سید مجتبی محمودزاده

زمینه و هدف: در دنیای امروز، منابع انسانی مناسب، شایسته و پایدار همراه با رهبری فرهیخته تنها منابعی هستند که می توانند نوآوری و مزیتِ رقابتیِ پایدار در سازمان ها ایجاد کنند؛ از این رو لازم است که امر توسعه منابع انسانی، در رأس امور اساسی سازمان ها قرار گیرد. در مطالعات داخلی با وجود شناسایی تعدادی از عوامل مؤثر و مرتبط با اقدام های مدیریت منابع انسانی، به نظر می رسد پژوهشگران در خصوص بررسی اهمیت و نقش نفوذ مدیران ارشد در پیاده سازی این اقدام ها غفلت کرده و برخی عوامل آن را مدنظر قرار نداده اند. در مطالعات خارجی، به نقش مدیران ارشد و عوامل مؤثر در حیطه اقدام های مدیریت منابع انسانی، به صورت موازی پرداخته شده است. حتی در برخی از مطالعات، عوامل مهم دیگری مثل سازگاری فرهنگی، یکپارچه سازی، چندسطحی و چندعاملی نادیده گرفته شده است. هدف این پژوهش ارائه الگویی جامع از عوامل مؤثر نفوذ مدیران ارشد در پیاده سازی اقدام های مدیریت منابع انسانی است. روش: در این پژوهش با استفاده از تکنیک ساندولوسکی و بارسو، تحلیل محتوا و رویکرد فراترکیب، ۵۰۱ مقاله از پایگاه های معتبر علمی، در بازه زمانی ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۳ شناسایی و ارزیابی و غربالگری شد و در نهایت ۸۵ مقاله برای مطالعه دقیق تر انتخاب شد. یافته ها: در مجموع ۲ مقوله، ۸ مفهوم و ۴۲ شاخص در قالب یک الگو شناسایی شدند. الگوی به دست آمده عوامل درون سازمانی عوامل برون سازی را شامل می شود. از جمله عوامل درون سازمانی می توان به عوامل مؤثر نفوذ مدیران ارشد، عوامل نفوذ سازمانی و مؤلفه های نفوذ و از جمله عوامل برون سازمانی، می توان به عوامل نهادی و زمینه ای نفوذ به عنوان عناصر کلیدی مهم و تأثیرگذار اشاره کرد. نتیجه گیری: برایند تمامی این عوامل به نتایج و پیامدهای مثبت و منفی نفوذ در سازمان منتج خواهد شد؛ از این رو پیشنهاد می شود که سازمان ها برای کسب حداکثر بهره وری و حفظ مزیت رقابتی پایدار با شناسایی و تمرکز بر این عوامل، مانع از نفوذ منفی مدیران ارشد، در پیاده سازی ناقص اقدام های مدیریت منابع انسانی شوند. روش: در این تحقیق با استفاده از تکنیک ساندولوسکی و بارسو ، تحلیل محتوا و رویکرد فراترکیب ۵۰۱ مقاله از پایگاه های معتبر علمی در بازه زمانی ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۳ شناسایی و مورد ارزیابی و غربالگری قرار گرفت. درنهایت ۸۵ مقاله برای مطالعه دقیق تر انتخاب شدند.یافته ها : درمجموع دو  مقوله، هشت مفهوم و ۴۲ شاخص در قالب یک الگو شناسایی شدند. الگوی حاصل شامل عوامل درون سازمانی ازجمله عوامل مؤثر نفوذ مدیران ارشد ، عوامل نفوذ سازمانی و مؤلفه های نفوذ و همچنین عوامل برون سازمانی شامل عوامل نهادی و زمینه ای نفوذ به عنوان عناصر کلیدی مهم و تأثیرگذار می باشند.نتیجه گیری: برآیند تمامی این عوامل منتج به نتایج و پیامدهای مثبت و منفی نفوذ در سازمان خواهد شد. لذا پیشنهاد می شود سازمان ها برای کسب حداکثر بهره وری و حفظ مزیت رقابتی پایدار با شناسایی و تمرکز بر این عوامل، مانع از نفوذ منفی مدیران ارشد در پیاده سازی ناقص اقدامات مدیریت منابع انسانی گردند.

اگرچه تا کنون هیچ کشوری موفق به جلوگیری از تأثیرات منفی جنگ ها و بی ثباتی امنیتی بر بخش گردشگری نشده است بااین حال، نیاز به توسعه گردشگری پس از عبور از این بحران ها به دلیل نقش بسیار زیادی که در حمایت از اقتصاد مناطق آسیب دیده دارد، از اهمیت و اولویت برخوردار است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر و مقوله های کلیدی در برنامه ریزی توسعه گردشگری است. به نحوی که در نظر گرفتن آن ها در برنامه ریزی توسعه گردشگری در سطح ملی بتوان به بهینگی لازم در برنامه ریزی دست یافت و از هزینه های ناخواسته اجتناب نمود. به منظور دستیابی به هدف یادشده روش کیفی با ابزار مصاحبه کارشناسی مدنظر قرارگرفته است. درمجموع از نظرات 30 کارشناس و پژوهشگر فعال در حوزه گردشگری کشور سوریه به روش گلوله برفی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل محتوای کیفی MaxQDA 2020 استفاده شده است. پژوهش حاضر در مرحله، ابتدا کدها و مقوله های محوری مرتبط با گردشگری کشور سوریه را شناسایی نموده است و سپس با بررسی ارتباطات این کدها کدبندی انتخابی که روند و ارتباطات این کدها را نشان می دهد، انجام شده است. در بخش کدبندی انتخابی 6 کد اصلی شامل: کارکردهای گردشگری، موانع توسعه گردشگری، الزامات توسعه گردشگری، اولویت بازارهای هدف، انواع گردشگری و ذی نفعان گردشگری بوده است. در بخش انواع گردشگری پتانسیل توسعه گونه های گردشگری در شهر دمشق معرفی شده است. در بخش کدبندی انتخابی نیز ارتباطات، الزامات و پیوندهای مرتبط با توسعه گردشگری سوریه در دوران پس از بحران داخلی ترسیم شده است. الگوی ترسیم شده در قالب روابط انتخابی می تواند مسیر حرکت در راستای توسعه گردشگری کشور سوریه را ترسیم نماید و به برنامه ریزان این حوزه جهت برون رفت از وضعیت فعلی و حرکت به سمت وضعیت بهینه کمک نماید

نظر به اهمیت صنعت هتلداری در نظام گردشگری کشور و ضرورت توجه به مسئولیت های اجتماعی مبتنی بر رویکرد پایداری سازمانی برای بقا در فضای کسب وکار، پژوهش حاضر به دنبال ارائه مدل مسئولیت پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ایران است. بدین جهت تحقیق از انواع پژوهش های پیمایشی به شمار می آید و به روش ترکیبی صورت گرفته است. ابتدا عوامل تأثیرگذار، راهبردها و پیامدها از طریق مصاحبه با مدیران به کمک روش نظریه داده بنیاد طی مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی مقوله بندی و نهایتاً در قالب مدلی تدوین شد.در مرحله کمّی به کمک روش معادلات ساختاری اجزای مدل ازنظر روایی و پایایی موردبررسی و تأیید قرار گرفت و معنی داری مسیرها در مدل نیز با تحلیل مسیر بررسی و در موارد لزوم اصلاح و مورد تأیید قرار گرفت. نیکوبی برازش کلی مدل نیز طبق شاخص SRMR تأیید شد. طبق مدل نهایی شرایط زمینه ای بسترساز شرایط پیشران در مسئولیت پذیری اجتماعی صنعت هتلداری هستند. راهبردها برای تحقق این مهم شامل راهبردهای نُه گانه در زمینه های مختلف است (منابع انسانی، بازاریابی، ارتباطات، مدیریت سبز، آموزش و پژوهش و غیره) که تحت تأثیر شرایط مداخله گر تضعیف یا تقویت می شوند. پیامدهای حاصل از تحقق مسئولیت پذیری اجتماعی نیز به طور خلاصه ابعاد پایداری اقتصادی، اجتماعی، محیط زیست و پایداری سازمانی را در برمی گیرد. سهم دانش افزایی و نوآوری تحقیق را می توان در یکپارچه سازی شرایط تأثیرگذار بر مسئولیت پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ایران، شناسایی راهبردها برای تحقق آن و پیامدهای حاصل از اجرای راهبردها در قالب یک مدل منسجم دانست که تاکنون موردمطالعه قرار نگرفته است.

رفتار سازمانی مثبت گرا اخیراَ به عنوان یکی از موضوعات چالشی و جذاب در علم مدیریت مطرح شده است. رفتار سازمانی مثبت گرا با بهره مندی از ابزار جدید مدیریتی یعنی سرمایه روان شناختی علاوه بر سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی قادر به خلق مزیت رقابتی پایدار برای سازمان های معاصر است. با توجه به اهمیت موضوع رفتار سازمانی مثبت گرا، پژوهش حاضر کوشیده است به ارائه مدل رفتار سازمانی مثبت گرا در صنایع خلاق بپردازد. پژوهش حاضر از طریق روش تئوری داده بنیاد چندگانه و با استفاده از ادبیات و تئوری های موجود و همچنین مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان و کارشناسان این صنعت، مدلی منسجم در زمینه رفتار سازمانی مثبت گرا ارائه کرده است. روش نمونه گیری قضاوتی بوده و مصاحبه ها تا زمان اشباع نظری ادامه یافته است. داده های به دست آمده از کدگذاری، تحلیل و به استخراج 305 کد اولیه، ۳6 کد ثانویه، 23 مفهوم و ۶ مقوله منجر شد. مدل رفتار سازمانی مثبت گرا در صنایع خلاق شامل مقوله محوری (رفتار سازمانی مثبت گرا)، شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها می شود. مولفه های تشکیل دهنده رفتار سازمانی مثبت گرا نیز شامل رفتارهای فردی عینی، رفتارهای فردی ذهنی، رفتارهای گروهی و رفتارهای سازمانی می شود. مدل رفتار سازمانی مثبت گرا در حوزه صنایع خلاق با توجه به ماهیت خلاق بودن، ملاحظه شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فناورانه و قانونی داخلی و خارجی، ارائه راهبردها و راهکارهای بدیع جهت توسعه و تقویت رفتار سازمانی مثبت گرا در کسب وکارهای فرهنگی و استخراج پیامدهای تقویت رفتار سازمانی مثبت گرا در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی با مدل رفتار سازمانی مثبت گرا در سایر صنایع، تفاوت اساسی دارد. 

پژوهش های انجام شده در حوزهٔ نظری نشان می دهد کارآفرینی اجتماعی گردشگری، به عنوان رویکردی نوآورانه، راهکاری برای فراهم کردن زمینهٔ کارآفرینی در صنعت گردشگری برای توان یابان (افراد معلول) شناخته شده است، اما در حوزهٔ عمل الگوهای مختلفی برای تحقق این امر به کار گرفته شده که کمتر توفیق یافته اند. هدف اصلی این پژوهش تبیین کارآفرینی اجتماعی براساس تحلیل و تفسیر پژوهش های پیشین به منظور دستیابی به الگویی برای کارآفرینی و ایجاد کسب وکار توان یابان است. این پژوهش از نوع اکتشافی و کاربردی است. به منظور گردآوری و تلفیق پژوهش های پیشین از روش فراترکیب استفاده شد و تعداد ۳۵۲ مقاله استخراج شد. پس از ارزیابی مقالات، تعداد ۵۸ مقاله به عنوان جامعهٔ آماری پژوهش انتخاب شدند که به صورت نظام مند با نرم افزار مکس کیودی ای تحلیل و کدگذاری شدند. نتایج پژوهش نشان داد که مفاهیم موجود در زمینهٔ کارآفرینی اجتماعی را می توان در قالب الگویی با سه مقولهٔ فردی، بین فردی و محیطی و زیرمقوله های نگرشی، شخصیتی، اجتماعی، روحیهٔ کارآفرینی، اقتصادی، اجتماعی، قانونی، آموزش و پژوهش، خودمختاری، شایستگی، توسعهٔ شخصی و ساختاری تبیین کرد. این مؤلفه ها با تعامل یکدیگر می توانند زمینهٔ کارآفرینی اجتماعی توان یابان در صنعت گردشگری و ایجاد کسب وکار را فراهم کنند

هدف: برند کارفرما به عنوان یک فعالیت راهبردی برای سازمان ها نشان دهنده نحوه مدیریت سرمایه انسانی است. در نتیجه، این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی ابعاد و مولفه های الگوی برند کارفرمایی وزارت آموزش وپرورش با استفاده از روش تصمیم گیری چندشاخصه انجام شد. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی پژوهش اساتید گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه های تهران و مدیران اجرایی و مشاورین وزارت آموزش وپرورش در سال 1399 بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 15 نفر از آنها با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. جامعه بخش کمی پژوهش کارکنان وزارت آموزش وپرورش در سال 1399 به تعداد 872000 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان تعداد 384 نفر آنها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای با رعایت طبقات بر اساس نوع شغل آموزشی، اداری و خدماتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته (28 گویه ای) بود که روایی و پایایی آنها تایید شد. داده های پژوهش در بخش کیفی با روش کدگذاری و در بخش کمی با روش تصمیم گیری چندشاخصه (Multiple Attribute Decision Making) و تکنیک ساو (Simple Additive Weighting) تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که برای الگوی برند کارفرمایی وزارت آموزش وپرورش 28 مولفه در 7 بعد شامل استراتژی استخدامی، شناخت کارکنان، جایگاه برند کارفرما، سبک مدیریتی، نظام مدیریت منابع انسانی، استراتژی برند و ترویج و ارتقاء برند شناسایی شد. همچنین، از میان ابعاد الگوی برند کارفرمایی وزارت آموزش وپرورش به ترتیب ابعاد نظام مدیریت منابع انسانی، استراتژی برند، استراتژی استخدامی، سبک مدیریتی، جایگاه برند کارفرما، شناخت کارکنان و ترویج و ارتقاء برند دارای رتبه و اولویت بالاتری بودند. علاوه بر آن، از میان مولفه های الگوی برند کارفرمایی وزارت آموزش وپرورش به ترتیب مولفه های مدیریت استعداد و سبک های کاربردی در رتبه اول، منابع انسانی توانمند، برنامه زیرساختی استخدام، جذب و سیستم کارفرمایی در رتبه دوم، مدیریت نوین منابع انسانی، رضایت شغلی، انگیزش و حل مشکل تجاری سازی در رتبه سوم و سایر مولفه ها در رتبه چهارم تا یازدهم قرار داشتند. بحث و نتیجه گیری: طبق ابعاد و مولفه های شناسایی شده برای الگوی برند کارفرمایی وزارت آموزش وپرورش و رتبه آنها، متخصصان و برنامه ریزان آموزش وپرورش می توانند برنامه هایی برای بهبود کارفرمایی در وزارت آموزش وپرورش طراحی و اجرا نمایند

ازدحام گردشگری خطری برای مقصدها است؛ زیرا عواملی که به گردشگری قدرت می بخشند، اگر به خوبی مدیریت نشوند، پیامدهای منفی اجتناب ناپذیری خواهند داشت که به کاهش تعداد گردشگر در مقصدها منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی و واکاوی ازدحام گردشگری از منظر گردشگری هوشمند برای مقصدهای گردشگری انجام شده است. این پژوهش از نوع توسعه ای - کاربردی و به لحاظ روش شناسی در زمرهٔ پژوهش کیفی قرار دارد. به منظور گردآوری داده های کیفی، از ابزار مصاحبه استفاده شده است. مشارکت کنندگان، در این پژوهش، 21 نفر از مدیران و مسئولان سازمان های متولی گردشگری، متصدیان و فعالان گردشگری، اعضای هیئت علمی دانشگاه های مسلط به موضوع هستند که، با روش گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری، مصاحبه ها انجام شد. در این خصوص، یافته های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل شدند و درنهایت 193 کد باز، 18 کد محوری و 3 کد انتخابی استخراج شد. نتایج نشان می دهد مدیریت ازدحام گردشگری شامل سه بعد عرضهٔ گردشگری با مؤلفه های تأسیسات و جاذبه، موقعیت فضایی و جغرافیایی مقصد، ظرفیت تحمل محیطی و روان شناختی بومیان، پلتفرم های گردشگری هوشمند، خدمات و سرویس های هوشمند، بازاریابی و تبلیغات هوشمند؛ بعد تقاضای گردشگری با مؤلفه های الگوی رفتاری و شخصیتی گردشگران، فصلی بودن گردشگری، ظرفیت تحمل روانی و اجتماعی گردشگران، موقعیت فضایی و جغرافیایی مبدأ، فرهنگ گردشگر و سبک سفر، انگیزهٔ گردشگر و بعد ساختاری/ مدیریتی با مؤلفه های سازوکار توزیع هوشمند، دولت و حاکمیت هوشمند، قوانین و سیاست ها، ساختار و سیستم هوشمند، الگو و سبک مدیریت هوشمند و آموزش و فرهنگ سازی دسته بندی شده است.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل کارآفرینی اجتماعی در صنعت گردشگری به منزلهٔ رویکردی نوآورانه برای فراهم کردن زمینهٔ کارآفرینی معلولان است. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی و کاربردی است. در بخش کیفی، با استفاده از روش فراسنتز با کمک علم سنجی و نرم افزارهای VOSviwer و MAXQDA، پژوهش های پیشین در سطح بین المللی و ازطریق پایگاه های داده طی سال های ۱980 تا ۲0۲۳ تحلیل شدند. در این بخش، مدل مفهومی با سه مقولهٔ فردی، بین فردی و محیطی طی فرایند کدگذاری تبیین شد. در بخش کمّی، با استفاده از روش نگاشت شناختی فازی ارتباط بین متغیرهای مدل مفهومی و میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آن ها بر یکدیگر تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد، از میان متغیرهای شناسایی شده، عوامل محیطی و بین فردی با بیشترین تأثیرگذاری و عوامل فردی با بیشترین تأثیرپذیری در تعامل با دیگر متغیرها در فراهم کردن زمینهٔ کارآفرینی اجتماعی معلولان در صنعت گردشگری بسیار اثرگذار هستند. همچنین، نتایج در حوزهٔ نظری زوایای نوین و پیشنهادهای کاربردی را برای پژوهشگران و نهادهای سیاست گذار و تصمیم گیر ارائه می کند.

گردشگری فیلم یکی از روش هایی است که امروزه برای توسعه گردشگری مرسوم شده است. گردشگری فیلم پدیده ای است که به کمک رسانه های تصویری مردم را به سفر ترغیب می نماید و در ذهن آنان تصویر و داستانی جدید از مقصد خلق می نماید، اما این روش مانند سایر روش های گردشگری مانند یک شمشیر دولبه می ماند که درصورت عدم توجه به اثرات منفی باعث شکل نگرفتن توسعه پایدار گردشگری در مقصد خواهد شد. هدف این پژوهش اولویت بندی اثرات منفی گردشگری فیلم به روش فریدمن با توجه به نظر ساکنان جامعه می باشد. این پژوهش با بررسی نظر 2070 نفر از ساکنان دو شهرستان لنگرود و لاهیجان، به این نتیجه دست می یابد که اثرات منفی زیست محیطی بیشترین نگرانی را برای ساکنان به وجود می آورد. این نگرانی ها شامل ازدحام و شلوغی است که گردشگران فیلم در مقاصد ایجاد خواهند نمود. علاوه بر این، توجه به توسعه متوازن ثروت توسعه گردشگری فیلم، خواست مردم ساکن این مناطق است. این مطالعه نیاز حیاتی سیاست گذاران و مدیران گردشگری را به در نظر گرفتن دیدگاه های ساکنان محلی هنگام برنامه ریزی و توسعه استراتژی های گردشگری فیلم برجسته می کند. با همسویی توسعه گردشگری با خواسته ها و دغدغه های جامعه محلی، توسعه پایدار دست یافتنی تر و موثرتر می شود. یافته ها حاکی از آن است که برای این که گردشگری فیلم یک نیروی مثبت باشد، باید به گونه ای مدیریت شود که آسیب های زیست محیطی را به حداقل برساند و رشد اقتصادی عادلانه را ارتقا بخشد. 

تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل انگیزشی تأثیرگذار بر تقاضای گردشگری ادبی در ایران و با استفاده از نظریه عوامل انگیزشی رانشی و کششی به رتبه بندی عوامل تأثیرگذار بر تقاضای گردشگری ادبی می پردازد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- پیمایشی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه است. پرسشنامه به روش نمونه گیری غیراحتمالیِ اتفاقی یا در دسترس بین جامعه آماری تحقیق شامل گردشگران ادبی داخلی و خارجی توزیع شده است.نتایج بررسی ها نشان داد که در بین عوامل رانشی بالاترین میانگین مربوط به عوامل روانشناختی می باشد. در بین عوامل کششی نیز بالاترین میانگین مربوط به عوامل نامحسوس می باشد. به طورکلی، عوامل روانشناختی بالاترین میانگین را دارد و عوامل جست و جو، عوامل نامحسوس، عوامل محسوس، عوامل فیزیکی و تعاملات اجتماعی به ترتیب دارای رتبه های بعدی هستند.

افراد از نسل های مختلف تمایل دارند دیدگاه های متفاوتی در مورد دنیای کار داشته باشند. به خصوص کارکنان نسل زد (z) ممکن است با همتایان خود ذهنیت مشابهی نداشته باشند. پژوهش حاضر، به مرور نتایج مطالعات انجام شده در خصوص رهبری نسل زد در سازمانها پرداخته است. این پژوهش از نوع کیفی، کاربردی، تفسیری و استقرایی است. منابع اطلاعاتی آن را مقاله های منتشر شده در خصوص رهبری نسل زد، در دو پایگاه داده ی اسکوپوس (الزویر) و موسسه علوم اطلاعات شبکه علمی (تامسون روترز) تشکیل می دهد. انتخاب مقاله ها بر پایه استفاده از شاخص های مدنظر انجام شده است. روایی پژوهش با استفاده از چک لیست استاندار CASP و پایایی آن نیز به کمک شاخص کاپای کوهن ارزیابی و تایید شده است. پس از ترکیب نتایج مطالعات مرور شده، الگوی برای رهبری نسل زد در سازمانها ارائه شده است. این الگو از دو بعد ارزش گذاری و توسعه فردی شکل رفته است. بر این اساس، رهبری در نسل زد به چهار سبک دسته بندی شده است: خدمتگزار، مربیگری، دموکراتیک و تحول آفرین. تفاوت در سبک های رهبری بسته به اهمیت بر هر یک از دو بعد شناسایی شده دارد. این الگو می تواند مبنایی برای تنظیم رفتار رهبران متناسب با ویژگی های نسل زد و اقتضائات رهبری باشد. رهبری موثر نسل زد، به گونه شناسی درست سبک های رهبری و تطابق آن با همه شرایط دخیل دارد. با این حال، ارائه یک نسخه واحد از رهبری نسل زد با توجه به متفاوت بودن بسترها کاری مشکل بوده که می تواند در عین حال زیان بار نیز باشد.