علی رضاییان

تاکنون در مورد چگونگی شکل گیری رفتار کارآفرینانه کارکنان در کسب و کارهای صادراتی کشور الگوی یکپارچه ای ارائه نشده است. هدف اصلی این تحقیق، ارائه الگوی یکپارچه رفتار کارآفرینانه کارکنان در کسب و کارهای صادراتی حوزه برق و الکترونیک کشور در جهت توسعه بازارهای صادراتی است. در این تحقیق که در سال 1398 انجام گردیده پس از بررسی پیشینه تحقیق، 65 متغیر مؤثر در الگوی رفتار کارآفرینانه کارکنان شناسایی، سپس 13 متغیر اصلی این الگو از طریق برگزاری گروه کانونی با هجده نفر از خبرگان کسب و کارهای صادراتی در حوزه برق و الکترونیک و دانشگاهی کشور نهایی شد و با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری،ارتباط بین متغیرهای الگوی رفتار کارآفرینانه کارکنان در پنج سطح؛ بدست آمد. نتایج تحقیق نشان می دهد که شخصیت کارآفرینانه متغیر سطح پنجم،متغیر مهم و پایه ای در الگوی رفتار کارآفرینانه کارکنان می باشد. همچنین زیرساخت های قانونی و فناورانه و تأمین منابع مالی فعالیت های کسب و کارهای جدید به عنوان متغیرهای سطح چهارم جزء متغیر های مهم بعدی در الگوی رفتار کارآفرینانه کارکنان می باشند. خروجی(نتایج) این الگو، ایده پردازی،شناسایی فرصت های کارآفرینانه و بهره برداری از فرصت های کارآفرینانه است.

هدف: هدف این مطالعه، ارائه مدلی جهت پیش بینی رفتارِ کارکنان سازمان ها در موقعیت هایی است، که از یک سو می پندارند، آن موقعیت تهدیدی برای اختیار و کنترل شغلی شان است و از سوی دیگر در معرض ادراکات مختلفی از ادراکِ سرپرست خود در خصوص همان موقعیت قرار گرفته اند. طراحی/روش شناسی/رویکرد: در این پژوهش با به کارگیری طرح اکتشافی متوالی پس از گردآوری داده های کیفی از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های روایی و کدگذاری این داده ها از روش داده بنیاد نظام مند، مدل کیفی مبنا به دست آمد و بانک های دولتی و شبه دولتی ایران به عنوان زیست بوم منابعِ این پژوهش، برای بررسی میدانی و تحلیل کمی در نظر گرفته شد. سپس با به کارگیری روش های تجربی و طراحی و اعتبارسنجی آزمایشات مربوطه و به کارگیری مدل های آمیخته، فاز میدانی پژوهش در شبکه بانکی کشور اجرا شد. یافته های پژوهش: نتایج این پژوهش، گرایش رفتاری برخاسته از ادراکات پیرو از طریق تاثیراتی که ادراک منفی پیرو از موقعیت و ادراک پیرو از ادراک رهبر روی اختیار و کنترل شغلی فرد می گذارد را نشان دادند. مدل آمیخته به دست آمده در این پژوهش با لحاظ حالات ادراکی مختلف و در نظر گرفتن اثر تصادفی میان افراد، اثر وضعیت و همچنین اثر موقعیت، قادر است، مختصات تمایل رفتاری کارکنان بانک های دولتی و شبه دولتی کشور را در شرایط عدم حضور و یا حضور ادراکات مختلف از ادراک رهبر، در موقعیت هایی که فرد، آن را به مثابه تهدیدی برای اختیار و کنترل شغلی اش می پندارد پیش بینی نماید. محدودیت ها و پیامدها: با توجه به نقش اساسی ساختار و فرهنگ سازمانی در نتایج آزمایشات، پیشنهاد می شود در مطالعات آینده، سازمان هایی با مختصات متفاوت ساختاری و فرهنگی نسبت به جامعه این پژوهش، مورد مطالعه قرار گیرند. همچنین با توجه به اینکه برش زمانی این مطالعه ماهیتی مقطعی دارد، پیش بینی می شود انجام مطالعات طولی بتواند دستاوردهای جدیدی را به همراه داشته باشد. نکته حائز اهمیت دیگر آن است که در این پژوهش امکان بررسی رویکرد منفعلانه افراد در مواجهه با موقعیت های مختلف وجود نداشت، لذا پیشنهاد می شود در پژوهش های آتی دلایل اتخاذ رویکردهای منفعلانه از منظر روانشناسی انفعال نیز مورد بررسی قرار گیرد. ارزش مقاله: این پژوهش از دو جهت حائز اهمیت است: از منظر بنیادی، نتایج این پژوهش در حوزه رفتار سازمانی می تواند چارچوبی برای مطالعات آتی در زمینه پیش بینی رفتار فراهم آورد و از منظر کاربردی نیز می تواند، رفتار کارکنان بانک های دولتی و شبه دولتی ایران را پیش بینی نموده و راهنمایی برای مدیران این سازمان ها جهت انجام مداخلات اقتضایی اثربخش به منظور دستیابی به رفتار مطلوب باشد.

