ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۸۱ تا ۵۰۰ مورد از کل ۷٬۷۶۶ مورد.
۴۸۱.

بررسی تطبیقی سوگواره های حسینی محتشم کاشانی و سید حیدر حلی

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) مرثیه سرایی محتشم کاشانی سید حیدر حلی ادبیات تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۵۰۰
نهضت عاشورا از حماسی ترین رویدادهای تاریخی است که در ادبیات ملت های مختلف تأثیر بسیار عمیقی گذاشته است. شعر فارسی و عربی در قرون مختلف، این واقعه پر شور را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار داده و درس های عبرت آموزی از آن به دست آورده است. اثرگذاری این رویداد مهم تاریخی بیشتر در مرثیه سرایی نمود یافته و شاعرانی با این رویکرد شهره آفاق شدند. محتشم کاشانی (996ق) و سید حیدر حلی (1304ق) دو تن از مشهورترین شاعران مرثیه سرا در ادبیات فارسی و عربی هستند که مشترکات فراوانی در به نظم کشیدن واقعه طف دارند. این مقاله در حوزه ادبیات تطبیقی، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، موضوعات و دیدگاه های مشترک این دو شاعر را در موضوع سوگ نامه های حسینی با ذکر شواهد شعری بررسی کرده تا ویژگی ها و تمایزات هر یک را مشخص کند. آنچه از بررسی اشعار رثایی این دو شاعر به دست می آید حاکی از تعهد دینی، عاطفه سرشار و عشق به امام حسین(ع) است که با نشانه های شاخصی از هم متمایز می شوند.
۴۸۲.

تحلیل تطبیقی اندیشه سیاسی شیخ مفید و جاحظ درباره حکومت و حاکمیت سیاسی

کلیدواژه‌ها: اندیشه سیاسی شیخ مفید جاحظ حکومت حاکمیت سیاسی امامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۵
پژوهش حاضر ب ا روش کتابخانه ای ب ه بررس ی اندیش ه های سیاس ی ش یخ مفی د و جاح ظ ر فریقی ن درب اره حکوم ت و حاکمی ت سیاس ی می پ ردازد. ّ در جای گاه ش اخص های تفک ر م ا را در فه م جریان ه ای فک ری ّ مقایس ه تطبیق ی آرا و اندیش ه های سیاس ی ای ن دو متفک اعتزال ی، اه ل حدی ث و ش عوبیه، ب ر اندیش ه های آن ان ی اری می نمای د و ب ا مدنظ ر ق رار دادن رویک رد مذهب ی و ش رایط اجتماع ی متف اوت زم ان حیاتش ان می ت وان ب ه وج وه اش تراک و افت راق فک ری موج ود پ ی ب رد. نتای ج تحقی ق نش ان می ده د: از ن گاه فریقی ن وج ود حکوم ت و حاکمی ت در ه ر عص ری از ضروری ات عقل ی اس ت. جاح ظ تعام ل ب ا ه ر ا ش یخ مفی د تعام ل ب ا س لطان جائ ر را ب دون ّ حاکم ی را و ل و ظال م باش د، جائ ز می دان د. ام اضط رار، غیرجائ ز و ممن وع می دان د. منش أ مش روعیت حاکمی ت سیاس ی، از منظ ر ش یخ اله ی اس ت، درحالی ک ه جاح ظ نص ب ام ام و حاک م را ب ر م ردم واج ب ّمفی د فق ط ن ص دانس ته، یعن ی مش روعیت حکوم ت ب ا نص ب اله ی نیس ت.
۴۸۳.

