گردشگری و توسعه

راهنمایان گردشگری، در نقش رابط بین گردشگران و جوامع مقصد، با ارائه خدمات و بیان جذابیت جاذبه ها و مکان های گردشگری می توانند نقش مهمی در توسعه گردشگری داشته باشند. با توجه به نقش این راهنمایان در توسعه گردشگری، توجه به آنان و شناسایی عوامل مؤثر بر امنیت شغلی آنان سبب توسعه گردشگری خواهد شد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل و محرک های مؤثر بر امنیت شغلی راهنمایان گردشگری شهر تهران است. پژوهش ازنظر هدف کاربردی است و با روش توصیفی   پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری شامل راهنمایان گردشگری در شهر تهران است، که با روش نمونه گیری تصادفی ساده 210 راهنمای گردشگری برای نمونه انتخاب شده است. بنابر نتایج پژوهش، 152 نفر معادل 2/74 درصد راهنمایان گردشگری بر این نظر بودند که امنیت شغلی ندارند. نتایج پژوهش درزمینه شاخص های مؤثر بر امنیت شغلی راهنمایان گردشگری نشان می دهد که رفتار، قدرت بیان، ظاهر و پوشش، مسئولیت پذیری، مهارت ارتباطی، نگرش حرفه ای، داشتن اطلاعات دقیق، مربیگری/ مدیریت، دانش، بیمه و حقوق کاری اثرگذاری بیشتری بر امنیت شغلی راهنمایان گردشگری دارد. نتایج بررسی عوامل کلی مؤثر بر امنیت شغلی راهنمایان گردشگری شهر تهران نشان می دهد که عامل فردی   شخصی با ضریب تأثیر 647/0، عامل تخصصی   حرفه ای با ضریب تأثیر 550/0 و عامل نهادی   سیاستی با ضریب تأثیر 464/0 به ترتیب بیشترین اثر را بر امنیت شغلی راهنمایان گردشگری شهر تهران داشته اند.

رقابت میان شهرها، به عنوان مقاصد گردشگری، شهرها را ناگزیر به یافتن راهکارهایی خلاقانه برای متمایز شدن از سایر مقاصد کرده است. از سوی دیگر، میراث کالبدی، تنوع فرهنگی و غنای آثار هنری و صنایع دستی بهترین پشتوانه برای توسعهٔ گردشگری خلاق در شهرها هستند، اما متأسفانه در ایران به صورت عملی به مفهوم گردشگری خلاق خصوصاً در بافت های تاریخی پرداخته نشده است. بدین ترتیب، هدف این پژوهش طراحی الگوی پیشران های توسعهٔ گردشگری خلاق در بافت های تاریخی با رویکرد کسب وکارهای نوپا (مورد پژوهشی: شهر رشت) است. پژوهش حاضر، از لحاظ روش، پژوهشی آمیخته است. در بخش کیفی پژوهش، از روش نظریهٔ داده بنیاد و در بخش کمّی، از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. همچنین، برای گردآوری داده ها در بخش کیفی از ابزار مصاحبهٔ عمیق و در بخش کمّی از پرسش نامهٔ نیمه ساختاریافته استفاده شده است. جامعهٔ آماری پژوهش شامل مدیران سه سطح شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و و متخصصان حوزهٔ صنایع خلاق و شهرسازی و گردشگری هستند. نمونه گیری در بخش کیفی از نوع نمونه گیری طبقه ای است و در بخش کمّی نیز نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و فرمول کوکران انجام شده است. یافته های پژوهش در قالب مدلی با دو بُعد اصلی پیشران های کسب وکارهای نوپا (با ضریب ۴۵۹/۰ = β) و پیشران های گردشگری خلاق در بافت های تاریخی (با ضریب ۵۹۰/۰ = β) ارائه شده است. نتایج نشان داد که ایجاد بستر و زمینهٔ مساعد برای کسب وکارهای نوپا می تواند به توسعهٔ گردشگری خلاق توسط این کسب وکارها بینجامد.

