درخت حوزه‌های تخصصی

جمعیت شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۴۱ تا ۸۶۰ مورد از کل ۱٬۰۱۱ مورد.
۸۴۱.

کاربرد مدل سازی ریاضی در پیش نگری رویداد ولادت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۹ و ۱۱۰ ۴۱-۵۳

کلیدواژه‌ها: ولادت پیش بینی رگرسیون سری زمانی فوریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۴۰۱
ا توجه به نیاز روز افزون به برنامه های آمایش سرزمین و برنامه ریزی های میان مدت، شناخت وضعیت جمعیتی در سالیان آینده و نیز برآورد تعداد و ساختار آن به یکی از سؤالات جدی برنامه ریزان از جمعیت شناسان تبدیل شده است. دست یابی به چشم اندازی از جمعیت و نیز برآورد های مقرون به واقع، نیازمند درک تحرکات جمعیتی است. وضعیت آینده ولادت با توجه به آن که امکان برنامه ریزی برای افزایش و کاهش را به برنامه ریزان می دهد توجه برانگیز است. شاید اگر می دانستیم که وقوع رویداد ولادت در یک جمعیت از چه مدلی تبعیت می کند، امکان مداخلات مؤثرتری با هدف تحقق سیاست های جمعیتی فراهم بود. به همین منظور مقاله حاضر سعی در برازش مدلی بر داده های ولادت پایگاه اطلاعات جمعیت کشور با استفاده از رگرسیون سری زمانی دارد. از داده های ماهانه ولادت از سال 1392 تا 1398را برای پیش بینی ثبت ولادت در سال 1399 استفاده شده است. با توجه به این که رویدادهای حیاتی رفتارهای تناوبی یکسانی برحسب زمان دارند، استفاده از توابع فوریه برای برازش مدل بر داده ها بهینه تر خواهد بود. به کمک ضریب تعیین و معیارهای RMSE مدل فوریه(8) را می توان به عنوان یک پیش بینی معتبر و مناسب برای تعداد ولادت ها در نظر گرفت. بر همین اساس برای سال 1399تعداد ولادت های پیش بینی شده رقمی درحدود 1072000 رویداد خواهد بود.
۸۴۲.

مهاجرت شبکه ای و تعیین کننده های آن: مطالعه جریان های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 97-121

کلیدواژه‌ها: مهاجرت شبکه ای مهاجرت تودهای اشاعه مهاجرت شبکه های اجتماعی مهاجر مهاجرت بین استانی آذربایجان شرقی - تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۲۹۴
شدت مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران و اقامت خوشه ای مهاجران، موجب گردیده است در این مقاله، این جریان مهاجرتی با رویکرد شبکه ای مورد مطالعه قرار گیرد. با استفاده از روش های تحقیق پیمایش و گروه های متمرکز و نیز چارچوب مفهومی شبکه های اجتماعی مهاجر، سه جریان مهاجرتی شبکه ای، توده ای و دافعه ای از هم تفکیک شده اند که حدود سه چهارم آن از نوع شبکه ای است. بیشترین جابجایی خوشه ای جمعیت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران در دهه های 1360 و 1370 صورت گرفته است که در این میان مهاجرت شبکه ای از شهرستان های سراب، میانه و هشترود به شهرستان های رباط کریم، شهریار و اسلام شهر قابل توجه است. در کنار شهرستان مبدأ و سطح توسعه آن، متغیرهای دوره مهاجرت، وضع تأهل، سطح تحصیلات، اشتغال و وضع مالی مهاجر در زمان مهاجرت، در تفکیک انواع مهاجرت های مورد بررسی موثرند. به عنوان نتیجه کلی، مهاجران ازلحاظ ویژگی های اجتماعی و اقتصادی هرچقدر ضعیف تر از همتاهای خود باشند، بیشتر به مهاجرت شبکه ای روی می آورند که این امر اهمیت ضعف مالی و کمبود اطلاعاتی مهاجران را در جهت دادن به مهاجرت های شبکه ای به خوبی نشان می دهد.  
۸۴۳.

بررسی عوامل برانگیزنده تمایل به ثبت وقایع جمعیتی در استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹) 31 - 63

کلیدواژه‌ها: ثبت معوقه تمایل به ثبت وقایع جمعیتی سیاست گذاری استان کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۳۱۰
هدف مقاله حاضر، بررسی عوامل برانگیزنده تمایل به ثبت وقایع جمعیتی در استان کردستان است. چارچوب و مدل نظری بر اساس نظریه های رفتار برنامه ریزی شده و کنش منطقی، تدوین شد. پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه ساخت یافته، در سال 1397 انجام شد. اطلاعات پژوهش در شهرهای سنندج، بانه و کامیاران، از 366 نفر از سرپرستان خانوار جمع آوری گردید. نمونه ها با ترکیبی از روش های مختلف انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در جامعه مورد بررسی، تمایل به ثبت وقایع جمعیتی، و نیز درک از دسترسی به مراکز و امکانات ثبت، آگاهی از قوانین، و درک از هنجارهای ثبت، در بین شهروندان نسبتاً بالاست. تحلیل چندمتغیره نشان می دهد که علاوه بر متغیرهای جمعیتی، به ترتیب، سه شاخص آگاهی از قوانین ثبت وقایع، نگرش به ثبت، و درک از هنجار ثبت، در مدل معنادار هستند و همراه با سایر متغیرها، 27 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح می دهند. نتیجه سیاستی مقاله، ضرورت کار فرهنگی و اطلاع رسانی دولت و سایر سازمان های دخیل در زمینه ثبت رویدادها و ارائه اطلاعات به موقع، تلاش در جهت ارتقای درک شهروندان از هنجارهای ثبت، و تلاش در جهت ایجاد نگرش مثبت به ثبت وقایع می باشد.
۸۴۴.

سرمایه گذاری زمانی والدین در آموزش فرزندان در مناطق شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 7-29

کلیدواژه‌ها: والدین آموزش گذران وقت سرمایه انسانی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۷۶۷
یکی از راه های ارتقاء سرمایه انسانی، توسعه آموزش و مهارت هاست که از دوران کودکی و در کانون خانواده آغاز می شود. بنابراین، نقش والدین در شکل گیری سرمایه انسانی را نمی توان نادیده گرفت. این مقاله از داده های طرح گذران وقت 94-1393 مناطق شهری کشور استفاده می کند تا مدت زمان اختصاص یافته به آموزش فرزندان را توصیف کند و تفاوت های موجود را تبیین کند. یافته ها از نابرابری های جنسیتی قابل توجهی در سرمایه گذاری زمانی والدین و عوامل مرتبط با آن حکایت دارند. اگرچه مدت زمان اختصاص یافته به آموزش فرزندان با تحصیلات پدران رابطه محدودتری دارد اما این رابطه فارغ از جنسیت والدین با رویکرد فرهنگی هم خوانی دارد زیرا والدین تحصیلکرده تر مشارکت بیشتری در آموزش فرزندان دارند. رابطه مشارکت پدران در آموزش فرزندان با مشارکت آنان در فعالیت های گوناگون را می توان با رویکرد اقتصادی تبیین کرد زیرا تنها مشارکت بیشتر در فعالیت های شغلی از مدت زمان اختصاص یافته به آموزش فرزندان می کاهد. اما رفتار مادران را نمی توان صرفا با رویکرد اقتصادی تبیین کرد زیرا این رابطه منفی، فعالیت های دیگری را نیز علاوه بر فعالیت های شغلی شامل می گردد. بنابراین، برنامه های سازگار کننده نقش های والدینی و غیروالدینی را می توان در تسهیل فرزندپروری، افزایش سرمایه انسانی و تحقق اهداف سیاست های کلی جمعیت موثر دانست.
۸۴۵.

تأثیر مشخصه های جمعیّتی و اقتصادی-اجتماعی خانوار بر میزان باروری زنان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰ 188-211

کلیدواژه‌ها: باروری زنان مشخصه های خانوار مدل لاجیت ترتیبی تعمیم یافته ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
کاهش میزان باروری در دهه های اخیر به یکی از دغدغه های جمعیّتی در کشور تبدیل شده و این مسأله توجه سیاست گذاران را به خود جلب نموده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر مشخصه های مختلف خانوار بر میزان باروری زنان در ایران است. برای این منظور، در مطالعه حاضر با روش تحلیل ثانویه داده های هزینه و درآمد خانوار برای بازه زمانی 1384 تا 1393 و به برآورد مدل لاجیت ترتیبی تعمیم یافته پرداخته شده است. یافته های مطالعه نشان می دهد، افزایش سن در اولین زایمان، پسر بودن اولین فرزند، افزایش سال های تحصیل والدین، شهرنشینی و وضعیت بهداشتی خانوار تاثیر منفی بر احتمال باروری دارند. همچنین یافته ها از آن حکایت دارند که افزایش درآمد خانوار، شاغل بودن سرپرست خانوار و بودن خانوار تحت پوشش بیمه باعث افزایش احتمال باروری زنان می شود. نتیجه مطالعه گویای آن است که خانوارها تمایل دارند تنها 2 و کمتر از 2 فرزند داشته باشند که این مطلب با توجه به چارچوب نظری بحث می تواند به معنای جایگزینی کیفیت به جای کمیت در رفتار باروری خانوارهای ایرانی تفسیر گردد.
۸۴۶.

احساس اطمینان از پایداری و دوام زندگی زناشویی و رابطه آن با تمایل به فرزندآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۳۸-۱۵

کلیدواژه‌ها: پایداری و دوام زندگی زناشویی تمایل به فرزندآوری مداخلات راه حل محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۳۵۶
این مقاله به بررسی رابطه بین احساس اطمینان از پایداری و دوام زندگی زناشویی و تمایل به فرزندآوری می پردازد. حجم نمونه 350 نفر زن ازدواج کرده بدون فرزندی است که بطور ارادی تا زمان انجام مطالعه (1397) بچه دار نشده اند. روش پژوهش پیمایشی است و از پرسشنامه استاندارد شده انریچ، برای سنجش دوام و پایداری زندگی زناشویی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، بطور کلی میل به فرزندآوری در بین زنان مورد مطالعه پایین است، به طوری که ۵۲ درصد از زنان تمایل خیلی پایین و پایینی به فرزندآوری داشته اند و فقط ۸ درصد تمایل بالا و خیلی بالایی به فرزندآوری داشته اند. از مقیاس پایداری و دوام زندگی زناشویی ۲۰.۹ درصد از زنان نمره خیلی پایین و پایینی، ۵۴ درصد نمره متوسط و ۲۵.۴ درصد نمره بالا و خیلی بالا گرفته اند. از نظر آماری، رابطه بین مقیاس دوام و پایداری زندگی زناشویی، سرمایه اجتماعی و سطح تحصیلات زنان با تمایل به باروری معنادار و مثبت است. تعداد فرزندان ایده آل برای زنان با نمره پایین و خیلی پایین از مقیاس پایداری زندگی زناشویی حدود 2 فرزند و برای زنان با نمره بالا و خیلی بالا از همین مقایس حدود 5/2 فرزند بوده است. تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که یک واحد افزایش در مقیاس دوام و پایداری زندگی زناشویی باعث ۰.۲۵۴ واحد افزایش در مقیاس تمایل به فرزندآوری می شود. مشاوران خانواده با استمداد از مداخلات مؤثر راه حل محور، می توانند در خانواده هایی که سرمایه اجتماعی و نگرش به دوام زندگی زناشویی پایین است، سطح سرمایه اجتماعی و احساس اطمینان از دوام و پایداری خانواده را تقویت نمایند. این پژوهش نشان می دهد که مداخلات مشاوران خانواده تا چه حد می تواند بر متغیرهای کمی دموگرافیگ اثر گذار باشد.
۸۴۷.

بررسی الگوهای مدیریت و هزینه کرد پول در روابط میان زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: روابط اقتصادی زوجین الگوهای هزینه کرد پول هزینه کرد اشتراکی هزینه کرد تخصیصی هزینه کرد جداگانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۸۲
هدف این مقاله بررسی الگوهای مدیریت و هزینه کرد پول در روابط میان زوجین و عوامل اقتصادی اجتماعی مرتبط با آن است.جامعه آماری این پیمایش مقطعی، کلیه افراد متاهل شهر تهران بوده و 1736 نمونه به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. یافته ها نشان می دهند حدود نیمی از زنان و مردان متاهل شهر تهران از شیوه هزینه کرد پول در خانواده خود رضایت ندارند و بخش قابل توجهی نیز، از میزان درآمد و هزینه کرد همسر خود اطلاع دقیقی ندارند. سه الگوی مدیریت و هزینه کرد اشتراکی با 8/30 درصد، جداگانه مرد با 1/28 درصد و تخصیصی مرد به زن با 26 درصد، به ترتیب بیشترین فراوانی را در خانواده های شهر تهران دارا هستند. میان مدیریت و شیوه هزینه کرد پول با نشاط زناشویی رابطه معناداری وجود داشته و این ارتباط در زنان قوی تر از مردان است. همچنین نتایج نشان داده که الگوهای هزینه کرد پول غالبا با درآمد و تحصیلات زوج و اینکه خانواده تک درآمد یا هر دو درآمد باشد، رابطه معنادار داشته و این یافته ها، نظریه منابع قدرت را تایید می کنند. اهمیت مدیریت و شیوه هزینه کرد پول در روابط میان زوجین و وجود آنومی در این حوزه، توجه خاص و سیاست گذاری بهینه را می طلبد.  
۸۴۸.

معرفی و کاربرد مدل کارت برای طبقه بندی تعداد فرزندان ایده آل زنان 15-49 ساله استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷ 77-111

کلیدواژه‌ها: داده کاوی طبقه بندی درخت تصمیم کارت تعداد فرزندان ایده آل زنان سمنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۳۴۹
هدف اصلی این مقالهمعرفی و کاربرد مدل درختی کارت برای طبقه بندی وقایع جمعیتی است که از آن برای طبقه بندی تعداد فرزندان ایده آل طرح "بررسی رفتارهای ازدواج و باروری زنان حداقل یکبار ازدواج کرده، 15-49 ساله در استان سمنان- 1391" استفاده شده است. یافته های مطالعه نشان داد که مدل درختی کارت با استفاده از ضریب جینی با احتمالات پیشین برآوردی از دقت کافی و مناسب برای پیش بینی طبقه تعداد فرزندان ایده آل برخوردار بود. نتایج برازش این مدل برای طبقه بندی تعداد فرزندان ایده آل 405 زن حداقل یکبار ازدواج کرده با متغیرهای پیش بین سن در اولین ازدواج، نوع ازدواج، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی، محل تولد و کوهورت موالید، نشان داد که وضعیت شغلی، نقش متفاوتی در میان کوهورت های موالید ایفا می کند. نزدیکی نظرات و نیات باروری کوهورت موالید اول و دوم به یکدیگر، از دیگر نتایج بدست آمده در این مقاله می باشد. زنان شاغل نسبت به زنان غیرشاغل در کوهورت موالید اول تعداد فرزندان ایده آل بیشتری دارند. همچنین، سن در اولین ازدواج برای کوهورت های موالید دوم و سوم که محل تولد آنان روستا بوده است، نیز نقش مهمی بر روی تعداد فرزندان ایده آل دارد
۸۴۹.

واکاوی عوامل مؤثر بر مصرف گرایی لوازم آرایشی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی فرهنگ‎ سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 81 - 100

کلیدواژه‌ها: مصرف گرایی لوازم آرایش بستر اجتماعی کنشگر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۶۴
پرسش اصلی این پژوهش آن است که چه عواملی بر مصرف گرایی لوازم آرایشی در ایران تأثیرگذارند. روش این پژوهش ترکیبی از روش های تحلیل اسناد و مرور نظام مند، مطالعه اسنادی و تاریخی، فراتحلیل و مصاحبه بوده است. ترکیب و تجمیع داده های مکمل از یافته های منابع مختلف به عوامل مختلفی که در این پدیده دخیل هستند منتهی شد. دسته بندی این عوامل ذیل سه دسته تقویت کننده، تسهیلگر و موانع در این جهت بود که به تفکیکی مناسب از عوامل منجر شود و از این طریق عوامل کلیدی تر استخراج و معرفی شوند. بستر و ارزش های اجتماعی فرهنگی، نقش کنشگر، و تأثیر رسانه ها را می توان به عنوان عوامل مهم تر در این حوزه مطرح کرد. درواقع، شرایط و بستر اجتماعی عامل مهمی در سوق دادن افراد به مصرف لوازم آرایش به عنوان انتخاب، جایگزین یا اجبار است. از طرفی، این کنشگر است که گاهی فعالانه یا منفعل به سمت مصرف لوازم آرایشی می رود که در این مقوله سهم رسانه مشهود است. در حالتی مطلوب، اگر ارزش ها و بستر جامعه بر شایسته سالاری مبتنی باشند و کنشگر هم کاملاً آگاهانه از کارکردهای مطلوب لوازم آرایشی استفاده کند، آرایش کردن و مصرف لوازم آرایش به عنوان پدیده ای با کارکرد بهینه و مطلوب و همسو با تقویت ارزش ها و هنجارهای اجتماعی موردنظر قرار می گیرد و این امر به پیشگیری از افراط در مصرف گرایی در این حوزه منجر خواهد شد.
۸۵۰.

برآورد و تحلیل نخستین سود جمعیتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 7 - 39

کلیدواژه‌ها: تغییرات جمعیتی رشد اقتصادی حساب های ملی انتقالات نمایه سنی درآمد کار نمایه سنی مصرف نسبت حمایت اقتصادی پنجره فرصت جمعیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۷۴
از آغاز کاهش باروری و در نتیجه کاهش نرخ رشد جمعیت ایران حداقل سه دهه گذشته است و در مورد اثر این تغییرات، خصوصاً تغییرات ساختار سنی بر اقتصاد ایران همچنان ناشناخته هایی وجود دارد. هدف از این پژوهش، سنجش و تحلیل اثر خالص و مستقیم این تغییرات بر رشد اقتصادی ایران، یعنی سود جمعیتی اول است. برای این کار، از روش متعارف در "حساب های ملی انتقالات" و نمایه سنی مصرف و درآمد از برآوردهای "حساب های ملی انتقالات ایران"  استفاده شده است. برآوردهای سود جمعیتی اول، سه مرحله متمایز ولی مرتبط را آشکار می کند. سود جمعیتی اول در دو مرحله اول و سوم، به ترتیب به دلیل افزایش جمعیت کودکان و سالمندان، منفی است و تنها در مرحله میانی (مرحله گذار) مثبت می شود. براساس نتایج این مطالعه، سهم سال های سالمندی از کسری چرخه عمر ایرانیان تا میانه قرن پانزدهم ه.ش. از حدود 10 درصد به بیش از 50 درصد خواهد رسید. اثرات مطلوب تغییر در ساختار سنی جمعیت ایران به شکل سود جمعیتی اول تا دهه اول قرن پانزدهم ه.ش. خاتمه خواهد یافت؛ هرچند تغییرات جمعیتی پنجره های دیگری از سود جمعیتی (رشد بهره وری) را خواهد گشود که بهره برداری از آن نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری اجتماعی- اقتصادی است.
۸۵۱.