آسیب شناسی حیات سیاسی و اجتماعی اهل بیت(ع) در تاریخ نگاری طبری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اهل بیت (ع) تاریخ طبری تاریخ نگاری درباری محمد بن جریر طبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
خلفای اموی و عباسی، برای مبرا نشان دادن خود از پایمال کردن حق اهل بیت(ع)، همواره از نشر حقیقت احساس خطر می کردند. آنها تلاش می کردند تا واقعیتهای سیاسی- اجتماعی اهلبیت(ع) را تحریف کنند. از اینرو خلفا، به تاریخ نگاری جهت دار و گاهی تاریخ سازی پرداختند تا افکارعمومی را نسبت به تفکر اهلبیت(ع) و دیگر مخالفین قدرت مشوش کنند و در مقابل، چهره ای منزه از خلفا ارائه کنند. این رویکرد که در متون تاریخی ثبت شده بدون تحلیل تاریخی و منطقی از سوی نویسندگان و پژوهشگران بعدی پذیرفته شد و در تحقیقات آنها بازتاب یافته است. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای منابع دست اول، رد پای این آسیب را در منابع دست اول تاریخی دوره خلفای اموی وعباسی، با تأکید بر کتاب تاریخ طبری مورد مطالعه قرار داده است. تحقیق حاضر در صدد بررسی این پرسش است که چرا طبری رویه ای دوگانه در گزارش زندگی اهل بیت(ع) در دوره اموی و عباسی داشته است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که گزارش حداکثری وقایع تاریخ اهلبیت(ع) در دوره اموی و در مقابل، ایجاز آن در دوره عباسی، ناشی از نگرشی سیاست زده در تاریخ نگاری طبری است.
۴۸۴.

شعائر امامیه عراق در عصر حضور ائمه (ع)

کلیدواژه‌ها: شعائر شیعه امامیه عراق عصر حضور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۵
انجام شعائر الهی و دینی در آیات و روایات بسیار تأکید شده و احیای آن از سوی بزرگان دین نیز سفارش شده است. هر گروه دینی و مذهبی و حتی غیر دینی، نشانه ها و علامت های اختصاصی دارد که پیروانشان با آنها شناخته می شوند. شیعیان امامیه نیز در سرزمین های مختلف اسلامی در طول تاریخ از این امر مستثنی نبوده اند. چنانکه در رفتار فردی و اجتماعی شیعیان امامیه ساکن در منطقه عراق، در بازه زمانی حضور حضرات ائمه (ع)، می توان چنین شعائری را شناسایی نمود. پژوهش حاضر با بهره مندی از روش توصیفی- تحلیلی روشن ساخت که شیعیان عراق به دلیل دسترسی به امامان معصوم (ع) و مشاهده مستقیم عملکرد ایشان، نسبت به شناخت و اجرای شعائر شیعی پیشگام بودند، اما وجود شرایط تقیه نیز در موقعیت ها و ادوار مختلف در اجرای این شعائر تأثیرگذار بوده است. زیارت قبور ائمه (ع)، جهر به «بسم الله»، اذان اختصاصی شیعی، برپایی مراسم سوگواری و سیاه پوشی، برگزاری جشن ها، پرداخت خمس به ائمه (ع)، نحوه خاص وضو، مقبره سازی و حکم خاص فقهی در طلاق از مهم ترین شعائر رایج در میان شیعیان عراق به شمار می رود.
۴۸۵.

سوگواری در سیره و سنت امام صادق (ع)