امروزه بسیاری از SMEs ها در سال های اولیهٔ فعالیت خود با شکست و عدم رشد مناسب مواجه می شوند. ازاین رو، بررسی ویژگی های داخلی این شرکت ها به عنوان مهم ترین عامل مؤثر در رشد در محیط پرتلاطم و رقابتی امروز اهمیت بسزایی دارد. در این میان، گرایش کارآفرینانه از عوامل مؤثر در رشد آن ها است و نشان دهندهٔ تمایل سازمان برای حفظ مزیت رقابتی و رقابت تهاجمی ازطری ق خطرپ ذیری، پیشگامی و نوآوری است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر تغییرات محیط در رشد آژانس های مسافرتی با نقش میانجی گرایش کارآفرینانه است. پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و، از نظر روش، توصیفی - پیمایشی است. جامعهٔ آماری این مطالعه 1300 نفر از مدیران آژانس های مسافرتی شهر تهران هستند. از این تعداد، با توجه به جدول مورگان، 297 نفر به عنوان نمونهٔ آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفادهٔ پژوهش پرسش نامه است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و با به کارگیری نرم افزارهای SPSS نسخهٔ 22 و Smart-PLS 3 انجام شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که گرایش کارآفرینانه در رشد آژانس های مسافرتی تأثیر دارد و مدیرانی که دارای گرایش کارآفرینانه هستند و برای عمل در محیط رقابتی و پرتنش کسب وکارهای گردشگری نوآور هستند و قبل از رقبا دست به اقداماتی چون تنوع بخشی به محصول یا کاهش قیمت خدمات می زنند و برای چنین اقداماتی ریسک نسبتاً بالایی را متقبل می شوند رشد بهتری دارند. در این مطالعه، معنادار بودن رابطهٔ تغییرات محیط و گرایش کارآفرینانهٔ آژانس های مسافرتی تأیید شد و نشان داده شد که تغییرات محیط کسب وکار به لحاظ تغییر در تکنولوژی های مورد استفاده در صنعت گردشگری، افزایش فعالیت های تهاجمی رقبا، رقابت بر سر قیمت خدمات ارائه شده، همچنین تغییر در نیازهای مسافران و تکنیک های بازاریابی می تواند در گرایش کارآفرینانهٔ آن ها تأثیر داشته باشد و مدیران این کسب وکارها را وادار کند استراتژی های نوآورانه را به کار گیرند و برای نوآوری در خدمات ارائه شدهٔ خود اقدام کنند، برای هدف گذاری در بازاری خاص سریع تر از رقبا عمل کنند و در این مسیر ریسک پذیری بیشتری داشته باشند.

گردشگری به دلیل حوزه های وسیع و قابلیت های متنوع و متعدد موجود در آن رهیافت نوین منبع درآمد به شمار می آید که درنتیجه موجب اشتغال زایی و توسعه زیربنایی در مناطق مستعد می شود. در میان انواع گردشگری می توان به اکوتوریسم اشاره کرد که بر ادغام حفظ محیط زیست، آشنایی با فرهنگ جوامع، توجه ویژه به جاذبه های طبیعی بکر و اشتغال جامعه محلی استوار است که درنتیجه سفرهای پایدار را به همراه دارد و در صنعت گردشگری جایگاه ممتازی دارد. مقاله حاضر با هدف شناسایی و تدوین شاخص های مؤثر در توسعه اکوتوریسم روستایی با استفاده از روش تحلیل محتوا در روستای مهرنجان است. این پژوهش، از نظر ماهیت، کاربردی و، از نظر روش مطالعه، توصیفی - تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها و اطلاعات پژوهش دو روش مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه بوده است. مشارکت کنندگان این پژوهش همهٔ کارشناسان و نخبگان محلی و نهادهای مرتبط هستند که درنهایت 26 نفر از آن ها به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. برای این منظور، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است که نتایج با نرم افزار مکس کیودی ای (MAXQDA) تحلیل شدند. در بیانی کلی می توان گفت که، با توجه به توان های بالای اکوتوریستی منطقه، استفاده چندانی از توان های منطقه نشده است. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویت بندی شاخص ها حاکی از این است که بازسازی بافت قدیم روستا پس از زلزله و ایجاد طرح پله ای خانه ها برای جذب گردشگران و ایجاد اقامتگاه های بوم گردی به منظور اشتغال زایی ازطریق توسعه اکوتوریسم به منزلهٔ مهم ترین کد محوری و تأثیرگذارترین راهبرد مطرح است.

رفتار گردشگران نشان دهنده ترجیحات، خصوصیات روحی، تصمیمات و نگرش آن هاست که ابتدا در ذهن شکل می گیرد و سپس در قالب حرکات فیزیکی نمایان می شود. برای شناسایی رفتار گردشگران، بررسی تحرکات آنان در طول زمان اجتناب ناپذیر است. بنابراین، هدف این مقاله ارائه الگویی برای تبیین ویژگی های رفتار گردشگران و عوامل تأثیرگذار در رفتار آنان براساس تحرکاتشان در بعد زمان و با استفاده از داده های مبتنی بر کلان داده ها است. این پژوهش از حیث هدف توسعه ای   بنیادی و از نظر رویکرد استقرایی است و در قالب پژوهش کیفی و راهبرد فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات، کتب و رساله های منتشرشده در پایگاه های داده معتبر خارجی و داخلی در بازه زمانی 2000 تا 2024 است. پس از سه مرحله غربالگری، 78 مقاله با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است. داده های کیفی حاصل از این مقالات با استفاده از یادداشت برداری جمع آوری و سپس با نرم افزار مکس کیو دی ای (MAX QDA) و به صورت دستی کدگذاری و مقوله بندی شده است. درنهایت، الگوی رفتار فضایی   زمانی گردشگران در پنج مقوله رفتار فضایی، رفتار زمانی، متغیرهای توصیف کننده گردشگر، درک و انتخاب مقصد و نوآوری ارائه شده است. الگوی پیشنهادشده به توسعه و گسترش ادبیات پژوهش در زمینه مدل های رفتار گردشگران کمک خواهد کرد.

پژوهش های انجام شده در حوزهٔ نظری نشان می دهد کارآفرینی اجتماعی گردشگری، به عنوان رویکردی نوآورانه، راهکاری برای فراهم کردن زمینهٔ کارآفرینی در صنعت گردشگری برای توان یابان (افراد معلول) شناخته شده است، اما در حوزهٔ عمل الگوهای مختلفی برای تحقق این امر به کار گرفته شده که کمتر توفیق یافته اند. هدف اصلی این پژوهش تبیین کارآفرینی اجتماعی براساس تحلیل و تفسیر پژوهش های پیشین به منظور دستیابی به الگویی برای کارآفرینی و ایجاد کسب وکار توان یابان است. این پژوهش از نوع اکتشافی و کاربردی است. به منظور گردآوری و تلفیق پژوهش های پیشین از روش فراترکیب استفاده شد و تعداد ۳۵۲ مقاله استخراج شد. پس از ارزیابی مقالات، تعداد ۵۸ مقاله به عنوان جامعهٔ آماری پژوهش انتخاب شدند که به صورت نظام مند با نرم افزار مکس کیودی ای تحلیل و کدگذاری شدند. نتایج پژوهش نشان داد که مفاهیم موجود در زمینهٔ کارآفرینی اجتماعی را می توان در قالب الگویی با سه مقولهٔ فردی، بین فردی و محیطی و زیرمقوله های نگرشی، شخصیتی، اجتماعی، روحیهٔ کارآفرینی، اقتصادی، اجتماعی، قانونی، آموزش و پژوهش، خودمختاری، شایستگی، توسعهٔ شخصی و ساختاری تبیین کرد. این مؤلفه ها با تعامل یکدیگر می توانند زمینهٔ کارآفرینی اجتماعی توان یابان در صنعت گردشگری و ایجاد کسب وکار را فراهم کنند

صنعت گردشگری جایگاه خاصی در اقتصاد کشورها و نقش مؤثری در ارتقای ساختار اجتماعی - فرهنگی و محیطی جوامع دارد. در این میان، توجه جدی و هدفمند به گردشگری شهری به ویژه در کلان شهرهایی مثل تهران اهمیت بسیاری دارد. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر در توسعهٔ اقتصادی گردشگری شهری از منظر ساکنان محلی با استفاده از رویکرد نگاشت شناختی فازی است. پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی است. جامعهٔ آماری پژوهش، شامل 65 نفر از کارشناسان صنعت گردشگری دارای سابقهٔ کاری حداقل 5 سال در زمینهٔ گردشگری بودند، به صورت غیرتصادفی و هدفمند انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه شد. داده ها و سناریوها با استفاده از تکنیک نگاشت شناختی فازی تحلیل و مدل پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی طراحی شد. در این خصوص، 13 عامل نهایی را خبرگان تأیید کردند که درنهایت، با استفاده از روش نگاشت شناختی فازی، عوامل رتبه بندی شدند که، از میان عوامل، وجود منابع مالی لازم نزد ساکنان برای انجام فعالیت های خدماتی مرتبط با توسعهٔ گردشگری شهری، افزایش توان اقتصادی و حمایت و سرمایه گذاری دولت در توسعهٔ گردشگری شهری به دلیل مرکزیت بیشتر به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند.. همچنین، نتایج حاصل از سناریونویسی حاکی از آن است که باید به هر سه عامل به یک میزان توجه شود تا شاهد توسعه و بهبود روزافزون توسعهٔ اقتصادی گردشگری شهری از منظر ساکنان محلی کلان شهر تهران باشیم.

همه گیری کوید 19، از طریق قرنطینه، مختل شدن زنجیره های عرضه جهانی، ضعیف تر شدن تقاضای داخلی و خارجی برای کالاها و خدمات و کاهش توریسم بین المللی، در بخش های اقتصادی و خدماتی تأثیر گذاشته است. بازاریابی کارآفرینانه در بقا و موفقیت کسب وکار بسیار تعیین کننده و حیاتی اس ت. پژوهش پیش رو با هدف طراحی مدل بازاریابی کارآفرینانه پساکرونا در صنعت هتلداری ایران انجام شده است. روش پژوهش کیفی است و با راهبرد داده بنیاد و رویکرد استراوس و کوربین صورت گرفته است. هدف پژوهش از نوع کاربردی است. روایی ابزار پژوهش با بهره گیری از آرای استادان خبره این حوزه بررسی شده است. تجزیه و تحلیل داده ها و کدگذاری با نرم افزار مکس کیودا صورت گرفته است. کدهای شناسایی شده در شش طبقه شامل پدیده محوری، شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها قرار گرفته اند. ابعاد بازاریابی کارآفرینانه پساکرونا شامل فعال بودن، تمرکز بر روی بازاریابی دیجیتال، فرصت گرایی، فنّاوری، بهداشت و ایمنی، پیش قدم بودن، تمرکز بر تجربه مشتری، خلاقیت، ریسک پذیری، نوآوری، ارزش آفرینی، مشتری مداری، آمیخته بازاریابی کارآفرینانه پس از بحران، اهرم کردن منابع، شبکه سازی شناسایی شده است.

گردشگری فعالیت اقتصادی وابسته به فرایند سرمایه و اقتصاد بازار است و سرمایه گذاری در توسعه گردشگری نقشی حیاتی، اصلی و بنیادین دارد؛ ازاین رو توسعه گردشگری وابستگی کامل به سرمایه گذاری های داخلی و خارجی در هر کشور دارد و بدون این سرمایه گذاری ها حتی شکل گیری جریان گردشگری با تأثیرگذاری اقتصادی غیرممکن است. به همین منظور، این پژوهش با هدف تدوین و اولویت بندی راهبردهای توسعه سرمایه گذاری در گردشگری استان خوزستان انجام شده است. هدف پژوهش از نوع توسعه ای   کاربردی و ماهیت و روش انجام آن توصیفی   تحلیلی و پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش دربردارنده سی نفر از کارشناسان و خبرگان حوزه گردشگری و سرمایه گذاری است که با توجه به شمار محدود، همه افراد برای نمونه انتخاب شدند. تجزیه وتحلیل داده ها با تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره در محیط فازی نظیر دیمتل فازی (FDEMATEL) و فرایند تحلیل شبکه ای فازی (FANP) و تلفیق آن ها در مدل صورت گرفته است. شایان ذکر است که برای حل مدل های تصمیم گیری فازی مذکور از نرم افزار متلب و اکسل استفاده شده است. براساس نتایج پژوهش، برای نیل به توسعه سرمایه گذاری در بخش گردشگری استان خوزستان باید عملیاتی کردن راهبردها به ترتیب اولویت راهبرد تنوع (ST) (با امتیاز وزنی 29%)، راهبرد بازنگری (WO) (با امتیاز وزنی 26%)، راهبرد تدافعی (WT (با امتیاز وزنی 24%) و راهبرد تهاجمی (SO) (با امتیاز وزنی 21%) در رأس برنامه های اجرایی مدیران ذی ربط قرار گیرد. نتایج مذکور حاکی از غلبه نقاط قوت بر تهدیدها و ضعف ها، و فرصت های موجود در توسعه سرمایه گذاری در حوزه گردشگری استان است.

شهرهای هوشمند و مقاصد گردشگری هوشمند طی سال های اخیر، به علت ارائه راهکارهای اثربخش درجهت رفع مسائل پیش روی جوامع و ارتقای مزیت رقابتی پایدار از منظر بازاریابی مقاصد گردشگری، مورد توجه گسترده قرار گرفته اند. بااین حال، پیامدهای توسعه آن برای ساکنان از جنبه های فرهنگی و اجتماعی مطالعه نشده است. هدف از این مطالعه تحلیل کارکردهای اساسی فرهنگی و اجتماعی توسعه گردشگری هوشمند در شهر تبریز است. هدف پژوهش از نوع کاربردی و ماهیت آن از نوع توصیفی پیمایشی است. در این پژوهش، رویکردی کیفی با روش تحلیل محتوا و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته به کار گرفته شده است. اعضای خبرگان با روش گلوله برفی انتخاب شده اند و اشباع نظری پس از مصاحبه با سیزده نفر از خبرگان به دست آمده است، اما به منظور اطمینان بیشتر سه مصاحبه دیگر انجام شده است. پس از انجام سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، یافته های پژوهش نوزده شاخص را شناسایی کرده که در قالب هفت مقوله فرعی شامل پذیرش نوآوری، ارتقای ارزش عمومی، پایداری، ارتقای مشارکت شهروندان، هم آفرینی گردشگری، بهزیستی روانی ساکنان و جنبه های اخلاقی و فنّاوری های نوین به عنوان کارکردهای اساسی توسعه گردشگری هوشمند شهری است. درک پیامدهای توسعه گردشگری هوشمند در مقصد شهری به سیاست گذاران و مدیران مقاصد گردشگری شهری کمک شایانی خواهد کرد تا نحوه اثرگذاری توسعه فنّاوری های نوین هوشمند بر مردم و مدیریت آن را به درستی درک کنند.

تقویت تجربیات و خاطرات مثبت و به یادماندنی گردشگران مزیتی رقابتی در بازار گردشگری امروزی در نظر گرفته می شود؛ ازاین رو تجارب گردشگری به یادماندنی برای رقابت پذیری مقصد ضروری است، زیرا به طور بالقوه در تصمیم گیری مشتری و انتخاب مقصد آینده تأثیر می گذارد. ازآنجاکه مقاصد گردشگری روستایی با وجود گردشگران معنا و مفهوم می یابند، اگر مقاصد گردشگری روستایی با شناسایی و درک خواسته های مشتریانشان بتوانند تجربیات به یادماندنی و جذابی را برای آن ها طراحی و فراهم کنند به توسعه دست می یابند. پژوهش پیش رو از نظر هدف کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها توصیفی پیمایشی است. داده های پژوهش هم با روش کتابخانه ای و بهره گیری از اسناد و مدارک و هم با روش میدانی از طریق پرسش نامه جمع آوری شده است. 384 پرسش نامه توسط گردشگرانی که به روستاهای گردشگری شهرستان های مشهد، نیشابور و طرقبه شاندیز سفر کرده بودند تکمیل شد. براساس نتایج به دست آمده از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار پی ال اس، تجربیات به یادماندنی گردشگران از مقاصد روستایی به میزان 61 درصد در نیات رفتاری گردشگران یعنی وفاداری و دلبستگی مکانی تأثیرگذار است. به ترتیب، تجربیات به یادماندنی یادگیری و منحصربه فرد بودن، طعم جدید و تجربه حس نوستالژیک بیشترین تأثیرگذاری را در وفاداری و دلبستگی مکانی دارند. ازاین رو می توان گفت یکی از مهم ترین تأثیرات ارائه تجربیات به یادماندنی به گردشگران تأثیر آن در نیات رفتاری و تصمیم گیری های آینده گردشگران است که سبب ماندگاری و گسترش صنعت گردشگری روستایی می شود.

نام و تصویری که از هر شهر در ذهن مخاطبان بر جای می ماند برند آن شهر است که دارایی مهمی در جهت توسعه پایدار و وجه تمایز شهرهاست. ازاین رو، شهرها باید بتوانند ظرفیت ها و مزیت های رقابتی خود را شناسایی و از آن بهره برداری کنند. از سوی دیگر، صنایع خلاق در قالب یکی از مزیت های رقابتی اشتغال زا و ثروت آفرین، علاوه بر نقش بسزایی که در تولید ناخالص داخلی دارند، نقش مهمی در بازتاب هویت هر منطقه در عرصه بین المللی دارند. بنابراین، تمرکز بر رشد و توسعه آن در برندسازی شهری و جذب گردشگران و سرمایه گذاران تأثیر بسزایی دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و تحلیل ساختاری   عملکردی عوامل حوزه صنایع خلاق در برندسازی شهری است. در این پژوهش، با رویکردی آمیخته (روش تحلیل محتوا در بخش کیفی و روش مدل سازی معادلات ساختاری در بخش کمّی) به گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه عمیق و در بخش کمّی پرسش نامه بسته است. در بخش کیفی، با 23 نفر تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه شد و در بخش کمّی نیز 240 نفر با روش نمونه گیری تصادفی با فرمول کوکران برگزیده شدند. نتایج نشان می دهد که عوامل برندسازی شهری (شامل زیرساخت، راهبردهای برندسازی، رقابت پذیری و بازاریابی مکان) با ضریب کلی 387/0 و عوامل صنایع خلاق (شامل اکوسیستم، دانش و خلاقیت و نوآوری) با ضریب 721/0 اثر مستقیم و معناداری بر برندسازی شهری دارند. بنابراین، با توسعه صنایع خلاق در سه بخش اکوسیستم، دانش و خلاقیت و نوآوری می توان تأثیری به مراتب قوی تر بر برندسازی شهری گذاشت.

در این مقاله پارادایم برساخت گرایی اجتماعی، روش شناسی هرمنوتیک   دیالکتیک و ارزشیابی نسل چهارم توضیح داده می شود. همچنین، چشم انداز کاربرد این رویکرد انتقادی و مشارکتی در ارزشیابی پدیده گردشگری، که دارای ذی ربطان متعدد و متنوع است، بررسی خواهد شد. نوع مقاله پژوهشی مروری   روایتی است که جنبه آموزشی و تلخیصی قدرتمندی دارد، به ویژه برای معرفی و تشریح مفاهیمی که پیش از این پژوهش های چندانی درباره آن ها صورت نگرفته مناسب است. در این مقاله، نخست پارادایم برساخت گرایی اجتماعی و زیربناهای فلسفی هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی آن تشریح می شود؛ سپس پرسش گری و انواع آن، ارزشیابی و انواع آن از حیث زمان و هدف، سه نسل ابتدایی ارزشیابی و ارزشیابی نسل چهارم به اجمال معرفی خواهد شد. تقسیم بندی ارزشیابی به شش نوع متمایز پیشنهاد نویسندگان این مقاله است. در ادامه، مسئولیت های ارزشیاب در این روش آورده شده است. همچنین، برای سنجش کیفیت پرسش گری برساخت گرایانه، دو نوع معیار ارائه شده و درنهایت، پس از نقد مدل ارزشیابی نسل چهارم، به چشم انداز کاربست پاردایم برساخت گرایی اجتماعی و ارزشیابی نسل چهارم در مطالعات گردشگری پرداخته می شود. رویکرد برساخت گرایانه به ارزشیابی گردشگری، نسبت به رویکردهای پیشین، دارای مزایای متعددی است و قابلیت بهبود کیفیت و اثربخشی ارزشیابی گردشگری را دارد.

زنجیره ارزش صنایع دستی سیستمی اقتصادی شامل مجموعه ای از فعالان و فعالیت های تجاری است که کسب وکار آن ها، در امتداد یکدیگر، موجب تکامل و تجارت محصول از تولیدکنندگان اولیه به مصرف کنندگان نهایی می شود و برای هریک از فعالان شبکه ارزش اقتصادی خلق می کند. در این پژوهش جایگاه زنجیره ارزش صنایع دستی در شاخص های توسعه روستایی و وضعیت گردشگری و نیز حفظ و احیای هویت روستایی در محدوده دهستان عشرستاق شهرستان بهشهر بررسی شده است. پژوهش از طریق روش های مشاهده، مصاحبه با خبرگان و کارشناسان و مردم محلی (در تدوین شاخص ها و شناخت ابعاد موضوع) و نیز توزیع 210 نمونه پرسش نامه بین مردم محلی و کارشناسان مرتبط بومی انجام شده است. متغیرهای پژوهش در قالب سه سؤال و فرضیه درآمده و نتایج در نرم افزار اس پی اس اس و با آزمون تی مستقل تک نمونه ای تحلیل شده است. نتایج تحیل ها نشان می دهد ساختار زنجیره ارزش صنایع دستی تأثیر زیادی در توسعه روستایی محدوده بررسی شده نداشته اما، در بین شاخص ها، بیشترین تأثیر نسبی را در مهاجرت از روستا به شهر داشته است. همچنین، زنجیره ارزش صنایع دستی بهبود شاخص های گردشگری روستایی را در پی دارد ولی، با توجه به میانگین نسبتاً پایین، اثرگذاری آن زیاد نیست. ساختار زنجیره ارزش صنایع دستی در حفظ و احیای هویت روستایی نیز مؤثر بوده است ولی، با توجه به میانگین نسبتاً پایین برخی از متغیرها از نظر پاسخ گویان، در برخی از شاخص های حفظ هویت روستایی اثرگذاری منفی داشته است.

شیراز یکی از مهم ترین شهرهای کشور در حوزه گردشگری به شمار می رود و دارای ذخایر بسیار مهمی از جاذبه های طبیعی و تاریخی ایران است که بسیاری از آن ها یادگار تاریخ کهن ایران زمین هستند. به منظور بهره برداری کامل از این ظرفیت ها، توجه به توسعه صنعت گردشگری اهمیتی فراوان دارد. فنّاوری های نوین و پیاده سازی آن ها از ملزومات قطعی توسعه این صنعت در این عصر است. به کارگیری و توسعه فنّاوری های نوین در این حوزه موجب بهبود رفاه و تجربه گردشگران از یک سو و امکان رقابت با دیگر مراکز گردشگری در سطح ملی و جهانی از سوی دیگر می شود و شیراز را مقصد برجسته جهانی می سازد. هدف از این پژوهش شناسایی چالش های پیاده سازی انقلاب صنعتی چهارم در صنعت گردشگری و ارائه راهکارهایی برای رفع آن هاست. این پژوهش اکتشافی به شمار می آید، بنابراین از راهبرد ترکیبی (کیفی کمّی) استفاده شده و نوعی پژوهش کاربردی تلقی می شود. داده های پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه گردآوری شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های مقطعی است. درمجموع، 43 چالش شناسایی شده که از این میان، براساس نتایج غربالگری فازی، ۳۷ چالش نهایی شده است. این چالش ها در پنج بُعد طبقه بندی شده اند. علاوه بر چالش ها، با بررسی ادبیات پیشین و مصاحبه با کارشناسان، 22 راه حل برای این چالش ها جمع آوری شد، که یک چالش در غربالگری فازی حذف شد.

صنعت گردشگری ماجراجویانه صنعت ترکیبی بزرگی است که نیازمند سرمایه گذاری های گوناگون و کلان است. این تنوع در صنعت گردشگری ماجراجویانه باعث می شود قراردادهای سرمایه گذاری این صنعت با اسناد گوناگونی از حقوق بین الملل ارتباط داشته باشند. در این پژوهش، به اسناد بین المللی ای می پردازیم که بیشترین ارتباط را با سفر ماجرایی دارند و در قراردادهای بین المللی سرمایه گذاری صنعت گردشگری ماجراجویانه کاربرد دارند. گردشگری ماجراجویانه یکی از انواع گردشگری است که با توجه به اصل وجود ریسک و خطر بالقوهٔ آن به مهارت های تخصصی و فیزیکی بسیاری نیاز دارد و لازم است قراردادها با تعریف این نوع گردشگری هم سو شوند. هدف این مقاله تحلیل هماهنگی و همسویی قراردادهای بین المللی سرمایه گذاری سفر ماجرایی با این اسناد بین المللی است. روش شناسی مقاله، با شیوهٔ استدلالی تحلیل محتوا، به پرسش طرح شده پاسخ علمی - حقوقی می دهد. نتایج نشان می دهد که برای حفظ صنعت گردشگری ماجراجویانه باید قراردادهای سرمایه گذاری گردشگری را با توجه به اسناد بین المللی این حوزه از قبیل حقوق بشر، حقوق محیط زیست و حقوق میراث فرهنگی تنظیم کرد و مناسب ترین قراردادهای سرمایه گذاری مربوط به گروه بی (قراردادهای بی اُتی و مشابه آن) هستند و از این گروه تنها چند نوع قرارداد با تعاریف گردشگری ماجراجویانه و اسناد بین المللی هماهنگ است. در صورت عدم همسویی قراردادهای بین المللی سرمایه گذاری با اسناد بین المللی، محیط زیست تهدید می شود و، در صورت همسویی، اماکن گردشگری ماجراجویانه حفظ می شوند و می توان آن ها را برای نسل های بعدی حفظ و از درآمد پایدار آن استفاده کرد.