هادی خانیکی

مقدمه: سلامت در جهان امروز نقش حیاتی دارد و هسته اص لی و مرک زی در توس عه پای دار تلقی می شود. سلامت جامعه، ارتباط عمیق ی ب ا رشد و توسعه جامعه دارد. بی تردید رسانه ها مهم ترین منبع اطلاعات بهداشتی برای اغلب م ردم ه ستند. ه دف از آم وزش سلامت، ارتقای سواد بهداشتی، اتخاذ رفتارهای سالم و گ سترش فرهن گ س لامت در جامعه است. از سویی رسانه ها، بزرگ ترین مربیان دنیای امروز هستند. با رسانه ای شدن دنیای کنونی تعاریف متفاوتی از واقعیتها دیده می شود. از جمله نقش مهم رسانه در دنیای امروز فرهنگ سازی است وهمچنین می توان رسانه ها را از منابع جامعه پذیری افراد محسوب کرد. بسیاری از باورها و نگرشها در طول زمان و از طریق القائاتی که از سوی رسانه ها صورت می گیرد در ذهن انسانها شکل می گیرد. ازجمله موضوعات قابل بحث در این مورد افراد مبتلابه بیماریهای روانی و انگ یا برچسبهایی است که از طریق رسانه ها به آنها زده می شود و این استیگما سبب ایجاد نگرش منفی در بین اذهان عموم می شود. هدف این پژوهش واکاوی انگهای روانی است که در خبرهای حوادث مطبوعات به سوژه های حوادث نسبت داده می شود. روش: در این پژوهش توصیفی از تحلیل محتوای کمی استفاده کرده ایم. جامعه پژوهش خبرهای صفحات حوادث مطبوعات پنج روزنامه کثیرالانتشار کشور یعنی ایران، جام جم، شرق، همشهری و شهروند در سال 1394 بود. به دلیل کمی داده های خبری، داده های یافت شده به صورت کل شماری مورد بررسی قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از آزمون کای اسکوئر استقلال مورد سنجش قرار گرفت. روایی محتوایی داده ها با استفاده از آزمون اسکات انجام شده است. داده ها توسط نرم افزار SPSS و در قالب نظریه های چارچوب بندی و داغ ننگ تحلیل شده اند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده 9/%92 مطالب با محوریت بیماران روانی بوده است و هدف اصلی 3/33% مطالب بر این بوده است که بیماران روحی و روانی دیوانه و غیرقابل کنترل هستند. 6/23% دیگر مطالب با هدف این بودند که بیماران روانی گوشه گیر و دارای اختلال شخصیت حاد هستند. 4/20% باقی مطالب با هدف بیمار بودن این افراد برای همیشه اشاره داشتند. 3/14% دیگر مطالب بر این هدف تأکید داشتند که این گونه افراد ضداجتماع هستند. 7/62% مطالب به مؤلفه اختلالات روانی در افراد مبتلا اشاره داشتند و در مرتبه دیگر 1/31% مطالب خشونت را از مؤلفه های دیگر بیماران روانی می دانند. انحراف اجتماعی و سوءمصرف بیمار هر کدام به ترتیب با 1/3% و 7/2% بیماریهای روان را با این مؤلفه ها نشان داده اند. بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که انگهای روانی به صورت مفهومی در اکثر مطالب خبری به بیماریهای روانی زده می شود و در تیترها و عکسهای منتشرشده از سوژه ها انعکاس می یابد. این انگها شامل برچسبهای روانی چون «دیوانه»، «مجنون»، «روانی» و «قاطی» است که در تیترها بیشتر به چشم می خورد؛ و بازنمایی بیماریها در قالب چنین کلیشه های تصویری این نتیجه را به دنبال دارد که افراد مبتلا به بیماریهای روانی قابل درمان نیستند و عامل وقوع بسیاری از حوادث می تواند بیماریهای روانی باشد. روزنامه جام جم بیشترین کلیشه تصویری متجاوزان جنسی و قاتلان را در مورد بیماران روانی ارائه می دهد. روزنامه های شهروند و ایران بیشترین تصویر از افراد مبتلا به بیماریهای روانی را روان پریش نشان داده اند و روزنامه ایران بیماران روانی را با تصویر وحشی نیز انعکاس داده است. روزنامه ایران بیشترین انگ روانی در تیتر را داراست و کم ترین انگ روانی در تیتر از آن روزنامه شرق است. پیامدهای این انگها این است که بیماریهای روانی مترادف با «دیوانه بودن» و «غیرقابل کنترل بودن» به شمار آمده و افرادی را که از بیماریهای روانی رنج می برند از درمان دور کرده و «اعتمادبه نفس» و «رفتارهای اجتماعی» آنان را به مخاطره می اندازد. در حال حاضر رسانه ها با تصویرسازیهای گمراه کننده در انتقال پیامهای مرتبط با سلامت و روان، بیشتر نقش منفی ایفا می کنند. اما با تغییر نگرش و عملکرد می توان این تأثیرگذاری منفی را به تأثیرگذاری مثبت تغییر داد. می توان تلاش کرد که ابزار رسانه به ابزار فعال در جهت مثبت و ارتقای سلامت تبدیل شود و از امکانات نشر و اطلاع رسانی فراگیر رسانه ای کمکهای قابل توجهی گرفت. رسانه ها به ویژه رسانه های جدیدتر امکان تعاملی دوسویه را فراهم می کنند. با این وصف، اصحاب رسانه و روزنامه نگاران باید در ایجاد تصویرهای درست رسانه ای از افراد مبتلا به بیماریهای روانی قدم بردارند و درصدد تصحیح کلیشه های تصویری نادرست از تمامی افراد مبتلا به بیماریه

استفاده فراگیر از فناوری در میان کودکان و نوجوانان، موضوعات مرتبط با زیست دیجیتالی آن ها را به یک مسأله عمومی نوین تبدیل کرده است. این مسأله، ذینفعان مختلفی از جمله والدین، مربیان، حامیان حقوق کودک، شرکت های فناوری و سیاست گذاران را درگیر کرده است. هر کدام از این ذینفعان، دیدگاه ها و نگرانی های خاص خود را در مورد فضای مجازی و نحوه سیاست گذاری برای آن دارند. این مطالعه با هدف شناسایی ذینفعان اصلی سیاست گذاری فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و تمایلات آن ها به عدم قطعیت های موثر در سیاست گذاری این حوزه، به تحلیل محتوای 356210 توییت در 8 ماه منتهی به مرداد 1402 پرداخته است. برای این منظور، از روش های تحلیل مضمون و تحلیل شبکه اجتماعی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که 5 گروه ذینفع اصلی در فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان وجود دارند: والدین، مربیان، حامیان حقوق کودک، شرکت های فناوری و سیاست گذاران. این ذینفعان در 6 موضوع اصلی با یکدیگر گفتمان می کنند: دسترسی به منابع آموزشی، ارتباط جهانی، خلاقیت و خودبیانگری، سواد و مهارت های دیجیتال، آزار و اذیت و قلدری سایبری، خطرات حفظ حریم خصوصی، اعتیاد دیجیتال و سلامت روان. بر اساس نتایج، سه جفت عدم قطعیت تأثیرگذار بر سیاست گذاری عبارتند از: عدم قطعیت حامیان حکمرانی جهانی در مقابل حامیان حکمرانی محلی، عدم قطعیت حامیان دسترسی آزاد به اطلاعات در مقابل حامیان امنیت اطلاعات، و عدم قطعیت حامیان بازار آزاد در مقابل حامیان مداخله دولت. تنوع ذینفعان و دیدگاه های آن ها در مورد فضای مجازی، چالشی مهم برای سیاست گذاران است. سیاست گذاران باید با در نظر گرفتن این تنوع، به دنبال راهکارهایی برای ایجاد تعادل بین منافع و نگرانی های مختلف باشند.  

توییتر از مهر ۱۳۹۷ به حذف محتوای هزاران کاربر منتسب به ایران، روسیه، چین، ونزوئلا، بنگلادش، کاتالونیا، عربستان سعودی، اکوادور، امارات متحده عربی، مصر و اسپانیا پرداخته است. در آخرین مرتبه توییتر در فوریه ۲۰۲۱ داده های حذف شده ۲۳۸ کاربر منتسب به ایران را در تاریخ دسامبر ۲۰۲۰ منتشر کرده است. هدف از حذف این داده ها جلوگیری از تلاش ایران برای اثرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا بیان شده بود.در این مقاله پس از بررسی ادبیات موجود درباره چگونگی تولید و نشر اخبار جعلی توسط انسانها و ماشینها، به شیوه های تشخیص ماشینی این محتوا می پردازیم. سپس با استفاده از داده های منتشر شده از ۲۳۸ کاربر حذف شده منتسب به ایران توییتر در بازه دسامبر ۲۰۲۰، بررسی می کنیم که توییتر چه معیارهایی را برای تشخیص و حذف این داده ها به کار برده است؟ آیا میان نام و محتوای این کاربران اشتراک سبکی وجود دارد؟ شبکه روابط کاربران حذف شده چگونه بوده است؟ چه میزان از توییتهای منتسب به ایران فارسی است؟ چه میزان از آنها غیر فارسی و با هدف اثرگذاری بر مخاطب غیر ایرانی است؟ نتیجه نشان داد که شبکه روابط مشخصی میان کاربران حذف شده وجود دارد. همچنین تعدادی از این کاربران ادعای

اعتماد به علم، به دلیل واسطه ای بودن ارتباط عموم با علم همیشه تحت تاثیر ارتباطات علم بوده است. دگرگونی های رسانه های جدید در دهه های اخیر،فضای ارتباطات علم را تا جایی دچار تغییرات بنیادی کرده است که در ادبیات پژوهش از آن با عنوان ارتباطات علم نسل دوم سخن گفته می شود. از آنجایی که این تغییر می تواند پیامدهای مهمی در اعتماد به علم برای کنشگران جامعه علمی و مردم داشته باشد شناخت ابعاد آن اهمیت می یابد. لذا این مقاله مروری روایتی به دنبال پاسخ به این سوال است که «اعتماد رسانه ای شده به علم در زیست بوم جدید ارتباطات علم چه تغییری می کند؟». بدین منظور ۱۱۸ منبع از پایگاه های معتبربین المللی مورد بررسی اولیه قرارگرفت که پس از حذف ۷۸ مقاله به دلیل نامرتبط بودن چکیده و متن به سوال پژوهش، ۴۰ منبع مرتبط برای بررسی نهایی در نظر گرفته شد. یافته های این پژوهش از مرور روندهای نظری و تجربی این حوزه نشان می دهد «میانجی گری جدید ارتباطات علم در اعتماد عموم به علم» تحت تاثیر«هم زیستی ارتباطات علم نسل اول و دوم و پیوستاری از مدل های غالب ارتباطات علم» قرار دارد که در مدل مفهومی ارائّه شده نشان داده شده است. این تغییرات همچنین منجر به چالش های جدیدی مشتمل بر«فروپاشی زمینه، افزایش اخبارجعلی و انکار علم، فشار قطبی شدن، فیلترهای مشارکتی،سوگیری تایید واتاق های پژواک» دراعتماد عموم به علم شده است.

بحران ها جزء جدایی ناپذیر زندگی اجتماعی به شمار می روند و روزبه روز برتعداد و تنوع آن ها افزوده می شود. رسانه های اجتماعی به دلیل قابلیت های گسترده در جذب مخاطب و توانایی شکل دهی به افکار عمومی نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت بحران ها دارند به نحوی که با توجه به کارکردهای متعددشان، می توانند به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت بحران محسوب شوند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون در بازه زمانی اسفندماه ۹۸ تا شهریورماه ۹۹ باهدف بازنمایی اخبار ویروس کووید 19 در رسانه های اجتماعی ایرانیان، به تحلیل بیشترین مطالب منتشرشده و نیز پر بازدیدترین پست های کانال های تلگرامی مرتبط با شیوع کرونا پرداخته است. بر اساس یافته های پژوهش با کاهش شدت انتشار مطالب مرتبط با کرونا، از میزان اهمیت پست های مرتبط با قرنطینه، فاصله گذاری اجتماعی و اقدامات دولت برای مدیریت بحران در کانال های تلگرامی کاسته شده و حساسیت و توجه مردم به اعمال محدودیت های کرونایی در بازه زمانی موردبررسی کاهش یافته است که این امر عاملی اصلی تشدید بحران کرونا در جامعه در بازه زمانی موردمطالعه بوده است.

امروزه برندینگ گردشگری، ضرورت و لازمه صنعت گردشگری محسوب می شود. در این راستا وقتی کشوری در صنعت گردشگری دارای برند می شود، آن برند در میان گردشگران نهادینه شده، آن کشور شاهد رونق صنعت گردشگری خواهد بود و در این میان توسعه جامعه در ابعاد مختلف از جمله اقتصادی و به ویژه تحول فرهنگی رقم می خورد. در این مقاله تلاش شده است تا عواملی از شبکه های اجتماعی که باعث ارتقای برندینگ گردشگری در ایران می شود، شناسایی و تجزیه و تحلیل شود. جامعه آماری این پژوهش را گردشگران و دست اندرکاران حوزه گردشگری تشکیل می دهد. در این مطالعه از پرسشنامه و مصاحبه برای جمع آوری داده ها و از مدل یابی معادلات ساختاری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها نشان داد که چهار عامل در تأثیر شبکه های اجتماعی بر برندینگ گردشگری در ایران (برندینگ، بازاریابی گردشگری، جذب گردشگر (عوامل درونی و بیرونی مقصد) و حوزه عمومی)، تأثیرگذار است. نتایج نشان داد که متغیر بازاریابی گردشگری از طریق شبکه اجتماعی، بیشترین تأثیر را بر برندسازی گردشگری دارد و متغیر های انعکاس حوزه عمومی (بنگاه های گردشگری) از طریق شبکه های اجتماعی، عوامل بیرونی و درونی مقصد بر برندسازی گردشگری و برندسازی گردشگری در درجه های بعدی اهمیت قرار دارند.

امروزه نقش واهمیت رسانه ها در اطلاع رسانی و شکل دهی به افکار عمومی بر کسی پوشیده نیست ودر میان انواع رسانه ها،رسانه های اجتماعی با تحولاتی که در ابعاد مختلف فناوری، تجهیزات، حجم و روش داشته اند، می توانند به عنوان حامل و فرستنده پیام دراقناع افکار عمومی بیشترین تاثیرراداشته باشند.تحقیق حاضرباهدف شناسایی مولفه های الگوی اقناع افکار عمومی در رسانه های اجتماعی انجام شده ورویکرد پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد سنتز پژوهی میباشد. جامعه آماری در بخش اول شامل کلیه مقاله های مرتبط با موضوع "اقناع "، "افکار عمومی"، "رسانه های اجتماعی" در بازه زمانی 2010 تا 2023 بود. نمونه آماری شامل کلیه اسناد و منابع مرتبط با موضوع به تعداد 75 سند می باشد که22 موردپس از چندین مرحله غربالگری بر اساس عنوان، چکیده و محتوا،انتخاب و وباروش کدگذاری مخصوص مطالعات کیفی تحلیل گردید.نتیجه نشان داد مولفه های الگوی اقناع افکار عمومی در بستر رسانه های اجتماعی شامل پنج مولفه اصلی(مقوله هسته ای) است که عبارتند از: راهبرد های متقاعدسازی، اعتماد و صداقت، مخاطب محوری، کمیابی و ویژگی پیام . با توجه به نتیجه تحقیق پیشنهاد می شودازسوی فعالان ،کنشگران ومدیران عرصه رسانه برای اقناع افکاری عمومی در رسانه های اجتماعی ،اعتمادسازی درمیان مخاطبان صورت گیرد. سپس، برای تولید پیام های اقناعی عناصری چون صداقت،اعتبار ،جذابیت وجلب اعتماد مخاطب را درنظر گرفته و راهبردها وتکنیک های اقناعی مناسب را انتخاب نمایند. همچنین به مخاطب، نیاز ها و اهداف او از حضور در رسانه های اجتماعی توجه نموده، پیام های غیرتکراری و جذاب تولید و منتشر نمایند.

هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش شبکه های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان اقلیم کردستان عراق می باشد. پژوهش حاضر از جنبه هدف از نوع پژوهش های کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- همبستگی می باشد که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دانشجویان مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اقلیم کردستان عراق می باشد. حجم نمونه پژوهش با استفاده از فرمول حجم نمونه کوکران 384 نفر محاسبه گردید و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته و مشتمل بر 83 سؤال می باشد که اعتبار آن به ترتیب با استفاده از روش اعتبار محتوایی (صوری) و پایایی آن نیز با استفاده از پیش آزمون و ضریب آلفای کرنباخ مناسب ارزیابی گردید و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای گردآوری شده و با نرم افزار spss تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که تأثیر متغیرهای؛ میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، اعتیاد به رسانه، وضع تأهل، محتوای رسانه و پایگاه اجتماعی/اقتصادی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان معنی دار است. همچنین متغیر اعتیاد به رسانه با ضریب رگرسیونی 299/0 دارای بالاترین ضریب رگرسیونی و متغیر مذهب (دین) با ضریب 030/0 دارای ضعیف ترین ضریب رگرسیونی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان اقلیم کردستان عراق می باشند.

هدف این پژوهش بررسی نقش مولفه های سرمایه اجتماعی در بحران و تاثیر آنها بر کیفیت مدیریت بحران است. روش تحقیق کیفی و با استفاده از مصاحبه (گروه های کانونی) انجام شده است. برای تحقق اهداف، پنج گروه کانونی براساس ویژگی های افراد سیل زده (جنسیت، سن، محل سکونت، شغل و آسیب پذیری) تشکیل شد و با روش کیفی و براساس رهیافت کمترساخت یافته و سپس متمرکز(قیف)، مصاحبه ها انجام شد. بستر مطالعاتی تحقیق، بحران سیل سال ۱۳۹۸ در استان لرستان و جامعه مورد بررسی سیل زدگان این استان است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که وضعیت سرمایه اجتماعی پیش از سیل همچون وضعیت اقتصادی مطلوب نبود و مشکلات معیشتی متعددی وجود داشت. با بروز بحران عواملی مانند بی اعتمادی، مشارکت اجتماعی ضعیف، پیوندهای اجتماعی کم رمق، روحیه داوطلبی پایین، کم توجهی به ظرفیت های رسانه ای در بحران از سوی نهادهای امدادی و نبود تصمیم گیری موثر و کارآمد باعث تضعیف سرمایه اجتماعی شد و تاثیر بدی بر کیفیت مدیریت بحران داشت. در این تحقیق مدیریت بحران با رویکرد بحران پذیر مدنظر است که در آن بحران فرصتی برای توسعه درنظر گرفته می شود. با توجه به یافته های تحقیق، وضعیت مولفه اعتماد بیش از سایر مولفه ها نامطلوب است که اثرات محسوس و نامحسوسی بر میزان اثربخشی مدیریت بحران می گذارد.