فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۶۸۱ تا ۱٬۷۰۰ مورد از کل ۱۰٬۶۷۴ مورد.
حوزههای تخصصی:
بسیاری از اندیشمندان حوزه های علوم انسانی چون مردم شناسی، روان شناسی، جامعه شناسی و زبان شناسی به تابوهای زبانی و واژگان اهریمنی، به خاطر ارزش های اخلاقی و فرهنگی آن توجه کرده اند. تابو منعی است در برابر نیروی سترگ، که هم مقدس است و هم نامقدس، و نیز در جامعه شناسی زبان، واژه هایی است که کاربرد آنها ممنوع و مایه شرم و بیزاری است. اندیشمندانی چون فردیناند دو سوسور و کلود لوی- استراوس به تقابل های دوگانه ساختاری پرداخته اند و می توان نظرات آنها را در امور مقدس و نامقدس، زیبا و زشت، و اهورایی و اهریمنی گسترش داد. در فارسی باستان و میانه، واژگان ناهنجار برای اهریمنان و واژگان خوب برای اهوراییان به کار می رفت. در فارسی دری نیز برخی واژه ها برای اهریمنان به کار می رفته که با این کار، گاه زهر بدزبانی آن برای مردمی که با واژگان اهریمنی ناآشنا بودند گرفته می شد. قلمرو کار مقاله، نمونه وار شامل فرهنگ افسانه ای و مردمیِ ایران می گردد و روش پژوهش تحلیلی و برپایه نظریه تقابل های دوگانه است.
بررسی تطبیقی کلمات اختصاری در فارسی، انگلیسی، عربی و ترکی استانبولی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از فرایندهای عمده در واژه سازی، اختصارسازی است که در آن یک حرف یا مجموعه ای از حروف جایگزین یک کلمه یا عبارتی طولانی می شود. انگیزة اصلی اختصارسازی را می توان اصل کم کوشی معرفی کرد که بر اساس آن انسان می کوشد با صرف کمترین انرژی بیشترین حجم اطلاعات را انتقال دهد. در این پژوهش، ساختمان و بسامد کلمات اختصاری در چهار زبان فارسی، انگلیسی، عربی و ترکی بررسی شده است. ابتدا وبگاه های اینترنتی چهار کشور جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحدة آمریکا، مصر و ترکیه در شش حوزة خبر، سیاست، ورزش، تجارت، علوم و فرهنگ در نظر گرفته شده و برخی متون آنها به طور تصادفی انتخاب شده است. علت انتخاب وبگاه های اینترنتی این است که متون درج شده در این رسانه به طور معمول در صفحة نمایشگر به نمایش درمی آید و استفاده از کلمات اختصاری باعث صرفه جویی در فضای مجازی می شود. متون انتخاب شده برای هر زبان شامل 60000 واژه می باشد و کل پیکره 240000 واژه را دربرمی گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد که زبان انگلیسی از نظر تعداد کلمه (نوع) و نیز بسامد تکرار کلمات اختصاری در جایگاه نخست است و ترکی، فارسی و عربی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. بررسی ساختار درونی کلمات اختصاری نیز نشان می دهد که بیش از نیمی از کلمات اختصاری پیکره سه حرفی هستند. تأمل در دو عامل الفبا و ملاحظات رده شناختی چهار زبان مورد بررسی نیز نشان می دهد که عامل الفبا و خط نقش مهم تری در گرایش اهل زبان به ساخت و کاربرد کلمات اختصاری ایفا می کند.
تاملاتی در حوزه معنی یابی از متن در زبان عربی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سخن در حضور یا غیبت «معنی» است. عقل و منطق حکم می کند که حضور «معنی» امری عقلایی باشد و وظیفه خواننده زدودن حجاب ها و دریافت معانی و مقاصدی باشد که به کمک نشانه های لفظی مطرح شده اند. در این فرایند نکته قابل تامل آن است که انتخاب و نام گذاری این نشانه های لفظی برای مضامین و معانی و مدلولات، با توجه به ویژگی ها و عملکردی است که برای تمامی بینندگان و مخاطبان آن مدلول، قابل لمس و مشاهده است؛ از این رو زوایای پنهان در این نام گذاری نقشی ندارند. با این تحلیل، بهانه مسبوق بودن معنی به تئوری های هر عصر، رنگ می بازد و معنی، امری متعین خواهد شد. البته مراد از تعین مخالفت با قرائت ها و برداشت های گوناگون نیست، بلکه این استنتاجات تا زمانی می توانند پذیرفتنی باشند که با قوانین زبانی هم خوانی داشته باشند و قرائت های استنباط شده با یکدیگر تعارضی نداشته باشند. در این فرایند معنی یابی، دلالت های داخل زبانی و خارج زبانی تاثیرگذار هستند. از مهم ترین ابزارهای دریافت معنی که چالش های بسیاری را در محافل فکری برانگیخته است، سه محور «متن»، «مؤلف» و «خواننده» هستند که سه ضلع اصلی مثلث معنی یابی را تشکیل می دهند. تعیین سهم هرکدام از این عوامل، بستگی به نوع نگرش مخاطب و مبانی نظری او دارد که در این مقاله در صدد به چالش کشیدن این پایه های هستیم
سیر تکاملی زبان
منبع:
مهرسال دوم ۱۳۱۳ شماره ۲
مفهوم روسی(cqacTbe)در بوته معناشناسی تاریخی
حوزههای تخصصی:
معناشناسى تاریخى، یا به تعبیر دیگر مطالعه در فرایند شکل گیرى معنا، ابزارى کارامد براى شناخت مفاهیم مربوط به فرهنگ هاى گذشته و پیوستگى هاى ان با فرهنگ هاى کنونى است. در مقالهء حاضر، معناى،واژهء روسى با همین رویکرد مورد بررسى قرار گرفته است. نخست با بررسى ریشه شناختى بر روى و اژه، نشان داده شده که چگونه این و اژه در مراحل تاریخى شکل گیرى زبان، با ترکیب پیشوند،”c” و اژهء " ، به عنوان معناى اسمى پایه ساخته شده است. سپس در مقایسه میان فرایند ساخت معناى در رو سى و برخى واژه هاى هم ارز در چند زبان دیگر هند و ارو پایى، نشان داده شده است که چگونه مفهوم (بخت، قسمت) در جهان بینى اسلاو ى، زمینه ساز شکل گیرى این معناى مرکب گشته است. در ادامه، سیر تغییرات رخ داده دربارهء معناى بررسى شده و مسیر ان تا ساخت مفاهیم نوین پى گرفته شده است.
تحلیلی بر چگونگی ارائه نرمافزارهای آموزشی زبان (با توجه به شکل، محتوا و تکنیک)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
"ظهور رایانه ها تحولی عظیم در عرصه های گوناگون و از آن جمله آموزش پدید آورده اند، به گونه ای که آموزش را وارد مرحله نوینی کرده است، آنچنان که این تاثیر، در زمینه آموزش زبان نیز نمود داشته است. رشد رو زافزون رایانه ها و به دنبال آن نرم افزارهای آموزشی زبان به عنوان وسیله ای کمک آموزشی در نظام های آموزشی کشورهای پیشرفته، توجه تولیدکنندگان و کاربران را همواره به این سؤال جلب می کند که این نوع نرم افزارهای آموزشی بر اساس چه معیارهایی باید تولید شوند. دراین مقاله سعی شده با ارائه معیارهای تخصصی الف) ابعاد آموزشی (اهداف، نظام آموزشی باز یا بسته، روش یاددهی/یادگیری و منحنی آموزشی)؛ ب) فنون رایانه ای بکار رفته (ساختار خطی یا منشعب، انعطاف پذیری و امکان کنترل نرم افزار) و کاربری آسان به بررسی چگونگی ارائه نرم افزارهای آموزشی زبان پرداخته شود. بررسی شکل، محتوا و تکنیک های بکاررفته در نرم افزارهای آموزشی زبان، امکان سنجش کارایی نرم افزارهای موجود و در نتیجه تهیه وتولید نرم افزارهای آموزشی کارآمد را با توجه به شرایط و نیازهای کاربران داخلی فراهم می آورد.
="
بررسی پاره ای از مشکلات زبانی دانش آموزان دوزبانه کردی زبان فارسی زبان شهرایلام و ارائه برخی رویکردهای اصلاحی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
افراد دوزبانه درصد بالایی از جمعیّت جهان را تشکیل می دهند؛ در عین حال، این گویشوران در بسیاری از کشورها ازجمله ایران با مشکلات زبانی فراوانی روبه رو هستند. این امر در به کارگیری نقش ارتباطی زبان آشکارتر است؛ به بیان دیگر، دانش آموزان دوزبانه در تعاملات زبانی (به ویژه در زبان دوم( با اطرافیان احساس ضعف می کنند. در این پژوهش برخی از جنبه های ارتباطی مربوط به تولید زبانی تعدادی از دانش آموزان دوزبانه کردی زبان-فارسی زبان شهرایلام از طریق مهارت قصّه گویی که دارای کاربردی کاملاً دوسویه و به تبع آن مهارتی ارتباطی است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که این دانش آموزان در به کارگیری بسیاری از جنبه های ارتباطی در زبان فارسی، به عنوان زبان دوم، با مشکلات کلامی عدیده ای روبه رو هستند و با گذشت دو سال در مدرسه، پیشرفت چشمگیری در آنان مشاهده نمی شود. یکی از علل اصلی این عدم پیشرفت را شاید بتوان به نظام آموزش دوزبانه رایج در ایران، یعنی روش موسوم به ”غوطه وری با هدف همگون سازی“ نسبت داد.
گزارشی از زبان آموزی یک گوریل: ده سال نخست رشد واژگان کوکو
حوزههای تخصصی:
ترجمه شعر از متن تا فرامتن
حوزههای تخصصی:
در این مقاله ضمن تحلیل گفتمان شعری در چارچوب زبان شناسی سیستمی - نقش گرای هلیدی (هلیدی، (1994, 1985، بر اهمیت مفاهیم «سیستم» و «نقش» در تحلیل، تاویل و ترجمه شعر تاکید خواهیم کرد و با ارایه مصادیقی از ترجمه شعر انگلیسی به فارسی و بالعکس، بر ضرورت انعکاس رویکرد شاعر به فرانقشهای سه گانه زبان و مشخصا فرانقشهای اندیشگانی و متنی صحه خواهیم گذاشت. استدلال خواهیم نمود که گزینشهای مترجم از نشانه های زبانی و نحوه ترکیب آن گزینه ها در نظام مقصد حتی المقدور باید با فرازهای اندیشگانی و الگوهای متنی شعر مبدا هم راستا (و نه لزوما منطبق) باشند. ضمن اینکه لازم است محصول نهایی ترجمه با معیارهای مقبولیت متنی و تجربه بینامتنی خوانندگان نظام مقصد از ژانر زبانی شعر همخوانی داشته باشد.
جایگاه داستان قلب سگی در آثار میخاییل بولگاکف(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در میان آثار میخاییل بولگاکف‘ داستان قلب سگی‘ از اهمیت خاصی برخوردار است. داستان در سال 1925 نوشته شد‘ ولی به دلیل نظریات ‹‹ضد انقلابی›› آن‘ تا سال 1987 در روسیه به چاپ نرسید. این مقاله ابتدا به موضوعات بررسی شده در آثار بولگاکف‘ نوسنده کلاسیک قرن نوزده می پردازد و سپس به دیدگاه های نویسنده درباره بحران شدید اقتصادی‘ سیاسی و وضعیت اجتماعی حاکم بر شوروی در دوران بعد از انقلاب اکتبر 1917 به ویژه در سال های 20 و 30 اشاره می کند. شخصیت پروفسور پری آبراژنسکی و شخصیت جدید فانتزی داستان‘ یعنی شاریکوف‘ ثمره انقلاب اکتبر 1917 نشان از خلاقیت خارق العاده بولگاکف دارد. با بررسی رفتار شاریکوف‘ این انسان آزمایشگاهی‘ که خود را ‹‹عنصر کار›› معرفی می کند‘ و با تاثیرپذیری اش از شوندر‘ نماینده انقلاب اکتبر و ‹‹مدافع منافع انقلاب››‘ می بینیم که چگونه عرصه بر دیگران تنگ شده‘ تا آن جا که حتی دیگر قادر به ادامه زندگی عادی خود نیستند. از موضوعات مهم دیگر بررسی شده در مقاله‘ بیان نقطه نظرات بولگاکف درباره دیوان سالاری حاکم بر جامعه شوروی‘ بعد از انقلاب اکتبر است. این نکته با مقایسه برخورد متفاوت دو قهرمان انقلابی (شوندر) و ضد انقلابی (پروفسور پری آبراژنسکی)‘ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
منفی سازی و حاشیه سمت چپ جمله در جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی: رویکردی کمینه گرا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از مقاله حاضر بررسی و تبیین شیوه تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی-کلامی پیش گذاری می شود و در حاشیه سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار می گیرد. داده های مورد استناد در این پژوهش برگرفته از گونه گفتاری فارسی معیار و چارچوب نظری مورد استفاده، نظریه بازبینی مشخصه ها در برنامه کمینه گرای چامسکی (1995، 2000، 2001a و 2001b) و نیز فرضیه گروه متمم نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. بدین منظور، نخست این ایده مطرح می گردد که فعل پیش گذاری شده در ساخت های پرسشی بلی-خیر مثبت و منفی در جایگاه هسته گروه تأکید فرود می آید. در ادامه، پیشنهاد می شود که به دلیل عدم امکان حرکت آشکار فعل منفی به جایگاه هسته گروه منظوری به منظور فراهم نمودن خوانش پرسشی، مشخصه [+پرسشی] بر روی فعل به تنهایی با هدف بازبینی و ارزش گذاری مشخصه [-پرسشی] هسته گروه منظوری به این جایگاه حرکت می کند و مشخصه [منفی] را در جایگاه گروه تأکید باقی می گذارد. این سازوکار تضمین می کند که مشخصه [منفی] بر روی فعل، مشخصه [+پرسشی] را تحت تسلط سازه ای قرار ندهد و از این طریق، از تولید خوانشی غیرقابل قبول جلوگیری شود.
چالشهای فرهنگ نگاری در ایران
حوزههای تخصصی:
در این گفتار، هدف شناخت مختصر از چالشهای فرهنگ نگاری در ایران است که علاقمندان به فرهنگ نگاری را به اندکی تامل وادارد که تا زمانی که اصول و روشهای نوین فرهنگ نگاری دو زبانه و یک زبانه رعایت نشود و فرهنگ نگار به مهارت و دانش تخصصی این رشته آراسته و مجهز نباشد، همچنان این کمبودهای اصول معیار در فرهنگ نگاری و نقدهای توام با اتهام در بازار فرهنگ نگاری و نشر فرهنگ لغتهای ایران وجود دارد و تا زمانی که برای چالشهای اساسی فوق الذکر چاره ای علمی و منطقی اندیشیده نشود، این نابسامانی تو در تو، بیشتر و بیشتر می گردد. و باید اذعان کرد که بحث در این باره در یک مقاله و یک جلسه گفت و گو و مجال اندک کفایت نمی کند. هدف از این بررسی اعمال نگرشی نسبتا متفاوت و پی بردن به راه و رسمی معیار برای تسلط به اصول و روش معتبر تدوین و تالیف فرهنگهای بهتر و جستجو برای دست یافتن به راهکارهای جدید جهت تهیه فرهنگ مطابق با اصول نوین و علمی روز جهان، و رفع نقایص موجود است.
رابطه بین خطر پذیری و پیچیدگی نحوی و صحت گرامری در نگارش توصیفی و توضیحی دانشجویان ایرانی سطح متوسط رشتة زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در تحقیق حاضر تاثیر خطر پذیری بر روی تمایل یادگیرندگان زبان به پیچیدگی نحوی یا صحت گرامری در دو نوع نگارش توصیفی و توضیحی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور‘ تعداد185 دانشجوی رشته زبان انگلیسی در آزمون تافل شرکت کردند‘ هر کدام دو نوع نگارش نوشتند و یک پرسشنامه خطرپذیری را تکمیل نمودند. از این تعداد 118 نفر از لحاظ مهارت زبانی تقریبا همسطح بودند. آزمودنی ها به سه گروه با میزان خطرپذیری پایین‘ متوسط و بالا تقسیم شدند. روش آماری تجزیه و تحلیل واریانس به منظور تحقیق درباره رابطه بین خطر پذیری ‘ پیچیدگی نحوی و صحت گرامری در دو نوع گرایش مورد استفاده قرارگرفت. نتایج تحقیق رابطه عمده ومعنی داری را بین خطر پذیری‘پیچیدگی نحوی و صحت گرامری در دو نوع نگارش نشان ندادند. با این وجود‘ در هر دو نوع نگارش افراد با میزان خطر پذیری کم بیشتر از گروه های دیگر تمایل به صحیح نوشتن داشتند. همچنین‘ افراد با میزان خطرپذیری متوسط و زیاد بیشتر از افراد با میزان خطرپذیری کم تمایل به نوشتن ساختارهای پیچیده داشتند. یافته های این تحقیق میتواند در آموزش زبان و آزمون سازی کاربرد داشته باشد.
واکاوی نظریه هدف مندی ترجمه از منشور نظریه نظام های اجتماعی لومان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از رویکردهای تأثیرگذار بر حوزه مطالعات ترجمه نقش گرایی است. نمودِ اصلی رویکرد نقش گرایی را در نظریه هدفمندی ترجمه می توان دید. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی اجزای نظریه هدف مندی ترجمه از دیدگاه نظریه نظام های اجتماعی نیکلاس لومان است. بررسی های انجام شده در این نوشتار حاکی از این هستند که نظام ترجمه نه تنها نظامی متمایز، خودارجاع و دگرارجاع است، بلکه دارای بستار عملیاتی، پیوند ساختاری و رسانه ارتباطی نمادین مخصوص به خود است. پایبندی مترجم به نیازها و انتظارات مخاطبان و خرده نظام های گوناگون جامعه مقصد به معنای حاشیه ای بودن نقش و پایگاه اجتماعی مترجمان نیست، بلکه به نقش خرده نظام ترجمه و ارتباط آن با سایر خرده نظام های اجتماعی مرتبط است. فلسفه وجودی ترجمه- به عنوان یک نظام اجتماعی- در گروی برقراری ارتباط میان فرهنگ ها و زبان های مختلف است. با بهره گیری از چشم انداز و بن نگره ارائه شده در نظریه نظام های اجتماعی لومان، می توان به انتقادهای مخالفان نظریه هدف مندی ترجمه پاسخ گفت و نقش و جایگاه حقیقی نظام ترجمه را در ارتباط با سایر خرده نظام های اجتماعی، بهتر درک کرد.
بررسی ساختار معنایی جمله در زبانشناسی روسی
حوزههای تخصصی:
امروزه زبان شناسان روس بیش از ثذشته توجه خود را به ساختار معنایى جمله معطوف کرده و بر پایهء دیدگاه هاى نظرى متفاوت، معنا و مفهرم جمله را بررسى و توصیف مى کنند. از میان دیدگاه هاى مختلف در این زمینه، مى توان دو دیدگاه را، به عنوان مهمترین روش هاى بررسى ساختار معنایى جمله، از دیگر دیدگاه ها متمایز نمود، نخست ساختار معنایى جملات با توجه به ساختار صررى آن ها بررسى مى شوند. تعیین و ترسیم "الگوى ساختارى جمله "، با هدف تعیین ساختار معنایى آن در دستور کار قرار مى گیرد. سپس زبانثناسان ساختار معنایى جملات را بدون توجه به ساختار صورى آن ها مورد بررسى قرار مى دهند. تعیین "مؤلفه هاى معنایى جمله " مهمترین رسیله براى تعیین ساختار معنایى جمله در نظر گرفته مى شود. مؤلفه هاى معنایى عینى و ذهنى به عنوان اجزاى معنایى الزامى جملات شناخته مى شوند! در این مقاله به بررس دو دیدگاه فوق در زبانثشاسى معاصر روسى مى پردازد.