درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی‌شدن و سرمایه اجتماعی از مفاهیم بسیار مورد استفاده در جامعه‌شناسی معاصر می‌باشند. بررسی سرمایه اجتماعی زنان به عنوان یکی از عوامل مؤثر در مشارکت آنان در عرصه‌های مختلف اجتماع مورد توجه پژوهشگران حوزه زنان می‌باشد. همچنین تحولات متاثر از جهانی‌شدن از دغدغه‌های دیگر این پژوهشگران به شمار می‌آید. این مطالعه با رویکردی جدید و با استفاده از مفهوم جهانی‌شدن به مطالعه عوامل تاثیرگذار بر سرمایه اجتماعی زنان پرداخته است. برای بررسی سرمایه اجتماعی زنان در فرآیند جهانی‌شدن یک نمونه 2260 نفری از زنان تهرانی، شیرازی و استهبانی به صورت تصادفی انتخاب و پرسش‌نامه‌ای خود گزارشی ارایه گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که به ترتیب متغیرهای شیوه زندگی، سرمایه فرهنگی، بُعد خانوار، آگاهی نسبت به قوانین و مقررات، سرمایه مالی، شهر در معرض جهانی‌شدن، نگرش‌های نقش جنسیتی و نهایتاً رسانه‌های جمعی بر روی هم 2/36 ٪ از تغییرات سرمایه اجتماعی زنان را تبیین کرده‌اند.

این مقاله بر اساس برخی از نتایج یک طرح پژوهشی و به منظور پاسخ به این پرسش طراحی شده است که رسانه های پیشرفته و کارتل‏های رسانه‏ای علاوه بر آگهی، فروش خبر و عکس از چه روش دیگری برای درآمدزایی استفاده می‏کنند؟ به نظر ما این رسانه ها نخست آنکه همانند شرکتهای تجاری عمل می کنند و دو دیگر آنکه، رفتار رسانه ای خود را بر مبنای مدلهای رسانه ای تجاری توسعه می دهند و به همین دلیل هم بدنبال توسعه روشها جدید درآمدزایی اند. این مقاله، همچنین به این پرسش پاسخ می دهد که چه عاملی سبب می‏شود که خبرنگاران رسانه‏هایی مانند بی.‏بی.‏سی، سی.‏ان.‏ان، رویترز، خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس و مانند این‏ها از تخصص‏ها و ویژگی‏‏های برجسته‏ای نسبت به دیگران برخوردار باشند؟ از دیگر پرسش‏های پژوهشی این تحقیق این است که چه تفاوتی میان کلاس‏های آموزش روزنامه‏نگاری، مدرسان و منابع آموزشی کشورمان با اروپا و آمریکا وجود دارد؟ علاوه بر این، شیوه‏های جدید کسب درآمد از راه فروش محتوا، برون‏سپاری امر آموزش به هاب‏های بزرگ آموزشی و رسانه‏ای و تبدیل شدن آموزش رسانه‏ای به صنعتی نرم‏افزاری در اقتصاد رسانه‏ای از جمله موضوعاتی اند که در این مقاله به آنها پرداخته می‏شود. علاوه بر بیان تفاوت‏های موجود در شیوه‏های آموزش روزنامه‏نگاری میان مراکز رسانه‏ای غربی و کشور ما پیشنهاداتی هم که برآمده از نتایج تجربی این پژوهش است برای بهبود امر آموزش و درآمدزایی در رسانه‏های داخلی ارایه می‏شود. آن‏چه که این مقاله به‏منزله نتیجه به آن می‏پردازد نشان از آن دارد که رسانه‏های بزرگ و اقتصادی جهان که در اینجا ما آنها را به عنوان کارتل‏های رسانه ای ـ اقتصادی دسته بندی کرده ایم، شیوه‏های جدیدی را برای کسب درآمد انتخاب کرده و علاوه بر استفاده از آگهی‏های تجاری و رپورتاژهای خبری از این شیوههای جدید نیز سود می برند. از آن جمله می توان به ""فروش محتوای آموزشی"" اشاره کرد که در رسانه‏هایی مانند رویترز، بی.‏بی.‏سی، تامسون، خبرگزاری فرانسه و مانند آن، استفاده می شود. این شیوه در سال‏های اخیر که امر آموزش و روزنامه‏نگاری حرفه‏ای اهمیتی دوچندان برای رسانه‏ها پیدا کرده است درآمدهای هنگفت میلیون دلاری را نصیب این گونه رسانه‏ها کرده است.

یکی از حوزه های نوظهور جامعه شناسی که در سه دهه اخیر، از پیشینه پرباری برخوردار شده است، عواطف است. در دید اجتماعی، عاطفه فرایندی است که در آن کنشگران، موقعیت های واقعی یا تخیلی اجتماعی را ارزیابی نموده و به آنها واکنش نشان می دهند. در این حوزه، عاطفه به عنوان منبع سوگیری و در مقابل خرد، تلقی نمی شود؛ بلکه نیرویی است که جریان تعامل را پیش می برد. نظریه پردازان این حوزه، بر نحوه ورود عاطفه در روابط بین شخصی و ساختاربندی تعاملات اجتماعی تاکید دارند. گروهی نیز در تلاش برای پیوند این حوزه با سطح کلان هستند. جامعه شناسی عاطفه یکی از متنوع ترین حوزه های جامعه شناسی است؛ چرا که نظریه پردازان از حوزه های مختلف در آن حضور دارند. در این مقاله، نظریه ها ی جامعه شناسی عواطف از جمله نظریه روانکاوانه ترنر، نظریه قدرت ـ منزلت کمپر، و نظریه مبادله اجتماعی لاولر بررسی می شود. سپس نقاط قوت و ضعف آنها در رابطه با جامعه ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این مقاله تلاش خواهد شد با "رویکرد زیباشناختی معماری" به نقش معماری در احراز هویت های دینی و نمایندگی فرهنگی و هنری در ایران بپردازد.  در این راستا، مقاله همچنین به تحلیل یکی از بناهای معماری (مسجد جامع اصفهان) و ویژگی ها و شاخصه های آن می پردازد.  در این بحث ابتدا نگاهی به مفهوم معماری ایرانی و رابطه جهانی شدن و معماری ایرانی- اسلامی می کنیم و سپس به جایگاه معماری ایرانی- اسلامی و بطور خاص مسجد جامع اصفهان در تاریخ و فرهنگ ایران و اسلام توجه خواهد شد.  سپس، با تکیه بر مفاهیمی چون جهانی شدن و هویت فرهنگی تلاش خواهد شد برآیند تعامل نگاه ملی و فراملی را در قلمرو معماری ایرانی – اسلامی مورد تاکید قرار گیرد.

" هدف این پژوهش، بررسی جامعه شناختیِ عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی موثر بر تمایل به خروج معلمان فوق لیسانس و بالاتر، از آموزش و پرورش شهر شیراز می باشد. در این راستا، پس از بررسی مطالعه های انجام شده داخلی و خارجی و همچنین نظریه های موجود در این زمینه، یک مدل نظری بر پایه ی نظریه های انگیزشی از جمله، نظریه های مازلو،هرزبرگ و آدامز و نظریه های جامعه شناسی از جمله نظریه مبادله تهیه شد. این تحقیق با روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام گرفت. بنابراین، به روش نمونه گیری طبقه ای، متناسب با حجم هر ناحیه از آموزش و پرورش شهر شیراز، تعداد 264 نفر از معلمان فوق لیسانس و بالاتر به طور تصادفی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها به وسیله نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل شد. ابتدا جدول های مربوط به آزمون فرضیه ها با استفاده از آزمون های T test، Oneway Anova و رگرسیون دو متغیره و چند متغیره محاسبه و سپس، معادله پیش بینی مربوط به رابطه متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر تمایل به خروجِ معلمان محاسبه گردید. نتایج این تحقیق از این قرارند: متغیرهای جنس، سن، تعداد فرزندان، احساس نابرابری و عدم رضایت از محیط کاربا تمایل به خروج معلمان، رابطه معنادار دارند که برخی از آن ها رابطه مستقیم و برخی؛ مانند سن، رابطه معکوس با این تمایل داشته اند. میان متغیرهای اعتقاد به آموزه های دینی، منزلت اجتماعی و نوع مسکن، با احساس نابرابری، به عنوان یکی از متغیرهای واسط، رابطه معنادار مشاهده شد. همچنین، میان متغیر نوع مدرسه و برخورد نامناسب مدیر با عدم رضایت از محیط کار به عنوان یکی دیگر از متغیرهای واسطِ تحقیق، رابطه معنادار مشاهده گردید. همچنین مشخص شد که میان وضعیت تاهل و تمایل به خروج افراد رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین میان میزان حقوق، مزایای اقتصادی، قومیت، میزان تحصیلات خود و همسر و رشته تحصیلی، با احساس نابرابری و همچنین سنوات خدمت با عدم رضایت از محیط کار، رابطه معناداری مشاهده نشد.در تحلیل رگرسیون گام به گام، پس از وارد شدن همه ی متغیرهای فاصله ای و متغیر ساختگی1 جنس، نهایتاً سه متغیر احساس نابرابری، عدم رضایت از محیط کار و جنس وارد معادله رگرسیون شد و با توجه به مقدار ضریب تعین (2R)،این متغیرها 29 درصد از تغییرها متغیر وابسته را تبیین نمودند."

هدف این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ سیاسی افراد 20 سال به بالای شهر شیراز می‏باشد.در این پژوهش، نظریات پارسونز، آلموند و وربا بعنوان چارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفت.داده‏ها بوسیله پرسشنامه از یک نمونه 525 نفری از افراد 20 سال به بالا، در خرداد ماه 1379، جمع آوری شدند.متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از: تحصیلات، محل سکونت، منزلت شغلی، میزان نفوذ بر تصمیمات خانوادگی، بحث اجتماعی در مدرسه، مشارکت در تصمیم گیری در محل کار، فراوانی صحبت کردن در مورد مسائل سیاسی، سن، جنس و وضعیت تأهل.متغیر وابسته نیز شامل فرهنگ سیاسی است که طبق نظریه آلموند و پارسونز به سه بخش تقسیم می‏شود:1-جهت‏گیری شناختی 2-جهت‏گیری احساسی 3-جهت‏گیری ارزشیابانه.متغیرهای مستقل بطور انتخابی بر روی جهت گیریهای سه گانه سنجیده شدند و نتایج نشان دادند که اغلب متغیرهای رابطه معناداری با متغیر وابسته دارند و فرهنگ سیاسی آنها یک فرهنگ سیاسی تابع می‏باشد.

"به دنبال تحول و تفکیک ساختار فضایی و اجتماعی شهرهای بزرگ کشور طی چند دهه اخیر، طرح های کلان توسعه شهری در جهت اصلاح ساختار شهرهای مذکور و افزایش کارآیی نهادهای فضایی و اجتماعی آن ها به اجرا گذاشته شده است. به نظر می رسد در بسیاری از موارد،‌ کیفیت طرح های توسعه ای فوق به منظور بهبود ساختار شهر و اعمال روش هایی بوده است که فرآیند کلی حیات شهری را در نظر داشته است تا تمرکز بر مناطق کم توسعه یافته شهری. به همین دلیل، شبکه محله های شهری به ویژه در نواحی حاشیه ای و مرکزی، نتوانسته اند آن گونه که باید در تیررس اهداف اجرایی این برنامه ها قرار گیرند. افزایش جمعیت مهاجر از یک سو و رشد پرشتاب سایر بخش ها، از جمله خدمات و مسکن از سوی دیگر، نابرابری فضایی و اجتماعی را به زیان محله نشینان نواحی توسعه نیافته تشدید نموده است. در ادبیات شهری دهه های اخیر، کاربرد مفهوم واحدهای شهری محله ای در قالب طرح های توسعه ای در کانون علاقه و توجه محققان و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در این چارچوب، موضوع بازسازی نواحی محله ای توسعه نیافته در قالب برنامه عملی، به محور سیاست گذاری محله شهری تبدیل شده است. هدف از طرح های بازسازی محله های توسعه نیافته شهری، ارتقای کیفیت زندگی در محله ها، بهبود شرایط اسکان دائمی در آن ها و نیز افزایش برخورداری ساکنان از خدمات محیطی و در نهایت، توسعه همه جانبه شبکه عمومی آن ها است. به این منظور، هر نوع کالبدشکافی و نیز تجویز سیاست های شهری، مستلزم بازنگری در رویکردهای سنتی اداره شهر و به کار گیری شیوه هایی است که در آن برنامه ریزی محله محور و شهروند محور، در کانون طراحی و عملیات قرار گیرد. در بازتولید بافت های محیطی محله های توسعه نیافته شهری،‌ مهم ترین مساله طراحی بازسازی محله ای بر اساس قواعد و چارچوب های سیاست گذاری مناسب است. مروری بر شرایط و لوازم نظام برنامه ریزی شهری در سطح محله ها، مبین ضرورت ها و قابلیت هایی است که امکان تحقق و اجرای برنامه ریزی توسعه محلی را نوید می دهد. توسعه اجتماع محله ای، از جمله رویکردها و روش های نوین برای بهبود نظام عملکرد شهری است که می تواند در قالب بنیاد نظری و نیز ابزار عملیاتی موثر در طرح بازسازی محله های توسعه نیافته مورد استفاده قرار گیرد. این مقاله تلاش دارد ضمن واکاوی موضوع بازسازی محله های توسعه نیافته، چگونگی استفاده از رویکرد توسعه اجتماع محله ای و ابعاد اصلی آن را مورد بررسی قرار دهد. "

"کاربرد اینترنت وشبکه وب در فرایند آموزش و یادگیری، علاوه بر اهداف و برنامه درسی به زمینه هایی مانند""فرهنگ کسب شده از زندگی و فضاهای واقعی"" ،""شیوه های تعامل وکسب تجربه در محیط های مجازی"" و به طور کلی با"" الگوی ارتباط واستفاده از اینترنت "" وابسته است. مقاله پیش رو الگوی استفاده از اینترنت را بر اساس داده های تحقیقی که در سال تحصیلی ( 87- 1386) برای مقایسه تاثیر دو روش آموزش از طریق شبکه وب و آموزش به روش سنتی بر یادگیری و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به اجرا درآمده را مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش از نوع تجربی با استفاده از آزمون t گروه های مستقل و تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیری است و موضوعاتی مانند جامعه آماری، روش انتخاب و جایگزینی نمونه ها ونحوه گردآوری داده ها در جای خود توضیح داده شده اند . نتایج تحقیق نشان داد به طورکلی بین میانگین نمرات گروه آزمایش و کنترل در میزان استفاده از اینترنت، تفاوت معنادار است و این متغیر توانسته است تغییرات مربوط به یادگیری را تبیین و پیش بینی نماید. به این معنا که استفاده بیش از اندازه و غیر معمول از اینترنت با یادگیری و پیشرفت تحصیلی رابطه معکوس دارد. با ملاحظه داده های مربوط به نوع و ابعاد استفاده از اینترنت و مقایسه میانگین گروه ها می توان گفت دانش آموزان به موازات افزایش بهره مندی از اینترنت برای انجام فعالیت های علمی و درسی، به تدریج نحوه استفاده خود از رایانه و اینترنت را به نفع فعالیت های درسی بهبود می بخشند. به نظر می رسد کاهش زمان استفاده فراغتی و افزایش استفاده درسی و علمی از شبکه بیش از آنکه به علاقه یا بی علاقگی افراد مرتبط باشد با جو وزمینه های فرهنگی و اجتماعی زندگی، نحوه و میزان حضور یادگیرندگان در شبکه و محتوا وکیفیت محیط یادگیری الکترونیکی (فضای مجازی) ارتباط دارد. "

این پژوهش برای دستیابی به هدف های چندی انجام شد که اصلی ترین آنها عبارت بودند از: شناخت انگیزه های زنان از مشارکت در فعالیت های شغلی- تحصیلی و مشخص کردن سهم هر یک از عامل های مؤثر بر تمایل زنان به مشارکت در فعالیت های شغلی و تحصیلی. پرسش اصلی این پژوهش عبارت بود از این که مهم ترین انگیزه های زنان ایرانی از حضور و مشارکت در فعالیت های اجتماعی (در قالب دو متغیر شغل و تحصیل دانشگاهی) چیست؟ پرسشنامه به گونه ی محقق ساخته تهیه و پس از بررسی روایی و اعتبار آن، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر روی 360 نفر در شهر سمنان اجرا شد. یافته ها و نتایج بدست آمده از فرایند این پژوهش در تحلیل نهایی نشان داد که: بیش ترین انگیزه ی زنان مورد بررسی متمرکز بر عامل های اجتماعی و سپس فرهنگی است، به این معنا که زنان مورد مطالعه بیش از هر انگیزه دیگری در پی مزایای ناشی از این دو عامل در مشارکت و حضور در عرصه های اجتماعی هستند. هر چند انگیزه های اقتصادی و روان شناختی آن ها برای اشتغال و ادامه ی تحصیل دارای نقشی مهم و اثرگذار بوده است، چنان که اشتغال و تحصیل را به منزله ی پشتوانه ای برای تمکن یا استقلال مالی خود قلمداد کرده و در جستجوی تحرک اجتماعی و صعود به مراتب بالاتر سلسله مراتب و پایگاه اجتماعی و اقتصادی هستند، اما باید گفت زنان با تحصیلات دانشگاهی، در ورود به نظام آموزش عالی و اشتغال، برخورداری بیش تر از حقوق فردی، خانوادگی، اجتماعی و حرفه ای را متاثر از علل اجتماعی جستجو می کنند. همچنین با برقراری ارتباط اجتماعی با دنیای پیرامون، در پی امکان های بیش تر در این ارتباطات برای اموری همچون ازدواج یا گزینش همسری مطلوب و مناسب هستند

مقالة حاضر به بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی می پردازد که نوعی احساس التزام به عمل یا واکنش فردی در موقعیت های گوناگون به دلیل تقید به دیگران است. جهت سنجش عوامل مؤثر بر آن از نظریه های مختلف مثل نظریه های نوع دوستی متقابل، اعتماد و مشارکت، یادگیری اجتماعی باندورا و نظریة نقش اجتماعی استفاده شده است. روش تحقیق پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامة محقق ساخته بوده است. این پژوهش درمیان 404 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهیدباهنر کرمان صورت گرفته که با روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که احساس عزت نفس، شیوة فرزندپروری منسجم، صمیمی و پاسخگو، مشارکت اجتماعی رسمی و غیررسمی، اعتماد اجتماعی بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و نهادی و جنسیت و پایگاه اقتصادی اجتماعی متغیرهای تأثیرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی هستند.

احساس امنیت اجتماعی در مقاله حاضر به چهار بعد امنیت فردی، امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی و امنیت جامعه ای تقسیم شده و تأثیر سرمایه اجتماعی افراد با مؤلفه های شبکه مشارکت اجتماعی، هنجار اعتماد، هنجارعمل متقابل و آگاهی اجتماعی بر آن، بررسی شده است. تحقیق به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه، در بین ساکنان 18 سال و بالاتر شهرستان کاشان، در سال 1391 به انجام رسیده است. در این تحقیق از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و حجم نمونه مورد مطالعه 362 نفر است. مهمترین نتایج حاصل از آزمون رابطه بین متغیرهای تحقیق نشان داد که سرمایه اجتماعی شهروندان بر احساس امنیت اجتماعی آنها تأثیرگذار است. همچنین، بین سه بعد از چهار بعد اندازه گیری شده از سرمایه اجتماعی در این تحقیق؛ یعنی اعتماد اجتماعی، شبکه مشارکت اجتماعی و آگاهی اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی تفاوت معناداری مشاهده شده و این تفاوت در بعد هنجار عمل متقابل مشاهده نشده است؛ ضمن اینکه بین متغیرهای زمینه ای جنس، سن، وضعیت تأهل، شغل، مقطع تحصیلی و میزان هزینه خانواده با احساس امنیت اجتماعی هیچ گونه رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر در این تحقیق نیز نشان داد که متغیرهای مستقل آگاهی، اعتماد و مشارکت اجتماعی دارای اثرگذاری مثبت و همچنین، متغیرهای مستقل سن و هنجار عمل متقابل دارای اثرگذاری منفی بر روی متغیر وابسته احساس امنیت اجتماعی هستند.

"این مقاله براساس پژوهشی که نگارنده‌گان در آبان‌ماه 1385، در مرکز تحقیقات صداوسیما انجام داده‌اند،‌ تهیه شده است. این پژوهش بر مبنای نظرسنجی از 1024 نفر نوجوان و جوان ساکن شهر تهران تدوین شده و محور آن شناخت میزان و نوع موسیقی مورد استفاده در میان افراد 15 تا 25ساله بوده است. برای سنجش این موضوع، مقوله‌هایی چون تعداد ساعات گوش دادن به موسیقی در روز، سبک موسیقی و خواننده مورد علاقه نوجوانان و جوانان مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله جالب‌ترین نتایج این نظرسنجی می‌توان به این موارد اشاره کرد: 31درصد پاسخگویان بین 2 تا 4 ساعت در روز به موسیقی گوش می‌دهند، 40درصد علاقه‌مندان به موسیقی، موسیقی پاپ تولید داخل کشور را می‌شنوند و قریب به 60درصد پاسخگویان تقسیم‌بندی مجاز و غیرمجاز موسیقی‌های موجود را قبول دارند. "

رسانه به عنوان یک عامل ارتباطی ، در دنیای کنونی دارای کارکردهای فراوان است. این عامل ارتباطی دارای نقش نهادینه سازی ارزش ها در جامعه است و از طریق تبادل اطلاعات بین نسل حاضر و انتقال آن به نسل های آتی، نقش حیاتی در فرهنگ سازی و ایجاد احساسات مشترک بین افراد و جوامع دارد. هویت ملی به عنوان کلان ترین سطح هویتی در داخل کشورها تحت تأثیر رسانه است. کارویژه اصلی هویت سازی در گذشته از طریق آموزش رسمی انجام می گرفت اما اکنون با توجه به سرعت انتقال داده ها و اطلاعات رسانه ای، رسانه ها نقش مهم در تکوین یا تغییر هویت ملی دارند و رسانه به عنوان اهرم تثبیت یا تغییر هویت ملی عمل می کند. بنابراین رسانه در اختیار هر بازیگر دولتی و غیردولتی که باشد در راستای مصالح و منافع آن بازیگر به مثابه عامل مثبت یا منفی در تحول هویت ملی، ایفای نقش می کند. از این رو، رسانه جمعی با تأثیر بر شاخص های هویت ملی، آن را تقویت و تحکیم یا تضعیف و تخریب می کند. یافته های پژوهش حاضر با بهره گیری از روش های تحلیلی- تبیینی حاکی از آن است که رسانه ها از طریق تأثیر بر سه شاخص هویتی یعنی عناصر، مبانی و جایگاه آن، بر هویت ملی تأثیر شگرف مثبت یا منفی می گذارد.