اهمیت ویژگی های شغلی زنان بر احتمال باروری طی دوره پنج ساله 1393- 1389 (مطالعه موردی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷ 113-139

کلیدواژه‌ها: باروری ویژگی های شغلی اشتغال زنان تحلیل بقا زمان گسسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
شرایط کاری یکی از عوامل موثر بر سازگاری نقش های شغلی و خانوادگی است. هدف از این مقاله بررسی تفاوت در باروری بر حسب ویژگی های شغلی زنان در شرایط باروری پایین شهر اصفهان است. داده ها برمبنای یک پیمایش گذشته نگر از تاریخچه اشتغال و باروری در میان نمونه 552 نفری از زنان 40-20 ساله شهر اصفهان گردآوری شده است. این مقاله برای برآورد اثرات متغیرهای شغلی روی احتمال و الگوی باروری، مدل تحلیل بقا زمان گسسته را به کار برده است. مقاله بررسی می کند چگونه شرایط کاری در طول طبقات شغلی متفاوت است و آیا شرایط شغلی با فرزندآوری مرتبط است. بر اساس مطالعات قبلی انتظار بر این بود یک اثر مثبت در باروری زنان شاغل در بخش دولتی، رسمی، در جایگاه بالا، پاره وقت و با دستمزد بالا وجود داشته باشد. شواهد تجربی نشان داد که شاغلان بخش دولتی، رسمی، در جایگاه بالا، تمام وقت و با دستمزد/حقوق بالا با احتمال بیشتر به فرزند اول یا دوم می رسند. در کل نتایج نشان داد که ویژگی های شغلی با باروری در ارتباط است، به عبارت دیگر شرایط کاری بر سازگاری زنان در نقش های شغلی و خانوادگی اثرگذار است. پس می توان از طریق فراهم آوردن شرایط شغلی دوستدار خانواده، زمینه افزایش باروری را فراهم ساخت.
۸۵۲.

فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه سطح، روند و تعیین کننده های طلاق در ایران و کشورهای منتخب طی سال های 90- 1365(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 33 - 59

کلیدواژه‌ها: خانواده میزان های خام ازدواج و طلاق تعیین کننده های طلاق نسبت طلاق به ازدواج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۸۷۱
یکی از آسیب هایی که خانواده را تهدید می کند پدیده طلاق است. پایان یک ازدواج رسمی و قانونی را طلاق می گویند. طلاق را می توان از زوایای اجتماعی، اقتصادی و مهمتر از همه از نظر جمعیتی مورد مطالعه قرار داد. در این مطالعه ابتدا ادبیات نظری و تجربی مربوط به تعیین کننده های طلاق در ایران و کشورهای منتخب بررسی و مقایسه شد و در مرحله دوم با مراجعه به آمار ثبتی ازدواج و طلاق در 25 سال اخیر به محاسبه سطح و روند تحولات ازدواج و طلاق در ایران و کشورهای منتخب منطقه آسیا و اقیانوسیه پرداختیم. بر اساس نتایج به دست آمده، عامل های تعیین کننده طلاق، در چهار گروه شامل: خصوصیات والدین، خصوصیات فردی، خصوصیات زوجین و نحوه تعامل بین آنها و دیدگاه ها و نگرش ها به ازدواج و طلاق طبقه بندی می شوند. نتایج به دست آمده از آمار ثبتی ازدواج و طلاق نیز نشان می دهد که میزان های خام ازدواج و طلاق در ایران طی سال های90- 1365به ترتیب از 9/6 و 7/0 به 7/11 و 9/1 در هزار افزایش یافته است. در ضمن نسبت طلاق به هر صد ازدواج نیز در همین سال ها از 3/10 به 3/16 درصد رسیده است. مقایسه این ارقام با ارقام مشابه در کشورهای منتخب منطقه آسیا و اقیانوسیه نشان می دهد که ارقام مربوط به ایران در سطح متوسط بالای طلاق قرار دارد. نکته مهم دیگر اینکه سنوات زناشویی منجر به  طلاق در ایران کمتر از سایر کشورهای مورد مطالعه است.
۸۵۳.

بهزیستی روستایی زیربنای پایداری جمعیتی مناطق روستایی: مطالعه کیفی ابعاد روستای خوب (مطلوب) در شهرستان شبستر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳) 151 - 180

کلیدواژه‌ها: بهزیستی بهزیستی اجتماع روستایی پایداری روستایی روستای خوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۳۷۰
این مطالعه در صدد شناخت تعریف زندگی خوب اجتماع روستایی در روستاهای شهرستان شبستر است. اینکه در جامعه روستایی مذکور، یک روستای خوب چه خصوصیاتی دارد و مردم روستایی چگونه آن را تجربه و تعریف می کنند. بدین منظور داده های مربوط به مقاله حاضر به شیوه کیفی و با اتخاذ رویکرد نظریه بنیانی و با استفاده از فنون مصاحبه و بحث گروهی جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهند که از نظر مردم روستاهای مورد مطالعه، روستای خوب دارای اجتماعی سرزنده و سالم، اقتصادی پویا و کشاورزی پررونق، امکانات و خدماتی مناسب و جوابگوی نیازهای مردم و محیطی جذاب و دلپسند برای زندگی بوده است. یافته ها به طور صریح نشان می دهند که در آینده روستایی منطقه، تنها عاملی که می تواند باعث افزایش یا حداقل پایداری جمعیتی در روستاهای منطقه شود و ماندگاری جوانان را تثبیت نماید، ویژگی های اقتصادی و فراهم نمودن کسب و کار، افزایش اشتغال، درآمد و رونق کشاورزی است.
۸۵۴.

نقش نگرش و تقسیم کار جنسیتی در ترجیحات و نیات باروری زنان و مردان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۳ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۵) 95 - 129

کلیدواژه‌ها: نگرش جنسیتی تقسیم کار جنسیتی ایده آل باروری نیات باروری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۳۶۰
هدف این مقاله بررسی رابطه بین باورها و تقسیم کار جنسیتی در منزل با تمایلات و نیات باروری زنان و مردان ساکن شهر تهران است. این مقاله حاصل تحلیل ثانویه داده های پیمایش مقطعی در بین 920 زن و مرد سنین باروری است که دارای فقط یک فرزند زیر5 سال بوده و در ماه مرداد و نیمه اول شهریور ماه سال 1391، به پایگاه های  بهداشتی دولتی جهت واکسیناسیون کودکان خود مراجعه کرده اند. روش نمونه گیری در پیمایش، سهمیه ای- خوشه ای است. نتایج تحقیق نشان داد که ترجیحات باروری در زنان و مردانی که نگرش های جنسیتی سنتی داشتند، بطور معنی داری بیشتر از افراد با نگرش های جنسیتی مدرن  است. زنانی که همسران آنها سهم مهمی در کارهای منزل ایفا می کردند، بطور معنی داری ترجیحات باروری بیشتری داشتند. مدلهای  لگاریتم پوآسون نشان داد نگرش جنسیتی سنتی، پس از کنترل اثر تحصیلات و اشتغال، فقط برای زنان نقش تعیین کننده ای در ترجیحات بیشتر باروری دارد. همچنین، رابطه مستقیم و معنی داری بین وضعیت تقسیم کار جنسیتی در منزل و نیات باروری زنان  وجود داشت. بر اساس نتایج، در راستای سیاستهای تشویق باروری،  افزایش مشارکت مردان در کارهای منزل و نگهداری از فرزند توصیه می شود.
۸۵۵.

برابری جنسیّتی و همگرایی باروری در کشورهای با اکثریّت مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۸) 7 - 34

کلیدواژه‌ها: برابری جنسیتی همگرایی باروری گذار باروری باروری زیر سطح جایگزینی کشورهای با اکثریّت مسلمان سیاست گذاری جمعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۴۵۲
باروری در کشورهای با اکثریّت مسلمان در چند دهه گذشته کاهش قابل ملاحظه ای یافته است. امروزه، شمار قابل توجّهی از این کشورها باروری زیر سطح جایگزینی را تجربه می کنند. هدفِ این بررسی، تبیین همگرایی 47 کشور با اکثریّت مسلمان با سطوح و روندهای باروری در کشورهای توسعه یافته است. داده ها از پایگاه داده های بخش جمعیّت سازمان ملل، پایگاه داده های بانک جهانی و گزارش توسعه انسانی سازمان ملل اقتباس شد. نتایج نشان داد گذار باروری در کشورهای مسلمان که به سال های دهه 1350 بر می گردد، از نیمه دهه 1370 سرعت بیش تری یافته است. تا نیمه هزاره سوّم، بیش از 76 درصد از این کشورها در وضعیّت باروری کنترل شده خواهند بود. اگرچه تجربه همگرایی باروری، شدّت و زمان بندی آن در کشورهای مختلف متفاوت است، امّا تحلیل های مقطعی نشان داد که همگرایی با افزایش برابری جنسیّتی و گسترش استفاده از روش های پیشگیری از حاملگی در کشورهای مسلمان همراه بوده است. در نتیجه، هرگونه سیاست گذاری برای افزایش باروری و جلوگیری از تداوم باروری زیر سطح جایگزینی در این گروه از کشورها، باید با توجّه به جایگاه و موقعیّت زنان در جامعه و خانواده صورت بگیرد. اتّخاذ سیاست های همسو و موافق با خواسته ها و تمایلات زنان، احتمال موفّقیت دولت های کشورهای مسلمان برای افزایش باروری را بیش تر می کند.
۸۵۶.

تحلیل تفاوت های باروری زنان مهاجر عراقی با همتایان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ 102-136

کلیدواژه‌ها: مهاجرت باروری مشخصه های اقتصادی- اجتماعی تابعیت مهاجران عراقی جمعیت بومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۵۰۴
مهاجرت یکی از فرایندهای مهم جمعیت شناختی است که با تغییرات گسترده در سطح فردی و اجتماعی همراه است. موضوع باروری مهاجران با توجه به حجم گسترده مهاجرت های بین المللی و نقش روزافزون این مهاجرت ها در شکل گیری پویایی های جمعیتی، مورد توجه جمعیت شناسان قرار گرفته است. در این زمینه، مقاله پیش رو با استفاده از تحلیل ثانویه داده های خرد سرشماری های 1385 و1390 به تحلیل تفاوت های باروری زنان مهاجر عراقی در مقایسه با همتایان ایرانی می پردازد. نتایج پژوهش نشان داد تغییراتی در باروری مهاجران عراقی در ایران رخ داده و  مسیر این تغییرات در طول زمان و در بستر گذار نسلی به سوی همانندی و همگرایی بیشتر با گذار باروری ایران بوده است. البته، هنوز زنان مهاجر عراقی سطح باروری بالاتری در مقایسه با ایرانی ها دارند، هرچند آن ها باروری پایین تری نسبت به همتایان خود در کشور عراق دارند. تفاوت های باروری زنان عراقی با همتایان ایرانی بعد از تعدیل اثر مشخصه های اقتصادی- اجتماعی، حدود 50 درصد کاهش یافت. بنابراین، بخشی از تفاوت های بومی- مهاجر باروری به موقعیت و جایگاه اقتصادی-اجتماعی متمایز آن ها برمی گردد. تفاوت های باقیمانده ممکن است ناشی از تاریخ، آداب و رسوم و ارزش های اجتماعی-فرهنگی متفاوت ایرانی ها و عراقی ها باشد.
۸۵۷.

زمان وقوع تولد اولین فرزند و تعیین کننده های آن در استان سمنان با استفاده از مدل پارامتری بقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹ 63-87

کلیدواژه‌ها: باروری زمان وقوع اولین تولد تحلیل بقای پارامتری تأخیر در فرزندآوری سمنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۴۴۹
یکی از ویژگی های باروری زیر سطح جایگزینی افزایش زمان وقوع اولین تولد می باشد که در سال های اخیر در ایران رخ داده است. با توجه به اهمیت بکارگیری روش آماری مناسب برای تحلیل فاصله ازدواج تا فرزندآوری، در این مقاله مدل های تحلیل بقای پارامتری معرفی و از آن ها به منظور مدل سازی و مقایسه با روش های بقای ناپارامتری برای داده های پیمایش رفتارهای باروری و ازدواج در استان سمنان استفاده شد. داده ها شامل 390 زن 49-15 ساله حداقل یکبار ازدواج کرده بود که با روش نمونه گیری طبقه بندی شده در سال 1391 جمع آوری شد. در آنالیز بقای تک متغیره از روش های ناپارامتری کاپلان- میر و آزمون رتبه- لگاریتمی و به منظور بررسی تأثیر همزمان متغیرهای پیش بین از آنالیز بقای پارامتری، مدل لگ-لجستیک، استفاده شد. برطبق نتایج میانگین فاصله ازدواج تا تولد اول 76/2 سال است و تا چهار سال پس از ازدواج بیش از 90 درصد زنان اولین فرزند خود را به دنیا آورده اند. بر اساس مدل سازی پارامتری بقا فاصله ازدواج تا فرزندآوری زنان روستایی، شاغلین و زنان با تحصیلات پایین تر به ترتیب نسبت به زنان شهری، غیر شاغلین و زنان با تحصیلات بالاتر، کوتاه تر است.
۸۵۸.

زمینه های طرح مهاجرت خانوادگی از سوی زنانِ مهاجر ساکنِ استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 9-32

کلیدواژه‌ها: زنان قدرت در خانواده مهاجرت خانوادگی مطرح کننده مهاجرت استان تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۵۱۷
در جریان مهاجرت های داخلی در ایران، زنان حضور قابل توجهی دارند. اما با وجود این، در مطالعات تجربی کمتر بشمار آمده اند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی سهم زنان در طرح مهاجرت در خانواده است. برای این منظور تعداد 500 نفر زن مهاجر دارای همسر در مناطق 4 و 5 شهر تهران و نیز شهر ملارد با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که زنان از قدرت نسبتاً بالایی در خانواده برخوردارند و در بسیاری از موارد اولین فرد مطرح کننده مهاجرت خانوادگی به استان تهران هستند. برخلاف ادعای مرسوم یعنی تبعی بودن مهاجرت زنان، نتایج این مطالعه گویای آن است که زنان خود از زمینه سازان مهاجرت بوده و با توجه به روند رو به بهبود موقعیت زنان در جامعه، حتی انتظار می رود سهم آنها در زمینه سازی مهاجرت خانواده افزایش یابد. مهاجرت به استان تهران و سکونت در تهران بی تردید پیامدهایی برای زنان و حتی کلیت خانواده آنها به دنبال خواهد داشت و ساختار کنونی خانواده ها پس از مهاجرت به چالش کشیده خواهد شد.
۸۵۹.

تحلیل مقطعی- سنی اثر الگوی مرگ زودرس بر درآمد از دست رفته صندوق تأمین اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷) 167 - 198

کلیدواژه‌ها: صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی دریافتی های بیمه ای جدول عمر چندکاهشی حوادث غیرعمدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
مواجهه صندوق های بازنشستگی با عدم توازن دریافتی ها و پرداختی ها و نگرانی از ورشکستگی آن ها در دوره ای که «پنجره فرصت جمعیتی» یا «سود جمعیتی» نامیده می شود، یک تناقض تأمل برانگیز است. درحالی که حتی در شرایط ثبات جمعیتی، عوامل مختلفی می تواند بر دریافتی ها و/یا پرداختی ها و توازن آنها اثر بگذارد، انتساب همه مشکلات به تغییرات جمعیتی ناروا است. حق بیمه دریافتی به عنوان بخش مهمی (بیش از90 درصد) از دریافتی های صندوق تأمین اجتماعی، متأثر از سازوکارهای اقتصادی- بیمه ای و جمعیتی- اجتماعی است. هدف این مقاله، برآورد و تحلیل خسارت های مالی ناشی از مرگ بیمه شدگان در سنین فعالیت برای صندوق تأمین اجتماعی است. این برآورد و تحلیل با استفاده از داده های ثبتی مرگ، داده های سازمانی مستخرج از سازمان تأمین اجتماعی و سرشماری سال های 1390و 1395، و به کارگیری جدول عمر چندکاهشی انجام می شود. نتایج نشان می دهد که چهار علت اصلی مرگ (بیماری های قلبی-عروقی، سرطان ها، غدد، تغذیه و متابولیک و حوادث غیرعمد) در مجموع، 375 هزار سال از عمر ایرانی های در سنین فعالیت می کاهد. حدود دوسوم از این سال های از دست رفته، فقط در اثر مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی-عروقی و حوادث غیرعمد رخ می دهد. این تعداد سال های عمر از دست رفته، در سال 1394، برای بیمه شدگان 64-15 ساله، مجموعاً حدود 3306 میلیارد ریال به صندوق تأمین اجتماعی خسارت وارد کرده است.
۸۶۰.

روند تغییر نسبت جنسی تولد و حذف دختران: زمینه ها و عوامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 289 - 320

کلیدواژه‌ها: نسبت جنسی تولد ترجیح مذکر انتخاب جنس حذف مؤنث تغییر جمعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۶۸
نسبت جنسی تولد به طور طبیعی 105 پسر به 100 دختر است، اما این نسبت در برخی کشورها با مداخلات انتخاب جنس افزایش یافته است. هدف این مطالعه تعیین روند تغییر نسبت جنسی تولد در ایران و زمینه ها و عوامل مؤثر بر آن است. برای این منظور به داده های آماری سازمان ثبت احوال کشور رجوع شد و با استفاده از روش اسنادی و مرور مطالعات، زمینه ها و عوامل مؤثر بر تغییر نسبت جنسی تولد بررسی شد. بر اساس یافته ها اگر چه نسبت جنسی تولد در ایران فعلاً در محدوده طبیعی است اما دست کم در چهار استان از محدوده طبیعی خارج شده و افزایش یافته که به معنای افزایش تعداد پسران نسبت به دختران است. در ایران ترجیح مذکر به عنوان یک خصلت فرهنگی ماندگار، برخی والدین را به سمت پسرخواهی و حذف دختران سوق می دهد. با وجود چنین مشکل فرهنگی، نظام سلامت وسایل تحقق انتخاب جنس جنین را در اختیار والدین می گذارد. نظر به اینکه ادامه این روند علاوه بر اینکه نقض حق حیات مؤنث است، می تواند تبعات اجتماعی منفی همچون مشکلات ازدواج، خشونت و روسپیگری را به دنبال داشته باشد، لازم است توجه کافی به آن صورت گیرد  و تدابیری برای پیشگیری از آن اندیشیده شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان