قادر احمدی

بازارهای تاریخی به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده شهر از مهم ترین فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی- اسلامی هستند که از دیرباز تاکنون با عملکردهای کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود نقش بسزایی در حیات بخشی به جوامع شهری ایفا نموده اند. بازار تاریخی شهر اردبیل ازجمله مهم ترین بازارهای تاریخی است که عملکردهای مختلف این بازار، آن را به یک کانون پرجنب و جوش با مرکزیت قوی تبدیل کرده است و با وجود اینکه در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود دچار تحولاتی شده و همچنین علی رغم تغییرات کالبدی شهر اردبیل، توانسته عملکردهای خود را حفظ کند. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین عملکردهای بازار تاریخی شهر اردبیل و تحلیل اهمیت آن ها است. پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی– تحلیلی است. جهت گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی در قالب مشاهده، ابزار پرسش نامه و نظرات کارشناسان ذی ربط با موضوع برای رسیدن به اهداف پژوهش بهره گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق با استفاده از مدل دیمتل (Dematel) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد عملکردهای «برانگیختن حس تعلق و دلبستگی در استفاده کنندگان»، «حضور طبقات و قشرهای اجتماعی گوناگون» و «فعالیت های تجاری اصناف مختلف» به ترتیب با ضرایب اهمیت 668/0، 536/0 و 493/0 مهم ترین عملکردهای بازار تاریخی اردبیل هستند.

فیلیپ هامون نظریه پرداز معاصر فرانسوی از جمله صاحب نظرانی است که دیدگاهی دقیق و جامع نسبت به عنصر شخصیت دارد که با رویکرد وی به دلیل در بر گرفتن آراء نظریه پردازان پیشین می توان به شناخت جامعی از معانی و مفاهیم نهفته در شخصیت ها رسید. در نظریه وی شخصیت ها براساس چهار اصل از نظر انواع، سطوح شخصیت، دال و مدلول شخصیت پردازش می شوند. با عنایت به اینکه عنصر زن در اشعار نزار قبانی نقش بسیار برجسته-ای ایفا می کند؛ پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی زن را در اشعار نزار براساس نظریه شخصیت فیلیپ هامون مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصله گویای آن است که یگانگی شعر و زن در شعر او به زیبایی نمایان است و شخصیت های زن موجود در عاشقانه های نزار عمدتا مجازی هستند که با محتوای کلی اشعار وی در جامعه آن زمان عرب که آغشته از فساد بود؛ سازگاری دارد و کاربست ضمیر مخاطب در بیان شخصیت های زن بیانگر این است که نزار اعتقاد چندانی به خواننده محوری نداشته است. همچنین سطوح توصیف شخصیت زن غالباً در لایه های ظاهری و روانی نمود یافته و بررسی مدلول نشان می دهد که بیشتر اطلاعات در مورد شخصیت زنان از جانب خود شاعر است، امّا تحلیل دال ها تناقض موجود میان شخصیت ها و عملکرد آن ها را تصویرسازی می کند.

هر ساله بلایای طبیعی و غیر طبیعی در سراسر جهان مرگ و میر، آسیب های جسمی و بیماری های زیادی را به بار می آورند به طوری که از 70 نوع بلایای طبیعی ثبت شده در جهان، 13 نوع آن در کشور ما به ثبت رسیده است. لذا این تحقیق با هدف سنجش آسیب پذیری در بافت شطرنجی و نیمه شطرنجی شهر سلماس بر اساس شاخص های پدافند غیر عامل انجام گرفته است. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی می باشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، تعداد 14 شاخص بر اساس نظرات نخبگان انتخاب شده و در نرم افزار GIS لایه های اطلاعاتی برای آن ها تشکیل شده است. برای محاسبه وزن شاخص ها از روش تصمیم گیری چند معیاره BWM استفاده شده و نتایج آن در نرم افزار GAMS مورد تحلیل قرار گرفته است. سرانجام، وزن بدست آمده از روش BWM در شاخص های 14 گانه استاندارد ضرب شده و با هم ترکیب شده است. نتایج بیانگر آن است که میزان آسیب پذیری در بافت شطرنجی نسبت به بافت نیمه شطرنجی کمتر می باشد.

امروزه شهرها با مخاطرات طبیعی و بحران تکنولوژیک از یک سو، و بحران های اجتماعی- امنیتی از سوی دیگر مواجه شده اند که برای مقابله با این بحران ها بکارگیری اصول پدافند غیرعامل مطرح است. لذا این تحقیق با هدف مدل سازی آسیب پذیری شهر سلماس بر اساس شاخص های پدافند غیر عامل انجام گرفته است. نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و روش انجام کار توصیفی_ تحلیلی می باشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، تعداد 18 شاخص بر اساس نظرات نخبگان انتخاب شده و در نرم افزار GIS  لایه های اطلاعاتی برای آن ها تشکیل شده است. برای محاسبه وزن شاخص ها از روش تصمیم گیری چند معیاره BWM استفاده شده و نتایج آن در نرم افزار GAMS مورد تحلیل قرار گرفته است. سرانجام، وزن بدست آمده از روش BWM در شاخص های 18 گانه استاندارد ضرب شده و با هم ترکیب شده است. خروجی بدست آمده بیانگر آن است که توزیع پهنه های آسیب پذیری در شهر سلماس نسبتاً متعادل می باشد.

قرآن کریم با شیوه چند معنایی، حقیقت و ماهیت بسیاری از فضایل و رذایل را برای انسان آشکار نموده است که جز با ژرف نگری و تعمق قابل درک نیست و دست یابی به معانی اصلی و حقیقی واژگان مستلزم دقّت در بافت و سیاق آیات است تا خواننده به اصل معنا دست یابد. واژگان «حسب، ریب، شکک، ظنن و یقن» از جمله کلمات پرکاربرد و با بار معنایی متفاوت در قرآن است. خداوند با توجه به بافت آیات به کاربست شیوه های بیانی متفاوت و گاه متضاد از واژگان حاضر پرداخته است. این جستار ضمن نگاهی گذرا به آمار این واژگان در قرآن و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جنبه های معنایی این واژگان و ارتباط آن ها با مفهوم عقل پرداخته است. نتایج بررسی نشان می دهد شناخت دامنه هر یک از این کلمات، ما را در درک ارتباط آن ها با عقل یاری نموده و مشخص می کند که هر کدام از آن ها در آیات از روی قصد و برای معانی مشخصی به کار رفته اند و استفاده از سبک هم نشینی در کشف این ارتباط بسیار مؤثر بوده است.

زمینه و هدف: جزایر حرارتی شهری به یکی از چالش برانگیزترین موضوعات در مطالعات شهری شده و علاوه بر تأثیر اصلی در میانگین دما، جزایر گرمایی می توانند تأثیرات فرعی بر هواشناسی محلی را نیز داشته باشند. جزایر حرارتی شهری عمدتاً ناشی از گرمایش بیش از حد سطح و ذخیره گرما، انتشار آلودگی، گرمایش انسانی، مانع از گردش باد و تبخیر و تعرق کمتر است. روش بررسی: در پژوهش حاضر، با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا از سنجنده لندست 8 با ترکیب باند های حرارتی 10 و 11 برای بدست آوردن دمای سطح زمین در روز و از سنجنده مودیس برای بدست آوردن دمای سطح زمین در شب استفاده شده است. برای تعیین منطقه جزایر حرارتی در شهر از تحلیل های خودهمبستگی فضای جهانی و محلی موران و دومی تحلیل کانون داغ گتیس که هردو در نرم افزار آرک مپ انجام شده، برای بدست آوردن بیشترین تاثیر شاخص ها از تحلیل رگرسیون چندگانه خطی در نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصله این چنین است که بیشترین نقاط داغ در زمان روز در منطقه شش اطراف فرودگاه تبریز با دمای27/27 درجه و در شب دما 07/17 در منطقه سه بود با توجه به تحلیل فضایی موران هردو جزایر حرارتی دارای الگوی خوشه ای بوده، با توجه به نتایج رگرسیون به صورت تک به تک بیشترین تاثیر در جزایر حرارتی شهری با امتیاز 700/0 فضای باز و بافت خاکی به دلیل ظرفیت حرارتی بالا بوده و در شب خنک ترین سطح بود و کمترین تاثیر فضای ساخته شده با بام های بازتابنده با امتیازمنفی 192/0- بود و اثرخنک کنندگی دارد و ارتفاع ساختمان ها با سایه اندازی و تراکم تصادفی اثر منفی در افزایش گرما داشتند. ولی شاخص تاثیر گذار بر جزایر حرارتی شبانه در شرایطی بود که تراکم ساختمانی متوسط و جهت گیری مناسب بوده ولی نسبت ارتفاع به عرض معبر یکی 31/1 ودیگری 825/0 بود که موجب احتباس گرما می-شود.