محمدرضا حشمتی

ادبیات فارسی به عنوان یکی از غنی ترین و کهن ترین میراث های فرهنگی ایران، نقش مهمی در شکل دهی به هویت ملی و فرهنگی ایرانیان ایفا می کند. شعر فارسی، با زیبایی های زبانی و مفاهیم عمیق خود، همواره موردتوجه علاقه مندان به ادبیات قرار گرفته است. در این میان، دانشجویان به عنوان نسل جوان و آینده ساز کشور، نقش بسزایی در حفظ و ترویج این میراث ارزشمند دارند؛ بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان علاقه مندی و خواندن شعر و ادبیات فارسی در بین دانشجویان است. روش این تحقیق به صورت پیمایشی بوده و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه شاهد تهران بوده و نمونه آماری به صورت تصادفی انتخاب شده است. برای افزایش اعتبار و پایایی نتایج، از روش های آماری معتبر و آزمون های پایایی استفاده شده است. نتایج نشان داد که 4/43 درصد از پاسخگویان میزان علاقه مندی خود را به ادبیات فارسی در حد متوسط و 7/4 درصد در حد خیلی کم گزارش کرده اند. این یافته ها نشان دهنده علاقه مندی بالاتر از حد متوسط دانشجویان به شعر و ادبیات فارسی است؛ اما میزان مطالعه شعر در بین دانشجویان کمتر از حد انتظار است. نقش ادبیات در ترویج اخلاق انسانی و گرایش های زیبایی شناسانه به ترتیب 03/79 درصد و 40/77 درصد گزارش شده است. میزان لذت بردن از مطالعه یک شعر 74/88 درصد و میزان همدلی با قهرمانان داستان ها 55/72 درصد بوده است. برای تقویت و توسعه این علاقه مندی، پیشنهاداتی ازجمله برگزاری جلسات شعرخوانی و نقد ادبی، تجهیز کتابخانه ها با منابع ادبی، برگزاری دوره ها و کارگروه های آموزشی، فعالیت های فرهنگی و هنری و توسعه برنامه های مطالعاتی مرتبط با ادبیات فارسی ارائه شده است.

هدف: سبکهای فرزندپروری از عوامل مؤثر در شکل گیری هویت دینی فرزندان به شمار می روند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین سبکهای فرزندپروری و هویت دینی فرزندان در ایران، در بازه زمانی ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳ انجام شد. روش: مطالعه حاضر به شیوه فراتحلیل و با رویکرد کاربردی انجام شده است. از میان ۱۹ پژوهش مرتبط با موضوع، ۱۱ مطالعه که دارای سنجه های پایا و مرتبط با متغیّرهای مدّ نظر بودند، انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار س.ام.ای استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیلها نشان دهنده ناهمگنی اندازه اثر در مطالعات منتخب و نبود سوگیری نشر بودند. همچنین متغیّرهای تعدیلگر مانند سال انجام پژوهش و مکان جغرافیایی بر نتایج تأثیرگذار بودند. اندازه اثر کلی به دست آمده برای رابطه بین سبکهای فرزندپروری و هویت دینی برابر با 0.312 بود که بر اساس نظام تفسیری کوهن، در سطح متوسط ارزیابی شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، سبکهای فرزندپروری، به ویژه سبک مقتدرانه، می توانند نقش مهمی در تقویت هویت دینی ایفا کنند. پیشنهاد می شود نهادهای آموزشی، فرهنگی و رسانه ای، برنامه های مداخله ایرا  برای ترویج این سبک در خانواده ها طراحی کنند. همچنین برگزاری دوره های آموزشی والدگری دینی و ادغام مفاهیم تربیت دینی در مشاوره های مدارس می تواند به ارتقای هویت دینی نسل نوجوان کمک کند.

هدف: این مطالعه به بررسی رابطه بین کیفیت آموزش الکترونیکی و پریشانی روان شناختی در دانشجویان می پردازد. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر کمی می باشد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شاهد است که تعداد آنها 6852  بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 610 نفر تعیین گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که بین سهولت دسترسی در فضای مجازی و پریشانی روان شناختی رابطه منفی و معنی داری وجود دارد و شدت رابطه در حد متوسط می باشد (426/0-)، بین زیر ساخت های یادگیری الکترونیکی و پریشانی روان شناختی رابطه منفی و معنی داری وجود دارد و شدت رابطه در حد (302/0-) بوده است، بین تعاملات در فضای مجازی و پریشانی روان شناختی هم رابطه منفی و معنی داری وجود داشته است و شدت رابطه در حد متوسط بوده است (399/0-)،  بین کیفیت محتوای مطالب ارائه شده در فضای مجازی و پریشانی روان شناختی هم رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته و شدت رابطه در حد متوسط بوده است (423/0-) براساس نتایج بین کیفیت آموزش الکترونیک و پریشانی روان شناختی دانشجویان رابطه منفی و معنی داری داشته است (447/0-). نتیجه گیری: دانشجویانی که آمادگی کمتری برای یادگیری آنلاین داشتند، تنش های روانشناختی بیشتری در حین یادگیری الکترونیکی را تجربه کردند. یافته های پژوهش بر ضرورت توانمند سازی دانشجویان برای یادگیری آنلاین، غربالگری اختلالات روانشناختی و تامین منابع حمایت های و مشاوره ای جهت ارتقاء سلامت روانی دانشجویان تاکید می نماید.

هدف: ازدواج از مهم ترین رسوم معمول در تمام جوامع است که به دلیل نقش مهم آن در فراهم کردن ساختار و زیربنای تشکیل خانواده و گسترش نسل، مهم ترین و بنیادی ترین نوع ارتباط معرفی شده است. بررسی موانع ازدواج از دیدگاه دانشجویان می تواند به شناسایی چالشهای اجتماعی و فرهنگی خاص جوانان ایرانی کمک کند و ابزارهای مؤثری برای سیاستگذاری در جهت تسهیل ازدواج ارائه دهد. این مطالعه، با مقایسه تفاوتها و شباهتها بین دو دانشگاه، به درک عمیق تری از عوامل مؤثر بر تصمیم گیری ازدواج در بین دانشجویان این دو محیط آموزشی می پردازد. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه شاهد و امیرکبیر بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش، 20313دانشجوی دانشگاه شاهد و امیرکبیر و نمونه آماری آن، 391 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران به شیوه طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته ای با 25 سؤال بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت و پایایی 807/0 مطابق آلفای کرونباخ بود. برای تجزیه و تحلیل، از روشهای توصیفی و استنباطی، در قالب نرم افزار اس.پی.اس.اس. استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که موانع اقتصادی، مهم ترین عامل بازدارنده ازدواج با میانگین 3.1893 بوده و پس از آن، موانع اجتماعی با میانگین 3.0462 قرار دارند. موانع فرهنگی و فردی به ترتیب با میانگینهای 2.6546 و 2.0619 اهمیت کمتری داشته اند. مقایسه بین دانشجویان دو دانشگاه نشان داد که دانشجویان دانشگاه شاهد، موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را مهم تر از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر دانسته اند. همچنین، تفاوت معناداری در نگرش نسبت به موانع فردی مشاهده نشد. به طور کلی، نتایج نشان دهنده نقش عمده موانع اقتصادی در کاهش تمایل دانشجویان به ازدواج بوده است. نتیجه گیری: موانع اقتصادی بهترین پیش بینی کننده برای ازدواج محسوب می شوند.

باتوجه به رشد تحقیقات در حوزه علوم انسانی و اجتماعی تسلط بر تمام ابعاد یک مسئله تاحدزیادی امکان پذیر نیست؛ بنابراین، محققان به انجام تحقیقات ترکیبی روی آورده اند که عصاره تحقیقات موجود در یک موضوع خاص را به روشی منظم برای آنها فراهم می کند؛ از این رو، هدف از پژوهش حاضر، به کارگیری روش فراتحلیل برای تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات انجام شده درباره ارتباط فضای مجازی و دینداری است. برای انجام فراتحلیل حاضر 18 پژوهش مرتبط در سال های 1400-1390 انتخاب شده اند که هدف آنها ارزیابی ارتباط میان میزان استفاده از فضای مجازی و دینداری بوده است . همچنین، این پژوهش ها به روش پیمایشی و با به کارگیری ابزار پرسش نامه در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه های پایا انجام شده اند. در گام نخست ارزیابی پژوهش های منتخب، فرضیات همگنی و سوگیری نکردن انتشار بررسی شده است که یافته ها ناهمگنی اندازه اثر و سو گیری نکردن انتشار مطالعات مدنظر را نشان می دهد. در مرحله دوم نیز ضریب اندازه اثر و نقش تعدیل کنندگی متغیر سال پژوهش و قومیت با به کارگیری نسخه دوم نرم افزار CMA ارزیابی شده است. نتایج نشان می دهد اندازه اثر فضای مجازی و دینداری معادل 25/0- است که برحسب نظام تفسیری کوهن، این میزان تأثیر در حد متوسط ارزیابی می شود.

هویت دینی در جامعه ایران به عنوان یکی از ابعاد اساسی فرهنگ و زیست اجتماعی، همواره تحت تأثیر تحولات تاریخی، اجتماعی و جهانی قرار داشته است. در دکترین جمهوری اسلامی، هویت دینی جایگاهی ویژه دارد و مسأله اصلی، چگونگی تحول و استمرار آن تحت تغییرات اجتماعی، فرهنگی و جهانی است. این پژوهش با رویکرد تحلیلی-توصیفی، وضعیت هویت دینی در ایران را بررسی کرده و پیامدهای آن را در آینده ترسیم کرده است. یافته ها نشان می دهد که هویت دینی تحت تأثیر عواملی مانند فردگرایی، تغییر سبک زندگی، کاهش نقش نهادهای دینی، جهانی شدن، فناوری های نوین و مشکلات اقتصادی دچار تحول شده و این تغییرات در سطوح کاهش پایبندی، تغییر سبک زندگی، تقلیل نقش دین در عرصه عمومی و ظهور نگرش های جدید به دین نمایان است. با استفاده از تحلیل لایه ای علت ها (CLA)، چهار سناریو برای آینده هویت دینی ارائه شده است: تلفیق دین با فناوری تحت عنوان دین دیجیتال؛ فروپاشی هویت دینی و تبدیل دین به مسئله ای فردی و فرهنگی؛ دوام دین با تغییرات جزئی به عنوان محور فرهنگی؛ و نقش فعال نگهبانان ارزش ها در حفظ و ترویج هویت دینی. پیشنهادهای پژوهش شامل تقویت آموزش دینی، توجه به معیشت و تقویت عقلانیت دینی همراه با حفظ مناسک است. بازنگری در پارادایم هویت دینی و تقویت بنیان های اعتقادی و اخلاقی می تواند هویت دینی را در برابر چالش های نوظهور مقاوم کرده و زمینه ساز زیستی دینی پایدار و معقول باشد.

در حوزه متدولوژی شناخت، یکی از روش های بنیادین درکنار روش هایی چون استقرا و قیاس، معرفت شهودی است که این نوع از معرفت در هستی شناسی و معرفت شناسی عرفانی ، نقش پررنگ تری ایفا می کند؛ شناختی که به جای تکیه بر دانش های حصولی و مفهومی، از اشراق های قلبی بهره می گیرد.اما تحلیل درست از شناخت شهودی بسته به امکان یا امتناع شناخت یا تفصیل در این باب است،چراکه برخی امکان شناخت حصولی را به صورت تفصیلی محال دانسته اند و ناچارا شناخت را به حوزه بدیهیات و حضور و شهود برده اند.درمیان فیلسوفان غربی، اسپینوزا به گونه ای از شهود قائل است که به جای ریاضت های عملی و اخلاقی، از راه ریاضت های عقلی و ذهنی به دست می آید. شهودی که پیامد فراقت از هواهای نفس اماره نیست، بلکه نتیجه خاموشی وهم دربرابر عقل نظری است. صدرالمتالهین نیز به بهره گیری از شهود در فرایند شناخت تاکید دارد اما شهود مورد نظر وی مانند اسپینوزا تنها نتیجه ی ریاضت های معرفتی نیست، بلکه ریاضت های عملی و ترک هواهای نفسانی را موثر تر از انباشتگی شناخت حصولی می داند. ملاصدرا بوسیله ی محصول برآمده از جمع ریاضت عقلی و قلبی ، حکمت متعالیه را بنیان می نهد و نوآوری های درخشانی رقم می زند. نوشتار کنونی با روش توصیفی- تحلیلی، به مقایسه تطبیقی دیدگاه های اسپینوزا و صدرالمتالهین درباره معرفت شهودی می پردازد.

پژوهش پیش رو از نوع کمی و پیمایشی است که هدف آن شناسایی مشکلات کلاس مجازی در دوران کرونا در مقطع متوسطه شهرستان ایلام است. جامعه آماری شامل 7731 دانش آموز مقطع متوسطه شهرستان ایلام می باشد. روش نمونه گیری خوشه ای و احتمالی است که 2035 دانش آموز در تکمیل نمودن پرسشنامه مشارکت داشته اند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از آزمون همگرایی(AVE) استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که بین مشکلات ارتباطی و نگرش منفی دانش آموزان به شرکت در کلاس های آنلاین رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین بین مشکلات انگیزشی و نگرش منفی دانش آموزان به شرکت در کلاس های آنلاین رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. این پژوهش نشان داد که مشکلات آموزشی و دستیابی به اهداف تحصیلی تاثیر مثبت و معنا داری بر بی انگیزگی دانش آموزان برای شرکت در کلاس های آنلاین دارد، مشکلات زیرساختی و نرم افزاری محیط یادگیری کلاس های آموزش آنلاین تاثیر مثبت بر مشکلات آموزشی دارند و درنهایت مشکلات ارتباطی در کلاس های آنلاین منجر به کاهش انگیزه دانش آموزان می شود.