درخت حوزه‌های تخصصی

جوامع برای رسیدن به توسعه، نیازمند بهره گیری از ظرفیت کامل منابع انسانی خویش اند. برپایة مطالعات دفتر توسعة انسانی سازمان ملل متحد (2009)، در کشورهای خاورمیانه، حضور زنان در عرصه های سیاسی و مشارکت سیاسی پایین تر از مردان است. پژوهش حاضر رفتار انتخاباتی جامعة زنان رشت در انتخابات ریاست جمهوری دهم و یازدهم را بررسی می کند. براین اساس، پرسش های پژوهش حاضر عبارت اند از: 1. مدرن شدن جامعة زنان رشتی، چقدر بر مشارکت سیاسی آنان تأثیر داشته است؟ 2. زنان در انتخاب نامزد شایسته تر در انتخابات ریاست جمهوری دوره های دهم و یازدهم، چقدر از آرای همسرانشان تأثیر پذیرفته اند؟ پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری، همه زنان بالای 18 سال شهر رشت (317,000 نفر) است و حجم نمونه 510 نفر برآورد شده است. برای آزمون فرضیه ها، از آزمون ضریب همبستگی خی دو و نیز تفاوت میانگین (t) استفاده شد. براساس نتایج، بین متغیر مدرن یا سنتی بودن زنان و متغیرهای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دوره های دهم و یازدهم، انتخاب مشاور برای برگزیدن نامزد شایسته تر و اهمیت دادن به رأی همسر، رابطه ای معنادار وجود دارد.

هدف تحقیق؛ بررسی اثرات برنامه های تلویزیونی بر توسعه پایدار فرهنگی زنان روستایی دهستان کیار غربی می باشد. پژوهش بلحاظ ماهیت کاربردی و بلحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل زنان روستایی بالای 15 سال دهستان کیارغربی شهرستان کیار در استان چهارمحال و بختیاری می باشد. جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران 359 نفر انتخاب گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط کارشناسان دانشگاهی تأیید شد. ضریب آلفای کرونباخ نیز بیش از 0.7 محاسبه شد. پایایی پرسشنامه، از طریق مطالعه راهنما به تعداد 30 پرسشنامه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک ریاضی WSA، و آزمون های آماری در محیط SPSS انجام شد. نتایج نشان داد علی رغم اینکه زنان روستایی دهستان کیار غربی بطور متوسط روزانه بیش از 4 ساعت؛ تلویزیون تماشا می کنند تأثیر برنامه های مذکور بر توسعه پایدار فرهنگی زنان روستایی (با مقدار 9/2)، در حد متوسط بوده است. تأثیر رسانه ها در سه شاخص بهبود فرهنگ استفاده از کالاها و اماکن فرهنگی، بهبود نظام مهارت و بهبود نظام توانایی مثبت بوده ولی در سه شاخص بهبود نظام دانایی، حفظ و تقویت هویت فرهنگی و افزایش سرمایه اجتماعی در وضعیت مساعد قرار ندارد. لذا اصلاح برنامه های تلویزیونی بویژه در راستای ارتقای این سه شاخص ضروری است.

مفاهیم نوگرایی و کالاهای فرهنگی به منزلة دو مؤلفة اساسی جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی توجه صاحب نظران این علوم را به خود جلب کرده است. هدف اساسی این مقاله، بررسی رابطة بین مؤلفه های نوگرایی و میزان مصرف کالاهای فرهنگی در میان دانش آموزان است. این مطالعه از نوع پیمایش اجتماعی بوده و اطلاعات تحقیق با استفاده از تکنیک پرسش نامه جمع آوری شده است. جامعة آماری شامل همة دانش آموزان دختر مقطع متوسطة شهر کاشان در سال تحصیلی 1392-1391 است که با استفاده از فرمول کوکران، 760 نفر در حکم حجم نمونه تعیین و بررسی شده اند. نتایج تحلیل رگرسیون میزان تأثیر هریک از مؤلفه های نوگرایی، شامل محاسبه پذیری، جهت گیری علمی، ریسک پذیری، پیشرفت گرایی و جهت گیری عام گرا بر میزان مصرف کالاهای فرهنگی را به ترتیب، به میزان 47/0، 32/0، 27/0، 18/0 و 10/0 نشان داده است. در مجموع، 52 درصد از تغییرات متغیر وابسته از طریق مؤلفه های نوگرایی تبیین شده است

مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی و سیاسی به آن توجه خاص می شود. این مطالعه بر آن است که به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان بپردازد و دلایل استقبال محدود زنان ایرانی را در عرصه مشارکت سیاسی کشور بررسی کند.تحقیق مذکور با استفاده از روش توصیفی و به شیوه پیمایشی انجام گرفت. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی زنان شهرستان لامرد در گروه سنی 18-39 به تعداد 3422 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 343 پاسخ دهندگان نهایی پژوهش را تشکیل دادند. جهت جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ 82/. محاسبه شد. هم چنین با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی به وسیله نرم افزار SPSS نتایج داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های و نتایج تحقیق حاکی از آن بود که (وضعیت تأهل، اعتماد سیاسی، خانواده سیاسی، میزان تقید مذهبی، تمایل به کسب قدرت و مقام) در مشارکت سیاسی زنان مؤثر است.

در پی پژوهشی با هدف شناخت استفاده از فضاهای فرهنگی اعم از مکان ها (سینما، موزه و غیره) و کالاهای فرهنگی (کتاب، تلویزیون و غیره) توسط زنان شاغل و خانه دار و مقایسه بین آن ها به روش کیفی و با ابزار مصاحبه و سپس تجزیه و تحلیل محتوای متن مصاحبه ها، نتایج تعمق پذیری به دست آمد؛ اولاً، زنان فضاهای فرهنگی را به طور یکسان مصرف نکرده اند. ثانیاً، زنان شاغل کمی بیش تر از زنان خانه دار به سینما می روند. ضمن اینکه کلاً زنان کم به موزه و تئاتر می روند، ولی تقریباً به یک اندازه از این مکان ها بهره می برند. زنان خانه دار کمی بیش تر از زنان شاغل تلویزیون می بینند، زیرا آن ها فرصت بیش تری دارند. زنان به یک اندازه ماهواره تماشا می کنند، ولی زنان شاغل به رغم اینکه کار می کنند و کار خانه را نیز به عهده دارند، کمی بیش تر از زنان خانه دار مطالعه می کنند. هر دو دسته خیلی موسیقی گوش می کنند و در نهایت همه زنان در استفاده از مکان های فرهنگی (به دلایل اقتصادی یا کمبود وقت) کم تر از وسایل فرهنگی استفاده می کنند.

دولت انگلیس دیپلماسی رسانه ای خود را از طریق سرویس جهانی بی بی سی برای جذب مخاطب و هدایت افکار عمومی جهان در راستای منافع غرب (بریتانیا) با جدیت پیگیری می کند؛ به خصوص شبکه بی بی سی فارسی که در شکل دهی به تحولات ایران نقش مهم و ویژه ای بازی کرده و اغلب در تضاد با اصول و سیاست های کشور هدف به برنامه سازی می پردازد. با توجه به اهمیت جذب مخاطب که توسط بی بی سی صورت گرفته و در این عرصه این شبکه موضوع حجاب را مورد هجوم قرار داده است، این مقاله سعی دارد به تحلیل اهداف و راهبردهای شبکه بی بی سی با محوریت موضوع حجاب بپردازد.

با توجه به ضرورت شناسایی عوامل موثر بر حجاب و اهمیت شناسایی عوامل فرهنگی موثر بر چگونگی حجاب، در این مطالعه به پیش بینی حجاب و عوامل فرهنگی و رسانه در کشور پرداخته شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود که در آن 2868 نفر از دختران و زنان بالای 15 سال کشور به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته حجاب مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری به شیوه گام به گام تجزیه و تحلیل شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد حجاب دارای رابطه مثبت و معناداری با عوامل فرهنگی است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که عوامل فرهنگی قادر به پیش بینی 59 درصد از بدحجابی دختران و زنان کشور است. نتایج این مطالعه بیانگر این است که عوامل فرهنگی و رسانه ها نقش قابل توجهی در چگونگی حجاب دختران و زنان کشور ایفا می کند، بنابراین توجه به عوامل فرهنگی برای هرگونه اقدام و برنامه ریزی در زمینه حجاب بیش از پیش اهمیت دارد. واژگان کلیدی: حجاب، فرهنگ، رسانه، زنان

آثار هنری و ادبی به منزله آیینه ای هستند، که عادات، رسوم، ارزش ها، باورها و ... را در جامعة معاصر خود، نمایش می دهند؛ بنابراین بهترین منبع برای دریافت و استدراک ویژگی ها و مشخصات فرهنگی مردم هر عصر به شمار می آیند. یکی از مسائل رایج در جوامع سنتی، وجود تبعیض میان زن و مرد است که در آثار ادبی به شیوه های گوناگون منعکس شده است. انتساب صفاتی چون دانایی و توانایی به مردان و زنان را ضعیفه و متعلقه دانستن از نمودهای این تبعیض جنسیتی است. در این راستا، نگارنده با هدف نشان دادن جایگاه زن در جامعه سنتی ایلام به بررسی منظومة «والیه» (682 بیت) از مجموعة اشعار حشمت منصوری (به ێان ده ئاسوو) به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی پرداخته است. نتیجة پژوهش نشان می دهد که مهمترین مشکلات زنان در جامعه سنتی عبارتند از: فقر مادی، ازدواج زود هنگام، محدودیت تحصیل، عدم توجه به خواسته های زنان و ... .

همزمان با تحولات مدرن و تجربه تجدد، شاهد دگرگونی های متعددی در اشکال زندگی روزمره هستیم؛ تحولاتی که زنان نیز به عنوان عاملانی با نقش های جنسیتی متفاوت در جامعه تجربه خواهند کرد و به دگرگونی معناهای ذهنی و به تبع آن دگرگونی در نقش های اجتماعی آنها می انجامد. تغییراتی در انگیزه و تمایلات زنان که به منظور تحقق خود و انتخاب مسیرهای جدید در راستای آرمان های هویتی، آنها را به سمت بازاندیشی در هویت و تغییرات فردی و اجتماعی هدایت خواهد کرد. این مقاله با روش نظریه زمینه ای به بررسی عملکرد و تجربه انگیزشی زنان از منظر خودشان و با منطق ذهنیت کنشگر فردی پرداخته و از طریق مصاحبه با زنانی که همزمان نقش همسر، مادر، شاغل و دانشجو را دارند، به ارائه یک تیپولوژی هویتی از زنان مورد مطالعه با تأکید بر فرایند انگیزشی آنها برای ورود به آموزش عالی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد شرایطی همچون تجربه تجدد و تغییرات نظام ارزشی حول محور زنان، ورود زنان به بازار کار، گسترش فضاهای آموزشی و سرمایه های اجتماعی نمادین در ملازمت با انگیزه های فردی و اجتماعی در زندگی روزمره زنان منجر به ظهور انگیزشی نو در آنها شده و زنان طی این فرایند برای کاهش تنش های حاصل از عدم تحقق انگیزه ها و نیازهایشان، استراتژی تحصیل و اشتغال را به عنوان راهبردهای تحقق اهداف خود برگزیده اند که در این مقاله، بر راهبرد تحصیل تأکید شده است. در پایان، تحلیل حاضر به چهار دسته بندی انتزاعی از انگیزش های نویافتة زنان مورد مطالعه رسیده که شامل 1) انتخاب تحصیل به مثابه ابزار مبارزه و رقابت، 2) تحصیل به عنوان طرحی مبهم، 3) تحصیل و اشتغال به منظورتحقق خود و ۴) تحصیل و اشتغال به عنوان مسیری برای ارتقا، آینده نگری و استقلال مالی است.

هدف از این پژوهش، بررسی میزان فعالیت زنان پدیدآورنده (زنان نویسنده، تصویرگر و مترجم) در حوزه ی قالب های ادبی کتاب های کودک و نوجوان ایران در قرن حاضر است و بر اساس بررسی کتاب های کودک و نوجوان که در طول نه سال (از دی 1378 تا دی 1386) در ایران به زبان فارسی چاپ شده اند، تحقق یافته است. روش بکاررفته دراین پژوهش تحلیل محتواست. بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان می دهند که از مجموع 633 عنوان کتاب تالیفی، 264 کتاب (7/41 درصد) به وسیله ی زنان به نگارش درآمده است. از مجموع 329 کتاب ترجمه شده نیز 177 کتاب (7/53 درصد) به وسیله ی زنان ترجمه شده بود. افزون بر این، 197 کتاب (6/31 درصد) را هم زنان تصویرگری کرده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از سه فرضیه ی مورد نظر فقط فرضیه ی نخست که نشان می دهد بین جنسیت نویسندگان و انتخاب قالب های ادبی کتاب های کودک و نوجوان تالیفی رابطه ی معنادار وجود دارد، تایید شده است