درخت حوزه‌های تخصصی

دکتر رابرت چیالدینی، استاد برجستهی جهانی در حوزهی روانشناسی اجتماعی، به جای پاسخگویی مکتوب به پرسشهای ما، درخواست کرد تا تلفنی گفتگو کنیم. وی در این گفتگو از ""مطالعات بین رشته ای"" گفت: نظیر پیوند بین روانشناسی اجتماعی و بازاریابی، پیوند بین مطالعات عصب شناسی و مذاکره، و از کتاب ارزشمندش با عنوان ""تأثیرگذاری"" گفت که تاکنون 2 میلیون نسخهی آن به فروش رفته است. پیشنهاد میشود برای تکمیل این گفتگو، صفحات بعدی ""توسعه مهندسی بازار"" را با این دو متن بخوانید: 1- ""تأثیرگذاری""، پیوند بین روانشناسی اجتماعی و بازاریابی و تبلیغات؛ گفتگو با دکتر فاطمه باقریان، مترجم کتاب ""تأثیرگذاری."" 2- دکتر رابرت چیالدینی، از طعمه شدن در کف خیابانهای آریزونا تا مشاور شخصیتهای مهم.

کشورهایی که در آنها رستوران مکدونالد وجود دارد، هرگز وارد منازعه با یکدیگر نشده اند."" این عبارت را فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی نوین، در کتاب بازاریابی 3 (مارکتینگ تری) به نقل از توماس فریدمن آورده است. عبارت مزبور فوق العاده تأمل برانگیز است اگر چند بار آن را مرور کنیم. مکدونالد را باید شناخت؛ 32 هزار رستوران در 120 کشور دنیا، با یک میلیون و 600 هزار کارمند، که برای آموزش تنها 250 هزار کارمند، سالانه یک بیلیون دلار سرمایه گذاری میکند، روزانه برای 64 میلیون نفر سرویس میدهد، هفت دانشگاه در جهان تأسیس کرده، رتبهی نخست شرکتهای برتر خدمات غذایی را از آن خود کرده و... اثر حاضر در پی آن است که با ارائهی الگوی علمی، ویژگیهای این شرکت جهانی را به همراه کاستیهای آن معرفی کند. افزون بر آن، درسهایی از این شرکت پیشتاز جهانی را برای رستورانهای ایرانی عنوان کرده است که میتواند در جای خود برای صاحبان این نوع کسب وکارها افتخارآفرینی کند؛ اگر این درسها در عمل اجرا شود.

گسترش تجارت بین المللی کالاهای فرهنگی فرصت مناسبی برای حضور آثار سینمایی در بازارهای جهانی و کسب منافع اقتصادی و قدرت فرهنگی فراهم نموده است. اما اغلب کشورها، از جمله ایران، تاکنون نتوانسته اند حضوری فعال در بازارهای جهانی داشته باشند. به منظور بهره مندی از این فرصت لازم است مولفه های موثر بر آمادگی موسسات سینمایی برای فعالیت در بازار جهانی در چهارچوب یک الگوی جامع تعیین گردند. پژوهش حاضر درصدد ارائه الگوی جامع از آمادگی موسسات سینمایی برای جهانی شدن در قالب چهار سطح تحلیل موسسات سینمایی، محیط صنعت، محیط ملی و بین المللی است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری، اطلاعات توصیفی- پیمایشی است و تهیه کنندگان سینما به عنوان جامعه آماری برای جمع آوری اطلاعات میدانی انتخاب شده اند است. الگوی حاضر با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و الگو سازی معادلات ساختار یافته مورد آزمون قرار گرفت. طبق نتایج کسب شده از این کار پژوهشی، مشخص شد که توان موسسات سینمایی برای ورود به بازار جهانی تابعی از چهار متغیر مستقل توانمندی موسسات سینمایی، توانمندی اجزای صنعت، و هم افزایی حاصل از روابط میان آن ها و حمایتگری فضای ملی و آمادگی بستر روابط بین المللی است. همچنین صنعت سینما برای ورود به بازار جهانی بیش از هر چیز نیازمند اصلاح و بهینه سازی فضای ملی است و پس از آن به ترتیب مولفه های روابط بین المللی، ساختار صنعت و موسسات سینمایی قرار می گیرند.

این پژوهش با هدف بررسی رویکردها و نگرش های مدیریتی شرکت های صنعتی، ارتباط میان نوع استراتژی بازاریابی و مدل سنجه های ارزیاب بازار مورد استفاده توسط آنها انجام پذیرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی وجامعه آماری پژوهش تمامی شرکت های تولیدی مواد غذایی در تهران بوده که از طریق نمونه گیری تصادفی، تعداد 85 شرکت برای جمع آوری اطلاعات از مدیران عالی و فروش و بازاریابی آنها انتخاب شده اند. براساس یافته ها، مدیرانی که از استراتژی های بازاریابی مشتری محوراستفاده می کنند، سنجه های پیشبرد فروش و مرتبط با مصرف کننده، بهره می گیرند. همچنین مدیرانی که راهبردهای بازارمحور را به کار گرفته اند، سنجه های مالی و دیگر شرکت هایی که از استراتژی های رقیب محور بهره مندند، از سنجه های بازار و نوآوری استفاده می نمایند. نتایج این پژوهش رابطه معناداری میان نوع استراتژی بازار و روش سنجش عملکرد بازاریابی شرکت های صنعتی را تایید نمود. بر همین اساس نوع نگرش مدیران نیز بر نوع استراتژی ها و سنجه های بازاریابی شرکت ها تاثیر گذار است.

دکتر منصور صمدی، دکتر محمود محمدیان، دکتر حسین وظیفه دوست، دکتر بهرام خیری، دکتر کامبیز حیدرزاده، و پرویز درگی، استادانی بودند که در میزگرد ""رفتار مصرفکنندهی ایرانی"" حضور داشتند. میزگرد ""رفتار مصرفکنندهی ایرانی"" نخست از کلیات شروع شد اما به پرسشهای بنیادینی نیز پاسخ داد که به صورت مکرر در ""بازاریابی ایران"" مطرح است نظیر آنکه ""رفتار مصرفکننده"" به عنوان موضوعی در مطالعات بین رشته ای تا چه حد نیازمند ""نگرش بومی"" است. بحثها گاه چالشی و گاه در تکمیل گفته های استادان در حوزه های رفتار مصرف کننده پیش میرود. میزگرد ""رفتار مصرفکنندهی ایرانی"" در این شماره، با گفتگوی توسعه مهندسی بازار با جرالد زالتمن، استاد برجستهی رفتار مصرفکننده دانشگاه هاروارد، و با معرفی دکتر پرادیپ، متخصص برجستهی نورومارکتینگ، ابعاد بیشتری از ""رفتار مصرفکننده"" را آشکار میسازد. میزگرد ""رفتار مصرفکنندهی ایرانی"" یک شروع است که میتواند با آرا و نظرات و دیدگاههای متعدد و متنوع و حتی متناقض و متضاد، پی گرفته شود. ""توسعه مهندسی بازار"" این آمادگی را دارد تا این دیدگاهها را انتشار دهد. استادان بازاریابی، صاحبنظران بازاریابی، دانشجویان بازاریابی، و اهالی بازاریابی میتوانند با ارسال دیدگاهها و آثار خود، بر غنای میزگرد رفتار مصرفکنندهی ایرانی بیفزایند.

این مقاله اساساً در مورد استراتژی آمیزهی بازاریابی حسی است. در این مقاله به یک جمع بندی در مورد ویژگیهای متمایز بازاریابی تجربی و حسی با استفاده از متدولوژی استقرا و قیاس مبتنی بر تحقیقات کتابخانه ای، مصاحبه های عمیق، تعمیم استراتژی آمیزهی بازاریابی حسی، موسوم به سوایپ (SWIPE) در مقایسه با آمیزهی بازاریابی سنتی یعنی همان P4 کلاسیک، و تطابق این استراتژی جدید با یک بررسی موردی از شرکت کره ای گراگم (GERAGEM)، خواهیم رسید. مطابق با ویژگیهای قابل تمایز بازاریابی حسی، این مقاله به تعمیم استراتژی آمیزهی بازاریابی حسی سوایپ (SWIPE) میپردازد. این نام از سرواژه های Situation و Word of mouth و Interaction و Price و نیز Experience تشکیل و این استراتژی در شرکت کره ای گراگم (GERAGEM) پیاده سازی شده است.

حضور شرکتها و سازمانها در فعالیتهای خیرخواهانه یک ضرورت بایسته است. در غیر این صورت، مشتریان در هزارهی سوم تمایلی ندارند تا با خرید خود، حیات این شرکتها را تداوم بخشند. مشتریان در هزارهی سوم از شرکتها میپرسند این وظیفهی اولیهی شما است که کالاها و خدمات خود را با کیفیت عالی، قیمت مناسب، دسترسی آسان، توزیع مطلوب عرضه میکنید. فراتر از این، تا چه حد در پیشبرد فعالیتهای عمومی جامعه نقش دارید، تا چه حد برای اقدامات سودمند جامعه مشارکت کرده اید، چرا هزینه های حضورتان را در جامعه - برای فعالیتهای سودآوری که به دست می آورید - نمیپردازید. اکنون حیات شرکتها وابسته به میزان همکاریهای آنان در فعالیتهایی است که جامعه انتظار دارد با اجرای آن، نگرانیهای شهروندان کاهش یابد، بالندگیهای جامعه افزایش یابد، و...

بازارپردازی (Merchandising) از جمله فعالیتهایی است که نیاز آن در ایران روزبه روز بیشتر میشود. چون فروشگاهها بویژه فروشگاههای زنجیره ای در حال افزایش هستند. همچنین با بازارپردازی میتوان از تعداد فروشندگان فروشگاهها کاست که در جای خود هزینه های سنگینی را به فروشگاه تحمیل میکنند. به رغم این نیاز، و سودمندی بازارپردازی، مرکز یا مراکزی که مختص آموزش و پرورش این نیروی حرفه ای باشد، نداریم. ادبیات پژوهشی گسترده ای نیز در این باره نداریم. گو آنکه اخیراً مؤلفان و مترجمان ایرانی اهتمامی به خرج داده اند و در این باره کتابهایی را تدوین کرده اند که از سوی ناشران چاپ و منتشر شده است. آن روی سکه، صاحبان فروشگاهها بویژه فروشگاههای زنجیره ای است که تا چه اندازه تمایل دارند تا به این حرفه یعنی بازارپردازی اهمیت دهند. میزان تمایل آنان، امتیاز یا نمره ای است که خریداران اجناس فروشگاهی به آنان میدهند. توسعه مهندسی بازار در شماره های پیشین به تناوب مقالات، گزارشها، و اخبار و یا مصاحبه ای دربارهی بازارپردازی درج کرده است نظیر نقش و وظایف بازارپردازان و بازارپردازی (شمارهی 15، مهر و آبان 1389، سال چهارم.) با وجود این، همچنان علاقه مندیم میزبانی مقالات، گزارشها، اخبار و مصاحبه هایی را بر عهده گیریم که در حوزهی بازارپردازی و بازارپردازان است؛ این اثر که پیش رو دارید، ویژگیاش در انتخاب یک بعد از بازارپردازی است؛ بازارپردازی بصری. مهمتر از آن، تدوین چارچوبی است که مشخص میکند در بازارپردازی بصری چه موضوعاتی باید دقت شود و چه نتایجی به بار خواهد آمد.

سازمان های ارائه دهنده خدمات مالی مانند سایر سازمان ها می توانند از ارزش چرخه عمر مشتری به عنوان ابزاری در جهت رسیدن به هدف های مورد نظر خود در زمینه ارتباطات با مشتریان استفاده کنند. ادبیات علمی موجود در زمینه CLV بسیار گسترده است ، اما کم تر مطالعه ای خاص صنعت بانکداری صورت گرفته است. در این تحقیق با هدف ارائه الگویی برای تعیین ارزش چرخه عمر مشتریان صنعت بانکداری، مشتریان دارای حساب جاری در یکی از بانک های کشور مورد بررسی قرار گرفتند. اهداف دیگر تحقیق تعیین وزن و اهمیت نسبی شاخص های مورد استفاده در دسته بندی مشتریان بانک، تعیین رتبه CLV هریک از دسته های مشتریان و مشخص کردن استراتژی های مناسب بانک در برخورد با هر یک از دسته های مشتریان است. در ارائه الگو از سه متغیر اصلی تازگی مبادلات (تعداد روزهای سپری شده از آخرین گردش حساب مشتریان) ، فراوانی مبادلات (تعداد گردش های مثبت حساب مشتریان) و ارزش مالی(مانده حساب مشتریان) استفاده شد. هم چنین اهمیت نسبی سه متغیر مذکور , wM) (wR , wF به عنوان مقادیر دیگر مورد استفاده قرار گرفت. در این تحلیل از نظر مدیران و کارشناسان بخش بازاریابی و امور مشتریان یکی از بانک های کشور و هم چنین داده های 382 مشتری حقوقی و 5113 مشتری حقیقی نمونه تصادفی که دارای حساب جاری در 33 شعبه بانک مورد بررسی در تهران هستند، استفاده شد. روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین وزن و اهمیت هر یک از شاخص ها و مدل WRFM جهت دسته بندی و رتبه بندی CLV مشتریان در دو گروه حقیقی و حقوقی به کار برده شد که روش های تحلیل در این بخش خوشه بندی و تحلیل ممیز می باشند. پس از دسته بندی و تعیین رتبه هریک از دسته ها استراتژی های مناسبی که بانک در برخورد با هریک از دسته ها باید به کار گیرد، بیان شده است.

هوشمندی رقابتی، ابزاری تجاری است که به فرایندمدیریت راهبردی درسازمانهاکمک کرده وعملکرد کسب وکاررا ازطریق افزایش دانش، ارتباطات داخلی وکیفیت برنامه­های راهبردی افزایش می­دهد. هوشمندی رقابتی سمت وسوی رقابت را نشان داده وبه شرکتها این امکان رامی­دهد که ازطریق تجزیه وتحلیل حرکات رقبا بتوانند قبل ازآنکه تحت تأثیرمحیط پیرامون قرار بگیرند، نسبت به پیش بینی وتوسعه بازارخود اقدام کنندکه این امردر بلندمدت منجر به­کسب مزیت رقابتی پایدار می­شود. دراین مقاله با ارائه یک­ الگوی پیشنهادی، به بررسی میزان تأتیر هوشمندی رقابتی و اجزای آن برمزیت رقابتی درشرکتهای موجود درشهرک علمی تحقیقاتی شهر اصفهان پرداخته شده است . اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و از طریق نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نتایج حاکی ازآن است که استفاده از یک برنامه هوشمندی رقابتی سبب دستیابی به مزیت رقابتی نسبت به رقبا می شود و تضمین­کننده بقای سازمان است. به عبارت دیگر برنامه­ریزی وتمرکز، جمع­آوری، تجزیه و تحلیل و انتشار و ارزیابی اطلاعات سبب تقویت قدرت رقابتی شرکت به منظورکسب موقعیت برتردر بازار می­شود.

مارکتینگ تری"" اثری است از کاتلر و همکارانش در اندونزی به نامهای هرماوان جاکارتایا، و ایوان سیتیاوان؛ کتابی که انتشارات جان وایلی آن را در سال 2010 چاپ و توزیع کرد. ""مارکتینگ تری"" اقبال آن را داشته تا به زبانهای اسپانیولی، چینی، کره ای، و فارسی ترجمه شود. این کتاب هنوز به زبانهای روسی، پرتغالی و فرانسوی ترجمه نشده، در حالی که تا کنون 5 ترجمه از این کتاب را 5 ناشر ایرانی منتشر کرده یا در دست چاپ دارند.جالب آنکه چند ترجمهی دیگر نیز از این کتاب از سوی دانشگاههای کشور در اولویت چاپ قرار گرفته است. ""نسل سوم بازاریابی"" با ترجمهی حمیدرضا ایرانی و همکارش از سوی انتشارات آریانا قلم، ""نسخهی سوم بازاریابی"" با ترجمهی دکتر کامبیز حیدرزاده از سوی انتشارات سیته، ""بازاریابی 3"" با ترجمهی دکتر عبدالحمید ابراهیمی و همکاران از سوی انتشارات افق دانش (با همکاری سازمان مدیریت صنعتی، نمایندگی آذربایجان)، ""عصر سوم بازاریابی"" با ترجمهی دکتر هرمز مهرانی از سوی انتشارات رسا، و ترجمهی دکتر رضا شافعی از سوی انتشارات دانشگاه کردستان، عناوین برخی از ترجمه هایی است که در ایران از کتاب مارکتینگ تری منتشر شده یا در حال انتشار است. اقبال بلند کتاب"" مارکتینگ تری"" با این 5 ترجمه در ایران سبب شد تا میزگردی در این باره برگزار شود. پس از هماهنگیهای صورت گرفته نهایتاً آقایان ایرانی و دکتر حیدرزاده در جلسه حضور یافتند. پرویز درگی، میزبان کاتلر در ایران، این گفتگو را اجرا کردند. در پی، حاصل گفتگوهای این میزگرد را میخوانید.