هدف از تحقیق حاضر، ارائه مدل هوشمندی کسب وکار بر اساس رویکرد دوسوتوانی است. روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی (غیرآزمایشی) و طرح پژوهشی همبستگی از نوع معادلات ساختاری به روش کمترین مجذورات جزئی است. شرکت کنندگان در پژوهش حاضر، مدیران خانه های سرای محله شهر تهران بودند. در این تحقیق تعداد اعضای جامعه آماری را ۶۰۰ نفر از مدیران خانه های سرای محله شهر تهران تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران، ۲۳۴ نفر از مدیران خانه های سرای محله شهر تهران به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. در تحقیق حاضر، از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. جهت اندازه گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته ۲۴ سؤالی که از مبانی نظری و پرسشنامه های موجود تهیه و تنظیم شده بود، استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن هستند که مدیریت کاوشگر و فرهنگ سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر گرایش کارآفرینی دارند. همچنین مدیریت کاوشگر و فرهنگ سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر انعطاف پذیری دارد. همچنین تأثیر گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی اکتشافی تأثیر معنی دار دارد. تأثیر گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی بهره بردارانه تأثیر معنی دار دارد همچنین نقش تعدیل کننده ظرفیت جذب فناوری در ارتباط گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی اکتشافی و هوشمندی بهره بردارانه معنادار است.

سیستم اجتماعی کاملاً تحت تأثیر پیچیدگی های ناشی از ماهیت خود قرار دارد. این سیستم ویژگی های سیستم های سطوح پایین تر خود را به ارث می برد؛ ولی ویژگی هایی نیز دارد که آن را از سطوح پایین تر خود متمایز می کند. سؤال اینجاست که این ویژگی های یکسان و متمایزکننده چه هستند و چگونه روش شناسی های مختلفِ توسعه داده شده تا به امروز به این ویژگی ها پاسخ گفته اند.این مقاله با هدف ارائه تعریفی از سیستم های اجتماعی، بررسی ویژگی های آن، و ارائه چارچوبی برای کمک به انتخاب رویکرد مناسب جهت تحلیل سیستم های اجتماعی با توجه به ویژگی های وضعیت سیستم مورد بررسی توسعه داده شده است. این تحقیق از یک استراتژی کیفی جهت رسیدن به اهداف خود بهره می گیرد. روش شناسی این مقاله مرور یکپارچه[1] است. در اینجا محتوای مقالات مختلفی بررسی و مبتنی بر آنها ابتدا تعریفی از سیستم اجتماعی و ویژگی های آن، ارائه می شود. سپس، چارچوبی برای انتخاب روش شناسی مناسب مطالعه یک سیستم اجتماعی مبتنی بر ویژگی های آن ارائه شده است. پژوهشگران می توانند با استفاده از نتایج این مقاله نسبت به انتخاب روش شناسی مناسب با توجه به ماهیت وضعیت مسئله زا اقدام کنند.

هدف از این مقاله توسعه الگوی بومی تعامل پذیری در نظام سلامت کشور مبتنی بر ترازیابی مدل های مطرح تعامل پذیری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و تبیین مفاهیم، شاخص ها، و معیارهای مورد توجه مطابق با قوانین، آیین نامه ها، و دستورالعمل هایِ جاری کشور است. در همین راستا، در این مقاله سعی بر آن است تا، ضمن تبیین الگوی کلان و تفصیلی تعامل پذیری دولت الکترونیکی در سطح ملی، با استفاده از الگوی استقرایی، مؤلفه های مهم به کاربرده شده در نظام تعامل پذیری استخراج و سپس چارچوب پیشنهادی برای تعامل پذیری در حوزه سلامت کشور ارائه شود. جامعه آماری مورد مطالعه کارشناسان مدیران و خبرگان حوزه سلامت فناوری اطلاعات و مدیریت بود که، با بهره گیری از الگوی نمونه گیری خوشه ای- تصادفی و با برگزاری جلسات دلفی، مؤلفه ها و ابعاد مورد نظر مدل پیشنهادی اعتبارسنجی شد. بر اساس یافته ها، سه رویکرد یکپارچه، متحد، و مستقل به عنوان رهیافت های مطرح در تحقق نظام تعامل پذیری در نظام سلامت کشور شناسایی شد که با اجرای شبیه سازی گسسته و با لحاظ کردن شاخص هایی همچون هزینه، زمان، و عملکرد واحدها، رویکرد یکپارچه مسیر بهینه در این خصوص شناسایی شد. 

این پژوهش با هدف طراحی مدل شایستگی مدیران ارشد پالایشگاه های گاز پارس جنوبی انجام می شود. با توجه به رویکرد کیفی پژوهش، پژوهش گران با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با مدیران ارشد پالایشگاه های مجتمع گاز به جمع آوری اطلاعات می پردازند و با استفاده از شیوه تحلیل تم (مضمون) و کدگذاری سه مرحله ای، داده های کیفی را تحلیل می کنند. بر اساس یافته های پژوهش، مدل شایستگی مدیران ارشد پالایشگاه با 4 مضمون فراگیر و 11 مضمون اصلی شکل می گیرد که مضامین فراگیر شامل شایستگی های فردی (اخلاقی، نگرشی ، و رفتاری)، بین فردی (ارتباطی، تیمی، و رهبری)، سازمانی (منابع انسانی، حرفه ای، و مدیریتی)، و راهبردی (تفکر و عمل راهبردی و مدیریت بحران) است. پیاده سازی این مدل موجب ارتقا و توسعه مدیران ارشد پالایشگاه ها می شود.

کمبود مدل های توصیفی از رفتار انسان ها یکی از چالش های قدیمی در ساحت علوم رفتاری به خصوص مدیریت رفتار سازمانی بوده و از آن به عنوان یکی از بزرگترین شکست های علمی بشر تعبیر شده است. زیرا از یک سو، تقاضای شدیدی نسبت به استفاده از این مدل های رفتاری در علوم مختلف وجود دارد، و از سوی دیگر ابعاد درونی انسان و شرایط محیطی موثر بر رفتار او به حدّی پیچیده اند که مدل سازی رفتار او را دشوار می سازند. این پژوهش نمونه ای جدید از مدل های توصیفی رفتار انسان برگرفته از منبع الهی قرآن کریم معرفی و تبیین می نماید. این مدل رفتاری به تأثیر متفاوت شرایط مطلوب و نامطلوب بر حالات انسان و واکنش مستقل او در مواجهه با این شرایط می پردازد. انگیزه، تلاش فعالانه و نگرش مثبت انسان مربوط به مواجهه انسان با شرایط مطلوب بوده؛ و وابستگی، بی تابی و چاره جویی انسان در مواجهه او با شرایط نامطلوب بروز پیدا می کنند. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی هشتصد و چهارده آیه از قرآن کریم شناسایی و سازماندهی شده، مورد بررسی و مفهوم یابی قرار گرفته و در سه سطح متفاوت انتزاع، کدگذاری شدند. بدین وسیله مدل دو ساحتی مطلوبیت-نامطلوب مبتنی بر تجزیه و تحلیل های لغوی آیات، دقّت های ادبی (صرفی و نحوی) و همراه با استناد به منابع معتبر تفسیری و پس از تأیید خبرگان توضیح داده شده است. مدل معرفی شده در چهارچوب نوع ایده آل مدل توصیفی رفتار انسان ارائه گشته و عرصه های نظری و کاربردی مرتبط با آن در علم مدیریت بیان شده است.

تصمیم گیری جزو مهم ترین وظایف مدیریت به شمار می رود. تصمیم های اتخاذشذه می تواند به دلایل متعدد، نامناسب بوده و کسب وکار را با خطرات جدی مواجه سازند. چنین پیامدی می تواند ناشی از قصور در انجام کامل و صحیح عمل و یا به واسطه بروز خطاهای تصمیم گیری باشد. از جمله خطاهای تصمیم گیری می توان به «خطای تعهد بیش از حد» اشاره کرد. منظور از خطای یادشده، افزایش سرمایه گذاری در راستای توالی تصمیم هایی است که در گذشته اخذ شده و تصمیم گیرانی که مسئول پیامدهای تصمیم خود هستند، در مواجهه با بازخورد منفی دریافتی، نسبت به آن اقدام ها، متعهد می شوند. مقاله حاضر، به آزمون تعهد بیش از حد در حوزه بودجه بندی سرمایه ای می پردازد. مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر شامل دانشجویان رشته های اقتصاد، مالی و حسابداری هستند. نتایج حاکی از عدم تأثیر خطای تعهد بیش از حد بر تصمیم های بودجه بندی سرمایه ای و بنابراین رد پدیده یادشده است.

با وجود تنوّع سیاسی مذهبی جنبش های ایرانی علیه خلافت عباسی، پرداختن به گونه شناسی رویکرد سلسله جنبانان چنین جنبش هایی نسبت به خلفا و سلطه ی اعراب دارای اهمیت می باشد. در رویارویی ایرانیان در برابر اعراب، می توان رویکرد های مختلفی را نشان داد. این مقاله با مراجعه به منابع عمدتاً تاریخی با شیوه توصیفی، تحلیلی و مقایسه ای ضمن بحث از دو رویکرد ایدئالیسم و واقع گرایی، سعی در نشان دادن جلوه و پیامد رویکردهای مذکور در جریان مواجهه ی بابک خرم دین و طاهر ذوالیمینین با خلافت عباسی را دارد. رویکرد بابک خرم دین، علی رغم تداوم و گستردگی جنبش وی، با کاربست نوعی ایدئالیسم، احتمال کم تری برای موفقیت دراز مدت داشت، در حالی که طاهر، با کاربست سیاستی واقع گرایانه، (علی رغم عدول از آن، پیش از مرگ مشکوکش) راه را برای استقلال ایران زمین هموارتر کرد. به بیان دیگر، جنبشی با رویکرد ایدئالیستی، کاربست ایدئولوژی ترکیبی یا غیر اسلامی و پایگاهی توده یی، نسبت به حرکتی واقع گرا با مشروعیتی مذهبی و پایگاهی غیر توده یی، شانس موفقیت کم تری داشت. سؤال اصلی این است که نقاط ضعف جنبش بابک و نقاط قوّت حرکت طاهر در چه بود؟ پاسخ آن را می توان در رویکرد ایدئالیستی و واقع گرایانه جست وجو کرد که این مقاله به تحلیل جلوه ها و پیامدهای آن پرداخته است.  

در مطالعات کارآفرینی، برخلاف سرمایه های مالی و انسانی و اجتماعی، به تبیین نقش سرمایه روان شناختی در ایجاد کسب وکارهای مخاطره آمیز جدید پرداخته نشده است. در واقع، عدم ارتباط میان نظریه سرمایه روان شناختی و مطالعه کارآفرینی بی توجهی به مفهوم سرمایه روان شناختی کارآفرینانه را به دنبال داشته است. به علاوه، با توجه به اینکه قصد کارآفرینانه پیش بینی کننده مناسبی برای رفتار کارآفرینانه (ایجاد کسب وکار مخاطره آمیز جدید) است، هنوز درک کافی در ارتباط میان قصد رفتار وجود ندارد. بنابراین، هدف این پژوهش تبیین نقش سرمایه روان شناختی کارآفرینانه در ایجاد کسب وکارهای مخاطره آمیز جدید با میانجی گری قصد کارآفرینانه است. داده های این پژوهش از نمونه ای 204 نفری از بنیان گذاران و هم بنیان گذاران کسب وکارها در صنعت تجهیزات پزشکی، که به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند، گردآوری و با روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل آزمون شد. روابط میانجی مدل نیز با روش بوت استرپ بررسی شد. ابزار اصلی گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه بود. برای بررسی روایی ابزار پژوهش روایی محتوا و روایی سازه و برای ارزیابی پایایی آن ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی به کار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد سرمایه روان شناختی کارآفرینانه بر ایجاد کسب وکارهای مخاطره آمیز جدید تأثیر مستقیم و مثبت می گذارد. همچنین، سرمایه روان شناختی کارآفرینانه از طریق متغیر میانجی قصد کارآفرینانه به طور غیرمستقیم بر ایجاد کسب وکارهای مخاطره آمیز جدید تأثیر مثبت می گذارد.

هر تغییری در سازمان، نیازمند پذیرش و کسب توانمندی های لازم از سوی نیروی انسانی آن سازمان است. تعامل پذیری دولت الکترونیک ازجمله مباحث جدید در سازمان های امروزی است که به مفهوم همکاری مشترک بین سازمان های متقابل اشاره دارد. در این مقاله به دنبال بررسی توانمندی های موردنیاز نیروی انسانی سازمان ها در مراحل مختلف بلوغ تعامل پذیری دولت الکترونیک هستیم. نمونه گیری در این پژوهش غیرتصادفی و هدفمند بوده و تعداد نمونه 16 نفر از خبرگان است که ازطریق معیارهای تحصیلات، سابقه کار حرفه ای و آثار مکتوب انتخاب شده اند. این پژوهش از نوع ترکیبی بوده که در مرحله اول ازطریق تحلیل محتوای کیفی جهت دار مراحل بلوغ تعامل پذیری و توانمندی های نیروی انسانی مرتبط با هر مرحله مشخص شد و سپس در مرحله کیفی با استفاده از فن دلفی فازی، موارد احصاشده توسط خبرگان تأیید شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که توانمندی های موردنیاز نیروی انسانی در مراحل اولیه بلوغ تعامل پذیری عمدتاً فنی است و هم ز مان با پیشرفت مراحل بلوغ تعامل پذیری این توانمندی ها پیچیده تر شده و شامل مهارت های نظری یا ادراکی می شود.

با توانمندسازی شبکه دانش سازمان، بستری مناسب برای تولید، اشتراک و به کارگیری دانش و درنهایت بازتولید دانش فراهم می شود که به فرآیند تبدیل هوش فردی کارکنان به هوش سازمانی کمک می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی نحوه تعامل بین هوشمندی سازمانی و ابعاد شبکه های دانش در «مرکز پژوهش صنعت خودرو» است. پژوهش حاضر از نوع تلفیقی (کیفی و کمّی) است. اطلاعات مربوط به مبانی نظری موضوع و پیشینه با روش کتابخانه ای از کتاب ها، پایان نامه ها، مقاله ها و منابع اینترنتی جمع آوری شد. در روش کیفی، مطالعه اسناد و مدارک و نظرسنجی از خبرگان برای بررسی و تأیید مؤلفه های استخراج شده از مبانی نظری موضوع به کار رفت؛ سپس با استخراج مدل مفهومی پژوهش، رابطه بین ابعاد شبکه های دانش و هوشمندی سازمانی در جامعه آماری «مرکز پژوهش صنعت خودرو» مورد آزمون قرار گرفت و داده های به دست آمده با نرم افزار SPSS 22، تجزیه وتحلیل شد. پس از تحلیل داده ها، فرضیه های پژوهش بررسی شدند. نتایج نشان داد که بین ابعاد شبکه های دانش (عوامل محیطی، ماهیت دانش، فرهنگ، سیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرآیندهای مدیریتی) و هوشمندی سازمانی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.

خواجه نظام الملک طوسی وزیر نامدار عصر سلجوقی که وزارت دو تن از سلاطین این سلسله یعنی آلب ارسلان (455- 465ه.ق) و ملکشاه ( 465- 485 ه.ق) را به مدت سی سال بر عهده داشت، نقشی برجسته در سازمان دهی و اداره حکومت سلجوقی ایفا می کرد. یکی از مهم ترین اقدامات او ایجاد ارتشی شخصی بود که از آن با عنوان غلامان نظامیه یاد شده است. این گروه سازمان یافته که از غلامان خریداری شده توسط نظام الملک تشکیل شده بود، مستقیماً تحت فرمان وزیر انجام وظیفه می کردند. آنان -به ویژه پس از مرگ خواجه نظام الملک- حدود یک دهه از مهم ترین گروه های تأثیرگذار در جریانات و وقایع سیاسی عصر سلجوقی بودند. این پژوهش  با روش توصیفی– تحلیلی و با بهره گیری از منابع دست اول عهد سلجوقی تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد که هدف و انگیزه خواجه نظام الملک از ایجاد گروه غلامان نظامیه چه بوده و این گروه چه نقشی در جریانات سیاسی عصر سلجوقی ایفا نموده اند؟  یافته های پژوهش بیان گر آن است که نا امنی موجود در جایگاه دیوان سالاران در سلسله ی ماقبل سلجوقی (غزنویان) و در عهد سلجوقیان، نظام الملک را برآن داشت تا با تشکیل نیرویی  نظامی، مستقل از سلطان سلجوقی، جایگاه خود را  به عنوان یک دیوان سالار قدرتمند تبیث و تضمین کند. این گروه پس از مرگ خواجه نیز حضوری تأثیرگذار در جریان های سیاسی عصر  سلجوقی ایفا کردند.

پژوهش حاضر، با هدف ارتقاء عقلانیت خط مشی گذاری عمومی در نظام جمهوری اسلامی ایران از طریق مشارکت نخبگان در تدوین خط مشی های عمومی صورت گرفته است. بر این اساس، سؤال از چیستی الگوی عوامل مؤثر بر مشارکت نخبگان در فرایند تدوین خط مشی های عمومی نظام جمهوری اسلامی ایران، مسأله اصلی این پژوهش بوده که از طریق کاربست پژوهش آمیخته به صورت کیفی-کمّی بدان پاسخ داده شده است. در ابتدا و در مقام گردآوری داده، پژوهشگران از طریق مطالعات کتابخانه ای و پس از آن با تحلیل محتوای مطالعات پیشین، 18 عامل مؤثر بر مشارکت نخبگان در فرایند تدوین خط مشی های عمومی را استخراج کردند. پس از آن و در گام دوم تحلیل، پژوهشگران، از طریق استخدام روش دیمتل به 15 خبره زیسته در نظام جمهوری اسلامی ایران مراجعه کرده که در نتیجه آن رابطه عوامل با یکدیگر و شدت اثر آنها بر هم مشخص گردید. یافته های پژوهش نشان از این دارد که ایجاد شبکه های آموزشی و پژوهشی و فن آوری بین دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی و سازمان های اجرایی کشور، تأثیرگذارترین عامل و اصلاح رفتار سیاسی- اجتماعی در سطح ملی، تأثیرپذیرترین عامل در بین عوامل احصا شده است. پژوهش حاضر می تواند مبنای عمل خط مشی گذاران جهت جلب مشارکت نخبگان در نظام خط مشی گذاری عمومی کشور قرار گیرد.

با توجه به سرعت بالای رقابت در فضای کسب وکار و اثر آن بر عملکرد و توانایی سازمان ها در حفظ موجودیت سازمانی، نیاز است تا سازمان ها از ابزارهای نوین مدیریتی جهت افزایش سرعت جریان دانش به منظور افزایش تولید و بازتولید دانش استفاده نماید. به این منظور نیاز است تا از یک مدل مناسب برای شکل دهی شبکه های دانش استفاده شود. تحقیق حاضر با هدف مدل سازی ساختاری تفسیری مدل /شبکه ی دانش در سازمان های دانش محور (مرکز تحقیق و توسعه خودرو) انجام شده است. سؤالات این پژوهش این است که عوامل مؤثر در شکل گیری شبکه های دانش در سازمان های دانش محور کدامند و روابط بین این عوامل چگونه است؟ طرح تحقیق حاضر ترکیبی اکتشافی بوده و با ترکیبی از روش های کمّی و کیفی و با تکیه بر نظر خبرگان، عوامل مؤثر در شکل گیری شبکه های دانش و روابط بین آن ها در سازمان های دانش محور، شناسایی و رتبه بندی شده اند. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات، در مرحله کیفی از روش دلفی و در مرحله کمّی از روش مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد، توسعه فرآیندهای مدیریتی بیشترین تأثیر را در شکل گیری شبکه های دانش دارند و تأثیرپذیرترین عامل ها نیز در سطح نخست از مدل قرار دارند که شامل نوع دانش، فرهنگ، ساختارهای سازمانی و سازوکارهای ارتباطی می شود. پیشنهاد می شود در حوزه پژوهش، فناوری و حتی در حوزه های عملیاتی دیگر نیز شبکه های دانش بین سازمانی با مدل طراحی شده در این تحقیق، جایگزین طرح ها و پروژه های پراکنده فعلی مدیریت دانش شود.

این نوشتار پیش از ریزش بورس تهران در تابستان 1399 و با رویکرد تحلیل علمی و برخورد اصولی به واکنش های احتمالی فعالان بورس نگارش شده است. مسئله اصلی این نوشتار آن است که برای تحلیل اصولی رفتار انسان ها نیاز است از مدل های رفتاری قابل اتکا استفاده شود و این در حالی است که در منابع علمی مرتبط اذعان شده که با کمبود مدل های رفتاری معتبر مواجه اند؛ بنابراین این نوشتار، مدل وابستگی به منابع را مطابق با شاخص های معتبر نظری از قرآن شناسایی می کند. این مدل بیان می کند شدید یا ضعیف بودن نگرانی انسان ها در هنگام کاهش منابعشان، بیش از آنکه به مقدار اموال موجود و یا دارایی های ازدست رفته ایشان مربوط باشد به میزان اتکای ذهنی شان بر آن منابع وابسته است؛ یعنی هرچه حساسیت های افراد معطوف به منابع با تنوع کمتری باشد، وابستگی شان به منابع بیشتر است و فارغ از اینکه افراد چقدر ثروتمندند یا در اینجا فعالان بورس چقدر قبلاً سود کرده اند اگر به منبع مادی مشخصی وابسته شده باشند کوچک ترین کاهشی در آن منبع، ایشان را بی نهایت برآشفته خواهد کرد. بر اساس این مدل می توان در کنار راهکارِ تنوع بخشی به منابع مادی از جایگزین های معنوی یا روانی نیز استفاده کرد تا اتکای ذهنیِ سرمایه گذاران به بورسِ فعلی تعدیل شود و واکنش های شدید ناشی از احساس ترس و درماندگی مدیریت پذیر گردد. مدل وابستگی به منابع به وسیله «روش تحلیل محتوای کیفی انطباق یافته با متن قرآن کریم» کشف شده و به صورت استدلالی مراحل دستیابی به آن بیان گردیده، سپس با روابط ریاضی و نمودارهای ترسیمی ارائه شده است.

از تحمل ابهام به عنوان یکی از شایستگی های استراتژیک رهبران یاد می شود که در اثربخشی تصمیمات آنان در شرایط ابهام، نقش چشمگیری دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل فردی موثر بر تحمل ابهام رهبران، طراحی الگوی جامعی از این عوامل و ارائه راهکارهایی در جهت توسعه این شایستگی بر مبنای عوامل شناسایی شده صورت گرفته است. به منظور دستیابی به شواهد بیشتر برای درک پدیده، با رویکرد کیفی عمل و داده ها از طریق مصاحبه با نوزده نفر از خبرگان گردآوری گردید. جامعه آماری این پژوهش عبارتند از خبرگان دانشگاهی و خبرگان اجرایی وزارت نفت که تجربه مدیریت و تصمیم گیری در شرایط ابهام را دارند. نمونه گیری این پژوهش هدفمند انجام شده است. برای کد گذاری از روش آتراید استرلینگ و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل شبکه مضامین استفاده شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، عوامل فردی موثر بر تحمل ابهام رهبران در شش مضمون فراگیر ویژگی های جمعیت شناختی، ویژگی های شخصیتی، شایستگی ها، انگیزه ها و نیازها، ادراکات و عواطف دسته بندی شدند. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد ویژگی های جمعیت شناختی شامل ویژگی های عمومی و شغلی، ویژگی های شخصیتی شامل برونگرایی، مسئولیت-پذیری، سازگاری، گشودگی نسبت به تجربه، ثبات عاطفی، شهودی بودن، مرکز کنترل، مخاطره پذیری و صبر، شایستگی-ها شامل دانش، مهارت، توانایی و تجربه، انگیزه ها و نیازها شامل احترام و خودشکوفایی، ادراکات شامل ادراکات نسبت به ابهام، نسبت به شغل، نسبت به سازمان و نسبت به زندگی و عواطف شامل عواطف در مواجهه با ابهام و عواطف کلی به عنوان عوامل فردی در تعامل با یکدیگر در سطح تحمل ابهام رهبران موثرند و می توان از آنها برای توسعه این شایستگی رهبری بهره برد.

مدیریت مالی شخصی یکی از اجزای مدیریت بر خویشتن و از سطوح علوم مالی است که در آن مفاهیم و فرآیندهای اداره امور مالی شخصی مانند کسب درآمد، خرید دارایی ها، برنامه ریزی مالی و سرمایه گذاری بررسی می شود. به طورکلی مالی شخصی را می توان به دو بخش کسب درآمد و تخصیص منابع مالی تقسیم بندی کرد. آموزه های دین اسلام-به عنوان دین خاتم و جامع- سرشار از نگرش ها و دستورات مرتبط با مالی شخصی است. مسأله این پژوهش استخراج اصولی است که اسلام ناب، برای تخصیص منابع مالی شخصی به مسلمانان ارائه می دهد؛ اصولی که نگرش مسلمین را نسبت به مدیریت مالی شخصی و چگونگی تخصیص اموال، شکل می دهد و سبک مدیریت مالی شخصی را جهت دهی و پشتیبانی می کند. برای استخراج این اصول به مرور بیانات مقام معظم رهبری  آیت الله خامنه ای به عنوان اسلام شناس (مجتهد و فقیه) و آگاه به اقتضائات زمانه پرداخته شد و با روش تحلیل مضمون، اصول نگرشی تخصیص منابع مالی شخصی استخراج شد. اصول مستخرجه شامل سه دسته بنیادین، روبنایی و اقتضائی هستند. اصول بنیادین به مبانی نگرشی و اصول روبنایی به مبانی عملیاتی تخصیص و تجهیز اموال شخصی می پردازد. همچنین اصول اقتضائی باعث تطبیق پذیری اصول با شرایط مختلف هستند و چارچوب ارائه شده را منعطف و پویا می نمایند.

باوجود مطرح شدن ایده مفهوم سازی سازوکارهای کنترلی به عنوان یک بسته از چندین دهه پیش، پژوهش های نظری و تجربی اندکی در این مورد انجام شده است. در ادبیات برای توسعه چارچوب های مفهومی با نگاه بسته ای، سه مسئله یا چالش شناسایی شده است. هدف اولیه این مطالعه شفاف سازی در مورد این چالش ها و شناسایی چالش های دیگری است که در ادبیات مورد توجه قرار نگرفته اند. در ادامه سه چارچوب مفهومی بسته ای از کنترل که در پژوهش های قبلی معرفی شده اند بر مبنای چالش های شناسایی شده و از طریق تحلیل انتقادی پیش فرض های بنیادین این چارچوب ها نقد شده و درنهایت یک چارچوب نوع شناسی کل نگرانه جدید از بسته کنترل ارائه می شود که مبتنی بر سه دسته ساز و کار کنترل و شش بعد اضافی شناسایی شده در ادبیات توسعه داده می شود. در آخر نیز پیشنهاد هایی برای پیشبرد پژوهش های تجربی در این خصوص به منظور توسعه نظریه های پیکربندی جدید در این مورد ارائه می شود. Abstract There has been little explicit theoretical and empirical research on the concept of control mechanisms as a package despite the existence of the idea in control literature for decades. There are three issues in the literature about developing control package framework. The initial purpose of this paper is to clarify a number of other issues that not considered in past researches. Then three control package frameworks which introduced in past researches have been criticized based on issues identified and By Critical analysis of fundamental Assumptions of these frameworks. We provide a new typology for control package structured around three control mechanisms and six extra dimensions which identified in literature in a more holistic manner. Finally we provide suggestions on how control research could proceed to produce better configurational theories in this regard. t

مرحله تدوین سیاست در موفقیت سیاست های عمومی نقش بسزایی دارد. یکی از مهم ترین ذی نفعان هر کشور از موفقیت تدوین سیاست های عمومی، نخبگان هستند که مشارکت فعالی در این زمینه ندارند. از این رو این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل پدیدآورنده چالش مذکور در کشور است. این پژوهش از نوع آمیخته بوده است که در بخش کیفی، داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 26 نفر از خبرگان گردآوری شد و از طریق کاربست تحلیل محتوای کیفی، در قالب  47 مفهوم اولیه و 9 مقوله اصلی سامان دهی گردید. در بخش کمّی نیز، از پرسش نامه ماحصل کار کیفی و بهره گیری از نظرات 20 خبره برای تجزیه و تحلیل یافته ها، در کنار مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دهنده بیشترین تأثیر موانع سه گانه «ضعف فرهنگ تحمل مخالف و تضارب آرا در کشور»، «فقدان فرهنگ شایسته سالاری» و «سیاست زدگی مفرط در حکمرانی» در شبکه مسائل مشارکت نخبگان است.