درخت حوزه‌های تخصصی

علوم انسانی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی تعامل علوم انسانی با حوزه فرهنگ چشم انداز آینده روش شناسی علوم انسانی و طبیعی علوم انسانی در کشورهای منطقه و جهان غرب علوم انسانی و مفاهیم مرتبط نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۲٬۸۵۶ مورد.
۶۰۱.

الگوی داده بنیاد برساخت امید اجتماعی در رسانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 257 - 286

کلیدواژه‌ها: امید اجتماعی رسانه ملی بازتعریف شادی نظریه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۳۰۱
امید در دنیای مدرن را می توان یکی از مسائل مهم در حوزه علوم اجتماعی تلقی کرد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر خود را نشان می دهدکه مفهوم پیش گفته شده نه به طور مجرد و تنها بلکه در تناسب با رسانه ها مورد واکاوی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر واکاوی بستر های رشد امید اجتماعی در رسانه ملی بود. روش شناسی حاکم بر این پژوهش کیفی و رویکرد آن نظریه زمینه ای است. جامعه هدف، 21 نفر از مدیران رسانه ملی کشور و شبکه های استانی (تهران و ایلام) بودند که با استفاد از نمونه گیری نظری و هدفمند، برای مصاحبه عمیق انتخاب شدند و فرایند نمونه گیری تا مرحله اشباع کامل اطلاعات ادامه یافت. داده های به دست آمده پس از تبدیل به متن با استفاده از کد گذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند که نتایج حاصل از آن در قالب 12 مقوله اصلی و 1 مقوله هسته به همراه خط داستان و مدل پاردایمی ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن بود که «امید اجتماعی رسانه محور» به عنوان پدیده مرکزی پژوهش به دنبال مجموعه ای شرایط عِلی، از جمله عملکرد های تخصصی در رسانه، توسعه کیفی برنامه ها، بازتعریف شادی در رسانه، بسط آگاهی اجتماعی، ارائه درک مشترک از اهداف، حمایت از خانواده ها به همراه مجموعه ای از شرایط زمینه ای و مداخله گر برساخته می شود. امید اجتماعی برساخته شده، حامل استراتژی هایی چون اقدامات ترمیمی از سوی رسانه ملی بوده و به دنبال خود پیامد هایی نظیر توسعه و اعتمادآفرینی و رشد و توسعه فردی را به همراه دارد. مدل پارادایمی و خط داستان درک بهتری از نتایج فوق بدست می دهند.
۶۰۲.

مطالعه شاخصه های معنویت در منظومه فکری مقام معظم رهبری با تاکید بر بیانیه گام دوم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 347 - 369

کلیدواژه‌ها: معنویت گام دوم انقلاب منظومه فکری مقام معظم رهبری خودسازی جامعه پردازی تمدن سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۰۷
انقلاب اسلامی مبتنی بر فرهنگ ناب اسلامی پدید آمد و مسیر خود را در گام اول پیموده و به گام دوم رسیده است. فرهنگ ناب اسلامی خواهان سعادت نوع بشر است و سعادت نوع بشر نیز در گرو معنویت عمیق ناب می باشد. از این رو مقام معظم رهبری در توصیه های بیانیه گام دوم انقلاب بر آن تأکید دارد. اما رسیدن به معنویت عمیق، نخست نیازمند شناخت شاخصه های معنویت است. لذا ضرورت دارد شاخصه های تعمیق معنویت در منظومه فکری مقام معظم رهبری به عنوان مصدر بیانیه گام دوم، مورد اکتشاف قرار گیرد. در منظومه فکری معظم له، معنویت در سه سطح خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی صورت می گیرد. پژوهش حاضر تلاشی است برای شناخت این شاخصه ها و به صورت استقرایی به اکتشاف مؤلفه های آن می پردازد. سپس اطلاعات به دست آمده را با روش کیفی داده کاوی بررسی نموده و به صورت توصیفی-تحلیلی بیان می نماید. چشم انداز این نوشتار نیز بررسی اکتشافی از شاخصه های شش توصیه دیگر معظم له در بیانیه گام دوم انقلاب است.
۶۰۳.

تأثیر دعا در استخراج گزاره های معرفتی (بررسی موردی: هستی شناسی و خداشناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹۰) 150 - 133

کلیدواژه‌ها: معارف دعا هستی شناسی خداشناسی مُبدئ مُعید خلق و امر نظریه صدور (فیض)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۷
هدف : هدف از انجام این پژوهش، استخراج گزاره های هستی شناسی و خداشناسی ادعیه و مقایسه آن با مبانی فلسفی، از جمله نظریه صدور بود. روش: پژوهش اسنادی کتابخانه ای حاضر، محتوای بیش از 20 دعا را تحلیل کیفی کرده است. یافته ها: گزاره های کلیدی مستخرج از ادعیه عبارتند از: 1. خدای مُبدئ و مُعید، 2. خدای مُبدِع، 3.خداوند ازلی، مخلوقات حادث زمان مند و مکان مند و 4. عدم سنخیت خالق و مخلوق. در مقام مقایسه، در دعا خداوند به عنوان مُبدئ (آغازدهنده)، ولی در نظریه صدور به عنوان مبدء (آغاز) و مصدر معرفی شده است. همچنین خداوند مُبدِع در ادعیه، بدون الگو و مایه و بر اساس اراده و فاعلیت امری(خلق لامن شئ) موجودات را ابداع کرده است؛ در حالی که در نظریه صدور، خداوند به عنوان مبدء و مفیض، بر اساس حتمیت و نه بالاراده، تنها افاضه فیض کرده است. در ادعیه، خداوند، ازلی و موجودات، حادث زمان مند و مکان مند معرفی شده اند؛ اما در نظریه فیض، بر اساس عین ربط بودن معلول به علت، ازلیت به عالم سریان داده شده است. همچنین، اساس نظریه صدور که بر سنخیت مبتنی شده، در ادعیه رد شده است. نتیجه گیری: مبانی هستی شناسی و خداشناسی مستخرج از ادعیه، در تقابل با مبانی فلسفی، به ویژه نظریه صدور واقع شده اند.
۶۰۴.

شناسایی عوامل مؤثر بر مهاجرت اساتید، پژوهشگران و فعالین استارتاپ ها در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست نامه علم و فناوری دوره دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 46 - 18

کلیدواژه‌ها: مهاجرت نیروی کار ماهر تصمیم به مهاجرت مهاجرت بین المللی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۰۵
مهاجرت نیروی کار ماهر از جمله اساتید دانشگاه، پژوهشگران و فعالین استارتاپ ها از اهمیت به سزایی برخوردار است، زیرا از طرفی اساتید و پژوهشگران وظیفه ی پرورش نسل آینده ی نیروی کار و تحقیقات علمی را بر عهده دارند و از طرف دیگر با رشد روز افزون استارتاپ ها در کشور، بخش عظیمی از نیروی کار ماهر در این بخش فعال هستند که مهاجرت آن ها می تواند کشور را با مشکلات متعددی روبه رو کند. با شناسایی عوامل اثرگذار بر مهاجرت اساتید، پژوهشگران و فعالین استارتاپ ها می توان اقداماتی در جهت کاهش تمایل به مهاجرت آن ها انجام داد. بدین منظور در این مطالعه با استفاده از داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه و با استفاده از تحلیل داده های مقطعی در قالب مدل لاجیت عوامل اثرگذار بر تصمیم به مهاجرت آن ها را به صورت همزمان (برای عوامل اجتماعی که مشترک بوده است) و جداگانه (برای عوامل شغلی مربوط به هر گروه) شناسایی کرده ایم. نتایج مطالعه نشان می دهد با کنترل ویژگی های فردی، عوامل شان و منزلت اجتماعی و سبک زندگی مورد علاقه بر تصمیم به مهاجرت اساتید و پژوهشگران و دسترسی به آخرین تحولات نوآوری و فناوری بر مهاجرت فعالین استارتاپ ها اثرگذار است.
۶۰۵.

الگوی تحلیل داده های راهبردی در شبکه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۳ 83 - 104

کلیدواژه‌ها: شبکه اجتماعی توییتر متن کاوی پلیس فتا تحلیل راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
امروزه، اینترنت با ایجاد و توسعه پلتفرم های ارتباطی جهانی توانسته است نقش اساسی و راهبردی را در حکمرانی فضای مجازی بازی کند و یکی از این فضا ها که مخاطبان زیادی را جذب نموده است، شبکه های اجتماعی است. این شبکه ها، فضایی ایجاد کرده اند که کاربران می توانند محدودیت ها و موانع فضای واقعی زندگی خود را جبران کرده و از فرصتی که برای تعاملات، ارتباطات و انتقال پیام آنها فراهم شده است، به خوبی بهره ببرند؛ از این رو، توانایی تحلیل شبکه های اجتماعی در مقیاس وسیع، یک توانمندی خاص فنی است که هر سازمان به تناسب مأموریت خود باید آن را پیاده سازی کند. در حوزه اقدامات پلیس نیز برای آنکه ساختار مدیریتی پلیس بتواند تأثیر اقدامات خود را بر افکار عمومی بسنجد، باید از نظر عموم جامعه آگاه شود؛ بنابراین، در این پژوهش، به منظور نشان دادن چگونگی تحلیل داده های راهبردی شبکه های اجتماعی، الگوی جمع آوری و پردازش داده ها ترسیم شده است و به منظور تبدیل الگوی انتزاعی ذهنی به الگوی کاربردی ملموس، با استفاده از تحلیل محتوا و متن کاوی به بررسی دیدگاه کاربران ایرانی در توییتر نسبت به پلیس فتا پرداخته شده است. درمجموع، پس از حذف توییت های اضافی، تعداد 39000 نمونه برای متن کاوی استفاده شدند. به منظور تحلیل توییت ها، نمونه ها بر اساس دیدگاه کاربران انجام پذیرفت. مدت زمان تحلیل اطلاعات در یک بازه زمانی 3 ساله(1397 تا 1400) انجام شد و در طی تشریح مطالب، به ساختار داده کاوی و تحلیل متن اشاره شد تا تمایز و تشابه الگوهای تحلیلی درک شود.
۶۰۶.

بررسی تطبیقی تعریف انسان در مکتب اسلام از دیدگاه شهید مطهری و مکتب اگزیستانسیالیسم بر مبنای اندیشه ژان پل سارتر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۲) 557 - 578

کلیدواژه‌ها: مطهری سارتر تعریف انسان انسان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۹۳
هدف: هدف این نوشتار، تحلیل و مقایسه تعریف انسان از دیدگاه ژان پل سارتر و استاد مطهری بود. روش: اطلاعات این پژوهشِ بنیادی به روش کتابخانه ای گردآوری و به شیوه توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. یافته ها: ژان پل سارتر ضمن مخالفت با تعریف سنّتی از انسان، با نگرشی متمایز به هستیِ انسان نسبت به موجودات دیگر، با بنیان نهادن اصل تقدّم وجود بر ماهیت، طبیعت کلّی و ازلی برای انسان را نفی و آن را موجودی «در حال شدن» معرّفی کرده است. استاد مطهری انسان را موجودی دو بعدی و واجد سرشت و فطرت الهی تعریف کرده که قانون خلقت در پرتو آزادی و اختیار، قلم ترسیم سرنوشت را به دست خودِ او داده است. موجودی بالقوّه که حضیض حیوانیت و تعالی انسانیت، دو سوی ماهیت بالفعل او را تشکیل داده و دسترسی به هر یک، مرهون تصمیماتی است که فرد در زندگی خویش اتخاذ می کند. نتیجه: در اثنای تحلیل دو رویکرد، محرز شد که با وجود اشتراکات بین دو دیدگاه، همچون: تعریف انسان به شدن و تکیه بر عمل و تأکید بر اصل سازندگی، وجوه تمایزی همچون: نفی طبیعت مشترک بشری، نفی واجب الوجود و... نیز مشهود است. تعریف اگزیستانسیالیسمی سارتر شاید نوعی تعالی در بر داشته باشد، اما به اومانیسم می انجامد؛ در حالی که آنچه استاد مطهری با تکیه بر آموزه های وحیانی ارائه کرده، به طریق اعتدال نزدیک تر و از افراط و تفریط در امان است. از این رو، مشخص شد آنچه از عقلِ متّصل به وحی برخاسته است، ارجح و در بر دارنده تمام جنبه های انسانی و به طریق سعادت نزدیک تر است.
۶۰۷.

روش شناسی علوم سیاسی از منظر شارحان مکتب صدرایی

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 41-56

کلیدواژه‌ها: رو ش شناسی مکتب صدرایی علوم سیاسی فلسفه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۶۸
در دهه های اخیر، گسترش مطالعات انتقادی در علم سیاست، پژوهشگران اسلامی را با مسئله ای جدی درباره نقش مطالعات فلسفی و روش شناسی های گوناگون در هویت بخشی به دانش سیاسی و ارتقای آن مواجه ساخته است. این مقاله با استفاده از روش «تحقیق کیفی» به بررسی چیستی، قلمرو و چشم اندازهای روش شناسی بر مبنای حکمت صدرایی در مقایسه با سایر روش شناسی های متعارف پرداخته است. فرضیه اصلی مقاله آن است که روش شناسی های گوناگون می توانند در تطبیق با یکدیگر و با توجه به جنبه های معرفت شناختی، هستی شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی گزاره های گوناگون، به ارتقای دانش سیاست کمک کنند. روش شناسی حکمت صدرایی با گسترش منابع، ابزارها و متعلق شناخت، و ترویج نظام ارزشی متعالی، به بازسازی واقعیت در نظریه های سیاسی یاری می رساند. آنچه این مقاله را متمایز می سازد استفاده از آخرین نظریات استادان متأله و شارحان مکتب صدرایی (مانند استاد شهید مطهری، آیت الله مصباح یزدی و آیت الله جوادی آملی) در این زمینه است.
۶۰۸.

بررسی اثر عوامل درونی و بیرونی بر بازگشت ایرانیان خارج از کشور طی سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست نامه علم و فناوری دوره دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 62 - 47

کلیدواژه‌ها: مهاجرت بازگشتی تصمیم به بازگشت بازگشت داوطلبانه و ادغام مجدد حمایت شده پاندمی کووید-19 دایاسپورا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۴
مهاجران بازگشتی می توانند به کاهش اثرات منفی مهاجرت و توسعه جوامع مبدأ کمک کنند. این پژوهش با هدف بررسی اثر عوامل درونی و بیرونی بر بازگشت ایرانیان خارج از کشور به روش ترکیبی انجام شده است. مقایسه فراز و فرود های شاخص های بازگشت (نرخ بازگشت و نرخ تصمیم به بازگشت) و پیشران های بازگشت طی سال های 1393 تا 1401 ، حاکی از آن هستند که همواره دو عامل درونی «خانواده» و «احساس میهن پرستی» مهم ترین پیشران های اثرگذار بر جریان بازگشتی به کشور بوده اند؛ اما در اثر عوامل بیرونی دو نقطه عطف در سال های مورد بررسی وجود داشته است. در سال 96-1395 نرخ بازگشت ایرانیان (بازگشت داوطلبانه متخصصان ایرانی و بازگشت داوطلبانه و ادغام مجدد حمایت شده مهاجران ایرانی)، همزمان با امضای توافق نامه هسته ای و بهبود چشم انداز سیاسی و اقتصادی کشور در اثر امید به رفع تحریم ها، به عنوان یک عامل جاذب قدرتمند در کشور مبدأ، افزایش یافته است. در سال 1400-1399 نیز نرخ بازگشت داوطلبانه متخصصان ایرانی به دلیل بروز پاندمی کرونا و افزایش نارضایتی از شرایط در کشور میزبان افزایش قابل توجهی یافته است، درحالی که بازگشت داوطلبانه و ادغام مجدد حمایت شده مهاجران ایرانی نه تنها افزایش نیافته، بلکه روند نزولی نیز یافته است.
۶۰۹.

بیانیه گام دوم انقلاب و نقش راهبردی ناجا در عرصه عزت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۳ 5 - 25

کلیدواژه‌ها: بیانیه گام دوم تمدن اسلامی عزت ملی روابط خارجی مرزبندی با دشمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۷
بیانیه گام دوم انقلاب که توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه ۱۳۹۷ منتشر و ابلاغ گردید، سندی نوین و عمیق برای تعیین چشم انداز چهل ساله آینده ایران اسلامی است. یکی از محورهای مهم این سند، محور عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن است که ششمین توصیه از هفت توصیه در بیانیه گام دوم را برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی، شامل می گردد. به دلیل اهمیت یکپارچگی در سیاستگذاری های کلان جمهوری اسلامی برای دستیابی به اهداف این سند، ضروری است که تمام دستگاه های اجرایی، سیاست های خود را بر مبنای این سند بازتعریف نمایند؛ بدین منظور، این پژوهش با ترسیم هدف خود مبنی بر بررسی و احصای نقش ناجا در محور مذکور، به دنبال پاسخ به این سوال است که «دستاوردها و الزامات ناجا در محور عزت ملی و روابط خارجی و مرزبندی با دشمن کدامند؟» و جهت تحقق این امر، در مرحله نخست، با رویکرد کیفی به تحلیل محتوای محور عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن با استفاده از مفاهیم نظری مستخرج از بیانات و سخنرانی های رهبر معظم انقلاب پرداخته شد و گزاره های مرتبط از این بیانات استخراج گردید و در مرحله دوم، با رویکرد کمی و روش اکتشافی با طراحی پرسش نامه و ارتباط سنجی بین ابعاد و مولفه های تحقیق با کاربست شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق توزیع پرسش نامه بین 91 نفر از نخبگان حوزه نظم و امنیت، به تبیین روابط بین گزاره های مستخرج در نیروی انتظامی در سه دوره زمانی گذشته، حال و آینده حول این محور پرداخته شد و درنهایت، دستاوردها و الزامات حاصل در این محور از طریق ناجا معرفی گردید.
۶۱۰.

تدبیر و انتظام ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۷ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۵ 77 - 97

کلیدواژه‌ها: تدبیر تدبر ربوبیت انتظام امنیت پلیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۴۱
تدبیر در اصطلاح به معنی قرار دادن چیزی پشت سَرِ چیز دیگر با تنظیم خاص برای رسیدن به هدف معین است و در آیات و روایات، درخصوص فعل حکیمانه خداوند در خلق نظام هستی به کار رفته است. خداوند علاوه بر اینکه خالق، هستی بخش و پدیدآورنده تمام موجودات عالم است، مدیر عالم هستی است و تدبیر عالم هستی را نیز انجام می دهد و اینکه خداوند، خود، هستی را عطا فرموده است و خود نیز مدیریت آن را برعهده دارد، جلوه ای از رحمت الهی است. از سوی دیگر، تمام قوانین عقلی حاکم بر جوامع انسانی، از حقایق خارجی گرفته شده است؛ یعنی از نظامی که در عالم برقرار است و این نظام نیز همان تدبیر خداوند است و از آنجا که پلیس در جامعه، به نوعی مدبر امور نظم و امنیت است، ترجمان صفت تدبیر محسوب می شود. بر این اساس، مقاله حاضر با هدف تبیین ارتباط تدبیر با عملکرد پلیس نگاشته شده است و بر این فرضیه استوار است که اعمال قانون با هدف کسب رضایتمندی مردم، مستلزم تدبیر مأموران می باشد که مهم ترین رکن آن، اخلاق محوری است و از آنجا که پلیس مظهر حاکمیت است، به منظور برقراری امنیت و نظم، باید از اقتدار لازم برخوردار باشد، اما این اقتدار به معنای ایجاد اقتدار مطلوب است که منظور از آن، قاطعیت در کنار عدالت، مروت و ترحم است؛ همان گونه که ذات مقدس پروردگار در عین آنکه "رحمان" و "رحیم" است، صاحب "عذاب الیم" نیز می باشد.واژگان کلیدی: تدبیر، تدبّر، ربوبیت، انتظام، امنیت، پلیس
۶۱۱.

طراحی الگوی به کارگیری ظرفیت نخبگان وظیفه کشور در نیروهای مسلح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ناجا سال ۷ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 33 - 60

کلیدواژه‌ها: خدمت سربازی نخبگان نیروی های مسلح به هم رسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
یکی از مسائل اصلی نیروهای مسلح استفاده از ظرفیت نخبگانی کشور است. یکی از اقداماتی که ستاد کل نیروهای مسلح به منظور استفاده از ظرفیت نخبگان کشور انجام داده است، امکان انجام طرح های تحقیقاتی جایگزینِ خدمت سربازی است. طرح های جایگزین خدمت فرصتی را فراهم کرده است تا از ظرفیت نخبگان استفاده بهتری شود. استفاده از ظرفیت نخبگان کشور در حل مسائل نیروهای مسلح، بهبود نگاه نخبگان به نیروهای مسلح، جلوگیری از فرار نخبگان از کشور، کسب تجربه و یادگیری ناشی از ارتباط با سازمان های مختلف و... از مزایای طرح های جایگزین خدمت است. اما اجرای طرح های جایگزین خدمت، چالش هایی را با خود به همراه داشته است. یکی از این چالش ها، ضعف در انتخاب طرح ها توسط نخبگان و انتخاب نخبگان توسط نیروهای مسلح یا سازمان هاست. در این تحقیق، به منظور رفع چالش به هم رسانی ظرفیت نخبگان و نیاز نیروهای مسلح، 13 مورد مصاحبه با افراد دارای سابقه انجام طرح های احتساب خدمت و افراد خبره در حوزه سربازی نخبگان انجام شده است و علاوه بر مصاحبه ها، با مرور ادبیات این حوزه، الگویی برای به هم رسانی نخبگان و نیاز نیروهای مسلح به روش نظریه داده بنیاد طراحی شده است. بر اساس این الگو، ایجاد بستر برخط به هم رسانی، حق انتخاب طرح توسط نخبگان و حق انتخاب نخبگان توسط سازمان ها و استفاده از نظام کارگزاران خصوصی و تخصصی می تواند چالش های به کارگیری ظرفیت نخبگان وظیفه را برطرف نماید. 
۶۱۲.

بررسی و نقد مبانی تکلیف گریزی معنویتهای سکولار ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۱) 418 - 397

کلیدواژه‌ها: تکلیف گریزی معنویت سکولار اومانیسم خودبسندگی عقل تاریخمندی دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۱۲۳
معنویتهای نوظهور در ایران معاصر با وجود تلاش پرچمداران آنها برای حفظ وجهه دینی خود، از جهات متعددی دینداری را مورد هجمه قرار می دهند که یکی از مهم ترین آنها، تکلیف گرایی است. ظهور وگسترش این معنویتها تقابلی آشکار با تکلیف مداری جامعه مسلمان ایران دارد. هدف: این پژوهش با هدف واکاوی مبانی تلکیف گریزی در معنویتهای ایران معاصر و نقد آنها، تقابل این گونه معنویتها را با اصل دینداری و تکلیف مداری نشان داد و معلوم کرد تلاش معنویت گرایان معاصر ایرانی برای مقابله با اصل تکلیف مداری، با ادعای دینداری آنان تعارض دارد. روش: در تحقیق حاضر، گردآوری مطالب به روش کتابخانه ای و پردازش اطلاعات به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد انتقادی انجام شد. یافته ها: مبانی معنویت گرایان سکولار که به ناچار موجب تکلیف گریزی می شود، در سه حوزه انسان شناسی، معرفت شناسی و دین شناسی، عبارتند از: اومانیسم، خودبسندگی عقل و تاریخی بودن دین. مهم ترین نقدهایی که بر مبانی پیشین وارد شده نیز عبارتند از: تنزّل وجودی انسان، نسبی شدن ارزشها، عدم تبیین دقیق معانی عقل، محدودیتهای عقل مادی و ابزاری در تعیین سعادت انسان و راه دستیابی به آن، عدم توجه به گستردگی مفهوم دین و اهداف بعثت پیامبران. نتیجه گیری: ارتقای سطح آگاهی و بینش مردم در جامعه دینی ایران، نسبت به حقیقت معنویتهای مدرن و فاصله این معنویتها از دین مبین اسلام، مهم ترین راهکارهای مقابله با معنویت گرایان سکولار ایران معاصر است.
۶۱۳.

علمای شیعه و استفاده از علوم جدید برای تبلیغ دین در دوران قاجار: تفسیر و تأویل متن مقدس نزد محمدحسین کاشف الغطاء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 67 - 91

کلیدواژه‌ها: اعجاز علمی قرآن خورشیدمرکزی علم و دین محمدحسین کاشف الغطاء نجوم جدید نظریه تکامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۲۲۳
از زمان گسترش علوم جدید در قرن هفدهم میلادی، رهبران مذهبی از آن برای تطبیق و تبلیغ دین خود استفاده کردند. علمای مسیحی ایتالیایی پیترو دلاواله (1586-1652م) را به شرق فرستادند که نسخه های زبان اصلیِ کتاب ایوب را بیابد تا معلوم شود آیا می توان ظاهرِ آیات مربوط به آسمان های جامد را طوری تأویل کرد که با حذف افلاک در نجوم تیکو براهه هم خوانی داشته باشد. او و دیگر هیئت های تبشیری مسیحی به هدف تبلیغ مسیحیت علوم جدید را به شرق آوردند. در مقابل ایشان، علمای مذاهب بومی نیز از همین طریق برای حفظ و تبلیغ دین خود در برابر مسیحیت سود بردند. در چین و ژاپن و هند، علمای کنفوسیوسی و بودایی و تائویی و هندو نشانه های از نجوم جدید را در متون خود یافتند. علمای مسلمان نیز به نوبه خود اندیشه اعجاز علمی قرآن را مطرح کردند. در میان علمای شیعه متشرعه در قرن نوزدهم، هبهالدین شهرستانی (1301-1386ق) آثاری در هماهنگی نجوم جدید با آیات و روایات شیعی نوشت و مفهوم اعجاز علمی قرآن و روایات شیعه را عرضه کرد. این اندیشه در میان علمای بزرگ شیعه هم طرفدارانی پیدا کرد، اما بعضی علما موافق این رویه نبودند. شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (1294-1373ق) عالمی نوگرا بود که خورشیدمرکزی را پذیرفته بود و نجوم قدیم بطلمیوسی را غیرمستدل می دانست، ولی معتقد بود «ظاهر» آیات بیشتر با نجوم قدیم سازگار است تا با خورشیدمرکزی و در نتیجه، «اعجاز علمی» مورد نظر هبهالدین شهرستانی را در آن ها نمی دید. البته او معتقد بود که با تفسیر درست می توان آیات را با علوم جدید هماهنگ ساخت. او نظریه تکامل را نیز بدون حواشی مادی آن می پذیرفت ولی نظریه تکامل انسان را رد می کرد. کاشف الغطاء می دانست ظاهر بسیاری روایات نه تنها با خورشیدمرکزی، بلکه با نجوم قدیم هم سازگاری ندارد و چاره ای جز تأویل یا رد این روایات نیست. به عقیده او این رویه را باید در باره روایات استقرار زمین روی شاخ گاو و ماهی و در باره روایات کسوف وخسوف به کار بست. در این مقاله ضمن بررسی عباراتی از آثار مختلف کاشف الغطاء، به بررسی پرسش وپاسخی در کتاب الفردوس الأعلی می پردازیم. مقاله نشان می دهد که او با نفی هیئت قدیم، راهی پیدا می کند تا با استفاده از مفاهیم هیئت جدید، تفسیری از آیات و روایات در باره «کرسی و عرش» بیابد که با نجوم جدید در تعارض نباشد.
۶۱۴.

ملاحظاتِ نیل به مسئله تِزپاسخ (تقسیم کاری پژوهشی برای جامعه دانشجویی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۰ 107 - 130

کلیدواژه‌ها: تولید علم مسئله تز روش دانشجو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف: این پژوهش با مباحثی در حوزه «روش شناسی علم» آغاز؛ و سپس با طرح موضوعاتی در حیطه «معرفت شناسی علم» پی گرفته می شود و در نهایت نیز سعی دارد با تکیه بر آنها تقسیم کاری پژوهشی برای دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف ارائه دهد. مخاطب این تحقیق اگرچه دانشجویان رشته علوم اجتماعی اند؛ ولی برای سایر رشته های علوم انسانی نیز موضوعیت دارد. ما با اذعان به اینکه قسمی از پژوهش های دانشجویان داخلیْ از نوع بکرِ آن به حساب می آید؛ در عین حالْ بر این نظر نیز هستیم که بخش اعظمی از آنها در چارچوب یک کار علمی –در معنایی که مد نظر این مقاله است– قرار ندارد. دلیل این انحراف از معیارهای علمی بودن را نیز به عدم توانایی آنها در رسیدن به «مسئله مورد انتظار» می دانیم.مبنای نظری: تحقیق حاضر از نوع داده بنیاد بوده و به همین سبب نیز فاقد چارچوب نظریِ مشخصی است؛ با این حالْ ایده اصلیِ آنْ که تقسیم کار پیشنهادی مان بر آن بنا شده، از آرای رندل کالینز در باب «اجتماع علمی» (تعامل نیابتی) نشئت گرفته است.روش: تقسیم کار پیشنهادیِ این مقاله، حاصلی از «مرور نظام مندِ» 51 مقاله علمی پژوهشی بوده که مشخصاً توسط دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و در بین سال های 1395 تا 1400 نگاشته شده اند. بخش «طرح مسئله حجاب» نیز در چارچوب تقسیم کار پیشنهادیِ مذکور؛ و در خلال مرور نظام مند پژوهش های پیشینی که در خصوص حجاب صورت پذیرفته اند؛ فرموله شده است.  نتایج: با طرح هفت نوع فرایند رسیدن به مسئله؛  نشان داده ایم که هر یک برای دانشجویان کدامیک از مقاطع تحصیلی سه گانه مناسب است.
۶۱۵.

تأثیر مؤلفه های انگیزه بخش دعای افتتاح بر انس دانشجویان با خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 1124 - 1113

کلیدواژه‌ها: انس با خدا انگیزه بخشی دعا دعای افتتاح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۸۶
هدف : هدف از این مطالعه، شناسایی مؤلفه های انگیزه بخش دعای افتتاح بر انس دانشجویان با خدا بود. روش : در این پژوهش روش نمونه گیری تصادفی و جامعه آماری شامل دانشجویان دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه فرهنگیان شهر تهران به تعداد 1925 نفر بود که بر اساس فرمول کوکران، 320 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا، آمیخته(کیفی و کمّی) بود. به منظور گردآوری داده ها در بخش کیفی، متن دعای افتتاح، مطالعه و سپس از طریق کدگذاری باز و محوری، مؤلفه های مؤثر بر انس با خدا شناسایی شد. بر اساس مؤلفه های استخراج شده، پرسشنامه محقق ساخته 13 گویه ای با طیف پنج ارزشی لیکرت تدوین شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط اساتید صاحب نظر تأیید شد. پایایی پرسشنامه، 90/0 آلفای کرونباخ محاسبه شد. در بخش کمّی، برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از مجموعه آمار توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار اس.پی.اس.اس و آر-26 استفاده شد. یافته ها : نتایج تحقیق نشان داد که مؤلفه های مستخرج از دعای افتتاح(عناصر معرفتی، معنوی و اخلاقی) تأثیر بسزایی بر انس دانشجویان با خدا دارد. نتیجه گیری : به دست اندرکاران تعلیم وتربیت توصیه می شود که توجه دانشجویان را به مضامین اصلی دعاها از جمله دعای افتتاح که مملو از مؤلفه های مؤثر بر انس با خداست، جلب کنند و از قرائت صِرف آن بپرهیزند.
۶۱۶.

*نیازسنجی آموزشی دانشجویان در اندیشه اسلامی دو (مورد مطالعه: دانشگاه اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 370 - 355

کلیدواژه‌ها: نیازسنجی آموزشی دروس معارف اسلامی اندیشه اسلامی دو دانشگاه اصفهان برنامه درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۵
هدف : درس اندیشه اسلامی دو یکی از درسهایی است که از طرف گروه معارف اسلامی برای دانشجویان کارشناسی ارائه می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نیاز آموزشی دانشجویان دانشگاه اصفهان در درس اندیشه اسلامی دو بود. روش: پژوهش به روش کمّی و به صورت پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین 376 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام شده است. برای اطمینان از پایایی ابزار پژوهش، از ضریب همبستگی آلفای کرونباخ استفاده شده است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه(شامل 29 گویه) 93/0 بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که دانشجویان در درس اندیشه اسلامی دو در موضوعات مهدویت، دوران ظهور و اعجاز قرآن، احساس نیاز بیشتری دارند. اولویتهای دختران و پسران و اولویت دانشجویان دانشکده های مختلف در سرفصلهای این درس متفاوت است. بین برخی از موضوعات با جنسیت و دانشکده محل تحصیل دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که به منظور جذابیت و اثربخشی درس اندیشه اسلامی دو، در تدوین طرح درس و تهیه محتوای آموزشی توجه به جنسیت و دانشکده دانشجویان ضروری است. پیشنهادهایی کاربردی نیز ارائه شده است.
۶۱۷.

تأملی در یگانه انگاری علوم انسانی اسلامی و سکولار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 462 - 441

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی تناسق علم دینی علوم اسلامی مبانی کلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۰
هدف : نوشتار حاضر با هدف پاسخ به این پرسش که آیا در فرایند تولید علوم انسانی اسلامی، شاهد تغییر ماهیت و بنیادهای این علوم خواهیم بود، یا صرفاً با حفظ ماهیت، تغییراتی در هویت آنها پدید می آید؟ و در نهایت، ترجیح دیدگاه تأسیس بر دیدگاه تهذیب، انجام شد. روش: در گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای و در استنتاج دیدگاه، از روش توصیفی تحلیلی و در کارکردها و برایندها، از روش اجتهادی بهره برده است. یافته ها: ضمن نقد دیدگاه یگانه انگار، دیدگاه دوگانه انگار بر اساس دلایلی مورد پذیرش قرار گرفت. نتیجه گیری: اولاً: عناصر ماهیت ساز این علوم از عواملی مانند گزاره های کلامی اثر می پذیرند و برایند آن، اسلامیت این علوم است؛ لذا اسلامیت به ماهیت علوم انسانی مرتبط است. ثانیاً: پذیرش نظریه تناسق در ملاک تمایز علوم و اقتضائات ارتباط سه سطحی مؤلفه های علم، می تواند توجیه مناسبی را برای پذیرش این مدعا ارائه کند. از سویی در بحث علم دینی، معنای دیسیپلین علم، محوریت دارد و از سویی دیگر، تأثیر گزاره های کلام شیعی بر مؤلفه های علوم انسانی از حیث قلمرو، حداکثری و از حیث میزان، بنیادین است؛ به گونه ای که چاره ای جز پیشنهاد عناصر ماهیت ساز جدید در علوم انسانی اسلامی وجود ندارد.
۶۱۸.

طراحی و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 25 - 64

کلیدواژه‌ها: پژوهش مدیریت کیفیت اعضای هیئت علمی الگو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۱
هدف: هدف اصلی از اجرای این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها بود؛روش پژوهش: روش پژوهش، آمیخته اکتشافی بود و با 14 تن از صاحب نظران حوزه کیفیت پژوهشی دانشگاه ها، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام گرفت. پس از اشباع نظری، ابعاد و مؤلفه های مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، استخراج و الگو طراحی شد؛ الگوی طراحی شده برای اعتباریابی در اختیار افراد مصاحبه شده قرار گرفت و 12 تن از آنها نظرات خود را (میزان اعتبار الگو) ارائه دادند.یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، مهم ترین ابعاد و مؤلفه مدیریت کیفیت فعالیت های پژوهشی، شامل بُعد بسترسازی (فرهنگی/ارزشی، ارتباطاتی/ اطلاعاتی، قوانین، تجهیزات، رفع موانع، منابع مالی و تخصص گرایی)؛ بُعد سیاست ها و مأموریت ها (سیاست ها، هدف ها و مأموریت)؛ بُعد برنامه ریزی (شناسایی مسائل و نیازها، هدف گذاری، تدوین برنامه، تمهید عملیاتی شدن برنامه، فعالیت ها و همکاری مشترک، تعیین تکالیف و وظایف)؛ بعد نظام های حمایتی-تشویقی (ایجاد مشوق و انگیزه، راهنمایی و مشاوره، کاهش درگیری های آموزشی و اجرایی، توانمندسازی و توانمندیابی و اخلاق گرایی) و بُعد نظارت و ارزیابی (تصحیح شاخص ها و فرایندهای پژوهشی، نظارت بر فرایند پژوهشی، شناسایی و تحلیل اثربخشی پژوهش ها، توجه به کاربست پژوهش ها و ارائه بازخورد) است. همچنین بررسی آماری نشان داد که الگو از نظر صاحب نظران حوزه کیفیت پژوهشی دانشگاه ها، از اعتبار کافی و مناسب برخوردار است. برای ارتقای کیفیت فعالیت های پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، پیگیری و اجرایی کردن این الگو راهگشا خواهد بود.
۶۱۹.

شناسایی مؤلفه های دانشگاه تمدن ساز ایرانی اسلامی: یک مطالعه فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۸۶) 132-153

کلیدواژه‌ها: دانشگاه تمدن ساز اسلام ایران فراترکیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۳
هدف: هدف پژوهش حاضر، سنتز ادبیات مربوط به دانشگاه تمدن ساز اسلامی- ایرانی در راستای شناسایی مؤلفه های دانشگاه تمدن ساز اسلامی- ایرانی در آموزش عالی کشور بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی؛ از لحاظ روش، کیفی فراترکیب و جامعه آماری آن، کلیه مطالعات انجام شده در بازه زمانی 1375 تا 1398 بود. در این راستا 42 پژوهش در زمینه موضوع مدّ نظر، ارزیابی و در نهایت 19 مقاله به صورت هدفمند انتخاب شد و با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوط، در مجموع 106 کد، 11مفهوم، 9 مقوله کلیدی طی فرایند جستجو و ترکیب نظام مند متون، شناسایی و تحلیل شد و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کوهن تأیید شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های دانشگاه تمدن ساز اسلامی-ایرانی در آموزش عالی کشور از هشت عامل کلیدی استقلال، آزادی، فرهنگ سازی، مسئولیت پذیری، نوآوری، تعامل و همکاری علمی سازنده با نهادهای علمی بین المللی، انسان سازی، معنویت گرا و تولید علم تشکیل شده است. نتیجه گیری: این پژوهش بدین سبب که درک عمیقی از ادبیات موجود در موضوع پژوهش با شناسایی مؤلفه های دانشگاه تمدن ساز اسلامی- ایرانی ارائه داده است، می تواند در سیاستگذاری های آموزش عالی در راستای اسلامی سازی دانشگاهها استفاده شود.
۶۲۰.

اسلامی سازی «اصل آزادی قراردادی» با تأکید بر مبانی قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۷) 440 - 423

کلیدواژه‌ها: مبانی قرآنی آزادی قراردادی علوم انسانی اسلامی سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۹۵
یکی از مهم ترین اهداف انقلاب اسلامی، اسلامی سازی همه بخشهای نظام و تحقق اسلامیت در همه زمینه های اجتماعی است. در این راستا، اسلامی سازی علوم انسانیِ مبتنی بر ماتریالیست، همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده است. هدف : هدف از انجام این پژوهش، جایگزینی مبانی اسلامی به جای مبانی سکولار در نظریه اصل آزادی قراردادی و معرفی یک نظریه اسلامی معادل با آن بود. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و انتقادی و با رویکرد مبنامحور انجام شده است. یافته ها: با جایگزینی مبانی اسلامی به جای مبانی غربی در نظریه اصل آزادی قراردادی، این نظریه به یک نظریه اسلامی تبدیل شد که با نمونه غربی آن تفاوتهایی دارد. نتیجه گیری: نظریه «آزادی قراردادی» با مبانی اسلامی، آزادی را تا جایی جایز می داند که مخالف وحی و شرع مقدس نباشد. بنابر این، حدود آزادی انسان در ایجاد تعهد و قراردادها، توسط وحی و شرع مشخص می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان