ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۶۱ تا ۳۸۰ مورد از کل ۵۲۴ مورد.
۳۶۱.

نگاهی به شعر خاقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موسیقی ترکیب قصیده خاقانی خورشید محتوا شراب ردیف

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک قصیده
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی بازتاب آیات و احادیث
  4. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق شاعران و نویسندگان فارسی زبان بر یکدیگر
تعداد بازدید : ۲۴۸۹ تعداد دانلود : ۱۴۳۷
خاقانی یکی از موفق ترین شاعرانی است که به آفاق بکر و رازناک سخن پارسی گام گذارده و سرافراز از گستره ی مه آلود الفاظ و معانی عبور کرده در شمار سرآمدان زبان فارسی جای گرفته است. در این مقاله تلاش شده است هر چند گذرا شعر و ابداعات هنری خاقانی بازکاوی شود و ستــرگی خاقانی در ابعاد مختلف از قبیل: وسعت تخیل و ترکیب، نازک خیالی های بی نظیر، اندیشه های صوفیانه ، قدرت ردیف پردازی و سیطره ی خاقانی به علوم گوناگون باز نموده گردد. تاثیر شگرف و سرنوشت ساز خاقانی بر شیوه های عمومی بیان در زبان پارسی و گویندگانی که پس از او به آرایش کاخ سخن برخاستند ، هر گونه پژوهش را در زبان و بیان و شیوه های اندیشه وری او بایستگی می بخشد.
۳۶۲.

سبک شناسی نظم در قرن ششم

کلیدواژه‌ها: مرثیه طنز مدح هجو سبک شناسی نظم گسترش موضوعات شعری قرن های 4 و5 در قرن ششم بررسی عوامل تحول ورود افکار صوفیانه و عارفانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۲۵۰
در این مقاله از مختصات سبک شناسی نظم در قرن ششم سخن رفته است. مبدا بحث در این زمینه بررسی مختصات سبک شناختی در آثار سنائی غزنوی است که موجب تحولی اساسی در شعر فارسی گردید و پایان این تحول در قرن ششم، سال تصنیف اقبال نامه نظامی و ختم اسکندرنامه اوست. شعر فارسی در این قرن از لحاظ موضوع، وزن، قالب، ترکیب الفاظ و قوافی، نوجویی و تازگی متحول...
۳۶۳.

مضامین رایج در شعر برخی از شاعران قرن نهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شعر قرن نهم مضمون‏های قرن نهم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۹ تعداد دانلود : ۱۴۷۴
"در این مقاله به بررسی«مضامین»رایج در شعر برخی از شاعران قرن نهم پرداخته ایم.از آن‏جا که مضامین شعر قرن نهم، از گستردگی و تنوع ویژه‏ای برخوردارند؛از میان آن‏ها ده مضمون رایج‏تر از جمله:منقبت، مدح، عرفان، عشق مجازی، خدا، غم، فراق، بی‏اعتباری دنیا اغتنام فرصت را انتخاب کرده و در باب آن‏ها، به جستجو در دیوان‏های شاعران برجسته قرن نهم، از قبیل:جامی، شاه نعمت اله ولی، هلالی جغتایی، اهلی شیرازی، بابا فغانی شیرازی، قاسم انوار، انسی و کاتبی پرداخته‏ایم. ترتیب ذکر مضامین براساس فراوانی و شیوع آن‏ها می‏باشد و در هر مورد، به مقایسه و ذکر تفاوت‏های ساختاری و معنایی این مضمون‏های در قرن نهم با سایر دوره‏ها پرداخته وقالب‏های رایج هر مضمون را ذکر کرده و سپس به ذکر نمونه‏هایی از شعرهایی که در آن‏ها از این مضامین سخن رفته، مبادرت نموده‏ایم. در پایان، به نتیجه‏گیری و ارائه نموداری از کمیت این مضامین، در شعر قرن نهم پرداخته‏ایم. "
۳۶۵.

تفاوت و تقابل نسل‌ها در آثار سعدی

کلیدواژه‌ها: جوان جوانی تقابل نسلها مناسبات نسلی سعدی و جوانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح فکری
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۲۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۵۵
مناسبات نسلی و تفاوت و تقابل نسل‌ها، از دغدغه‌های اصلی همه ملل در طول تاریخ بشر بوده و همواره توجه مصلحان اجتماعی را به خود معطوف کرده است. تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و به طور کلی تکامل جوامع و مخصوصاً پدیده صنعتی شدن، تأثیرات محسوسی بر هنجارهای رفتاری نسل‌ها داشته است که از این میان، با توجه به اقتضائات خاص دوره جوانی، این تفاوت رفتاری در این نسل محسوس‌تر و ملموس‌تر جلوه کرده است. سعدی، در ضمن داستان‌ها و حکایات کوتاه با اشاره به پاره‌ای از این تفاوت‌ها و تقابل‌ها، آن را امری طبیعی و عادی برشمرده، هرچند درصدد بیان علل و عوامل این گسست برنیامده است. او می‌کوشد با تکیه بر آموزه‌های اخلاقی، جوانان را به طاعت‌پذیری و تجربه‌اندوزی از پیران دعوت کند و اغلب با دفاع از ارزش‌ها و سنت‌های اجتماعی، پیران را در شیوه‌های رفتاری محق‌تر می‌داند. در ادامه مقاله پاره‌ای اندرزها و نصایح سعدی به دو نسل جوان و پیر احصا شده و قضاوت نهایی را به خواننده واگذار کرده‌ایم که تا چه حد آموزه‌های اخلاقی ادبیات تعلیمی گذشته، می‌تواند امروزیان را در ترمیم گسست نسلی یاری نماید.
۳۶۶.

تاملی در لیلی و مجنون مکتبی شیرازی از منظر سبک شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظامی گنجوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی سبک لیلی و مجنون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۸۳۸
مکتبی شیرازی از شاعران اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری، منظومه ای دارد به نام لیلی و مجنون که ابیات آن بالغ بر 2160 بیت است. این اثر منظوم داستانی نظیره ای است بر لیلی و مجنون نظامی گنجوی. از میان نظیره هایی که بر لیلی و مجنون نظامی ساخته اند، کار مکتبی را باید از کارهای موفق به شمار آورد. پرداختن به اصل حوادث داستان، پرهیز از وصفهای دور و دراز، بهره گیری گسترده از واژگان و تعابیر محاوره ای، استفاده از ترکیبات زیبا و در موارد مختلف بدیع و تازه، استفاده از برخی کاربردهای کهن واژگانی و صرفی و نحوی، خلق تصاویر رنگارنگ و بهره گیری از صنعت اغراق را می توان از ویژگیهای بارز سخن مکتبی تلقی کرد.
۳۶۷.

کهن گرایی واژگانی در شعر اخوان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر باستان گرایی اخوان ثالث شعر نیمایی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح زبانی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر نیما و شعر نو
تعداد بازدید : ۴۹۵۱ تعداد دانلود : ۱۹۰۸
پیوند شعر اخوان با زبان و ادب کهنسال فارسی و استفاده از واژه ها و ترکیبات و عبارات آن زبان که به صورت متنوع و پراکنده در اشعار او مشهود است، یکی از تمهیدات شاعرانه او است که به زبانش شکل و نمایی حماسی و با صلابت بخشیده است. این تمهید که یکی از شیوه های آشنایی زدایی با عناصر گذشته (آرکاییک) زبان و معروف به باستان گرایی یا کهن گرایی است، از ویژگی های مهم شعر اخوان است. در مقاله حاضر در محدوده واژگان به بررسی و توصیف عناصری از اشعار اخوان می پردازیم که رنگ و بوی کهن دارد و موجب برجستگی زبان شعر او شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که کهن گرایی واژگانی اخوان به دو بخش عمده قابل تقسیم است: بخش اول مربوط به واژگانی است که امروزه کاربرد ندارد یا به ندرت به کار می رود و شامل واژگان عام، اصطلاحات اساطیری و اصطلاحات مربوط به علوم و فنون مختلف از قبیل اصطلاحات علم طب، موسیقی و غیره است. بخش دوم واژگانی است که به شیوه کهن تغییرات آوایی همچون تخفیف، تشدید، ابدال و قلب در آنها ایجاد شده است.
۳۶۸.

پرسش های حیرت آلود خیام چگونه پدید آمد؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خیام اوضاع اجتماعی رباعیات سیاسی پرسش حیرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۹۸
" روزگار حکیم عمر خیام با رویدادهای رنگارنگ و پیشامدهای گوناگون روبه رو بوده است و این نوشته بر آن است تا با واکاوی و بازبینی رویدادها و پیشامدهای زمانه خیام، رنگ پذیری او را از آن شرایط بشناسد و بازنماید. نگاهاین نوشته بیشتر به سوی خیام شاعر است، سراینده ی اندیشه ورز و پرمایه ای که با همین سروده های اندک خود، این همه شور و شر در انداخته و این همه نام و آوازه برآورده است... "
۳۶۹.

بازتاب سیر آفاق و انفس در اشعار صائب تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیر سفر آفاق انفس طائب

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح فکری
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی کلاسیک هندی
تعداد بازدید : ۲۹۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۳۲
"سفر همواره مضمونی بسیار رایج و پر کاربرد در آثار منظوم و منثور ادبی بوده است. با رواج تصوف، صوفیان برای تهذیب مریدان، آنان را به سفرهایی طولانی وادار می کردند، اما به مرور این اندیشه مطرح شد که سفر باطنی یا در اصطلاح سیر انفس در تحقق کمال و تهذیب نفس بسیار موثرتر واقع می گردد، از این رو غالبا در صورت عدم امکان سیرالنفس، سیر آفاق مطلوب محسوب می شد. با ورود تصوف به شعر، بسیاری از اندیشه ها و تعالیم صوفیان وارد حوزه ی شعر شد... "
۳۷۱.

دیوان در دیوان ناصرخسرو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیو دیوان ناصر خسرو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح فکری
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای اسطوره شناسی
تعداد بازدید : ۲۴۸۷ تعداد دانلود : ۱۰۴۶
دراین نوشتار، آنچه نزد ناصر خسرو در دیوان اشعارش «دیو» قلمداد شده مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا معانی مختلف این واژه با مراجعه به فرهنگ ها و با عنایت به نحوه کاربرد آن در دین زردشت، شاهنامه فردوسی وبرخی منابع دیگر بازگو شده است.گفتنی است علاوه بر ناصرخسرو، بسیاری از شاعران کهن از این واژه در آثار خود استفاده کرده اند، اما ناصر خسرو در این زمینه پیشتاز است و «دیو» در دیوان او نمودی ویژه دارد. مطالعه سروده های این شاعر بزرگ نشان می دهد اشخاصی چون خلفای عباسی، امیران سلجوقی، عوام، جهال، فقهای دروغین، حریصان و ... دیو خوانده شده اند. علاوه بر اینها شاعر، جهان، جهل، جسم، نفس، دهر، آز و ...را نیز «دیو» می نامد. با ذکر شواهدی از اشعار ناصرخسرو و گاه شاعران دیگر، راجع به هریک از این «دیوها» به اختصار سخن گفته شده، از آنجا که شواهد موجود مربوط به هر موارد متعدد است، به ذکر شاخص ترین آنها اکتفا شده است.
۳۷۲.

نقش تشبیه در دگرگونی های سبکی

کلیدواژه‌ها: تشبیه سبک ساختارهای تشبیهی سبک شناسی بلاغی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بیان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر نیما و شعر نو
تعداد بازدید : ۲۶۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۷۶
سبک، نمودار گزینش و ترکیب شاعر و نویسنده از امکانات متعدد زبانی است. همچنین بیانگر تقلید یا نوآوری در دستگاه های مختلف زبان مانند دستگاه آوایی، دستگاه واژگانی و نحوی است. از جمله مهم ترین دستگاه های زبان، دستگاه بلاغی است که شامل همه تزئینات بیانی و بدیعی و به تعبیری همه عناصر جمالی متن می شود. دستگاه بلاغی برجسته ترین و مهم ترین دستگاه زبان ادبی است که می توان روند آفرینش ادبی را در آن ملاحظه نمود. زیرا به نظر می رسد نخستین دگرگونی های سبکی در این دستگاه روی می دهد. اساسی ترین رکن این دستگاه تشبیه است که سایر اجزای دستگاه مانند استعاره، تشخیص و حتی کنایه از آن ناشی می شود. با بررسی ساختار تشبیه به صورت دقیق می توان تحولات سبکی دستگاه بلاغی را نشان داد. در این مقاله، با استفاده از آماری که از تحلیل کامل تشبیهات اشعار نیما، اخوان و سهراب سپهری در دست است، سعی می شود تحولات سبکی ناشی از تشبیه در شعر نو به اجمال بررسی شود.
۳۷۷.

جایگاه مخاطب آفرینش ادبی و نقش وی در تاویل آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لحن خواندن مخاطب اجرای شعر هویت خواننده شعر دراماتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۴۲۱
" لحن و شیوه ی خواندن، مهم ترین فرآیند هستی بخش هر اثر ادبی- هنری به ویژه شعر است، هنگام خواندن، مخاطب قابلیت های هنری، عاطفی و مفهومی متن را فعالیت می بخشد و در واقع شیوه ی خوانش او، گویای تاویل و برداشت وی از متن است. بنابراین تکمیل آفرینش هنری ارتباط مستقیم با مخاطب و ذهنیت معناساز و تصویر آفرین او دارد. در این مقاله سعی بر آن است که لحن خواننده و تاویل او به عنوان حقله ی نهایی آفرینش اثر ادبی مورد بررسی قرار گیرد. "
۳۸۰.

ساخت های همپایه و نقش زیبا شناختی آن در کلیله و دمنه

کلیدواژه‌ها: کلیله و دمنه ساختهای همپایه نقد زیباشناختی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح زبانی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای زبان شناسی نظریه های نقد زبان شناختی
تعداد بازدید : ۲۹۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۳۰
استفاده از ساخت های همپایه در کلیله و دمنه یکی از تمهیدات زبانی نصراله منشی در پدید آوردن نثر فنی است. منظور از ساخت های همپایه، تشکیل گروه های واژگانی یا جمله از طریق ساختار همپایگی با ادات همپایه ساز است. ساخت های همپایه در کلیله و دمنه با توجه به تعداد سازه ها، از ساخت های دو سازه ای تا ساخت های همپایه زنجیره ای را شامل می شود. سازه های سازنده ساخت های همپایه نیز از یک واژه تا یک عبارت چند جمله ای را در بر می گیرد که از لحاظ معنایی دارای روابطی از قبیل ترادف، تضاد، تقابل، تجانس و غیره هستند. ساخت های همپایه در کلیله و دمنه از نظر توزیع نحوی در محور همنشینی زبان در جایگاه همه نقش های نحوی قرار می گیرد. مهم ترین بهره نصراله منشی از ساخت های همپایه، نقش زیبا شناختی آنها در ساختار کلام است که سخن او را به مرز شعر نزدیک کرده است. مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که به منظور بررسی و تحلیل ساخت های همپایه در کلیله و دمنه انجام شده است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان