محمدرضا فلاح

هدف: امروزه پیچی دگی و دگرگونی های فزاینده فضای کسب وکار که از توسعه فناوری اطلاعات و ظهور ابزارهای تع املی تحت وب 2 نشئت گرفته است، به شکل گیری بسترهایی همچون شبکه و رسانه اجتماعی منجر شده است که علاوه بر تغییر دادن فرایندهای حوزه بازاریابی و تجارت الکترونیک، باعث شده است تا بنگاه ها برای سازگاری با این محیط و کسب مزیت رقابتی، به انتخاب ابزارها و استراتژی های تهاجمی تر تمایل بیشتری داشته باشند. در این بین، انتخاب و توسعه تجارت اجتماعی که در بستر همین تحولات گسترده رخ داده است، برای انتخاب یکی از این ابزارها سودمند است. هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی برای توسعه تجارت اجتماعی با رویکرد فراترکیب است. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است، از لحاظ ماهیت و روش توصیفی به شمار می رود و از نگاه هدف توسعه ای محسوب می شود. برای جمع آوری و غربالگری منابع، در یک دوره ده ساله، بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، از روش فراترکیب استفاده شد و در این بین، از مجموع ۲۲۱ سند مرتبط با موضوع، ۷۶ مقاله بررسی شد. یافته ها: پس از تجزیه وتحلیل یافته های پژوهش با روش تحلیل مضمون، در نهایت 33 مضمون پایه، 9 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی با عنوان «ارزش آفرینی اجتماعی»، «هم افزایی فناورانه» و «هنجارسازی اجتماعی» کشف و برچسب گذاری شد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که برای توسعه تجارت اجتماعی، می بایست به این عوامل توجه ویژه ای کرد: اعتمادسازی اجتماعی، بازاریابی شبکه ای، ارزش آفرینی مشترک، ریسک کنترل شده، تعاملات محتوا محور، حمایت اجتماعی، ارتباط اجتماعی و ارزشی با مشتری، تبادل تجربه های شناختی عاطفی، پشتیبانی پلتفرمی، تولید تعاملی محتوا و اشتراک گذاری اجتماعی، بازتولید سرمایه اجتماعی و توسعه تعاملات اجتماعی.  

علیرغم اهمیت کسب وکار های خانگی به عنوان یکی از مهم ترین راهکارهای کلیدی برای ایجاد اشتغال در بیشتر کشورها، هنوز این نوع کسب وکارها با موانع و چالش های زیادی مواجه می باشند و توانمندسازی این کسب وکارها برای مقابله با چنین چالش هایی ضروری است. بااین وجود، هنوز خلأ تحقیقاتی عمیقی در حوزه چالش ها و عوامل مؤثر بر توانمندسازی کسب وکارهای خانگی در مطالعات این حوزه مشهود است. ازاین رو، هدف اصلی این پژوهش ارائه مدلی برای توانمندسازی کسب وکارهای خانگی تحت پوشش بسیج سازندگی استان قم می باشد. رویکرد تحقیق حاضر کیفی، ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، اکتشافی است. جامعه آماری این تحقیق را فعالان، متخصصان و خبرگان حوزه مشاغل خانگی به خصوص افرادی که تألیفات و تحقیقاتی در این زمینه داشته اند و یا به طور مستقیم درگیر مشاغل خانگی هستند، تشکیل می دهد که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، نمونه های منتخب شناسایی و داده ها در مصاحبه با نفر 14 ام به مرحله اشباع رسید. در این مطالعه از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای گردآوری داده ها و از تحلیل مضمون برای تجزیه وتحلیل یافته ها استفاده شده است که درنتیجه آن 72 مضمون پایه، سه مضمون سازمان دهنده با عناوین «توسعه قابلیت های فردی»، «ظرفیت سازی کسب وکار» و «مداخله گرهای فرهنگی-رقابتی» و همچنین مضمون فراگیری با عنوان «هم افزایی چندگانه پویا» برچسب گذاری شده است. نتایج نشان می دهد که مهم ترین ابزارهای توسعه کسب وکارهای خانگی شامل ایجاد بازارچه های دائمی، ارائه آموزش های تخصصی و هدفمند، داشتن طرح کسب وکار، تشکیل تشکل های تخصصی و ارائه تسهیلات کم بهره و آسان است.

هدف : پیچیدگی و پویایی فضای کسب وکار که ناشی از ظهور فناوری های جدید است موجب شده تا بنگاه های نوپا برای بقا و انطباق خود نیازمند ابزارهای جدیدی باشند. دراین بین، یکی از مؤثرترین ابزارهای نوظهور استفاده از نوآوری استراتژیک است؛ بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه چارچوبی برای تبیین و شکل گیری نوآوری استراتژیک در کسب وکارهای نوپا است. روش شناسی : رویکرد پژوهش حاضر کیفی، ازنظر هدف بنیادی و ازلحاظ ماهیت و روش، توصیفی - اکتشافی است. جامعه مشارکت کنندگان این تحقیق را خبرگان، فعالان حوزه کسب وکارهای نوپا و اساتید دانشگاه که تألیفاتی در زمینه نوآوری، نوآوری باز و نوآوری استراتژیک داشته اند، تشکیل می دهند که با استفاده از روش غیراحتمالی هدفمند و با مصاحبه اکتشافی با 12 نفر اشباع حاصل شده است. در این تحقیق از روش داده بنیاد با رویکرد گلیزری برای کدگذاری و تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: در این تحقیق پس از تجزیه وتحلیل و کدگذاری داده ها به روش داده بنیاد گلیزری، درنهایت 37 واقعه در هشت مفهوم و چهار مقوله فرعی و همچنین دو مقوله اصلی با عناوینی مانند «هم افزایی نوآورانه تکرارپذیر» و «اقدامات نوآورانه مقیاس پذیر» شناسایی و برچسب گذاری گردید. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد شکل گیری نوآوری استراتژیک در حوزه کسب وکارهای نوپا به صورت یکپارچه روی دو مقوله «اقدامات نوآورانه مقیاس پذیر»، «هم افزایی نوآورانه تکرارپذیر» وابسته است. بنابراین، می توان انتظار داشت ابزارهای مانند «نوآوری فراگیر مشترک» و «شبکه ارزش نوآورانه» موجب «هم افزایی نوآورانه تکرارپذیر» و «تعاملات شبکه ای استراتژیک» و «توانمندسازی نوآورانه چندگانه» نیز باعث تسهیل روند شکل گیری نوآوری استراتژیک در کسب وکارهای نوپا شود.

در عصر حاضر یکی از کسب وکارهایی که بدان توجه شده، کسب وکارهای خانوادگی است. با توجه به این که راهکارها و عوامل مؤثر برای ورود زنان به کسب وکارهای خانوادگی شناسایی نشده اند، برآن شدیم تا تحقیقی برای تسریع ورود زنان به این مشاغل انجام دهیم. هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی جهت ورود زنان به حوزه کسب وکارهای خانوادگی است. رویکرد پژوهش حاضر از نوع کیفی و این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان کارآفرینی و مدیرانی هستند که در زمینه اشتغال زایی و کارآفرینی فعالیت دارند، همچنین زنانی که در کسب وکارهای خانوادگی مشغول اند. برای استخراج عوامل از شانزده مصاحبه استفاده شده است که براساس روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. برای تجزیه وتحلیل مصاحبه ها از روش داده بنیاد استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تقویت هویت خانوادگی و شایستگی های فردی جزو شرایط علّی برای ورود زنان به کسب وکارهای خانوادگی است. همچنین می توان به همراهی اجتماعی به عنوان شرایط زمینه ای و چالش های خانوادگی به عنوان شرایط مداخله گر که مؤثر در ورود زنان به کسب وکار خانوادگی است، اشاره کرد. از راهبردهایی که طی یافته های تحقیق برای تسریع در ورود زنان به دست آمد، می توان به بهبود تسهیلات زیرساختی و توانمندسازی زنان اشاره کرد.

زمینه و هدف: امروزه سیاست گذاران برای توسعه فراگیر و پایدار از ابزارها و استراتژی های مختلفی استفاده می نمایند که یکی از این ابزارها توسعه گردشگری خرید است. زمانی که موضوع توسعه گردشگری در اشکال مختلف و فراگیر مطرح شود لزوم توجه به برنامه ریزی استراتژیک به منظور توانمندسازی و ظرفیت سازی امری حیاتی است. با این توصیف، هدف اصلی مطالعه حاضر ارائه چارچوبی برای توسعه گردشگری خرید فراگیر است.روش شناسی: رویکرد تحقیق حاضر کیفی، از نظر هدف کاربردی و از نگاه ماهیت و روش توصیفی_تحلیلی است. جامعه مشارکت کنندگان تحقیق شامل سه گروه گردشگران و زائرین، خبرگان و کسب وکارها و مدیران و کارشناسان سازمان های اجرایی در استان قم است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه اکتشافی با 26 نفر از گروه اول، 14 نفر از گروه دوم و 14 نفر از گروه سوم انتخاب و اشباع حاصل شده است.یافته ها: در این طرح از روش تحلیل مضمون شش مرحله ای براون و کلارک برای کدگذاری و تجزیه وتحلیل یافته ها استفاده شده است که در نتیجه آن 143 گزاره و مفهوم در 16 مضمون پایه، 4 مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر برچسب گذاری گردید.نتیجه گیری و پیشنهادات: نتایج نشان می دهد برای توسعه گردشگری خرید فراگیر می بایست بین عوامل و بازیگران اصلی آن ها یعنی اقدامات توسعه دهنده و الزامات تحریک کننده نوعی بازآفرینی و هم افزایی چندگانه صورت گیرد. در این بین، شکل گیری و بازتولید این نوع هم افزایی نیازمند شناسایی و تبیین بازیگران اصلی این حوزه به عنوان زیست بوم فراگیر است که در این مطالعه از آن ها به عنوان عوامل محتوایی- ساختاری و عوامل نهادی- اجرایی نام برده شده است. این بازیگران با توجه به نوع کارکرد و سازوکارهای اجرایی که دارند نقش مؤثری در توسعه فراگیر بخش گردشگری خرید خواهند داشت.نوآوری و اصالت: این مقاله با استفاده از ابزارهای مختلف پژوهشی و از طریق شناسایی بازیگران اصلی و همچنین تبیین زیست بوم گردشگری خرید به دنبال ایجاد چارچوبی برای توسعه فراگیر این حوزه است.

کسب وکارهای نوظهوری مانند کسب وکارهای الکترونیکی برای بقا در فضای کسب وکار پیچیده امروزی، نیاز مبرمی به استفاده از ابزارهای نوین و به طور خاص نوآوری ناب دارند؛ بنابراین هدف پژوهش کنونی، ارائه چارچوبی برای توسعه نوآوری ناب در کسب وکارهای الکترونیک است. رویکرد پژوهش کنونی، کیفی و از نظر هدف، کاربردی و از دیدگاه ماهیت و روش، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان و فعالان حوزه کسب وکارهای الکترونیکی با بیش از پنج سال سابقه کاری مرتبط تشکیل می دهد که با روش نمونه گیری گلوله برفی و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته در نمونه 13 به مرحله اشباع رسیده است. در این مطالعه از تحلیل مضمون شش مرحله ای براون و کلارک (۲۰0۶) برای تحلیل استفاده شد. تحلیل مضمون داده ها در این پژوهش موجب اکتشاف و برچسب گذاری 64 مفهوم و گزاره به عنوان مضامین اولیه، 10 مفهوم به عنوان مضامین سازمان دهنده و چهار مفهوم به عنوان مضامین فراگیر شد. نتایج نشان می دهد کسب وکارهای الکترونیک برای توسعه نوآوری ناب به ابزارهای خاصی مانند طراحی مشترک، مدیریت تغییر و خطر (ریسک) در کنار شفاف سازی اهداف و گروه سازی و همچنین حفظ حریم خصوصی کاربران و درنهایت تجاری سازی دانش نیاز دارند. دراین بین، انتخاب سکو (پلتفرم)های مناسب، ارزیابی شفاف و مستمر، استفاده از تکنیک های تحلیلی نوین در رصد رفتار کاربران و رقبا و نیز تمرکز بر فین تک ها به عنوان فن آوری مالی نوین نیز تأثیرگذار است.

کارآفرینی اجتماعی به عنوان یک نوع کارآفرینی جامعه محور که با رویکرد کارآفرینانه به دنبال رفع نیازهای اجتماعی جامعه است، شایان توجه بسیاری از افراد در جوامع دانشگاهی قرار گرفته است. با توجه به اینکه تلاش دولتمردان و اقدامات بشردوستانه و عملکرد نهادهای بخش اجتماعی به طور کامل پاسخگوی انتظارات نیست، برای توسعه الگوها و روش های نوین به کارآفرینی اجتماعی نیاز است. هدف از پژوهش حاضر، تدوین راهبرد برای توسعه کارآفرینی اجتماعی در حوزه های مختلف برای ایجاد تغییرات اجتماعی است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی بوده است و جامعه آماری تحقیق را خبرگان، کارآفرینان، کارآفرینان اجتماعی و افراد فعال در حوزه های اجتماعی تشکیل می دهد که با روش نمونه گیری غیراحتمالی گلوله برفی و با مصاحبه با 15 نفر اشباع نظری حاصل شده است. نتایج یافته های تحقیق پس از تهیه ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی نشان می دهند کارآفرینی اجتماعی در منطقه پنج از ماتریس IE یعنی حفظ و نگهداری وضع موجود قرار دارد و سه راهبرد برتر در ماتریس QSPM با عناوین ایجاد سازمان های مردم نهاد (NGO) برای حمایت از کارآفرینی اجتماعی، آموزش کارآفرینی اجتماعی از سطوح پایین تحصیلی و ایجاد بنیاد کارآفرینی اجتماعی در دانشگاه ها برای توسعه کارآفرینی اجتماعی در اولویت قرار گرفتند.

اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری در حساس ترین زمان ممکن مطرح شده، مفهومی هوشمندانه برای تاب آوری، مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای موجود است. هدف اصلی این پژوهش ارائه چارچوبی برای تبیین پیشایندهای اجرای موفق اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت می باشد. رویکرد تحقیق حاضر کیفی، به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی–تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان، مدیران و کارشناسان شرکت نفت تشکیل می دهند که با استفاده از روش قضاوتی در دسترس و مصاحبه با 14 تن از آن ها اشباع نظری حاصل شده است. از تحلیل مضمون برای تجزیه وتحلیل یافته ها و از توافق بین دو کدگذار و آزمون کاپا برای روایی و پایایی آن ها استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد «توانمندسازی تسهیلگرانه» و «ظرفیت سازی حمایتی» به همراه تعاملات هم آفرینانه در قالب «هم افزایی پویا» منجر به «اقدامات مقاومتی چندگانه» شده که در رفع چالش های پیاده سازی اقتصاد مقاومتی و درنتیجه اجرای موفق آن در صنعت نفت مؤثر است.اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری در حساس ترین زمان ممکن مطرح شده، مفهومی هوشمندانه برای تاب آوری، مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختارها و نهادهای موجود است. هدف اصلی این پژوهش ارائه چارچوبی برای تبیین پیشایندهای اجرای موفق اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت می باشد. رویکرد تحقیق حاضر کیفی، به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر ماهیت و روش توصیفی–تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان، مدیران و کارشناسان شرکت نفت تشکیل می دهند که با استفاده از روش قضاوتی در دسترس و مصاحبه با 14 تن از آن ها اشباع نظری حاصل شده است. از تحلیل مضمون برای تجزیه وتحلیل یافته ها و از توافق بین دو کدگذار و آزمون کاپا برای روایی و پایایی آن ها استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد «توانمندسازی تسهیلگرانه» و «ظرفیت سازی حمایتی» به همراه تعاملات هم آفرینانه در قالب «هم افزایی پویا» منجر به «اقدامات مقاومتی چندگانه» شده که در رفع چالش های پیاده سازی اقتصاد مقاومتی و درنتیجه اجرای موفق آن در صنعت نفت مؤثر است.

طی سال های اخیر دارایی های رمزنگاری شده مبتنی بر فناوری زنجیره بلوکی یکی از مهم ترین عوامل ایجاد تحولات در حوزه های مختلف اقتصاد دیجیتال و به بیانی دیگر یکی از پیشگامان تحول دیجیتال در دوران انقلاب چهارم صنعتی بوده است. دارایی های دیجیتال رمزنگاری شده، در ماهیت خود فرصت ها و تهدید هایی را به همراه دارند که در صورت عدم جهت دهی صحیح به روند حرکت هرکدام از مصادیق آن، به تنهایی می توانند در اقتصاد کشورها و اقتصاد جهانی تاثیر گذار باشند. در این راستا بسیاری از جوامع، مطالعات و روشهای گسترده ای را برای بکارگیری از این ظرفیت ایجاد شده انجام داده اند و به دنبال یافتن دستورالعمل های کاربردی و بکارگیری الگویی متناسب با نظام اقتصادیشان هستند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش مرور سیستماتیک و مطالعات کتابخانه ای، رویکردهای تنظیم گری در سراسر جهان مورد تجربه نگاری قرار گیرد و در ادامه با استفاده از نظرات خبرگان و نخبگان این حوزه، عوامل اثرگذار بر تنظیم گری این حوزه در کشور احصاء و مدل مفهومی فرایند تنظیم گری به طوری که منطبق بر ساختار نظام اقتصادی، حقوقی و فقهی کشور باشد، ترسیم گردد.  با توجه به نتایج پژوهش، از با اهمیت ترین عواملی که جهت تنظیم گری دارایی های رمزنگاری شده در ایران می بایست مورد نظر قرار بگیرند عبارتند از: قوانین تابع موازین اسلامی، شناسایی ماهیت و نحوه استفاده از دارایی های رمزنگاری شده، آماده سازی بسترهای حقوقی و اقتصادی کشور، تفکیک موضوعات مختلف این حوزه و تنظیم گری هرکدام به صورت مجزا می باشد. به طور کلی نیز چهار مولفه به شرح ماهیت فناورانه، شرایط و اقتضائات داخلی کشور، رخدادهای جهانی و دلایل اقبال مشخص شدند که با توجه به ارزیابی هرکدام الگوی راهبردی تنظیم گری دارایی های رمزنگاری شده با نگاه بر گستره کشوری ارائه گردید.

با توجه به مزایای دادرسی الکترونیکی ازجمله صرفه جویی درزمان، هزینه، انرژی و اجرای دادرسی فوری و در راستای افزایش رضایت مندی مردم، ایجاد تشکیلات دادرسی الکترونیکی ضروری است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی تشکیلات دادرسی الکترونیکی با تطبیق آن با قوانین موجود می باشد. در این مقاله با مطالعه قوانین مدونه و پژوهش های انجام شده و به روش تحلیلی-توصیفی به پژوهش پرداخته شده است. اهمیت اسناد قضایی اقتضا می کند تا در زمینه ایجاد تشکیلات دادرسی الکترونیکی ضمن تأمین اعتبار کافی، بهترین و مطمئن ترین امکانات و تشکیلات را فراهم نمود. قالب برخی از ساختارهای دادرسی سنتی از جمله انواع دادگاه ها با توجه به صلاحیت ذاتی و تخصصی بودن آنها و همچنین بخشی از کادر اداری دادگاه مانند مدیر دفتر دادگاه در دادرسی الکترونیکی نیز باقی خواهد ماند. برخی از موارد که در دادرسی سنتی وجود ندارد در دادرسی الکترونیکی ضروری است مانند سامانه استعلام ها، ابلاغ ها و نظارت بر مراجع قضایی و قضات به صورت الکترونیکی. همچنین از لحاظ ساختمان و ساختار فیزیکی باید تغییراتی جهت نصب دستگاه ها، دوربین و غیره ایجاد نمود. حتی در دادرسی الکترونیکی در مورد اجرای احکام نیز برخی از احکام را می توان به صورت الکترونیکی اجرا نمود که به همان روش اجرا می گردد. مناسب است تصویب قانون مدون و جامع و همچنین تأمین اعتبار در این زمینه در اولویت قرار گیرد.

کسب وکارهای خانگی در کنار روند جهانی شدن، رشد سریع فناوری های نوین و نفوذ بالای پدیده های نوظهوری مانند شبکه ها و رسانه های اجتماعی، ناگزیر به استفاده از ابزارهایی مانند نوآوری باز برای حفظ بقای خود و کسب مزیت رقابتی هستند. لذا، هدف پژوهش ارائه سکوی شکل گیری نوآوری باز در کسب وکارهای خانگی است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی، از نظر هدف کاربردی و از نگاه ماهیت داده ها و روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق را متخصصان و خبرگان حوزه نوآوری باز و همچنین فعالان و صاحبان کسب وکارهای خانگی با حداقل سه سال سابقه کاری تشکیل می دهد. در این مطالعه با استفاده از روش گلوله برفی و مصاحبه با 14 نفر از مشارکت کنندگان اشباع نظری حاصل و از روش تحلیل مضمون برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. پس از تحلیل مضمون و کدگذاری مصاحبه ها، عوامل اثرگذار بر به کارگیری، اجرا و پیاده سازی نوآوری باز در کسب وکارهای خانگی در قالب 50 مضمون پایه، شش مضمون سازمان دهنده و سه مضمون فراگیر «بازآفرینی فراگیر»، «ظرفیت سازی جریان دانشی» و «مزیت آفرینی فنی و دانشی» شناسایی و برچسب گذاری شد. مطابق یافته های این طرح در فرایند نوآوری باز مشارکت با بازیگران اصلی کسب وکارهای خانگی مانند کارآفرینان، مشتریان، رقبا، تأمین کنندگان و دانشگاه ها در کنار حمایت از صاحبان ایده و حفظ مالکیت فکری و معنوی بسیار مؤثر است. همچنین تأکید بر کار گروهی در کنار تمرکز بر تجربه مشتری، توسعه فرهنگ کارآفرینی و نوآوری، اشتراک گذاری دانش و میزان تداوم استفاده از ظرفیت های فضای مجازی می تواند ابزار مناسبی برای اجرای موفق نوآوری باز در کسب وکارهای خانگی باشد.

مطالعات انجام شده نشان میدهد جلوگیری از ایجاد شکاف بیشتر بین طرف قوی برخوردار از وضعیت مسلط و طرف ضعیف کم برخوردار به عنوان آرمان عدالت طلبان، در نهایت منجر به تصویب دستورالعمل 13/93 اتحادیه اروپا شده، دولت های عضو هر یک مفهومی از بطلان مطلق، بطلان نسبی و یا حمایتی را که بر مبنای آن، بطلان یک شرط می تواند "منحصراً" به نفع طرف ضعیف رخ دهد، به عنوان ضمانت اجرای غیرمنصفانگی شروط قراردادی به رسمیت شناخته اند. از سوی دیگر پذیرش نظریه خلاف وجدان بودن در ایالات متحده امریکا به اتخاذ این اصل در قانون متحدالشکل تجاری در نیمه قرن بیستم باز می گردد که با هدف خلق اندام حقوقی واحد در سرتاسر امریکا بوجود آمده و صراحتا انتخاب ضمانت اجرا را به عنوان یک امر موضوعی به دادگاه محول کرده است. در حقوق ایران قابلیت های موجود در فقه و نیز تمسک قضات به اصول حقوقی و تکنیک های تفسیری می تواند کارگشا باشد که از جمله مهم ترین آنها استناد به نظم عمومی، لاضرر و سوء استفاده از وضعیت اضطرار می باشد لیکن دستاورد تحقیق حکایت از لزوم اقدام صریح قانونگذار دارد.

امروزه با گسترش روزافزون پدیده های نوین در روابط تجاری و اقتصادی بین الملل و خروج آن از شکل سنتی، حجم زیادی از این مبادلات به صورت برخط و الکترونیکی انجام می پذیرد همین عامل موجبات ورود مباحث جدید و متنوعی در برقراری ارتباطات تجاری در عرصه روابط بین الملل را فراهم آورده است و به دلیل ضرورت بکارگیری این نوع ابزار، به ویژه در عرصه تجارت الکترونیک بین الملل علاوه بر مزایایی که دارد؛ شاهد وجود اقدامات زیانبار و سوء استفاده ها به واسطه فعالیت ها و خدمات در این حوزه می باشیم. تردیدی وجود ندارد که بازیگران ناقض حقوق تجارت بین الملل در این عرصه، دارای مسئولیت مدنی به منظور جبران خسارت در برابر اقدامات خویش می باشند. اما با وجود پذیرش تکالیف و مسئولیت این بازیگران بر اساس نظریه تقصیر و قواعد عمومی مسئولیت مدنی تجاری، در برخی نظام های حقوقی بین الملل مانند دستورالعمل تجارت الکترونیک اتحادیه اروپا و قانون عصر دیجیتال آمریکا و سایر کشورها علاوه بر آن، به واسطه وجود حمایت های قانونی شاهد برخی استثناها، معافیت ها و محدودکننده های مسئولیت در این عرصه می باشیم که دولت ها و افراد را از جبران خسارات معاف می کند. در این مقاله، نگارنده تلاش نموده تا با استفاده از روش تطبیقی به شناسایی و مقایسه مصادیق معافیت و محدودکننده های مسئولیت مدنی در قوانین تجارت الکترونیک در اسناد بین المللی پرداخته و ضمن بررسی شرایط اعمال این مصونیت ها، تأثیر آن در روابط تجاری بین کشورها را در پرتو مقایسه مورد شناسایی قرار دهد.