مهرداد نوابخش

از آن جهت که فنآوری‏های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و ساختاری که در اثر بکار گیری آنه پدید می‏آید امری نو و جدید است در این مقاله سعی شده است با توجه به مطالعات تجربی انجام شده و نظریه‏های اشاعه و نشر نوآوری مکانیزم‏های این مسئله به‏طور تجربی در ایران مطالعه شده و فرضیه های مرتبط، به آزمون گذاشته شود. توضیح آنکه، همانگونه که فنآوریهایی نظیر دستگاه چاپ، راه‌آهن و تلفن تأثیرات شگرفی را در زندگی ایجاد کردند و تصور ما از زمان و مکان را به هم زدند و به مدد آنها کالاها، انسان‏ها و اطلاعات به اقصی نقاط دنیا منتقل ‌شدند، فنآوری‏های نوین ارتباطی و اطلاعاتی نیز تبعاتی به مراتب بیشتر برای عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به بار آوردند. نرخ تغییرات در این فنآوری‏ها نیز به مراتب بیشتر از فنآوری‏های گذشته است. انقلاب فنآورانه اخیر که حول محور اطلاعات می‏چرخد موجب دگرگونی در ثروت، قدرت، رشد اقتصادی و .. شده است. امروزه از فقدان این فنآوری به‏عنوان پاشنه آشیل کشورهای در حال توسعه سخن گفته می‌شود که فقدان آن موجب رقابت‏ناپذیری آنها در بازارهای جهانی، تداوم فقر اقتصادی و عدم توسعه اقتصادی و اجتماعی شده است. مزایای استفاده از این فناوری در توسعه روستایی روشن شده و روستاهای کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به سرعت در حال به‏کارگیری و مجهز شدن به آن هستند.

افزایش جمعیت در شهرها یکی از مهمترین چالش های برنامه ریزی شهری است.عدم برنامه ریزی های صحیح جهت تحقق نیازهای این جمعیت رو به تزاید، استفاده غیر اصولی از اراضی شهرها و پیرامونشان و به تبع آن افزایش مسائل زیست محیطی را به دنبال داشته است. در این زمینه بررسی رشد فیزیکی شهر ملایر و مسائل زیست محیطی ناشی از آن از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا «علل واقعی بروز مشکلات زیست محیطی در شهر ملایر» پرسش اصلی این تحقیق است.با فرض بر این که مسائل زیست محیطی شهر ملایر ناشی از رشد شهر در سالهای اخیر، افزایش جمعیت آن و فعالیت های مختلف شهری (سوخت و ساز شهری) می باشد. بررسی بنیادی عوامل تأثیر گذار بر گسترش شهر و پیدایش مسائل زیست محیطی، ارائه راهکارهای مناسب در جهت کاهش معضلات زیست محیطی و ایجاد یک دیدگاه آکادمیک در زمینه حل مشکلات زیست محیطی از مهم ترین اهداف این مطالعه می باشد. بنابراین با توجه به مشکلات زیست محیطی ناشی از رشد فیزیکی شهر ملایر طی چند دهه اخیر، در این تحقیق به کمک اطلاعات، آمار، کار میدانی و با استفاده از نقشه ها، عکس ها، نمودارها و تحلیل آنها به بررسی و تبیین مسائل زیست محیطی پرداخته شده است. در این رابطه آلودگی منابع آب، آلودگی ناشی از رها سازی فاضلاب ها در معابر و یا تخلیه آنها در چاه های جاذب، مسائل ناشی از جمع آوری، دفن و بازیافت غیر اصولی زباله ها، آلودگی های واحدهای صنعتی و کوره های آجر پزی و آلودگی های ترافیکی به خصوص در مرکز شهر مورد توجه قرار گرفته و ارائه راه حل های هر چند مختصر در جهت کاهش این آلودگی ها، رفاه شهروندان و رسیدن به توسعه پایدار پیشنهاد شده است.  

هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی میزان پایبندی مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار می باشد در تعیین چارچوب نظری از نظریه های کارکردی دین با نظریه های دانیل بیتس، پیتر برگر و اودا استفاده کرده و از نظریات دیگر نظریه پردازان کارکردی دین به علاوه نظریه مارکس و وبر بهره بردیم. روش تحقیق به کار برده شده در این تحقیق، روش اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری F و Anova و کای اسکوئراستفاده شد. متغیرهای مستقل تحقیق: جنس، گروه علمی، میزان پایبندی دینی والدین و پایگاه اقتصادی و اجتماعی و متغیر وابسته میزان پایبندی مذهبی دانشجویان است. حجم نمونه تحقیق 250 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد: رابطه معنی دار بین جنسیت دانشجویان ، بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی دانشجویان ، بین میزان پایبندی دینی والدین دانشجویان و بین میزان بهادادن دانشگاه به مراسم عبادی با میزان پایبندی مذهبی دانشجویان تایید شد

میشل فوکو، در خصوص مفهوم و چیستی قدرت، درک سلسله مراتبی ساده را رد می کند و معتقد است قدرت یک مفهوم ساده ابلاغی از بالا به پایین و دستوری نیست، بلکه در شبکه ای از روابط در هم پیچیده، ساری و جاری است. همان چیزی که ساختار جامعه را تعیین و آن را مشروع می کند. قدرت در این مفهوم ریشه در لایه های مختلف تعاملات اجتماعی و زبانی (مفاهیم) دارد. به عبارت دیگر اعمال قدرت به شکل یک بردار خطی رو به پایین اجرا نمی شود بلکه به اصطلاح در یک ظرف گفتمانی شکل می پذیرد و معنی می یابد. در اندیشه فوکو «مساله قدرت» در همه جا جاری است، در نسبت ها و اهمیت یافتن مناسبت ها، در روابط و تعاملات زبانی و کلامی میان افراد، طبقات و گروه های اجتماعی که به روش ها و منش های گوناگون ابراز می شود. و آن چه باعث باز تولید نظم موجود می شود، گره خورده با آن نظمی است که مجموعه مفاهیم را در خرد جمعی جامعه تولید می کند و مشروعیت می بخشد. تعریف میشل فوکو از قدرت به لحاظ نظری کمک وافری به جامعه شناسی جدید نموده است و این نکته ای است که نوشتار حاضر به طور مبسوط بدان پرداخته است.

نخبگان در توسعه ی علمی و اقتصادی کشور نقش به سزایی ایفا می کنند. . سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد کشور درافق 1404 ازنظر علمی وفناوری در منطقه رتبه ی اول را دارد که این مهّم با بهره گیری از نخبگان تسریع خواهد شد. بدین ترتیب، فراهم ساختن شرایط مناسب برای نخبگان از پیششرطهای افق 1404 درکشور میباشد. با این وجود، همه ساله فرار مغزها موجب خالی شدن کشور از این سرمایه ی عظیم می شود و  به اقتصاد کشور ضرر وارد می شود. تحقیق فوق سعی کرده تا با هدف مطالعه ی عمیق، جامع و تعاملی مقوله های تاثیر گذار بر موضوع، با استفاده از روش داده بنیاد (گراندد تئوری)، عوامل مؤثّر بر کاهش فرار مغزها و افزایش احتمال ماندگاری نخبگان در کشور را بررسی و بر آن اساس راه کارهایی را در قالب استراتژی های بهبود ارائه کند. این تحقیق نشان داده است که مجموعه ای عوامل به صورت تعاملی منجر به بهبود وضعیت ماندگاری نخبگان شده است و یک یا چند عامل محدود و جدا از هم نمی تواند چندان تأثیر گذار باشد. همچنین شایسته سالاری با مجموعه تأثیراتی که بر سایر مقوله های مؤثّر به صورت مستقیم و غیر مستقیم دارد، به عنوان متغییر اهرمی اثر گذار عمل می نماید. بدین ترتیب، هرگونه تلاشی برای بهبود وضعیت ماندگاری نخبگان، بدون توجه به این متغییر اهرمی بی فایده و یا کم اثر خواهد بود.

این مقاله حاصل پژوهشی در "چگونگی نقش سینما در انتقاد از شهرسازی مدرن"  است. در این تحقیق، با روش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر روش نشانه شناسی لایه ای ( تحلیل فیلم با دیدگاه محور همنشینی 1 لایه های متن 2 ، بافت 3 ، بینامتن 4 ، رمزگان 5 و رسانه ها 6 ) و تحلیل سه گانه اروین پانوفسکی 7  ( ادراک اولیه ،ادبیات موضوع و هرمنوتیک 8 ) در تمامی لایه های همنشین مفاهیم بازشکافت شده اند. سینما در فرآیند انتقاد از جریان مدرنیته در ژانر کمدی سیاه،            نشانه های تلخ مدرنیته، نوستالژی شهری، استفاده از پلان شهری و همچنین ارائه یوتوپیا 9 و دیستوپیا 10 ی شهری ابراز وجود نموده است. فرایند حاصل از تحقیق به این نتیجه دست یافته است که اگر چه معماری و شهرسازی مدرن تبلور جریان مدرنیته بوده اند، اما سینما همچون اکثر هنرها منتقد شهر سازی مدرن بوده و عناصر مشخصه فضاهای معماری و شهرسازی در تجلی معنا و مفاهیم انتقادی

هدف از این تحقیق بررسی سرمایه ی اجتماعی و عوامل مؤثّر بر آن در شهرستان (مغان) گرمی می باشد. روش تحقیق اسنادی و پیمایشی است، جامعه آماری گروه سنّی 59 20 ساله شهرستان گرمی می باشند که  بر اساس فرمول کوکران تعداد 375 نفر به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد پرسش قرار گرفته اند. با توجه به تجزیه و تحلیل آماری داده ها مشخص گردید که بین تعهد دینی در این تحقیق و سرمایه ی اجتماعی رابطه ی معنی دار وجود دارد و لذا تنها یک فرضیه (تعهد دینی) تایید می گردد. نتایج حاصله نشان می دهد که بین جنس، سنّ، پایگاه اقتصادی اجتماعی، میزان استفاده از رسانه با سرمایه اجتماعی همبستگی وجود نداشته است.

"هدف: در میان مواد مخدر، ظهور قرص‌های روانگردان (اکستاسی) خطر جدیدی است که طرفداران ویژه‌ای میان نوجوانان و جوانان دارد. به نظر می‌رسد با توجه به جدید بودن قرص‌های اکستاسی و نامتشابه بودن عوارض مصرف آن با سایر مواد مخدر، میزان آگاهی و شناخت افراد جامعه مورد مطالعه از آن کم باشد، لذا هدف این تحقیق شناخت میزان آگاهی دانش‌آموزان از اثرات قرص‌های جنون‌آور است. روش بررسی: این پژوهش توصیفی و مقطعی بر روی 154 دانش‌آموز پایه سوم دبیرستان از منطقه 9 تهران که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و میزان آگاهی آنان در زمینه موضوع تحقیق با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته سنجیده شده صورت گرفت. روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری با نظر متخصصین و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و ارزیابی همسانی درونی سئوالات انجام و مقدار ضریب 85/0 بود که مطلوب می‌باشد. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی و آزمون مان ویتنی استفاده شد. یافته‌ها: دانش‌آموزان به 7/14 درصد پرسش‌ها پاسخ غلط و به 38 درصد آنها پاسخ نمی‌دانم داده و هر دانش‌آموز به طور متوسط به 2 سئوال پاسخ غلط داده و پاسخ درست را به‌خوبی نمی‌دانست. میزان آگاهی کلی دانش‌آموزان دختر و پسر اختلاف معنادار نداشت (573/0=P). همچنین رابطه معناداری بین میزان آگاهی دانش‌آموزان از آثار مصرف و عوارض سوء قرص اکس و جنسیت آنان وجود ندارد (572/0=P). نتیجه‌گیری: میزان آگاهی و شناخت دانش‌آموزان از علائم مصرف و عوارض سوء قرص‌های اکس در سطح پایینی (3/47 درصد) قرار دارد."

هدف از این تحقیق بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی ونقش آن در توسعه شهری در سطح تحلیل نواحی و میزان توسعه یافتگی نواحی منطقه 5 شهر تهران می باشد.روش مورد مطالعه در این تحقیق پیمایشی است ،جامعه آماری،جمعیت 20 سال به بالای منطقه 5تهران است که با نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم 500 نفر در سطح نواحی هفت گانه منطقه 5 شهر تهران انتخاب گردیده اند. در بخش یافته ها نمره سرمایه اجتماعی و هفت عنصر مفهومی آن شامل آگاهی،اعتماد عمومی،اعتماد نهادی،مشارکت رسمی،مشارکت غیر رسمی خیریه ای،مشارکت غیر رسمی همیارانه و مشارکت غیر رسمی مذهبی محاسبه گردیده است و در ارتباط با وضعیت توسعه نواحی قرار گرفته است. سرمایه اجتماعی نواحی ،رابطه مثبتی با توسعه نواحی منطقه 5 شهری در تهران دارد و منطقه توسعه یافته تر از میزان بیشتری از اعتماد عمومی،آگاهی،مشارکت رسمی و مشارکت های غیر رسمی همیارانه برخوردارند و به گونه معناداری مشارکت غیر رسمی مذهبی کمتری دارند و اعتماد نهادی و مشارکت های غیر رسمی خیریه ای،در همه منطقه به صورت یکسان بوده و تفاوت معناداری نداشت.

بر اساس تحقیقات انجام شده،فرآیندهای اعتیاد،تحت تأثیر رفتارهای والدین است.این پژوهش،با هدف بررسی تأثیر خشونت والدین،در گرایش افراد به مصرف مواد،افراد مراجعه کننده به مراکز درمانی ترک اعتیاد شهرستان تهران و مقایسه آن با گروه عادی انجام شد.پژوهش حاضر یک طرح نیمه تجربی می باشد که در آن یکصد نفر از افراد مصرف کننده مواد که برای ترک به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کرده بودند،با یکصد نفر افراد عادی که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و از نظر برخی متغیر های جمعیت شناختی با یکدیگر همتا شده بود مقایسه شدند.گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای،آزمون های محقق ساخته انجام شد.داده های پژوهش با بهره گیری از شاخص آمار توصیفی،آزمون T،تحلیل شدند.یافته ها نشان دادکه خشونت والدین تأثیر دارد بر گرایش فرزندان به اعتیادبا سطح اطمینان 00/0 درصدو همچنین ابعاد خشونت ،خشونت جسمی با سطح اطمینان00/0 دصد،خشونت جنسی با سطح اطمینان00/0 دصد، خشونت اقتصادی با سطح اطمینان036/0 دصد، خشونت اجتماعی با سطح اطمینان036/0 دصدو خشونت روانی با سطح اطمینان89/0 دصد معنا دار نبود. :نتایج نشان می¬دهد که در نتیجه خشونت والدین می تواندبه¬عنوان یک عامل آسیب پذیر، گرایش افراد را به مصرف مواد مخدر افزایش دهد و در نتیجه آموزشهای درمانی به خانواده ها در این مورد می تواند مؤثر باشد

در پژوهش حاضر در بخش نظری تحقیق به بررسی نظریات عمده در رابطه با موضوع کالبد شهری پرداخته ایم که چند دسته اصلی نظریات مورد استفاده قرار گرفته شده است: دسته اول نظریات بررسی کالبد شهری با دیدگاه های فرهنگی و زیباشناختی، دسته دیگر دیدگاه های اقتصادی و صنعتی و دسته سوم دیدگاه های مرتبط با کالبد شهری بر اساس نوع کشورها و موضوع جهانی شدن می باشد و در انتها دید گاه های  جامعه شناختی و شهرسازی جدید را مورد توجه قرار داده ایم. به دنبال کار نظری کار میدانی در مناطق یازده گانه شهر اصفهان (بر اساس آخرین تقسیمات شهرداری اصفهان و سرشماری سال 85) با روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه در این پژوهش 384 خانوار و جامعه ی آماری شامل کل خانوارهای ساکن شهر اصفهان بوده اند. حجم نمونه بین گروه های پاسخگو به طور مساوی تقسیم شده و نمونه گیری به شیوه ی کوکران صورت گرفته است. در پرسشنامه از وضعیت و دیدگاه خانوارها در مورد کالبد و ساختار شهری سؤال شده است که در این تحقیق پنج شاخص اصلی شامل شاخص توسعه اقتصادی اجتماعی، صنعت و روند صنعتی شدن، سیاست گذاری از بالا، مهاجرت و جهانی شدن مطرح شده است که بر اساس کارهای پیمایشی و نتیجه گیری های آماری ارتباط هر یک از شاخص های مطرح شده با متغیر وابسته کالبد و ساختار شهری در شهر اصفهان مورد سنجش قرار گرفته است و معنی داری و عدم معنی داری آن ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است که بر این اساس عمده ترین عوامل مؤثر بر کالبد و ساختار شهری شاخص های توسعه ی اقتصادی اجتماعی، جهانی شدن، صنعت و روند صنعتی شدن می باشد و دو شاخص سیاست گذاری از بالا و مهاجرت، درجه اهمیت کمتری داشته است.

این تحقیق از دو بخش مجزّا ولی مرتبط با یکدیگر تشکیل شده است. در این راستا تلاش اصلی بر این بوده است که ساختار اقتصادی، اجتماعی ایران پیش از سرمایه داری را که به لحاظ تاریخی و با رویکردهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته و نظریه پردازی شده است را پس از نقد علمی، با روش پیمایشی به محک تجربه بکشد و آنرا آزمون نماید، تا روشن گردد که آیا روحیه ی تولّد و قوام یافته ناشی از ساختار تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و اقلیمی ایران پیش از سرمایه داری همچنان به عنوان یک ساختار فرهنگی بر نگرش و کنش نمونه ی مورد بررسی چنان حاکم گردیده است که خود توسعه نیافتگی را بازتولید می نماید.روش تحقیق ما از یکسو تاریخی و از سوی دیگر پیمایشی بوده و با انتخاب نمونه ای به حجم 436 نفر از سرپرستان خانوار در شهر شیراز روحیه سرمایه داری را در بین آنها از طریق ساختن مقیاس مناسب مورد سنجش قرار گرفته است.یافته های این تحقیق بیانگر ضعیف بودن روحیه سرمایه داری در نمونه مورد بررسی در شیراز می باشد. علیرغم این موضوع روحیه سرمایه داری با توجه به ویژگیهای فردی، اجتماعی و فرهنگی افراد مورد بررسی تغییرپذیر می باشد. به گونه ایی که مؤلفه های فرهنگی همچون تقدیرگرایی، گرایشات مذهبی، کنش سنتی و غیرعقلایی در تضعیف این روحیه و عواملی همچون سطح سواد، کنش عقلانی، حسابگری، درآمد و پایگاه اجتماعی بالا در تقویت این روحیه مؤثر دیده شده است

ساختار فشرده شهری منعکس کننده واقعیت پیچیده زندگی روزمره در بسیاری از شهرهای موفق است که می تواند در مورد الگوی شهرهای شعاعی، طولی و نیز ارگانیک که در امتداد مسیرهای ارتباطی شکل می گیرد صادق باشد.اینها الگوهایی از شهرها هستند که در مقابل پخش شدن و گسترش بیش از اندازه،مقاومت کرده اند.لندن مثالی از شهری هماهنگ و یکپارچه در توسعه شهری است که ساکنان آن در مراکز محله ای- فارغ از اینکه در کدام بخش زندگی می کنند- می توانند از تسهیلات محلی در خیابان های اصلی استفاده کنند و در مقیاس کلانشهری در فعالیت هایی که در مرکز شهر رخ می دهد،مشارکت داشته باشند. این الگوی توسعه شهری فشرده سطوح مناسبی از فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در اطراف مراکز شهری و محلی نگه می دارد و این اطمینان را به وجود می آورد که تمام بخش های شهر- حتی بخش های دور افتاده تر و محله های ساکت تر-در فاصله مناسبی از تسهیلات اصلی حمل ونقل و خدمات شهری قرار دارند.دقیقاً چنین سطحی ازتوسعه است که در اکثر نواحی شهری و پراکنده امروز،کمبود آن احساس می شود.شهر فشرده ای که دانش طراحی شهری را به طرز مناسبی به کار گرفته است و بخش های آن به هم مرتبط هستند.منظور از این ارتباط،بخش بندی خوانا از فضاهای عمومی است که نه تنها بخش های مختلف محله ها و واحدهای همسایگی را به هم متصل می کند،بلکه مردم را از درون حیطه خانه ها،مدارس و محل کار و مؤسسات اجتماعی شان به هم مرتبط می سازد.به تعریف دیگر در فرم شهر فشرده،تأکید بر رشد مراکز شهری موجود و زمین های بازیافتی و در عین حال اجتناب از گسترش و پخش شده شهر در حاشیه هاست. از ویژگی های شهرهای فشرده این است که عموم مردم در فاصله پیاده روی با تسهیلات اجتماعی قرار دارند ویک سرویس حمل ونقل عمومی مناسب اتوبوس می تواند کارا و پاسخگوی نیازها باشد.علاوه بر این،توسعه اصلی بناها، خیابان ها و فضاهای عمومی است که مردم را به مراکز شهری جذب می کند و نیز در خدمت حداکثر کارایی از نظر انرژی است.صرفاً تراکم نشان دهنده کیفیت شهری نیست.فرم های مختلف معماری اعم از بلوک های بلند در کنار ساختاری سنتی در خیابان وتعدادی بلوک شهری که یک فضای باز را محصور کرده اند،می توانند با تراکم یکسان ساخته شوند،اما کیفیت های کاملاً متنوعی راعرضه کنند.مقاله حاضر با استفاده از روش اسنادی و بهره مندی از کتابخانه دیجیتالی صورت گرفته است

این پژوهش به آسی ب شناسی و تبیین فرهنگ سیاسی سازما نهای دولتی ایران پرداخته و در صدد است پس از شناخت آسیب های فرهنگ سیاسی سازمان های دولتی ایران و تبیین نوع فرهنگ سیاس ی حاکم بر آن سازمان ها، رابطه فرهنگ سیاسی و اثربخشی سازمانی را نیز تحلیل نموده و به ارائه یک الگوی اثربخش بپردازد . این پژوهش به روش توصیفی     – تحلیلی از نوع همبستگی انجام گرفته و با استفاده از پرسشنامه به جم ع آوری اطلاعات از نمونه آماری     30 نفر از خبرگان و اس اتید رشته مدیریت دولتی ایران و 1451 نفر از کارکنان سازمان های دولتی شش استان کشور پرداخته و پس از تجزیه و تحلیل داد ه ها،     62 آسیب فرهنگ سیاسی سازمان های دولتی ایران را در سه سطح آسیب های فردی، آسیب های سازمانی و آسیب های محیطی دسته بندی نموده و نوع فرهنگ سیاسی سازمان های   دولتی ایران را محدود ارزیابی نموده است       .  

توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری از جمله مهم ترین مباحث روز جوامع شهری در خصوص مسائل کنونی و آینده محیط زیست و شهرها می باشد. همگام با توجه و گرایش فزاینده جهانی نسبت به موضوع توسعه پایدار، شناخت از این مقوله و توجه بیشتر به آن در سطح ملی نیز با توجه به شتاب روز افزون توسعه شهرنشینی در کشور فزونی یافته و اقداماتی در تحقق توسعه پایدار شهری نیز به عمل آمده است . آنچه در این مقاله مد نظر قرار دارد، تبیین مفاهیم، روند ها و رویدادهای مرتبط و ملاحظه تاریخچه ای از تکوین ایده توسعه پایدار می باشد و آشکار کردن ابعاد نظری و عملی آنچه امروزه از آن به عنوان توسعه پایدار شهری در مقیاس جهانی یاد می شود. در این زمینه ابتدا مفهوم توسعه پایدار و روند شکل گیری آن در فاصله دهه های 1960 تا 1990 میلادی بررسی می شود که با بیان زمان و مکان رویدادهای موثر بر آن شامل نمونه های شناخته شده از تلاش های فردی و جمعی تا کنفرانس های جهانی می باشد، که این رویدادها متعاقباً در خصوص ابعاد شهرنشینی در دنیای امروز و چشم انداز آینده آن بحث شده است که حاوی مشکلات و مسائلی است که در این زمینه پیش روی همگان قرار دارد . بخش دیگری از مقاله به توسعه پایدار شهری و فرآیند نضج و تبیین اندیشه و اقدامات مربوط به آن اختصاص دارد . در این بخش مجدداً با رویکردی مشابه، اهم آنچه که از نیمه دوم دهه 1970 میلادی تاکنون در زمینه توسعه پایدار شهری به وقوع پیوسته، بیان شده است . در این مسیر اهمیت مشارکت شهروندان و نقش برجسته مدیریت شهری و دولت های محلی در امر توسعه پایدار شهری آشکار است و بر ضرورت اقدام محلی برای فائق آمدن بر مسائل جهانی توسعه تاکید شده است . در خاتمه علاوه بر جمع بندی مختصری از مباحث مطروحه، یادداشت های شماره گذاری شده در متن که شامل عبارات و اصطلاحات اصلی مورد استفاده می باشند به همراه مشخصات کامل منابع ارجاع شده نیز تنظیم و تدوین شده اند.

نظام شهرنشینی و روند سریع آن در کشور های در حال توسعه سبب هجوم گسترده به شهرها و پیدایش بخش خدمات متورم، حاشیه نشینی گسترده، بیکاری پنهان، پیدایش دوگانگی شبکه های اجتماعی مهاجرین در شهرها می گردد. به بیان دیگر شهرنشینی یکی از مهمترین پدیده های عصر حاضر است، تا جائیکه صحبت از انقلاب شهری در دنیا می شود. در ایران نیز تحول شهرنشینی بسیار شتابان و سریع بوده است. یک قانون ساده جامعه شناختی می گوید هر تحول و تغییر خارج از قاعده و سازمانی منجر به پیامدهای ناخواسته بسیاری می شود. الگوی توسعه شهری در ایران الگوی تسلط تک شهری و نیز تمرکز گرایانه بوده است. در سه چهار دهه اخیر ایران چندین بوم (Boom) مختلف را پشت سر گذاشته از آن جمله بوم نفت، بوم شهرنشینی و بوم زایشهای بسیار (جمعیت). در چنین شرایطی شهرنشینی با پیامدهای بسیاری همراه خواهد بود از جمله توزیع بی عدالتی، گسترش آسیبهای اجتماعی و ناهمگونی فزاینده اجتماعی و کمک به گسترش انواع بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی.