محسن علیزاده ثانی

امروزه اهمیت منابع انسانی برای سازمان ها امری بدیهی است. منابع انسانی هر سازمان، عامل اصلی حیات آن سازمان است. استفاده صحیح از نیروی انسانی به مثابه ارزشمندترین و بزرگترین ثروت هر جامعه به صورت مسأله ای حائز اهمیت مورد توجه دولت ها بوده است. به عبارت دیگر می توان گفت که انسان هم هدف توسعه و هم عامل آن محسوب می شود، تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظرشیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی است. شیوه جمع آوری داده ها تلفیقی از روش کتابخانه ای شامل مطالعه اسناد و مدارک و   پرسش نامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش را شرکت های تولیدی فعال شهرک صنعتی ساری (1و2)، تشکیل می دهند که تعداد آنها 51 شرکت می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 37 شرکت تعیین گردید. در این پژوهش برای سنجش استراتژی منابع انسانی از پرسشنامه ی لپک و اسنل (2002)، برای سنجش بهره وری نیروی انسانی از پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (1980) و برای سنجش استراتژی رهبری هزینه از پرسشنامه دس و دیویس (1984) استفاده شد. آلفای کرونباخ محاسبه شده در این پژوهش برای پرسش نامه ی استراتژی منابع انسانی 0.94، برای پرسش نامه استراتژی رهبری هزینه 0.93و برای پرسش نامه بهره وری نیروی انسانی 0.92 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که (با توجه به اعداد بدست آمده برای ضریب مسیر و آماره t) استراتژی های تعهدی، بازدهی و مشارکتی منابع انسانی با بهره وری نیروی انسانی رابطه دارند؛ و همچنین استراتژی رهبری هزینه به عنوان متغیر تعدیلگر رابطه استراتژی مشارکتی منابع انسانی را با بهره وری نیروی انسانی تعدیل می کند.

یافتن نیروی کار زبده و ماهر در محیط پویای امروز امری حیاتی به شمار می رود و رقابت برای جذبکارکنان بااستعداد به اندازه رقابت برای مشتری شدت یافته است. تحقیق حاضر تأثیر جذابیت برند کارفرما را بر تمایل به استخدام نخبگان به عنوان کارکنان بالقوه بررسی می کند. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان ترم آخر مقطع کارشناسی در رشته های فنی و مهندسی سه دانشگاه فنی برتر در ایران (تهران، صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر) بود که پس از نمونه گیری تصادفی طبقه ای، اطلاعات 267 نفر از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SmartPLS2 تجزیه و تحلیل شد. با توجه به نتایج آزمون مدل مفهومی تحقیق، متغیر جذابیت برند کارفرما از طریق رابطه مستقیم (175/0) و نقش میانجی متغیر شهرت سازمان (229/0)، درکل توانست 4/40 درصد از تغییرات تمایل به استخدام نخبگان را تبیین کند. همچنین، یافته های بررسی شکاف وضع موجود و مطلوب از دیدگاه نخبگان نشان می دهد شرکت های زیرمجموعه وزارت نفت با برنامه ریزی و معرفی مناسب تر به ترتیب اولویت در ارزش های نوآوری، توسعه، اجتماعی، به کارگیری و اقتصادی، به عنوان کارفرما می توانند تصویر جذاب تری نسبت به سایر سازمان ها ارائه دهند.

بدون شک توجه روزافزون به تاثیرات سازمان بر محیط، مستلزم توجه به عملکرد پایدار و برآوردن نیازهای اجتماعی، اقتصادی و محیطی است. طی دهه گذشته محققان به چالش توسعه سیستم های منابع انسانی پایدار و زنجیره تامین در رسیدن به اهداف پایداری شرکت توجه زیادی کرده اند. ما دانش اندکی در این باره داریم که چگونه مدیریت منابع انسانی پایدار می تواند به طور موثری به اهداف عملکرد پایدار شرکت منجر شود. اگر طراحی و اجرای رویه های مدیریت منابع انسانی پایدار موثر نباشد، استفاده از منابع با ارزش مثل انسان ها، در سازمان ها پیچیده و بغرنج می شود. هدف این تحقیق، بررسی تأثیر رویه های منابع انسانی پایدار بر عملکرد سه گانه اقتصادی، اجتماعی و محیطی است. همچنین نقش واسطه ای مدیریت زنجیره تأمین سبز در این رابطه بررسی می شود. پژوهش حاضر، از نظر هدف کاربردی و روش گردآوری داده ها، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 5789 شرکت فعال در شهرک های صنعتی استان مازندران است. نتایج تحلیل های آماری نشان می دهد که مدیریت منابع انسانی پایدار به طور مستقیم و غیرمستقیم بر عملکرد پایدار تأثیر دارد. اگرچه مدیریت زنجیره تأمین سبز خارجی به هر سه بعد عملکرد پایدار مرتبط بود، اما فرضیه مربوط به تأثیر مدیریت منابع انسانی پایدار بر عملکرد اجتماعی با نقش واسطه زنجیره تأمین سبز داخلی رد شده است. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاداتی به مدیران جهت بهبود عملکرد پایدار و کسب همزمان منافع اقتصادی، اجتماعی و محیطی ارائه شده است.

در سال های اخیر، فناوری رادیودارو، علیرغم تحریم های جوامع بین الملل علیه فعالیت هسته ای ایران به پیشرفت های چشمگیری دست یافته است. در این مقاله می خواهیم دریابیم که با لحاظ کردن بعد فراملی، نظام نوآوری فناورانه رادیودارو به چه مرحله ای از توسعه دست می یابد. این مسئله با استفاده از روش"تحلیل تاریخی رویدادها" و "کدگذاری مصاحبه های نیمه باز" صورت گرفته تا مرحله توسعه موتور نوآوری نظام در وضعیت موجود و با لحاظ کردن بعد فراملی را شناسایی کند. دریافتیم که در وضعیت کنونی، حلقه های "موتور ساختاردهی" تشکیل شده است اما با توجه به بازخورد دریافتی از متخصصین، می توان دریافت که مشخصات نظام در موتور ساختاردهی، کاملاً با وضعیت کنونی سازگار نیست. بنابراین، شکل گیری ناقص موتور ساختاردهی را پذیرفته و بر این اساس، مرحله توسعه نظام را، آستانه مرحله اوج گیری شناسایی کردیم. با اضافه شدن بعد فراملی و بر اساس نتایج بخش دوم، می توان دریافت که نظام نوآوری فناورانه رادیودارو، به مرحله اوج گیری و موتور ساختاردهی صعود کامل خواهد داشت.

یکی از موضوعات اصلی اقتصاد این است که تغییرات جهانی تا چه اندازه باعث ایجاد فرصت های پیشرفت کشورهای در حال توسعه می شود. مکتب اقتصاد نئوکلاسیک بر فرارسی تأکید داشته اما با این حال سیاست ها و راهبرد های فرارسی را برای تمامی کشورها یکسان در نظر گرفته است. در مکتب اقتصاد تکاملی، به مرور این نوع نگاه به فرارسی تغییر و این موضوع سبب علاقه کشورهای در حال توسعه به انجام مطالعات پیشرفت فناورانه و پیشی گرفتن آنها از کشورهای توسعه یافته در قالب مطالعات فرارسی فناورانه شده است. این مطالعات با توجه به تحولات جهانی، دستخوش تغییر شده و تکامل پیدا کرده است. مقاله حاضر به بررسی روند مطالعات فرارسی فناورانه می پردازد. در این نوشتار، 92 مقاله در بازه زمانی 58 سال (1962 تا 2020) از 21 مجله معتبر استخراج گردید. به روش تحلیل فراترکیب، دو جریان اصلی مسیر کوتاه و مسیر بلند در پیشینه شناسایی و ویژگی های هر یک از این مطالعات با یکدیگر مقایسه شدند. یافته ها حاکی از آن است که روند مطالعات فرارسی فناورانه به سمت گذارهای پایدار با تأکید بر باز کردن پنجره های فرصت درون زا از طریق مدیریت مجموعه ای از فعالیت ها جهت توسعه رژیم های اجتماعی-فنی و مبتنی بر تحلیل نظام های نوآوری فناورانه و برای ایجاد پاسخ های پیش فعالانه توسط کشورهای پیرو، در جریان است.  

در نظام دانشگاهی ایران، انجام برنامه ریزی راهبردی در جهت سازگاری مناسب دانشگاه ها با تغییرات محیط داخلی و خارجی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در این راستا، این مقاله قصد دارد پس از معرفی گفتمان حاکم بر برنامه ریزی راهبردی نظام دانشگاهی، به تأثیر آن ها بر مفهوم و مراحل برنامه ریزی راهبردی در این نظام بپردازد؛ و به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا می توان از همان رویکردها و الگوهای مرسوم برنامه ریزی راهبردی که تاکنون در صنایع و مؤسسات بازرگانی مورداستفاده قرارگرفته اند، در سازمان های دانشگاهی نیز بهره برد؟ و در صورت ضرورت داشتن ارائه الگوی جدید، چه ملاحظات، الزامات و اصلاحاتی باید اعمال شود؟ ابتدا، با استفاده از روش تحلیل کیفی اسنادی، بررسی منابع و مرور مطالعات پیشین، الزامات و مفروضات به کارگیری الگوی مطلوب برنامه ریزی راهبردی در نظام دانشگاهی، ارائه شد. سپس با استفاده از مطالعه تطبیقی و مرور ادبیات تحقیق، الگوی مفهومی برنامه ریزی راهبردی مبتنی بر زمینه دانشگاهی ایران، تدوین گردید. نتایج تحقیق، نشانگر تدوین الگویی جامع، سیستمی و کل نگر، سامانمند، مشارکتی و مبتنی بر آینده نگاری راهبردی بر پایه نظام جامع آمار و اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی یکپارچه دانشگاه است که بر تفکر راهبردی نیز استوار است.

امروزه گردشگری به عنوان صنعتی جذاب و رو به رشد مورد توجه می باشد ودر این حوزه، گردشگری سلامت نیز که با روح و جسم گردشگران در ارتباط است، نوعی از گردشگری است که      به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد انجام می شود. با توجه به افزایش فشارهای روزمره فردی و اجتماعی این نوع گردشگری جایگاه ویژه ای در انواع دیگر گردشگری پیدا کرده است. استان مازندران با وجود طبیعت بکر، آب و هوای مطبوع و چشمه ها و آب گرم های طبیعی در گردشگری سلامت نقش به سزایی را ایفا می کند. هدف از این تحقیق شناسایی عوامل انگیزشی موثر در جذب گردشگر به چشمه های آب گرم استان مازندران است. در تحقیق حاضر نمونه آماری،شامل      646 نفر از گردشگران چشمه های آب گرم است که 352 نفر از گردشگران آب گرم رامسر و 294 نفر از گردشگران آب گرم لاویج می باشند. روش تحقیق توصیفی پیمایشی، و از ابزارهای مصاحبه و پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. در این تحقیق، عوامل انگیزشی از دو بعد رانشی و کششی بررسی شده و در فرضیه های تحقیق تفاوت و اولویت بندی آنها مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های تحقیق بیانگر تفاوت معناداری میان میانگین عوامل رانشی (16/3) و کششی (97/2) است. همچنین با توجه به اولویت بندی عوامل رانشی و تعیین نقش عوامل کششی در جذب گردشگران به چشمه های آب گرم، پیشنهاداتی در رابطه با افزایش تطبیق عوامل رانشی و کششی در چشمه های آب گرم رامسر و لاویج ارایه شده است.

هدف پژوهش حاضر اتخاذ رویکرد پیشگیرانه در برابر رفتارهای مقابله ای گردشگران در هنگام شکست خدمات می باشد. این تحقیق جزء پژوهش های کاربردی بوده و از نوع پژوهش های توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش گردشگران شهر بابلسر در بازه زمانی تابستان سال 1398 می باشد و داده های پژوهش از طریق نمونه گیری تصادفی نظام مند از 401 نفر جمع آوری شد. برای سنجش متغیرها از پرسش نامه های استاندارد استفاده شد و پایایی آنها با استفاده از روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون مقایسه میانگین دو جامعه مستقل استفاده شد. در این مطالعه، رفتارهای مقابله ای مختلف در هنگام مواجهه با شکست خدمات که توسط گردشگران بکار می روند، مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که نوع رفتار مقابله ای مورد استفاده مشتریان، بسته به شدت ادراک آنان از شایستگی کارکنانِ ارائه دهنده خدمات متفاوت می باشد. یافته ها نشان داد که در هنگام شکست خدمات، ادراک از شایستگی کارکنان بر رفتار مقابله ای تخاصمی گردشگران تاثیر منفی و معنی داری دارد، بعبارت دیگر گروهی که ادراک بالایی از شایستگی کارکنان داشتند نسبت به گروهی که ادراک پایین تری داشتند کمتر از رفتارهای مقابله ای انتقام و اجتناب و بیشتر از استراتژی گذشت استفاده می کردند.

رشد سریع صنایع خلاق طی سالیان اخیر موجب شده تا بسیاری از کشورهای توسعه یافته جایگاه ویژه ای را برای این صنایع در اقتصاد خود در نظر گیرند. هدف مقاله حاضر، بررسی نقش سیاست گذاری نوآوری در ورود شرکت ها به صنایع خلاق با بهره گیری از عوامل سیاستی سه گانه موثر در ورود شرکت ها به این صنایع (عوامل ارتباطی، مالی و اداری) می باشد. برای این منظور از رگرسیون پانل بهره گرفته شده و به ترتیب از اثرات خارجی شبکه، سودآوری بانک ها و تعداد رویه های راه اندازی به عنوان معیار سنجش عوامل ارتباطی، مالی و اداری در کشورهای حوزه خاورمیانه و کشورهای منتخب حوزه آسیا، اروپا، آمریکا و اقیانوسیه استفاده شده است. نتایج به دست آمده ارتباط مثبت و معنادار اثرات خارجی شبکه و نیز سودآوری بانک ها و همچنین رابطه منفی و معنادار تعداد رویه های راه اندازی را با ورود شرکت ها به صنایع خلاق نشان می دهد. نتایج پژوهش حاضر راهگشای سیاست گذاران در هدایت شرکت ها به سمت صنایع خلاق می باشد.

هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت شاخص های کلیدی حوزه آموزش دانشگاه مازندران، از طریق ارزیابی محیط خارجی و داخلی به منظور پیشنهاد استراتژی های مناسب است. در این پژوهش از روش ترکیبی طرح متوالی اکتشافی استفاده شده است. در بخش کیفی برای به دست آوردن مولفه های پرسشنامه، با ده نفر از افراد صاحب نظر در زمینه برنامه ریزی راهبردی و کسانی که بر وضعیت دانشگاه، اشراف داشته اند مصاحبه شده است. جامعه آماری بخش کمی این پژوهش، شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه مازندران است که 356 نفر می باشند، حجم نمونه پژوهش 120 نفر می باشد و از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی استفاده شده است که نهایتا 102 نفر مشارکت داشته اند. ابزار مورد استفاده دریخش کیفی پژوهش، مصاحبه و بررسی اسناد و مطالعه کتابخانه ای و در بخش کمی، پرسشنامه ی محقق ساخته ای است که با پایایی بالای 0.9 مورد تایید قرار گرفت. برای تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، ماتریس SWOT و ماتریس IE، استفاده شده است. در بخش کیفی مولفه های پرسشنامه یا به عبارتی، نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدید های دانشگاه مازندران استخراج شد و در بخش کمی هم یافته ها نشان داد که با توجه به ماتریس چهار خانه ای داخلی و خارجی (IE)، حوزه آموزش دانشگاه مازندران در ناحیه استراتژی رقابتی ST قرار دارد، بنابراین با توجه به نمره نهایی ماتریس داخلی(882/3)،  نقاط قوت حوزه آموزش دانشگاه مازندران بیشتر از نقاط ضعف آن بوده است، ولیکن با توجه به نمره نهایی ماتریس خارجی (312/2)، تهدید ها بر فرصت های آن غلبه کرده است. در واقع دانشگاه در شرایطی است که می تواند با استفاده از قوت ها به بهره برداری از فرصت ها و کاهش ضعف و تهدید ها بپردازد.

امروزه گردشگری به عنوان صنعت جذاب و جایگزین مورد توجه قرار گرفته، بالاخص گردشگری سلامت که با روح و جان گردشگران در ارتباط است. از آنجایی که گردشگران به دنبال تخلیه استرس و تمدد اعصاب خود از کارهای روزمره هستند، انتخاب چشمه های آبگرم در اولویت شان قرار دارد. از آنجایی که تصویر ذهنی از مقصد گردشگری عاملی است که بسیاری از گردشگران در هنگام انتخاب مقصد مورد توجه قرار می دهند و این تصویر ذهنی بر رضایت و مقاصد رفتاری گردشگران سلامت از اهمیت خاصی برخوردار می باشد، لذا پژوهش حاضر به بررسی تاثیر تصویر مقصد بر رضایت و مقاصد رفتاری گردشگران سلامت منطقه لاویج می پردازد. روش پژوهش حاضرتوصیفی- تبیینی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را گردشگران منطقه لاویج در فروردین و اردیبهشت ماه 1394 که از آبگرم معدنی لاویج استفاده کرده اند، تشکیل می دهند. از بین گردشگران 384 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزارهای SPSS18 و AMOS18 استفاده شده است. در این تحقیق رابطه مثبت تصویر مقصد با کیفیت سفر و ارزش ادراک شده، کیفیت سفر با ارزش ادراک شده و رضایت ، ارزش ادراک شده با رضایت و مقاصد رفتاری و رضایت با مقاصد رفتاری نشان داده شد. ایجاد تصویر خوب از مقصد موجب رضایت گردشگران سلامت شده و به دنبال آن مثبت شدن مقاصد رفتاری می شود که بازدیدهای آینده و پیشنهاد دادن مقصد به دیگران را افزایش می دهد. بنابراین پیشنهاد می گردد واکنش رفتاری مثبت بایستی برای مدیران یک منطقه گردشگری به عنوان کلیدی ترین دستاورد و ماحصل کلیه ی فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته زنجیره گردشگری محسوب شود.

با درک بهتر تأثیر دانشگاه ها بر نظام نوآوری منطقه ای می توان به بهبود همکاری ها و ایجاد راه کارهای مؤثر برای ارتقاء توانمندی های محلی و افزایش رقابت پذیری اقتصادی دست یافت. بنابراین هدف این پژوهش، مرور نظام مند ادبیات موجود در زمینه نقش دانشگاه ها در نظام نوآوری منطقه ای برای شناسایی مؤلفه های مربوط به آن، با استفاده از الگوی پیشایندها، تصمیمات و پیامدهاست. افزون بر این، در این مطالعه از چارچوب پریزما برای انتخاب 42 مقاله مربوط به نقش دانشگاه ها در نظام نوآوری منطقه ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که پیشایندها شامل: توسعه و مدیریت پایگاه های دانش، جذب سرمایه انسانی و استعدادها، وجود ارتباط بین دانشگاه و سایر ذی نفعان، حمایت دولت، فراهم کردن و بهبود زیرساخت، دسترسی به منابع مالی، حمایت از نوآوری و کارآفرینی؛ تصمیمات شامل: اشاعه و تسهیم دانش، آموزش نیروی انسانی، تطبیق برنامه های آموزشی با نیاز منطقه، راهبرد همکاری با شرکت ها، راهبرد همکاری با دولت، تقویت ظرفیت های نوآوری و پیامدها شامل: به کارگیری و تجاری سازی دانش، توسعه نیروی انسانی، تسهیل و تقویت همکاری میان ذی نفعان، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، رسیدگی و حل مشکلات جامعه، ویژندسازی منطقه ای، فرهنگ سازی و تقویت فرهنگ، ارتقای کارآفرینی و نوآوری، تقویت رقابت پذیری کسب وکار، افزایش نرخ اشتغال و تحول اقتصادی است. این نتایج می توانند به سیاست گذاران کمک کنند تا راهبردهای مؤثرتری را برای تقویت همکاری بین دانشگاه ها و صنایع تدوین کنند. همچنین، حمایت های مالی و زیرساختی از دانشگاه ها باید در اولویت قرار گیرد تا به توسعه پایدار و افزایش رقابت پذیری اقتصادی منطقه ای کمک کند. تقویت ارتباطات بین دانشگاه ها و سایر ذی نفعان، به ویژه در زمینه نوآوری و کارآفرینی، می تواند به ایجاد محیطی مساعد برای رشد اقتصادی و اجتماعی منجر شود.