آرین قلی پور

جانشین پروری از مهم ترین استراتژی های بقا برای فعالیت اثربخش در جهان متلاطم است. صرف نظر از اهمیت استراتژی، در هر سازمان مجموعه متنوعی از عوامل تسهیل گر و بازدارنده در فراگرد توسعه برنامه جانشین پروری ظاهر می شوند که به نوعی میدان نیروی پر چالشی را ایجاد می-نمایند. پژوهش حاضر ضمن استفاده از روش کیفی؛ تلاش نموده است تا تجارب مدیران عالی را مستند سازد. حاصل، تاکید بر عوامل جدیدی است که به لحاظ فرهنگ سازمانی و رایج در سازمان های ایرانی به ویژه از طریق عدم صداقت در ارایه اطلاعات، عدم اعتماد به یکدیگر و حسادت نسبت به همکاران در کنار عوامل جهان شمولی چون عدم حمایت مدیران عالی، دشواری محاسبه هزینه و منفعت، و فقدان انگیزه عمومی در میان کارکنان در برابر توسعه برنامه جانشین ای را برای جانشین پروری ایجاد می کنند.

محیط های حامی استقلال و عجین شدن با شغل در بین کارمندان دانشگاه تهران: نقش واسطه ای نیازهای روانی اساسی شناسایی علل و پیامدهای عجین شدن با شغل برای مدیران بسیار مهم است و یکی از اهداف غایی مدیریت رفتار سازمانی است؛ چرا که به عنوان یک بازخور، متغیر مهمی در جهت افزایش اثربخشی سازمان است. با توجه به اهمیت انگیزش درونی در عجین شدن با شغل، ضروری است که این مفهوم با یک نظریه انگیزشی همچون نظریه خود تعیین گری تبیین شود. این نظریه بیان می کند که محیط های کاری که اجازه برآورده شدن نیازهای روانی اساسی را می دهند، موجب تسهیل عجین شدن با شغل می شوند. تحقیقات بسیار کمی در رابطه با اثر برآورده شدن این نیازها بر عجین شدن با شغل در بین کارکنان انجام گرفته است و ضروری است که مطالعات بیشتری در این باره انجام پذیرد. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات همبستگی با استفاده از روشهای مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارمندان دانشگاه تهران می باشند که 113 نفر از آنها به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که محیط های حامی استقلال، اثر معنی داری (6/0) بر برآورده شدن نیازهای روانی دارند. همچنین برآورده شدن نیازهای روانی اثر مستقیم معنی داری(54/0) بر عجین شدن با شغل دارند. علاوه برآن معنی داری اثر غیر مستقیم حمایت از استقلال بر عجین شدن با شغل (33/0) نیز نشانگر نقش واسطه ای برآوردن شدن نیازهای روانی در ارتباط بین این دو متغیر است

هدف این مقاله بررسی این موضوع است که روزه چه تأثیری بر رفتارهای روزمره افراد در سازمانها دارد. بدین منظور یکی از سازمانهای پژوهشی ـ اجرایی کشور به عنوان جامعه مورد بررسی قرار گرفته که نمونه آماری شامل 236 نفر است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی ـ پیمایشی است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که در ماه رمضان رفتارهای شهروندی سازمان افزایش و رفتارهای ضد شهروندی کاهش می یابد.

اغلب، از پیوند کاری به عنوان عامل اساسی برای موفقیت و رقابت پذیری سازمان یاد شده است. برخی آن را چالش اساسی پیش روی سازمان های معاصر دانسته اند و معتقد هستند سازمان ها از طریق کارکنان پیوند یافته، می توانند مزیت رقابتی کسب کنند. پژوهش پیش رو به بررسی رابطه بین منابع شغلی (اهمیت شغل، کنترل شغل، معناداری، و پاداش درونی) با پیوند کاری می پردازد. پژوهش از نوع همبستگی و به صورت میدانی انجام شده است. نمونه ی آماری شامل 136 نفر از کارکنان دانشگاه تهران است. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که منابع شغلی رابطه ی مثبت و معناداری با پیوند کاری داشته اند.  

باور کارآفرینان اجتماعی به ارزشهای نهایی چون عدالت اجتماعی، تساوی حقوق، پایداری و حل مشکلات اجتماعی نشان می دهد که ویژگیهای شخصیتی در رفتار و عملکرد آنان نقشی مهم دارد. این مطالعه با استفاده از روش تحقیق کمّی از نوع معادلات ساختاری در جامعه آماری کارآفرینان برتر ملی به شناسایی تأثیر چهار ویژگی شخصیتی «برونگرایی»، «وظیفه گرایی»، «تجربه گرایی» و «نبود ثبات عاطفی» بر قصد کارآفرینانه اجتماعی پرداخته است. نتایج مدل معادلات ساختاری با نرم افزار PLS نشان می دهد که «وظیفه گرایی» دارای تأثیر مثبت و «نبود ثبات عاطفی» دارای تأثیر منفی بر قصد کارآفرینانه اجتماعی است.

تصویر مطلوب شهر در ذهن ساکنان و سایر افراد می تواند باعث جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران، گردشگران و مهاجران شود. همچنین مدیران شهری برای برنامه ریزی و اتخاذ تصمیمات مناسب برای شهرها نیازمند شناختی مناسب از تصویر فعلی شهر و عوامل تأثیر گذار در شکل گیری آن داشته باشند. از این رو هدف از این تحقیق بررسی عوامل کلیدی موثر در شکل گیری تصویر شهر در راستای برندسازی موثر شهری در بین شهروندان شهر تهران می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. روش نمونه گیری در این تحقیق خوشه ای بوده و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از تکنیک های تحلیل عاملی و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اولویت اجزای تشکیل دهنده ی مدل«شکل گیری تصویر درونی شهر تهران»، به ترتیب؛ بعد اقتصاد و تجارت، دامنه ی خدمات، جایگاه بین المللی شهر، زیرساخت حمل ونقل و ارتباطات و ترافیک، مسائل اجتماعی، صیانت از آثار تاریخی، محیط زیست، جاذبه معماری وشهری، خویشتن شناسی شهروندان، فرهنگ و بعد دانشگاه و آموزش می باشد.

توانمند سازی زنان، یکی از مباحث بسیار حساس در سال های اخیر بوده است که آگاهی از پیامدهای آن، سیاست گذاران را یاری می کند تا به تقویت هر چه بیشتر پیامدهای مثبت آن بپردازند. در این مقاله تلاش می شود پیامدهای مثبت و منفی توانمند شدن زنان ایرانی، بررسی شود. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 405 نفر پرسشنامه تحقیق را تکمیل کرده اند. با استفاده از داده های حاصل از پرسش نامه، 6 فرضیه تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است و نتایج تحقیق نشان می دهد که از نظر زنان، توانمندسازی زنان اثرات مثبتی روی نهادهای خانوادگی، اقتصادی، سیاسی دارد و این تاثیرات مثبت در مورد نهادهای مذهبی کمتر است. ولی از نظر مردان، یافته ها حاکی از این است که توانمند شدن زنان به عنوان پدیده اجتماعی نو ظهور اثرات معنی داری روی نهادهای مذهبی، اقتصادی و سیاسی ندارد و برای نهادهای خانوادگی به طور همزمان پیامدهای مثبت و منفی به بار می آورد

این پژوهش به صورت کیفی و با هدف کشف آئین رهبری فرماندهان شهید، به منظور خلق یک نظریه بسترزاد (مبنائی) انجام شده است. نمونه انتخابی شامل هفت نفر از فرماندهان شهید می باشد که به هنگام شهادت عالی ترین درجه فرماندهی یعنی مسئولیت رهبری یک یا چندین لشکر را عهده داشتند. در این تحقیق ابتدا با بررسی آثار مکتوب و صوتی نمونه ها، مضامین اولیه - طی فرآیند کدگذاری باز - استخراج و از دل آنها مقولات شناسائی شدند. آنگاه با انجام کدگذاری محوری، مقوله اصلی و رابطه آن با سایر مقولات مشخص گردید. طبق نتایج پژوهش، « میل به اسوگی » کانون رهبری فرماندهان شهید است. این مقوله از الزامات و راهبردهای معینی مثل اعتقادات و باورها، جهاد نرم، بصیرت، جهاد سخت، انفاق و شهادت طلبی سرچشمه می گیرد. پژوهشگران پیامد این بحث را، «رهبری شاهد» نامیده؛ و در نهایت با استنباط از مستندات تحقیق، چهار گزاره حکمی پژوهش را تنظیم کردند.

جانشین پروری از مهم ترین راهبرد های بقا برای فعالیت اثربخش در جهان متلاطم امروز است که صرف نظر از اهمیت این امر، در هر سازمان، مجموعه ی متنوعی از عوامل تسهیل گر یا بازدارنده در فراگرد توسعه ی برنامه ی جانشین پروری ظاهر می شوند که به نوعی میدان نیروی پرچالشی را له یا علیه آن به وجود آورند. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق کیفی-تحلیل محتوا به تحلیل شیوه های تسهیل گر یا بازدارنده ی اجرای برنامه ی جانشین پروری در شرکت ایتوک پرداخته و از مصاحبه به عنوان ابزار گردآوری داده ها بهره گرفته است. حاصل پژوهش، تأکید بر عوامل جدیدی است که به لحاظ فرهنگ سازمانی و رایج در سازمان های ایرانی، به ویژه از طریق بی صداقتی در ارایه ی اطلاعات، بی اعتمادی به یک دیگر و حسادت نسبت به همکاران در کنار عوامل جهان شمولی چون: عدم حمایت مدیران عالی، محاسبه ی هزینه و منفعت و فقدان انگیزه ی عمومی در میان کارکنان، در برابر توسعه ی برنامه جانشین پروری مانع به وجود می آورند؛ هر چند نیروهای تسهیل گرِ قابل ملاحظه ای نیز در روند بهبود سطح دانش مدیران و توسعه ی کارکنان ملاحظه می شوند که فرصت ارزنده ای را برای جانشین پروری به وجود می آورند.

بازنشستگی پیشکسوتان مولد هر سازمان، هزینه بسیار سنگینی برای آن سازمان است زیرا که تجربیات سالیان دراز را با خود از سازمان می برند. یکی از سازمان هایی که تجربه نقش بسیار اساسی در موفقیت های آنها دارد، باشگاههای ورزشی است. در این مقاله تلاش می شود مکانیزمی برای جانشینی پیشکسوتان ارائه شود تا با رفتن آنها، باشگاه ها با بحران نیروی انسانی مواجه نشوند و جوانان بتوانند به صورت کارآمد، جانشین آنها شوند. بدین منظور 300 نفر از مدال آوران ورزشی شهر تهران به عنوان نمونه آماری انتخاب شده و داده های تحقیق با استفاده از تحلیل عاملی و ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که هر چقدر مرشد کارکردهای مرشدیت را بهتر ایفا می کند، عملکرد ورزشکار بالاتر بوده و تعداد مدال های وی بیشتر می شود. از طرفی وقتی مرشد از جنس مخالف است عملکرد پائین بوده و بین رشته و مدرک تحصیلی با مرشدیت رابطه ای وجود ندارد.

با توجه به اهمیت حیاتی دانش به مثابه مزیت رقابتی اصلی در اقتصاد جهانی و ضرورت مشارکت دانشگاه، به منزلهی اصلیترین نهاد تولیدکنندهی دانش، در توسعهی اقتصاد ملی و منطقه ای و هم چنین با توجه به نیاز دانشگاه ها به کسب درآمد و تجاریسازی دانش برای بقا، تدوین الگویی مناسب برای کارآفرینی دانشگاهی و انتقال تجاری دانش ضرورت دارد. در این مقاله با بررسی روش ها و الگوهای انتقال تجاری دانش در پنج دانشگاه معتبر جهان برمبنای رتبه-بندی سال 2007 مؤسسه آموزش عالی تایمز (هاروارد، ییل، آکسفورد، کمبریج، کالج سلطنتی لندن)، به طراحی الگویی به گزین شده پرداخته و با نظرسنجی از خبرگان، عوامل استخراج شده از این الگو اولویت بندی شده اند. طبق نتایج به دست آمده از نظرسنجی به عمل آمده از خبرگان ""انتخاب سیاست های انگیزاننده برای استادان در توزیع درآمد"" دارای بالاترین اهمیت برای تشویق تجاریسازی دانش در دانشگاه ها و کارآفرینی دانشگاهی بوده و ضرورت های ""شبکه سازی""، ""حمایت های مالی""، ""ایجاد ساختارهای لازم"" و ""آزادیعمل استادان"" به ترتیب اولویت های بعدی را تشکیل داده و ""حمایت های فیزیکی"" کم ترین اهمیت را نسبت به سایر ضرورت ها دارد.

با نگاهی به اهداف و آرمان های سند چشم انداز بیست ساله کشور، مشخص می گردد که تحقق آنها مستلزم نیروهای انسانی توانمند و متخصص در تمامی زمینه ها می باشد. از سویی معضل فرارمغزها در چند دهه گذشته روندی صعودی داشته و امروزه به شکل یک بحران اجتماعی خودنمایی می کند. هدف این مقاله، مطالعه اثرات رسانه های جمعی بر پدیده فرار مغزها با تاکید بر رسانه های داخلی است که چارچوب نظری آن بر مبنای تئوری دفع – جذب و همچنین نظریه کاشت بنا شده است. به منظور بررسی موضوع با استفاده از تحقیقی پیمایشی و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با تعدادی از دانشجویان سال آخر رشته های فنی و مهندسی دانشگاه صنعتی شریف که قصد مهاجرت دائمی یا بلندمدت از کشور را داشته اند، به شناسایی عوامل موثر بر قصد آنها و میزان و نحوه اثرگذاری رسانه های داخلی و خارجی بر تصمیم به مهاجرت پرداخته شد. بر اساس یافته های تحقیق، از میان رسانه های مورد مطالعه، اینترنت بیشترین اثرگذاری را در این میان داشته و ماهواره در مرتبه بعدی قرار میگیرد. همچنین تلویزیون به عنوان رسانه داخلی کژ کارکردهای بیشتری نسبت به دیگر رسانه های داخلی دارد. مشارکت کنندگان در تحقیق «کیفیت پایین برنامه های تلویزیون و عدم تناسب برنامه های تلویزیون با سطح خواسته ها، علایق و انتظارات جوانان تحصیلکرده»، « بازنمایی نامطلوب قشر تحصیلکرده جامعه در تلویزیون»، و «سهم اندک جوانان از برنامه های تلویزیون» و «عدم ترویج و اشاعه فرهنگ علمی» را مهمترین کژ کارکردهای تلویزیون در کشور و زمینه ساز و محرک فرار مغزها می دانند. به زعم آنان، تلویزیون داخلی بیشتر «وسیله تفریح اقشار کم سواد» می باشد تا «وسیله ترغیب نخبگان». این در حالی است که رسانه های خارجی در ذهن تحصیلکردگان ، تصویر ایده الی از کیفیت زندگی کاری و غیر کاری نخبگان در کشورهای مقصد شکل داده اند.

اعتلای صنعتی و اقتصادی هر جامعه ای مرهون پژوهش های علمی و سازمان یافته آن جامعه است. نقش مهمی که فرآیند تجاریسازی در این میان ایفا میکند، موضوع اصلی مقاله حاضر است که با بررسی مفاهیم، فرآیندها و مدل های تجاریسازی دانش در دنیا و با توجه به کارهای مؤثری که در دانشگاه های معتبر دنیا رخ داده است، به مکانیزمی قابل استفاده در دانشکده های مدیریت دانشگاه های مختلف کشور دست یابد. روش پژوهش مورد استفاده، گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد) است. روش گردآوری داده ها مصاحبه عمیق با استادان دانشکده های مدیریت بوده و نمونه گیری به روش گلوله برفی انجام شده است. نتایج مصاحبه ها در قالب سه مقوله، ضرورت ها، موانع و الزامات تجاریسازی دانش دسته بندی و در پایان نیز، مکانیزم تجاریسازی دانش ارایه شده است.

یکی از مهم ترین موضوعات در مدیریت دولتی همواره مربوط به گرایش های سیاسی مدیران و کارکنان دولتی و تأثیر آن بر عملکرد آن ها بوده است که تحت عنوان دوگانگی سیاست - اداره مورد بررسی قرار گرفته است. اندیشمندان مدیریت دولتی به دلیل جلوگیری از ایجاد فساد در خدمات دولتی عنوان می کنند که اداره نباید وارد مجادلات سیاسی و حزبی شود و سیاستمداران نیز نباید اقدام به انتصابات گستردة سیاسی در همة سطوح مدیریتی کنند. با این وجود شاهد هستیم که در اغلب کشورهای در حال توسعه با روی کار آمدن یک حزب و جناح سیاسی، اقدام به تعویض و ج ابه جایی بسیاری از مدیران دولتی می شود. مقالة حاضر در صدد است تا پیامدهای این امر را بررسی کند که چنین عملی موجب افزایش سیاسی شدن فضای سازمان های دولتی می شود و به شدت بر رفتار و عملکرد فردی و سازمانی تأثیر می گذارد. بدین منظور، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر گرایش های سیاسی مدیران و کارکنان دولتی بر رفتار شهروندی سازمانی آن ها می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که گرایش های سیاسی بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر می گذارد و مدیران و کارکنانی که به حزب حاکم گرایش دارند، رفتار شهروندی بالاتری از دیگران دارند و در مقابل، آن هایی که به حزب حاکم گرایش ندارند، رفتارهای شهروندی سازمانی چندانی از خود نشان نمی دهند.