درخت حوزه‌های تخصصی

تعیین چگونگی پیوند میان عاملیت و ساختار امری بسیار مهم در مطالعات علوم اجتماعی و شناخت جهان است. نظریه های اجتماعی برای فهم پدیده های اجتماعی تبیین های متفاوتی بدست داده اند. نظریه ساخت یابی گیدنز با درک دوسویگی عاملیت و ساختار بر این باور است که ساختار به عنوان یک نظم جهانی بر رفتار افراد جامعه تاثیر می گذارد و یک کردار اجتماعی شکل می گیرد. مفهوم استفاده از اطلاعات ارائه شده توسط تیلور مبتنی بر نظریه ساخت یابی است. محیط استفاده از اطلاعات، بافت اجتماعی یا محیطی است که در درون آن افراد زندگی و کار می کنند. در این مطالعه الگوهای رفتار اطلاع یابی بر پایه نظریه ساخت یابی و مفهوم محیط استفاده از اطلاعات تحلیل شده اند. حاصل تحلیل ها نشان داد که استفاده از منابع اطلاعاتی بدون ملاحظه بافت اجتماعی و سازمانی آن نمی تواند به روشنی درک شود، زیرا بافت زمینه ظهور، طراحی ,اجرا و استفاده از نظام اطلاعاتی است.

"امروزه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورها به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده در نظام بین‌الملل تحت‌تأثیر تحولات شگرف در عرصه ارتباطات قرار‌ گرفته است؛ چنان‌که «دیپلماسی رسانه‌ای» به‌عنوان یکی از شاخه‌های اصلی فعالیت‌های‌ دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی بخش قابل توجهی از دیپلماسی عمومی کشورهای بویژه قدرتمند جهانی را به خود اختصاص داده است. در مقاله حاضر پس از بیان پیشینه دیپلماسی رسانه‌ای و کارکردهای آن به بررسی مصادیق دیپلماسی رسانه‌ای در بعد نرم‌افزاری، جنگ نرم و جنگ رسانه‌ای غرب علیه ایران و همچنین اهداف راهبردی جنگ روانی امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است. " "جنگ رسانه‌ای، جنگ نرم، دیپلماسی رسانه‌ای "

این مقاله به مطالعه تطبیقی ساختار و نحوه پوشش اخبار مربوط به ایران در تارنماهای ایرنا، بی بی سی فارسی و صدای آمریکا-فارسی می پردازد. داده های این مطالعه به روش تحلیل محتوا جمع آوری و تحلیل شده است. این پژوهش با هدف مقایسه ساختار و نحوه پوشش خبری تارنماها (وب سایت ها)ی ایرنا به‌عنوان خبرگزاری رسمی ایران با تارنماهای دو شبکه رادیو- تلویزیونی برون مرزی فارسی زبان بی.‌بی.‌سی و صدای آمریکا با تأکید بر اخبار و رویدادهای سیاسی مربوط به ایران، انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه، مطالب خبری مرتبط با ایران در حوزه سیاست و امور خارجی است که در سه تارنمای مورد مطالعه، طی دو هفته آماری و در یک دوره شش‌ماهه (سه ماه آخر سال 1386 و سه ماه نخست 1387) ارائه شده است. حجم نمونه این تحقیق نیز شامل 571 خبر است که به روش نمونه‌گیری سیستماتیک احتمالی طی دو هفته آماری (از هر دو هفته یک روز) انتخاب شده است. واحد تحلیل نیز در این تحقیق ""خبر"" تعریف شده است. یافته های تحقیق در دو سطح توصیفی و تبیینی ارائه شده است. در جداول توصیفی مشخص شده است که نوع ساختار و نحوه پوشش اخبار در سه تارنمای ایرنا، بی.‌بی.‌سی فارسی و صدای فارسی آمریکا با هم تفاوت دارند. هر سه تارنما عنصر ""که"" و ارزش خبری ""شهرت"" را با برجستگی خاصی مورد تاکید قرار داده‌اند که این موضوع، نشان‌دهنده ""شخص‌گرا بودن و جهت گیری گفتمانی آنهاست. همچنین بیشتر اخبار انتشار یافته در این سه تارنما ""غیرتولیدی"" است که از این منظر، سهم ایرنا از دو تارنمای دیگر بیشتر است. از نظر موضوعی موضوع هسته‌ای ایران، کانون توجه اصلی سه تارنمای مورد مطالعه بوده است. تاکید تارنمای ایرنا و صدای آمریکا بیشتر بر ""سخت‌خبر"" و بی.‌بی.‌سی بیشتر به ""نرم‌خبر"" یا انعکاس رویداد همراه با اطلاعات تکمیلی بوده است. از میان امکانات تعاملی و چندرسانه ای مورد استفاده در تارنماهای خبری، بیشترین استفاده از ""عکس"" بوده است. اما برخلاف ایرنا، بی.‌بی.‌سی و صدای آمریکا از ایمیل و پیوند با موضوعات و سایت‌های مرتبط نیز استفاده زیادی کرده‌اند.

این مقاله به بررسی سیر تحول گفتمان توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران از پیروزی انقلاب مشروطه تا پایان دهه دوم انقلاب اسلامی می پردازد. یافته های حاصل از یک پژوهش کیفی براساس روش تحلیل گفتمان و با استفاده از الگوی ترکیبی نورمن فرکلاف و تئون.ای.ون دایک، دستمایه این مطالعه و بررسی است.

دین از ابتدای پیدایش انسان نقش مهمی در زندگی او داشته است. سینماگران نیز به تبع جامعه و تاریخ، همواره نگاه های دینی را به همراه داشته اند و با روایت و استفاده از تکنیک های بصری و صوتی و سو ژه سازی و پردازش شخصیت های مورد نیاز خود، بر سبک دین مداری مخاطب مؤثر بوده اند. ورود بشر به دوره مدرن و کم توجهی به دین باعث شد بازگشت بشر به دین در دوره پسامدرن با تحریف و گمراهی بسیاری همراه شود. معنویتِ بدون خدا و جایگزینی جادو به جای معنویت اصیل از مهم ترین این تحریف هاست که توسط سینما بازنمایی و تبلیغ می شود. کابالا یا همان تصوف یهودی یکی از این معنویت های غیر اصیل است که در سال های اخیر در مجامع سینمایی مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله با تلقی کابالا به عنوان یکی از مؤلفه های کلیدی معنویت عصر نوین، سعی نموده است با بررسی موردی انیمیشن «ناین»، روش های القاء نامحسوس مفاهیم کابالیستی، توسط رسانه ها را بررسی نماید.

این مقاله سعی میکند براساس نظریه منش و میدان بوردیو و با استفاده از روش پیمایش و میدانی و با مطالعه رابطه منش جوانان تهرانی و مصرف موسیقایی آنها به برخی پرسش ها پاسخ دهد. برجسته شدن تمایزهای مبتنی بر مصرف انواع متفاوتی از موسیقی به ویژه موسیقی غیر ایرانی در بین جوانان کشور ، پرسش های زیادی را در مورد ساختیافتگی آنها، ماهیت این گرایش ها و میزان توفیق سیاست های فرهنگی مطرح کرده است. مطالعه ما نشان میدهد که تنوع قابل ملاحظه ای در مصرف انواع موسیقی در بین افراد مورد مطالعه وجود دارد و این الگوها با منش های مورد بحث بوردیو از قبیل پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، منطقه محل سکونت، رشته تحصیلی، قومیت و جنسیت جوانان رابطه معناداری دارند. به لحاظ اهمیت تاثیر این متغیرها، مطالعه نشان میدهد که منطقه محل سکونت، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، رشته تحصیلی و جنسیت افراد به ترتیب بیشترین تاثیر را بر روی نوع موسیقی مورد مصرف دارند و متغیر قومیت در این خصوص هیچ گونه تاثیری ندارد. یافته های پژوهش در زمینه تنوع در انواع مصرف موسیقایی و تاثیرات متغیرهای زمینه ای و اقتصادی و اجتماعی، بیانگر نضج و رواج سبکهای متفاوت موسیقایی و پیدایش نوعی گرایش خرده فرهنگی در درون فرهنگ کلی است که به نوبه خود عدم موفقیت سیاست های فرهنگی رسمی را در خصوص جوانان در سازگاری با فرهنگ کلی (حاکم) برجسته میسازد.

هدف مقاله، بررسی تاثیرات و بازخوردهای مشارکت دانشجویان در امور مختلف دانشجویی و دانشگاهی، زمینه های گسترش این فعالیت ها و همچنین بررسی علل کمبود وکم رنگ بودن این فضای همکاری ومشارکت وکم توجهی به این امور به خصوص در سیستم پیام نور می باشد، از جمله بررسی عوامل و ریشه های فرهنگی، تاثیر سیستم سازمانی و خدمات دانشگاهی در بهبود فرهنگ آکادمیک بودن، ضعف درمدیریت گروهی تیم های دانشجویی، عوامل انگیزشی دیگر و در نهایت بررسی راهکارها وتلاش جهت آماده سازی بیشتر فضای دانشگاهی وسرمایه گذاری روی قشر دانشجو برای پیشبرد فعالیت های تیمی جهت جوشش و پویایی درونی دانشگاه و دانشجو وکارآمدی سیستمی و نهایتا کارآمدی ملی وبومی.

این مقاله میزان اعتماد به شبکه های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه در شهر تهران را بررسی می کند. برای این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ۸۰۰ پرسش نامة محقق ساخته بین شهروندان ۱۵ تا ۴۵ سالة تهرانی در پنج منطقة شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران توزیع شد. نتایج حاصل از این نظرسنجی گویای این موضوع است که اعتماد با سن و تحصیلات و محل زندگی کاربران در رابطه نیست. همچنین در این پژوهش تفاوت معنادار قابل توجهی نیز در خصوص اعتماد در جنسیت (زن و مرد) و وضعیت تأهل (متأهل و مجرد) وجود ندارد. دستاورد دیگر این پژوهش اندازه گیری میزان اعتماد بود که با شاخص ۹۸/۲ مشخص شد. بر این اساس میزان اعتماد متوسط و رو به بالا است. در پژوهش انجام شده متغیر طراحی ظاهری و راحتی کار با نرم افزار شبکه های اجتماعی بیشترین تأثیر و متغیر امنیت نرم افزار کمترین تأثیر را در اعتماد داشتند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ترجیحهای انتخاب همسر دختران و پسران، مقایسه ملاک های دو جنس و بررسی تغییرات ایجاد شده در مهم ترین ملاک های این نمونه، در مقایسه با نمونه پژوهشی انجام گرفت که در اوایل دهه شصت در کشور انجام شده بود. تعداد ۳۷۵ دانشجو (۱۶۸ پسر و ۲۰۷ دختر) به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه ملاک های انتخاب همسر بررسی شدند. داده های پژوهش با استفاده آزمون های فریدمن و t مستقل تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن بود که بین پسران و دختران در بیشترِ ملاک های انتخاب همسر تفاوت معناداری وجود دارد. به طور کلی، پسران، ملاک های مرتبط با زیبایی و دختران، ملاک های مرتبط با توانایی مالی مرد و قابل اتکا بودن او را بیشتر ترجیح می دهند. همچنین مقایسه نتایج پژوهش حاضر با پژوهش انجام شده در اوایل دهه شصت نشان دهنده تغییراتی در زمینه ملاک های انتخاب همسر، از جمله افزایش اهمیت آینده مالی خوب برای دختران و اهمیت زیبایی برای پسران نمونه حاضر بود. یافته های مربوط به تفاوت های جنسیتی از دیدگاه تکاملی انتخاب همسر حمایت کرد. مقایسه نتایج پژوهش حاضر با پژوهش انجام شده در اوایل دهه شصت نیز حاکی از تغییراتی در فرهنگ کشور از ارزشهای سنتی و دینی در انتخاب همسر به سوی ارزش های غیرسنتی و مدرن بود.

نظام‌های بازیابی اطلاعات در دهه‌های گذشته ، ماهیتی پویا و تعاملی یافته‌اند . مدل سنتی بازیابی اطلاعات به رغم نقاط قوتی که دارد فرایندهای تعامل را در بازیابی اطلاعات منعکس نمی‌کند . به همین سبب ، مدل‌های جدیدی ارائه شده‌اند که هر یک از آنها بازیابی اطلاعات را با تاکید بر ویژگی‌ تعاملی آن از دیدگاه متفاوتی مورد توجه قرار می‌دهند . ربط به عنوان مفهومی کلیدی در بازیابی اطلاعات ، در مدل سنتی ومدل‌های تعاملی به گونه خاصی مورد تفسیر قرار گرفته است . ...

این مقاله می کوشد به بررسی آنومی اجتماعی در اجتماعات مجازی اینترنت بپردازد. با توجه به گسترش روزافزون اینترنت و شکل گیری اجتماعات ‏مجازی در آن، این مساله پیش می آید که آیا اینترنت محیطی از نظر هنجاری آنومیک است، و یا می توان از نوعی نظم اجتماعی غیر قابل رویت که بر ‏اساس هنجارهای اجتماعی در فضای مجازی است، سخن گفت.‏

فرایند جهانی‎سازی، مفهوم و پدپدة تازه‌ای است که متکی بر فشردگی فزاینده زمان و فضا و افزایش آگاهی حاصل از انقلاب اطلاعات بوده و بر رویه‌های سیاسی‌ ـ ‌اقتصادی و به ویژه فرهنگ جوامع تأثیر به سزایی دارد. این فرایند از یک سو با موفقیت‌های قابل‌توجهی مانند گسترش فناوری‌ها (به ویژه فناوری‎های نوین ارتباطی) و پدیده‌های جدید و تسهیل‌کننده در دورترین نقاط جهان روبه‎رو است و از سوی دیگر با اشکالات و ایرادهای بزرگی مانند افزایش شکاف طبقاتی در عرصه‌های ملی، پیدایش پدیده فقر مدرن، سلطه ثروتمندان، گسستگی، آشفتگی و بی‌نظمی هنجاری، ارزشی، هویتی و یکسان‌سازی و یکپارچه کردن فرهنگ‌ها. از این رو می‎توان گفت کلیه کشورها در رویارویی با این پدیده که شالوده و سازه‎های اجتماعی جوامع یعنی هویت آنها را متأثر می‎سازد، با فرصت‎ها و چالش‎هایی جدی مواجهند. در جهان امروز، با توجه به ویژگی‎های جهانی شدن و عصر اطلاعات که ماهیت ارتباطات را متحول ساخته است، از یک سو، اطلاع‎رسانی و ارتباطات منبع اصلی قدرت به حساب می‎آید و از سوی دیگر، هویت‎سازی و هویت‎مندی تابعی از ساختار قدرت تلقی می‎شود. بدیهی است در این میان، آن دسته از جوامع که از یک طرف در تقویت زیرساخت‎های ارتباطی و رقابت مؤثر در میدان ارتباطات و اطلاع‎رسانی با شیوه‎های نوین و از طرف دیگر، در امر هویت‎مندی و هویت‎سازی ناتوانند، دچار آسیب‎های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جبران‎ناپذیری خواهند شد. در این نوشتار، به بررسی جهانی شدن فرهنگ و چالش‎های پیش روی آن و هم چنین بحران هویت در عصر اطلاعات و نقش رسانه‎ها به ویژه فناوری‎های نوین ارتباطی مانند ماهواره‎ها به عنوان ابزار تسهیل‎کننده و یا محدودکننده این فرایند می‎پردازیم.

نظر به اهمیت مفهوم سازی و تبیین خط مشی گذاری رسانه ای و فقدان مطالعات جدی در این زمینه، پژوهش حاضر، با هدف مفهوم سازی و ایجاد یک چارچوب نظری صورت گرفت تا تلاشی در جهت درک چیستی خط مشی رسانه ای و شناسایی عناصر و مؤلفه های آن باشد. برای دستیابی به این هدف، پژوهشگر با انجام مصاحبه های عمیق و نیمه ساخت یافته با گروهی از خبرگان شامل پنج عضو هیئت علمی و هجده دانشجوی دکترا که از تخصص در زمینه های خط مشی گذاری عمومی، رسانه و ارتباطات، مدیریت استراتژیک و علوم سیاسی برخوردار بودند و با تلفیق دیدگاه های آنان با ادبیات موضوع، به طراحی چارچوبی نظری برای مفهوم سازی خط مشی گذاری رسانه ای پرداخت. بر اساس اطلاعات به دست آمده، ضمن ارائه تعریف جدید و جامعی از خط مشی رسانه ای، جایگاه آن در سلسله مراتب خط مشی گذاری ها مشخص و گام های تدوین آن شناسایی شد. همچنین عناصر و عوامل تشکیل دهنده مورد بررسی قرار گرفت و در پایان، پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی و شناسایی ابعاد گسترده تر این پدیده ارائه گردید.

مقاله ضمن تفکیک آزمون نظریه و نظریه سازی به عنوان دو سنت غالب تحقیقات اجتماعی، پژوهش کیفی را در تناظر با سنت نظریه سازی می داند و ضمن برشمردن چالش های پژوهش کیفی در علوم اجتماعی ایران،طرح مسائل و موضوعات متفاوت و جدید در جامعه ایرانی در حال گذار را نیازمند انعطاف پذیری و تنوع بیشتر در روش شناسی علوم اجتماعی می داند؛ چرا که روش شناسی کیفی ابزارهای لازم را برای توجه به معنا، قدرت و تعامل در حیات اجتماعی فراهم می سازد و قدرت عاملیت بیشتری به سوژه های مورد مطالعه در تحقیقات می بخشد.

«نیکلاس لومان» یکی از جامعه شناسان برجستة آلمانی است که با رویکردی سیستمی به بررسی ماهیت عملکرد هنر مبادرت ورزید. او در راستای تدوین یک نظریة اجتماعی نوین با رها کردن سنت جامعه شناسی غربی و با اهمیت دادن به تغییر ساختار جوامع مدرن بر مبنای تفکیک کارکردی، جامعه را متشکل از خرده-سیستم هایی دانست از قبیل: حقوق، اقتصاد، سیاست، آموزش، علم، دین، هنر و غیره که ارتباطات اجزاء آنها را تشکیل می دهد. او ادراک حسی را به قلمرو سیستم های روانی و هنر را به مثابه ارتباط به قلمرو اجتماع واگذار کرد. پس هنر، ارتباطی دانسته شد که ادراک می شود، ارتباطی که ادراک را می فریبد و آگاهی از آن را جهت می-دهد. در این مقاله ضمن مطالعه و ارزیابی نظریة لومان با استناد به کتاب های اصلی وی تلاش می شود تبیین شود که هنر چگونه ارتباطی است و چگونه ادراک و ارتباط را در خود جمع می کند؟

این مقاله تلاش دارد تا با شناسائی موانع ساختاری و میان فردی ارتباطات سازمانی، راههای غلبه بر این موانع را مورد مطاله قرار دهد و شیوه های ارتباطی مؤثر در سازمان را پیشنهاد نماید. توضیح آنکه، انسان ها از بدو تولد می دانند که چگونه باید با محیط و واقعیت های پیرامون تعامل و ارتباط داشته باشند و از موقعیت هایی که تهدید کننده قدرت ، ارزشها و خواسته های آنان است دوری نموده و فرصت های جدید را خلق نمایند. این تجربه به انسان ها می آموزد که در ارتباطات خود تا چه حد تهاجمی و تا چه اندازه تدافعی رفتار نمایند . اما اینک که سازمان ها به شدت اجتماعی شده‏اند و جوامع متشکل از بنگاه ها و سازمان ها شده‏اند، موانع ساختاری و میان فردی فراوانی ارتباطات سازمانی و ارسال مؤثر پیام را تهدید می کنند

از پدیده اینترنت­ و شبکه­های اجتماعی مجازی به عنوان مؤثر­ترین ابزار­های جهانی­شدن یاد می­شود. یکی از مهمترین ویژگی های شبکه­های اجتماعی مجازی که در مقولاتی نظیر مسائل قومی نقش در خور توجهی ایفا می کنند، نظارت پذیری بسیار اندک آنهاست؛ ­به طوری که در مقایسه با سایر فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی ، آزادی چشمگیری به آن بخشیده است . در همین راستا، پرسشی که در صدد پاسخگویی به آنیم، این است که استفاده از فیس بوک چه تأثیری بر هویت قومی کاربران ترک دارد؟ پژوهش حاضر، به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه اینترنتی محقق­ساخته انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کاربران ترک ایرانی شبکه اجتماعی فیس­بوک در سال 1391 تشکیل می­دهند. روش نمونه­گیری، نمونه­گیری آسان از نوع داوطلبانه است. یافته های پژوهش حاکی از آنند که بین مدت زمان عضویت، میزان مشارکت و فعال بودن، واقعی تلقی کردن محتوای مطالب ارائه شده و اهداف و انگیزه کاربران ترک در استفاده از شبکه­ اجتماعی فیس­بوک با هویت قومی آنها رابطه مثبت و مستقیمی وجود دارد. همچنین، کاربران ترک سعی می کنند از تمامی امکانات فیس بوک برای معرفی خود به سان یک هویت قومی، مطرح ساختن دیدگاه های خود در راستای حفظ هویت و تدوام فرهنگ خویش و بیان مطالبات اجتماعی- سیاسی خود استفاده کنند.