کلیدواژه‌ها: امام صادق (ع) سوگواری غم دیدگی ادبیات سوگواری سوگ شیعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
سوگواری برای از دست دادگان امری طبیعی، هماهنگ با سرشت انسانی و از دیرباز رایج بوده است. معصومان (ع) در برخورد با پدیده غم از دست دادگان، افزون بر همنوایی با سرشت انسانی، تلاش داشتند غم بر زندگی بشر سایه گستر نباشد و نشاط و پویایی اجتماعی مسلمانان از بین نرود. در این میان، مطالعه سنت و سیره امام صادق (ع)، تلاش ایشان را بر این اصل اجتماعی نشان می دهد و بیان می دارد که امام صادق (ع) با سوگواری برخوردی یک سویه نداشت. آن حضرت با تمایز سوگواری های عادی و شخصی از سوگواری های آیینی، راهکارهایی ارایه داد تا هم با فروکاهی غم داغدیده نشاط و پویایی اجتماعی حفظ شود و هم سوگواری آیینی از قلمرو خانواده به قلمرو امت در طول زمان و پهنای جغرافیا گسترش یابد و عنصر هیجان، همراستا با استدلال در خدمت پیشبرد اهداف این مکتب باشد. ازاین رو، ایشان با بهره گیری از فرصت های تاریخی عصر خود، فرهنگ سوگواری را تبیین نمود و منظومه فکری عزاداری را در شیعه بنیاد نهاد. پژوهش حاضر، راهکارهای امام صادق (ع) را براساس گفتار و کردار آن حضرت در دو عرصه شخصی و آیینی با روش وصفی- تحلیلی بررسی کرده است و ضمن پرداختن به مسائلی مانند اصلاح فرهنگ سوگواری های عادی، یادکرد فردی عاشورا و تبدیل آن به سوگواری آیینی در ادبیات شیعی به این نتیجه رسید که در سنت و سیره امام صادق (ع) سوگواری کسی مانند امام حسین (ع) برجسته نشد و احکامی خاص نیافت و همچنین زیارتنامه ای برای آن بیان نشد.
۴۸۶.

نقش زن در بهره وری اقتصادی خانواده در سیره معصومین(ع)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زن خانواده سیره معصومین بهره وری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۶۵
بهره وری اقتصادی زن در خانواده، یکی از موضوعاتی است که خانواده ها با آن مواجه هستند. پژوهش حاضر، با روش توصیفی – تحلیلی، با بررسی مباحث مرتبط با این موضوع، به یافته های قابل توجهی دست یازیده است: بهره وری اقتصادی زن در خانواده، متاثر از سه عامل الگوی تربیتی، باورهای دینی و تدبیر و عملکرد قوی زن است که هر کدام، در میزان موفقیت زن در راستای بهره وری اقتصادی زن دارای نقش هستند. همچنین بر اساس اندیشه و سیره معصومین(ع)، راهکارهای بهره وری اقتصادی زن در خانواده، در سه محور قابل شناسایی است: درآمدزایی از راه اشتغال، بهره وری از راه تولید و الگوسازی در مصرف و کنترل هزینه ها. بحث دیگری که در این نوشتار به آن اشاره شده، ملاحظاتی است که زن در راستای بهره وری، باید به آنها توجه داشته باشد؛ از جمله: انتخاب نوع شغل و مدت زمانی که برای بهره وری صرف می کند. ازاین رو، بر اساس سیره معصومین(ع)، زن می تواند به عنوان یکی اعضای اصلی خانواده، نقش موثری در بهره وری اقتصادی خانواده ایفا کند.
۴۸۷.

محتوای نامه های امام حسین(ع) به مخالفان خود

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) مکاتبات بنی امیه تحلیل محتوا معاویه عاشورا یزید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۳۸۱
نامه هایی که امام حسین(ع)، به افراد مختلف نوشته از مکاتبات مهم ایشان است. مضامین این نامه ها، حاوی نکات برجسته از نگاه امام(ع) به نظام بنی امیه و تصریح غصبی بودن امارت آنان، هشدار به حکام جور برای عدم انحراف از سنت نبوی، حمایت جدی از صحابی اهل بیت(ع) و بیان اوصاف رذیله آل ابی سفیان بوده است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا و با هدف رسیدن به زوایای مختلف دیدگاه امام(ع) در عصر خود نسبت به مخالفان، برشمردن ابعاد مختلف شخصیتی ایشان، معرفی انحرافات دستگاه بنی امیه، چرایی وجوب جهاد و بررسی دلیل مخالفت امام حسین(ع) با بنی امیه انجام شده است.
۴۸۸.

بررسی اتهام کفر به حضرت ابوطالب(ع)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ابوطالب اسلام ابوطالب ایمان ابوطالب کفر ابوطالب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۳۱
یکی از موضوعات مورد اختلاف در تاریخ اسلام، ایمان حضرت ابوطالب است. منابع اهل سنت به طور عموم بر این باورند که ابوطالب ایمان نیاورد و نامسلمان از دنیا رفت. این باور غلط سبب شد تا صحابه نگاران اهل سنت نیز ابوطالب را در شمار صحابه نیاورند. اتهام کفر ابوطالب در برابر عدم ایمان ابوطالب مطرح شده است. نویسندگان نیز در رد یا اثبات کفر ابوطالب قلم زده اند و آثار مستقلی در این موضوع نوشته اند. مقاله حاضر، بدون آن که به دنبال اثبات ایمان ابوطالب باشد، با روش تحلیلی- توصیفی به دنبال پاسخ به این مسئله است که چرا اتهام کفر به ابوطالب مطرح شده است؟ این نوشتار پس از بررسی منابع گوناگون نشان داده است که اتهام کفر به ابوطالب نادرست است و به سبب برداشت سطحی و مغرضانه از آیات قرآن و گزارش های تاریخی مطرح شده است. هیچ یک از قواعد کلامی و گزارش های تاریخی اتهام کفر ابوطالب را تأیید نمی کند. در این مقاله نشان داده شد که تکرار باور اشتباه اهل سنت در منابع ادبی، تاریخی، تفسیری و حدیثی موجب شهرت این اتهام شده است.
۴۹۰.

نهضت حسینی در دو اثر منظوم اهل سنت: حدیقه الحقیقه و دیوان شمس

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام حسین(ع) حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه دیوان شمس سنایی مولوی نهضت حسینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۳۵۰
نهضت حسینی جنبشی مهم در تاریخ اسلام است که بازتاب آن در میان آثار شاعران اهل سنت مهم و قابل تأمل است. در میان این دسته از شاعران، سنایی و مولوی سرآمدن هستند و آثارشان مشحون از اشارات ریز و درشت به قیام الهی امام حسین(ع) است. در حدیقه الحقیقه مثنوی تعلیمی مشهور سنایی، امام اساس دینداری تصویر شده و لعن یزید درون مایه ای رایج در این مثنوی است. مولوی در دیوان شمس امام حسین(ع) را سمبل امر قدسی و انسان کامل دانسته است. در این پژوهش، به روشی توصیفی- تحلیلی نقش امام حسین(ع) در این دو اثر ارزشمند بررسی شده است و جایگاه ایشان به عنوان قهرمان عالم دین و پهلوان عرصه شناخت حق تبیین شده است.
۴۹۱.

فلسفه و علّتِ تشویق به عزاداری در سیره معصومین (ع)

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) سیره معصومین (ع) فلسفه گریه چرایی عزاداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۴۱۲
دانستن«علّتِ»یک چیز، و«سؤال»کردن و«فهمیدنِ»عمقِ آن، سببِ افزایش اشتیاقِ انسان می شود. و با عشق، علاقه و اعتقاد کامل، قدم به میدان عمل میگذارد. گریه بر امام حسین«ریشه» در«اعتقادات»شیعه، و نیز«احساسات»و «عواطفِ» شیعیان و غیر شیعیان دارد. و اینجاست که نکته«مهمّ»و «اساسیِ»تشویقِ اهل بیت به گریه و عزاداری فهمیده می شود و آن اصل و ریشه، «سؤالِ» از «چراییِ» گریه بر امام حسین است که رهنمونِ انسانها به خیر و صلاح خواهد بود. ما در این نوشتار در پی آن هستیم تا با تکیه بر روایات اهل بیت، «فلسفه»و «علّتِ»تشویق اهل بیت به«عزاداری» را بررسی کنیم. و این موضوع را با روایاتی در مورد فضلیتِ گریه برای امام حسین و واژه شناسی کلمات«عَبَره»و «قَتِیل»، و«عللِ» تشویق ائمّه را دنبال کردیم.
۴۹۲.

آسیب شناسی مناقب نگاری اهل بیت(ع)؛ مطالعه موردی: گزارش بیرون کشیدن تیر

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بیرون کشیدن تیر مناقب علی (ع) مناقب نگاری نماز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۹۶
در یکی از جنگ ها، تیری به پای علی(ع) اصابت کرد به گونه ای که بیرون آوردنش دشوار می نمود. از این رو پیشنهاد شد به هنگام نماز که آن حضرت از خود غافل شده و غرق ارتباط با پروردگار است، تیر را بیرون آورند. پرسش اصلی مقاله این است که چنین رخدادی از سوی چه کسانی و با چه هدفی در قالب منقبت گزارش شده است؟ در بررسی تاریخی گزارش های موجود درباره این منقبت روشن شد که این گزارش، نخستین بار در سده ششم هجری ساخته شد و ترویج کنندگان آن نیز صوفیان خراسان بوده اند. آن گاه این منقبت از طریق صوفیه به کتاب های شیعه و از طریق منابع شیعه به برخی مناقب نگاری های اهل سنت راه یافته است. در این بررسی نشان داده شد این منقبت با آموزههای اصیل دینی و آیات قرآنی در تضاد است. همچنین مشخص شد که این گزارش در مسئله زمان و مکانِ اصابت تیر و نیز پیشنهاد دهنده روش بیرون آوردن تیر با واقعیت های تاریخی ناسازگار و متناقض است.
۴۹۳.

تبیین بازتاب تقسیم بندی علوم در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری

کلیدواژه‌ها: علم تقسیم بندی علوم دایره المعارف علوم طبیعی جهان اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
جُستار حاضر با هدف کشف و توصیف و نحوه تقسیم بندی علوم در دائره المعارفهای علوم طبیعی با تاکید بر نوع نگاه به علم، در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری صورت گرفته است. اهمیت پژوهش حاضر در آن است که در تحقیقات اخیر وجوه اندیشهای و نوع نگاه به علم تقسیم بندی علوم، کمتر مورد توجه واقع شده است. رهیافت پژوهش مقاله آن است که دایره المعارفهای علوم طبیعی در تعریف علم و تقسیم بندی علوم اغلب از جنبه های عامیانهای برخوردار می باشند، هرچند طرح ساختی آنها از طبقه بندی ارسطویی متأثر است ولی فاقد یک نظام منسجم علمی مبتنی بر سنت ارسطویی می باشد و اساساً بیشتر بر پایه تفکر عامیانه مردم شکل گرفته است. علیرغم آنکه رویکرد آنها به علم ضعیف و فاقد تقسیم بندی دقیق از علوم هستند ولی برخی از آنها گرایش بیشتری به خرافات و موهومات عصر خود پیدا کرده اند و برخی نگرش علمی تری دارند ولی همه این دایره المعارف ها بازگو کننده نگرش عامه مردم به علم و وجود دو فضای متفاوت علمی میان دانشمندان و عامه مردم نسبت به علم است. این نوع بررسی می تواند، باور عامه جامعه را نسبت به علم تقسیم بندی علوم و فضای فکری اجتماع در دوره های مختلف روشن سازد.
۴۹۴.

مطالعه تطبیقی علل سیاسی و مذهبی شیعه ستیزی در جهان عرب (2000 تا2020 م)

کلیدواژه‌ها: شیعه ستیزی شیعه هراسی شیعیان عرب تکفیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
کنش های شیعه ستیزانه در دو دهه اول قرن 21 میلادی در کشورهای عربی افزایشی محسوس یافت و این سؤال در ذهن ناظران نقش بست که آیا این افزایش محسوس ادامه فرآیند شیعه ستیزی تاریخی و تداوم تعارضات مذهبی قبلی است یا موضوعی فراتر از آنهاست و به متغیرهای سیاسی برمی گردد؟ فرضیه این پژوهش بر اساس تحلیل محتوای داده های موجود و بهره گیری از برهان انّی (استفاده از معلول برای کشف و توصیف علت)، حاکی از این است که علل کنش های شیعه ستیزانه جدید در چند دهه اخیر جهان عرب منحصر به ریشه ها و متغیرهای طائفی مذهبی نیست، بلکه دلایل اصلی آن را باید در علل و عوامل فکری، سیاسی، اقتصادی و انگیزشی جدید جست وجو کرد که محوری ترین آنها عامل سیاست، اعم از داخلی و خارجی، است که به شیعه هراسی جدید در جوامع عربی دامن زده و زمینه کنش های شیعه ستیزانه گسترده را در دو دهه اول قرن بیست و یکم میلادی (2001-2021) فراهم کرده است.
۴۹۵.

مبانی قرآنی گریه برای امام حسین (ع)

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) مبانی قرآنی چیستی گریه فرهنگ عاشورا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۳۴۵
فرهنگِ غنی شیعه در توسّل به اهل بیت(ع) با دعا و ارتباط عاطفی در قالب گریه بر مصیبتِ امام حسین(ع)، یکی از نعمتهای خداوند متعال است. گریه بر آن حضرت، ریشه در قرآن و روایات اهل بیت(ع) دارد و در جهت پیشبرد اهداف اسلام، تربیت و تعالیِ روحِ انسانها یک هنر خدادادی است که باید چیستیِ آن بررسی شود تا افزون بر اهداف والا، معرفت نیز حاصل شود. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی نشان داده است که گریه از خوفِ خدای تعالی، گریه برخاسته از مهرورزی و نوع دوستی، گریه بر مظلوم، گریه ولایی، گریه برای کمال خواهی، گریه از روی اعتقادات، ریشه قرآنی داشته و توثیق الهی را در پی دارد.
۴۹۶.

سیمای امام حسین(ع) در زیارت اربعین

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) معصومین (ع) توسل زیارت زیارت اربعین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۳۶۵
موضوع زیارت حضرات معصومین(ع)، یکی از مصادیق اصلی توسل و تقرّبجویی بندگان برای رسیدن به هدف آفرینش و معرفت الهی است. از میان زیارتهای متعدد منسوب به امام حسین(ع)، زیارت اربعین به عنوان میثاق ولایی شیعیان و نشانه مومنان واقعی مورد عنایت ویژه واقع شدهاست. همچنین در کتب روایی شیعه، زیارتنامهای معتبر برای روز اربعین، از سوی امام صادق(ع) صادر شدهاست که تعمق و بررسی بیشتر محتوای آن، اهداف قیام و صفات و شخصیت جامع امام حسین(ع) را به عنوان خلیفه الله نمایانتر میسازد. 
۴۹۷.

بازنمایی امر قدسی در نمادهای مناسکی اربعین

کلیدواژه‌ها: مناسک عزاداری عاشورا شیعیان مناسک نمادهای مقدس دین مادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۳۶۶
مناسک عزاداری عاشورا بستر ظهور یک نظام نمادین قوی است که مهم ترین نقش را در باز تولید هویت شیعی، معنابخشی به حیات شیعیان و تقویت همبستگی میان آنها دارد. در این میان، به نظر می رسد استفاده از نمادها سهم بسزایی در تبادل سریع و ماندگارتر پیام های معنوی و  قدسی میان زائران و ایجاد همبستگی میان آنها داشته است. در مقاله حاضر تلاش شده است تا با اتکاء به رویکرد تفسیری کلیفورد گیرتز که به خلق معنا توسط نمادها و اهمیت آنها در الگودهی و ایجاد همبستگی میان مؤمنان توجه دارد، به تفسیر نمادهای مناسکی اربعین و معانی قدسی پرداخته شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیف عمیق و جمع آوری اطلاعات به وسیله مشاهده مشارکتی بر اساس «نمونه گیری نظری» به عنوان ابزار اصلی و بررسی تصاویر شبکه اجتماعی اینستاگرام به عنوان  ابزار مکمل انجام شده است. خروجی این مطالعه میدانی معرفی و تفسیر اپیزودهای معنایی است که توسط ابژه های نمادینی نظیر پرچم، کتیبه، پارچه نوشته، بنر، سربند، کوله، گهواره، ضریح، پنجه، پیکره، چفیه، عبا، تربت و پارچه متبرک در فضای مناسکی پیاده روی اربعین بازنمایی می شوند.
۴۹۸.

پژوهشی در چگونگی شهادت حضرت قاسم (ع)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قاسم بن الحسن احلی من العسل سم اسب ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۳۷۶
قاسم یکی از فرزندان امام حسن مجتبی است که در کربلا به شهادت رسید. این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت آن حضرت را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است. وی از نظر سِنی کوچک بوه و نوجوان توصیف شده است. قاسم برای مبارزه با دشمن از امام حسین اجازه خواست ولی امام نخست امتناع ورزید تا با اصرار وی مواجه شد و سرانجام اجازه داد. او در میدان نبرد توسط عمر بن سعد اَزدی به شهادت رسید. درباره آن حضرت برخی گزارش های بی سند نیز شهرت یافته است مانند این که 1- وی درباره مرگ گفت: «اَحلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسب ها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین می کرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد. این گزارش ها در این تحقیق مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکر تاریخی است.
۴۹۹.

رفتارشناسی سیاسی – مذهبی طالبیان در عصر امام حسن عسکری(ع)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آل ابوطالب امام حسن عسکری (ع) امامیه رفتارگرایی خاندانی زیدیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۴۶
طالبیان یعنی نوادگان ابو طالب از نسل امام علی(ع) و جعفر، نقش پررنگی در رویدادهای نیمه دوم سده سوم هجری داشتند. کشته شدن متوکل (حک. 232-247) و افزایش درگیری های درونی عباسیان، زمینه ساز افزایش فعالیت های سیاسی-مذهبی در جهان اسلام شد. آل ابوطالب که به سبب خویشاوندی با پیامبر(ص) مدعی خلافت بودند نیز از فضای پیش امده استفاده کردند. مسئله اصلی پژوهش این است که طالبیان در برابر عباسیان چه عملکرد سیاسی-مذهبی از خود بروز داده اند؟ این نوشتار بر اساس نگره «رفتارگرایی خاندانی» به واکاوی توصیفی-تحلیلی داده های تاریخی و حدیثی پرداخته و نشان داده است طالبیان که از نظر مذهبی به دو دسته «امامی» و «زیدی» تقسیم می شدند، در بُعد اندیشه سیاسی سه گونه رفتار «همگرا»، «واگرا» و «ساکت» از خود بروز داده اند.
۵۰۰.

مخاطب شناسی خطبه های امام سجاد (ع) در کوفه و شام

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امام سجاد (ع) خطبه کوفه شام مخاطب شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۰ تعداد دانلود : ۴۴۰
بعد از واقعه جانگداز کربلا، کاروان اسراء وارد شهر کوفه شد، امام سجاد (ع) باتوجه به شناخت خویش از موقعیت، فضای جامعه و عقاید کوفیان؛ خطبه ای قرائت فرمود. یکی دیگر از حساس ترین سخنان امام (ع)، خطبه ای است که در میان رجال سیاسی و دینی شام بیان شده است؛ زیرا امام (ع) وارد شهری شدند که مردم نسبت به اهل بیت (ع) شناخت کمتری داشتند و از واقعه کربلا بی خبر بودند. بدین جهت خطبه حضرت (ع) در دو شهر شام و کوفه متفاوت است. لذا امام (ع) براساس مخاطب شناسی خویش باید تحولی عظیم و بنیادین در بینش مردم نسبت به چرایی نهضت حسینی و تبلیغ پیام های عاشورا و اهداف شوم امویان ایجاد کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان