمیم گیری برای مسئولان ایجاد گردد و گردشگری در مسیر مطلوب وفاداری قرار گیرد. برای این منظور نیز از 92 شاخص در 16 بعد استفاده شده است که برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار Micmac برای تحلیل وضعیت، جایگاه و استخراج عوامل کلیدی استفاده شده است و از نرم افزار ScenarioWizard برای استخراج سناریوها بهره برده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که الگوی وفاداری گردشگری استان در محیط میک مک ناپایدار بوده و روند آن به صورت قطری توزیع شده است، همچنین نتایج مستخرج از سناریو ویزارد بیانگر 43 سناریو محتمل بوده که احتمال تحقق وضعیت های نامطلوب با این ویژگی: (توجه به مسئله گردشگری به روز کاهش یافته است و متعاقبا به کارگیری نیروهای متخصص کم شده، در نتیجه برنامه ریزی مناسب برای متنوع سازی تفرجگاه ها و عرضه خدمات متفاوت مورد نیاز گردشگران وجود نخواهد داشت. همچنین بی توجهی به برگذاری رویدادها و جشنواره ها باعث ناشناس ماندن آثار و جاذبه ها و همچنین برندهای استان شده است، و در نهایت یک فضای گردشگر ستیز را موجب خواهد شد.
۲۳۴۴۴.

هویت مکانی و سایکوسوماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۹ 1 - 15

کلیدواژه‌ها: هویت مکانی سایکوسوماتیک نوستالژی هوم سیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۳
مفهوم هویت مکانی تأثیرهای مهمی بر رفتار و دانش عاطفی و تجربی انسان داشته و بسیاری از پژوهشگران علوم بر این باورند که این مفهوم در الگو های شناخت شناسی جوامع نیز تأثیرهای غیرقابل اغماضی دارد. بسیاری از احساس های بشری که در قالب مفاهیمی چون دلتنگی، نوستالژی و هوم سیک شدن بر انسان عارض می شود، با این مفهوم رابطه خاصی دارد. اینکه هویت مکانی چگونه می تواند در این عرصه ها رفتار و احساس های بشری را کنترل کند، ازجمله پرسش های مهمی است که برای بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی علوم شناختی و مغز و اعصاب مطرح است. این مقاله که برگرفته از یک طرح پژوهشی دوره دکتری در دانشگاه اصفهان است، سعی دارد با روش پدیدارشناختی و اتکا به تحلیل متن چهار نظریه جغرافیایی در این زمینه و ارزیابی واکنش احساس تعدادی از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه اصفهان مبادرت کند؛ بنابراین را دریک بازدید در فضای پل خواجو ی اصفهان و فضای دادگستری قرار داده و نسبت و رابطه هویت مکانی و احساس های آن افراد در قالب دلتنگی، نوستالژی و هوم سیک شدن سنجش و نحوه عملکرد سیستم های عصبی آن ها در هریک از حالات ذکرشده با پاسخ آن ها به پرسشنامه ارزیابی شد. آنچه در این پژوهش براساس داده های اسنادی به عنوان تجارب نظری دانشمندان حوزه علوم شناختی و هویت مکانی و همچنین تجارب و آزمون های عملی به دست آمده، حکایت از چند اصل مهم دارد که می توان آن ها را در گزاره های زیر بیان داشت. * هویت مکانی یک ویژگی شناخت شناسی در قلمرو خُرد عاطفی انسان است. * تغییرات احساسی مطلوب در مخاطب سبب تحریک بازخوانی پرونده های حافظه ذهنی بافاصله زمانی نه چندان دور و تغییر های احساسی نامطلوب سبب بازخوانی حافظه رخدادهایی با زمان دورتری می شوند. * هویت مکانی گاه سبب شکل گیری نظم خاصی در چشم اندازهای گوناگون محیطی به عنوان یک واحد متکثر به نام دستگاه جغرافیایی می شود
۲۳۴۴۵.

اثرات خشکسالی بر فرآیند توسعه ی روستایی در مناطق خشک و نیمه خشک با تأکید بر کشاورزی (مطالعه ی موردی داراب)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال چهارم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 119 - 144

کلیدواژه‌ها: خشکسالی آب توسعه توسعه ی روستایی دام مرتع مهاجرت فقر داراب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۵۲
خشک سالی های اخیر در کشور به ویژه در نیمه جنوبی و از جمله شهرستان داراب خسارت های زیادی را در پی داشته که در پایان به تخلیه ی بسیاری از روستاها انجامیده است و آثار اجتماعی ، اقتصادی که بر جای می گذارد به دلیل زیان های وارده به اقتصاد روستایی، تقریباً جبران ناپذیر خواهد بود. اگر چه خشک سالی بر همه ی فعالیت ها اثر می گذارد، ولی آثار زیان بار آن بر روستاها به دلیل وابستگی اقتصاد روستایی به منابع آب و خاک بیش تر آشکار است. در این جستار آثار خشک سالی بر پدیده های محیط طبیعی و انسانی داراب که در روند توسعه ی روستایی نقش دارند، بررسی  می شود.برای نمونه در بسیاری از روستاها به دلیل پدیده ی خشک سالی شاهد فقر شدیدی هستیم که، انگیزه ی روزافزون روستاییان را برای همکاری در اداره ی امورجامعه ی خود سست می کند . در حالی که همکاری آنان به توسعه ی روستایی می انجامد . در این پژوهش، یافته های اصلی تحقیق با بهره گیری از 22 رابطه و تابع مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است . نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که اگر دولت و مردم همکاری کنند آثاری که خشک سالی در روستاهای داراب بر جای می گذارد و سبب کندی در فرآیند توسعه ی روستایی می شود، به کم ترین میزان خواهد رسید .  
۲۳۴۴۶.

تعیین نوع رابطه بین شروع آستانه همزمان رواناب و فرسایش با خصوصیات شیمیایی خاک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 49 - 63

کلیدواژه‌ها: آستانه رواناب و فرسایش خاک کربنات کلسیم کوه گچ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۴۹
در این تحقیق تعیین رابطه بین شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش و خصوصیات شیمیایی خاک در کاربری های مختلف سازند گچساران به کمک رگرسیون تک متغیره انجام گرفت. سپس نمونه برداری شروع همزمان رواناب و فرسایش در 6 نقطه و با 3 تکرار و در شدت های مختلف بارش 75/0، 1 و 25/1 میلی متر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقه مسکونی و اراضی کشاورزی به کمک دستگاه شبیه ساز باران انجام شد و به همین تعداد نمونه-برداری شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش، نمونه برداری از خصوصیات شیمیایی خاک مانند ماده آلی، شوری خاک، اسیدیته خاک و کربنات کلسیم انجام گرفت. به منظور انجام تحلیل های آماری از نرم افزار SPSS و EXCEL استفاده گردید. نتایج نشان داد در مجموع در سازند گچساران و در هر سه کاربری مرتع، کشاورزی و مسکونی و در هر سه شدت 75/0، 1 و 25/1 میلی متر در دقیقه، ماده آلی خاک در سه مورد رابطه منفی و در شش مورد رابطه مثبت با شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش از خود نشان داد و شوری خاک نیز در نه مورد رابطه منفی از خود نشان داد و اسیدیته خاک نیز در هفت مورد رابطه منفی و در دو مورد رابطه مثبت از خود نشان داد و کربنات کلسیم خاک نیز در شش مورد رابطه منفی و در سه مورد رابطه مثبت با شروع همزمان آستانه رواناب و فرسایش از خود نشان داد.
۲۳۴۴۷.

کرونوپولیتیک از تئوری تا واقعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۲ 155 - 169

کلیدواژه‌ها: کرنوپولیتیک وابستگی به مسیر ترتیب و توالی تاریخ سیاست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۵۴
پژوهش حاضر بر شناخت طیفی از فرایندهای زمانی همت می گمارد که در زندگی سیاسی معمول اند. شاید این نکته که «تاریخ مهم است» امری بدیهی به نظر آید ولی در این جستار پیشرو نشان می دهد که توجه به زمان می تواند نوع تحلیل ها را به کلی متفاوت سازد و اهمیت زمان و تاریخ به مراتب بیش از آن است که در بادی امر توجه می شود. تلاش برای نظریه سازی که فارغ از زمان و مکان صادق باشد موجب شده استT برخی ابعاد واقعیت اجتماعی مغفول واقع شود. به همین دلیل، پژوهش جاضر با روش توصیفی و تحلیلی براساس منابع کتابخانه ای بر سازوکارهایی اجتماعی متمرکز می شود که بعد زمانی قدرتمندی دارند. این پژوهش حول سه موضوع اصلی است: 1)وابستگی به مسیر، 2)زمان بندی و توالی، 3)مسائل مربوط به منشأهای نهادی و تغییرات نهادی.
۲۳۴۴۸.

عوامل موثر در عدم پیروی توسعه پایدار روستاهای شهرستان زابل از اصول آمایش سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره سوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹) 101 - 116

کلیدواژه‌ها: آمایش سرزمین توسعه پایدار روستایی داده بنیاد شهرستان زابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۴
آمایش سرزمین از طریق تنظیم رابطه انسان با محیط، توسعه در خور و پایداری را ایجاد نموده و با ایجاد هماهنگی بین انسان و محیط به شناخت توان های اکولوژیکی و ارزیابی آن نیز می پردازد. هدف نهایی تمام برنامه ریزی ها در قالب آمایش سرزمین نیل به توسعه   پایدار، تعادل و توازن منطقه ای، توزیع مناسب فعالیت ها و استفاده حداکثر از قابلیت های محیطی در فرایند توسعه مناطق است. در این راستا هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر در عدم پیروی توسعه روستاهای شهرستان زابل از اصول آمایش سرزمین بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، در زمره پژوهش های بنیادی و دارای ماهیتی توصیفی، همچنین از نظر روش، در گروه پژوهش های کیفی قرار می گیرد. ابزار گردآوری اطلاعات (کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه) اشت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان (بخشداران، دهیاران و مدیران روستاهای شهرستان زابل) بوده که در چارچوب اشباع نظری نهایی با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 15 نفر به عنوان حجم نمونه، انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش داده بنیاد استفاده شده است. از نتایج مصاحبه با افراد متخصص و کارشناس جهت شناخت مجموعه عوامل موثر در عدم پیروی توسعه پایدار روستاهای شهرستان زابل از اصول آمایش سرزمین با استفاده از روش تئوری زمینه ای، 37 مفهوم و 13 واحد معنایی و 6 مقوله (فقدان طرح یکپارچه و نظام مند، مدل های نامنسجم آمایش سرزمین، برنامه ها و اهداف تدوین شده به صورت کیفی، عدم مدیریت یکپارچه و منسجم، ساختار تک ساخت سیاسی، عدم مشارکت مردم)، استخراج شد.
۲۳۴۴۹.

توزیع فضایی شاخص سلامت در استان های منطقه زاگرس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۶ 49 - 61

کلیدواژه‌ها: توزیع فضایی شاخص سلامت COPRAS منطقه زاگرس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
مقوله سلامت یکی از شاخص های اصلی توسعه یا فتگی جوامع برشمرده می شود؛ زیرا سلامتی مهم ترین عامل توسعه و ضامن بقای هر جامعه است و برخورداری از خدمات بهداشتی درمانی به عنوان یکی از اصول سلامت، با هدف ارتقا و تأمین سلامت افراد، یکی از ارکان مهم پیشرفت هرجا معه ای را تشکیل می دهد. جامعه ی آماری این پژوهش پنج استان منطقه زاگرس(ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان) می باشند، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت توزیع فضایی شاخص سلامت و رتبه بند ی و سطح بند ی استان ها ی منطقه زاگرس می باشد، که داد ه های مورد نیاز از سالنامه آماری 1394 پنج استان مذکور گرفته شده است. در پژوهش حاضر با بهره گیری از روش آنتروپی شانون جهت وزن دهی و مدل COPRAS با استفاده از 42 معیار بخش سلامت به رتبه بندی و سطح بندی استان ها پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که ضریب توسعه از (72/42) تا (100) در نوسان است. به طوری که استان همدان با (100 ) امتیاز در رتبه اول و توسعه ، استان لرستان با (47/96) در رتبه دوم و نسبتاً توسعه یافته، استان کرمانشاه با (67/94) امتیاز در رتبه سوم و نسبتاً توسعه یافته ، استان کردستان با (36/86) امتیاز در رتبه چهارم و نسبتاً توسعه یافته و در آخر استان استان ایلام با (72/42) امتیا ز در رتبه پنجم و در حال توسعه از لحا ظ شاخص سلامت می باشند، این نتایج نشان از تفاوت استان های منطقه زاگرس در برخورداری از شاخص سلامت دارد.
۲۳۴۵۰.

ارزیابی وضعیت اقلیم گردشگری استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۰ 85 - 98

کلیدواژه‌ها: گردشگری اقلیم برنامه ریزی شاخص TCI آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۷۱
این واضح است که در بسیاری از کشورها آب و هوا یک سرمایه با ارزش برای گردشگری محسوب می شوند. آب و هوا به عنوان یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده گردشگری قلمداد می گردد و مراکز گردشگری، موجودیت و ارزش های خود را مدیون عوامل متعدد به ویژه شرایط آب و هوایی مناسب می دانند. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اقلیمی استان آذربایجان غربی و پهنه بندی کلیماگردشگری استان با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری (TCI)، جهت برنامه ریزی مناسب برای جذب و توسعه این امر مهم، متناسب با فصول گردشگری استان، انجام شده است. برای انجام پژوهش از داده های ایستگاه های سینوپتیک استان برای یک دوره ده ساله، استفاده شده است. در استان آذربایجان غربی، به عنوان یکی از قطب های اصلی گردشگری وجود جاذبه های متنوع طبیعی، تاریخی، فرهنگی و حاکم بودن شرایط متفاوت آب و هوایی در مناطق مختلف این استان، در فصول مختلف سال، آب و هوا می تواند به عنوان یک عامل جذب کننده برای گردشگران مطرح باشد. به طوری که با ارزیابی های کمی این پتانسل ها و اطلاع رسانی دقیق در مورد آن ها می توان استفاده بهتری از این قابلیت ها نمود. در پژوهش حاضر، جهت تعیین اقلیم آسایش گردشگران در استان آذربایجان غربی به تفکیک ماه از شاخص (TCI) استفاده کرده ایم. نتایج پژوهش، نشان می دهد که، در ماه های سرد سال (دسامبر، ژانویه، فوریه)، به دلیل سردی هوا و بارش برف و باران در اکثر مناطق استان آذربایجان غربی، شرایط نامطلوبی را برای گردشگری در سطح استان به وجود می آید، اما در فصول بهار و تابستان، به دلیل افزایش دما و شرایط مطلوب اقلیمی، شرایط برای جذب گردشگران مناسب می باشد.
۲۳۴۵۱.

تحلیلی بر نابرابری های فضایی توسعه ناحیه ای در ایران (نمونه مطالعاتی: شهرستان های نواحی ساحلی شمال کشور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 79 - 92

کلیدواژه‌ها: نابرابری های فضایی سطوح توسعه یافتگی توسعه ناحیه ای نواحی ساحلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۲۴
برنامه ریزی منطقه ای باهدف ایجاد توسعه و کاهش نابرابری به عنوان یکی از موضوعات مهم در کشورهای درحال توسعه محسوب می شود. لازمه ی برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر ازلحاظ توسعه است. کاهش نابرابری در بهره مندی از منابع، دستاوردها و امکانات جامعه یکی از مهم ترین معیارهای توسعه به شمار می آید. هدف از این مقاله، تحلیل نابرابری های فضایی و تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی ساحلی شمال کشور می باشد. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی می باشد. در این پژوهش از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (SAW TOPSIS ,) و نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهرستان های تنکابن، سیاهکل، سوادکوه، رشت، گرگان، ساری، بندرگز، رودبار، گنبدکاووس، فریدون کنار، چالوس، بابلسر و شهرستان رامسر در رده ی شهرستان های کاملاً برخوردار و شهرستان های بابل، کردکوی، بندر انزلی، جویبار، لنگرود، لاهیجان، آزادشهر، محمودآباد، مینودشت، آمل، رودسر و بهشهر در سطح برخوردار قرار دارند. در سطح نسبتاً برخوردار هم می توان از شهرستان های نور، کلاله، ماسال، آق قلا، ترکمن، علی آباد، فومن، رامیان، مراوه تپه، صومعه سرا، نکا و آستانه نام برد. همچنین شهرستان های گمیشان، گلوگاه، قائم شهر، عباس آباد، املش، شفت، آستارا، تالش، گالیکش، نوشهر، رضوانشهر و میاندورود، در رده ی شهرستان های کاملاً محروم قرار گرفتند. ازآنجایی که تفاوت مابین مناطق کاملاً برخوردار و کاملاً محروم ازلحاظ توسعه یافتگی بسیار زیاد است، پیشنهاد می شود برای مناطق محروم بهترین راه حل استفاده از برنامه های ضربتی و کوتاه مدت برای خروج از مشکلات است.
۲۳۴۵۲.

Analyzing the Key Drivers of the Effect of Smart Growth Approach on Sustainable Development of Iranian Rural Settlements(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۸ 91 - 113

کلیدواژه‌ها: Drivers smart growth Sustainable Development rural settlements Jiroft County

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۵۹
Purpose- Nowadays, the smart growth approach plays a significant role in sustainable rural development. This approach seeks to improve the quality of human life and respond to socio-economic, environmental and physical problems and issues and can pave the way for rural management in order to make optimal use of facilities and solve rural problems. The purpose of this study is to identify and analyze the drivers of the effect of smart growth approach on sustainable development of rural settlements in Jiroft County. Design/methodology/approach- This study is applied research and it is descriptive-analytical in terms of nature. Data has been collected through documentary and field study. To extract the key drivers of the effect of smart growth approach on sustainable development of rural settlements in Jiroft county, a questionnaire has been prepared in the form of a Micmac questionnaire and distributed and completed among the sample community. 36 questionnaires were considered for rural experts, relevant organizations. The data analysis and structural analysis of the effect of smart growth approach indicators on the sustainable development of rural settlements were conducted using Micmac software. Finding- The results showed that among the 57 studied factors, 14 key effective drivers were identified that according to the high score of direct and indirect effect, factors such as utilizing existing infrastructure to increase villagers' employment and income, (direct (+10) indirect (+7205), improving land and housing prices in rural areas, direct (+9) indirect (+6959), villagers' satisfaction of increasing rural relations with outside (city and other villages), direct (+8) indirect (+8356) have the most effect compared to other drivers.
۲۳۴۵۳.

امکان سنجی برنامه ریزی شهر سالم با رویکرد توسعه پایدار (مناطق چهارگانه شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هجدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۷ 131 - 141

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی فضایی شهر سالم توسعه پایدار مدل WASPAS شهر کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۳۹
The status of urban areas has a decisive role in the health of residents. In such circumstances, the adoption of environmental planning and design approaches is essential for promoting the health of citizens. The application of healthy city criteria with regard to sustainable development through designing and upgrading the quality of urban spaces and residential areas can lead to the general health of citizens. Many social, economic and environmental indicators such as safety and security, social participation, environmental quality and access to facilities and services can be factors that affect the health and quality of life of individuals. This is an applied research and the research method is descriptive-analytical and the library and field method is used for data collection and WASPAS model is used for data analysis. The statistical population of the study is all residents of Kerman. The sample size is 384 people by Morgan table. The results show that in all three dimensions of sustainable development and healthy city, Kerman is far from standards However, in terms of the current status of the indicators in the four regions of Kerman, Zone 2, there is a better situation than other regions. Although it is not in ideal conditions, it is in better condition than other areas and after that, the first, third and fourth regions were located in the next places. Of course, in most of the indicators, the first and third regions were very close to each other, but the fourth area is in the lowest level in all dimensions.
۲۳۴۵۴.

تبیین سینومرفی در قرارگاه های رفتاری بر اساس شیوه زندگی در خانه های محلی روستایی مبتنی بر خوانش از ادبیات داستانی - اقلیمی (مورد مطالعه: داستان خوندشت نوشته ناصر وحدتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 608 - 631

کلیدواژه‌ها: قرارگاه رفتاری سینومرفی خانه محلی روستایی ادبیات داستانی - اقلیمی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۳۶۲
مفهوم قرارگاه رفتاری شاخه ای از روان شناسی محیط است که ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺤیﻂ و اﻧﺴﺎن است. بین تمام مؤلفه های قرارگاه رفتاری (کالبد ی و الگوهای رفتاری) د رهم تنید گی وجود د ارد. این ویژگی را هم ساختی (سینومرفی) می نامند. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑ ﺎ ﺑﺮرﺳ ی مؤلفه های سینومرفی و مطالعه مورد ی خوانش از د استان خوند شت نوشته ناصر وحد تی د ر حوزه اد بیات د استانی - اقلیمی به منزله اسناد ی که حاوی اطلاعات بسیاری د رباره شیوه زند گی، اقلیم، معماری و... است د ر پی پاسخ به این پرسش ها است: 1. کد ام مؤلفه های سینومرفی بیشترین تأثیر د ر شکل گیری قرارگاه های رفتاری د ر خانه های محلی را د ارند؟ 2. این عوامل به چه شکل و بر کد ام مولفه های قرارگاه های رفتاری اثر گذارند. روش تحقیق برحسب هد ف کاربرد ی و از حیث گرد آوری د اد ه ها از نوع توصیفی - تحلیلی است. بخش توصیفی مبتنی بر شیوه اسناد ی و مطالعه د ر نمونه مورد ی است. بخش تحلیلی با تکیه بر روش تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) انجام گرفته. نتایج بررسی حاکی از این است که بر اساس استناد به مطالعه مورد ی، واکنش های آموخته شد ه و شکل ظاهری محیط مهم ترین عوامل سینومرفی د ر شکل گیری قرارگاه های رفتاری د ر خانه محلی مطالعه مورد ی هستند.
۲۳۴۵۵.

تبیین نقش فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور ترانزیتی جنوب به شمال، بر افزایش همگرایی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ 199 - 220

کلیدواژه‌ها: کریدور جنوب- شمال ژئوپلیتیک همگرایی سازمان شانگهای آسیای مرکزی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۷۴
امروزه یکی از موقعیت هایی که می تواند در اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران نقش بسزایی داشته باشد، موقعیت گذرگاهی است و در این رابطه موقعیت جغرافیایی جنوب و شمال ایران در این رابطه موقعیت جغرافیایی جنوب و شمال ایران با دارا بودن ظرفیت ها و فرصت های ژئوپلیتیک اقتصادی، امنیتی، دسترسی، ارتباطات منطقه ای و بین المللی، واجد شرایط کارکردهای ترانزیتی در سطوح مختلف ملی و بین المللی بوده که تاکنون این مسئله مورد غفلت واقع شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی، نقش فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور ترانزیتی جنوب به شمال بر افزایش همگرایی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد مطالعه قرار داده است. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان حوزه ژئوپلیتیک و روابط بین الملل تشکیل می دهند. حجم نمونه آن براساس مدل کوکران تعداد 40 نفر برآورد شد. تحلیل یافته های تحقیق براساس مدل تاکسونومی عددی در نرم افزار Matlab انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور شمال-جنوب می تواند برای کشورهای چین و روسیه بسیار همگرا؛ برای کشورهای تاجیکستان، هند و ازبکستان همگرا؛ برای کشورهای پاکستان و قزاقستان کمترین همگرا و برای قرقیزستان فاقد همگرایی باشد.
۲۳۴۵۶.

تحلیل مؤلفه های ارتقاء کیفیت فضاهای شهری برای کودکان با رویکرد حق به شهر، مطالعه موردی: منطقه 12 کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۲) 1491 - 1509

کلیدواژه‌ها: کیفیت فضای شهری کودک شهر دوستدار کودک حق به شهر منطقه 12

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۲۵
مفهوم حق به شهر، در جست وجوی حفاظت از تمام ساکنان شهری و بخصوص گروه های آسیب پذیر است. ازجمله مصداق های این گروه ها عبارت اند از: زنان، سالمندان، معلولین، کودکان و غیره. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل منطقه 12 کلان شهر تهران در سال 1399 است. به منظور برآورد حجم نمونه از نرم افزار SPSS Sample Power استفاده گردید، حجم نمونه آماری پژوهش برای این منطقه 120 نفر برآورد شده، شیوه نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای و از آماره T برای تحلیل داده ها استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، میانگین ابعاد شروع زندگی، حفاظت در برابر خطر، استاندارد زندگی، کالبدی و فرهنگی در منطقه 12 پایین تر از حد متوسط (3) می باشند. بنابراین این منطقه در وضعیت مناسبی قرار ندارد. مقدار بعد آموزش و دانش (83/3)، بالاتر از حد میانگین و وضعیت منطقه ازلحاظ این بعد مناسب است. بر مبنای آماره T، ابعاد آموزش و دانش (01/3) و کالبدی (82/4) وضعیت مناسبی دارند. مؤلفه های شروع خوب زندگی (10/2-)، حفاظت در برابر خطر (42/2-)، استاندارد زندگی (62/2) و فرهنگی (12/2) وضعیت نامناسبی دارند. بر اساس نتایج آماره T، وضعیت مؤلفه های حق اوقات فراغت و فعالیت (65/3)، حق آموزش (04/4)، حق ارتباط (03/3)، امکانات و زیرساخت ها (22/5) و فضای سبز (47/4)، حق شروع زندگی سالم (01/3-)، حق آب سالم و بهداشت (03/0-)، حق آمادگی اضطراری (50/0)، حق ایمنی (43/3-)، مراقبت های خاص (87/2)، حق دسترسی به اطلاعات (85/1-)، حق عدالت اجتماعی (27/1)، حق کیفیت زندگی (48/2)، حق به محیط زیست (35/1) و حق تحرک (92/2) وضعیت مناسبی دارند.
۲۳۴۵۷.

طراحی مدل توسعه کارآفرینی اکوتوریسم با رویکرد رفاه اجتماعی در روستاهای هدف گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 331 - 345

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم توسعه کارآفرینی رفاه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۲۱
کارآفرینی اکوتوریستم از جمله مهمترین فعالیت های اقتصادی است که در حال گسترش و استقبال عمومی در سطح جهانی می باشد. در مناطق روستایی اهمیت این موضوع بیشتر است چراکه به دلیل رکود بخش کشاورزی و مشکلات فراروی جوامع روستایی، راه حل جایگزین سیاست گذاران، توسعه کسب وکارهای روستایی است و بهره برداری از فرصت های اکوتوریسم می تواند به بازسازی اقتصاد روستایی و رفاه اجتماعی منجر شود. هدف از انجام این پژوهش طراحی مدل توسعه کارآفرینی اکوتوریسم با رویکرد رفاه اجتماعی روستاهای هدف گردشگری است که به روش آمیخته اکتشافی انجام شد. در مرحله اول با استفاده از مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و نظرخواهی از خبرگان و مطلعین کلیدی، به استخراج مفاهیم پرداخته شد و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده ها در سه گام کدگذاری باز، محوری و انتخابی و بهره گیری از نرم افزار NVivo مدل مفهومی طراحی شد. در مرحله دوم روابط بین مولفه ها و ابعاد با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart-PLS بررسی و آزمون شد. جامعه آماری این بخش، مدیران، کارآفرینان و کارشناسان فعال در حوزه اکوتوریسم بود که تعداد نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی مورگان 248 نفر برآورد شد. نمونه گیری در این مرحله به روش تصادفی ساده صورت پذیرفت. نتایج نشان می دهد روابط علّی مثبت و معنی داری بین عوامل فردی، بازاریابی، اقتصادی، فرهنگی، محیطی و حمایتی با توسعه کارآفرینی اکوتوریسم وجود دارد. در انتها نیز پیشنهادهایی مبتنی بر نتایج پژوهش ارائه شد
۲۳۴۵۸.

تعیین جهت توسعه شهر بر مبنای مدل سازی انتشار آلودگی هوا از نیروگاه های حرارتی (مطالعه موردی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۱۵۳-۱۳۷

کلیدواژه‌ها: انتشار آلودگی هوا CO Nox 10PM نیروگاه حرارتی جهت توسعه شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۶۸
به منظور توسعه شهرها عوامل محدود کننده متعددی وجود دارد. این عوامل سبب توسعه شهرها در جهت های خاص می شود. آلودگی هوا به عنوان یک معضل بزرگی کلان شهر ها خود می تواند به عنوان یک عامل محدود کننده توسعه شهری مورد توجه تصمیم گیران شهری قرار گیرد. در شهر مشهد 4 نیروگاه نسبتا بزرگ در حال فعالیت می باشد. درحال حاضر 2 نیروگاه در شرق شهر و 2 نیروگاه در غرب مشهد وجود دارند. بخش عمده سوخت این نیروگاه ها، مازوت وگاز طبیعی می باشد. مدل سازی انتشار آلاینده های هوای این نیروگاه ها و مشخص شدن الگوی انتشار آلاینده ها در سطح شهر می تواند نقش کلیدی در کیفیت زندگی و سلامت حدود 3.5 میلیون ساکن شهر مشهد داشته باشد. خروجی های این مدل همچنین می تواند به عنوان یک پارامتر موثر در تخمین مدل توسعه شهری مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه انتشار آلاینده های NOX، CO و 10PM با استفاده از نرم افزار AERMOD در شهر مشهد مدل سازی و بررسی شده است. با استفاده از نرم افزارArc GIS جمعیت تحت تاثیر این آلاینده های هوا با بازه های زمانی یک سال شمسی غلظت آلاینده ها در مناطق مختلف شهر به تفکیک جمعیت و مساحت تحت تاثیر آن محدوده غلظت آلودگی مشخص گردید.
۲۳۴۵۹.

واکاوی مقالات گردشگری به چاپ رسیده در مجلات جغرافیایی: رویکرد تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 105 - 123

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی تحلیل محتوا مجلات جغرافیایی مقالات گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۳۵
حجم مقالات چاپ شده در کشور در کنار ارتباط تنگاتنگ جامعه علمی با مقالات چاپ شده از لزوم بررسی محتوای مقالات حکایت دارد؛ باید توجه داشت که ارزش علمی مقالات یکسان نبوده و چاپ و پذیرش یک مقاله لزوما به معنای خالی از اشکال بودن آن نیست؛ فلذا پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی مقالات گردشگری به چاپ رسیده در مجلات جغرافیایی انجام گرفت؛ تحقیق پیش رو که از تحلیل محتوای اسناد بهره می گیرد به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت تحقیقی کیفی است. جامعه آماری این تحقیق 97 مقاله گردشگری چاپ شده در مجلات جغرافیایی بوده که پس از مشورت با اساتید دو سوم مقالات (68 مقاله) در تحلیل شرکت داده شدند. جهت تحلیل محتوای مقالات، ابتدا از طریق مطالعه آثار پیشین و نظرخواهی از اساتید، شاخص های تحقیق، ذیل چهار بعد کلان شناختاری، ساختاری، عملکردی و اسنادی گرد هم آمده و مدل مفهومی تحقیق را شکل دادند؛ روایی چک لیست مورد استفاده به تایید اساتید این حوزه رسید و جهت افزایش دقت نتایج از پایایی مصحح استفاده گردید؛ در فرایند تحلیل محتوای مقالات از نرم افزار SPSS25 استفاده شده و نتایج تحقیق در غالب شناسایی آسیب ها و خلاءهای موجود در مقالات گردشگری مجلات جغرافیایی گزارش شد؛ نهایتا متناسب با چالش های مشاهده شده پیشنهادات لازم ارائه گردید.
۲۳۴۶۰.

بررسی اثر توسعه گردشگری بر اشتغال و درآمد ساکنان محلی اورامان

نویسنده:
منبع: گردشگری و اوقات فراغت دوره ۳ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۵ 69 - 82

کلیدواژه‌ها: توسعه گردشگری اشتغال درآمد اورامان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۱۶
امروزه رقابت فشرده ای بین کشورهای مختلف جهان برای جذب گردشگران به چشم می خورد و این صنعت به عنوان صنعتی پویا و با ویژگی های منحصربه فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه را به خود اختصاص داده است. توسعه گردشگری مزایای مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی بسیاری برای جامعه میزبان به همراه داشته و از عوامل مؤثر در شکل دهی الگوی توسعه می باشد. صنعت گردشگری از طریق افزایش درآمدها نقش به سزایی در توسعه انسانی و اقتصادی دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی نقش توسعه گردشگری بر اشتغال و درآمد ساکنان محلی اورامان می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده که برای اطمینان از پایایی آن، از 0) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین جنسیت و توسعه گردشگری رابطه معناداری وجود / ضریب آلفای کرونباخ ( 83 نداشته ولی بین سن و سطح تحصیلات بر توسعه گردشگری رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که با توسعه گردشگری تعداد مشاغل ایجادشده افزایش یافته که به نوبه خود منجر به افزایش سطح درآمدها و کاهش فقر در منطقه می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد که مؤلفه های جلوگیری از مهاجرت جوانان، افزایش درآمد از طریق اجاره منزل و سوئیت و کاهش انسجام و یکپارچگی اجتماعی ازجمله مهم ترین کارکردهای ناشی از توسعه گردشگری بر منطقه است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان