علی رضاییان

مروزه ، صاحبنظران مدیریت بیش از هر زمان دیگری به این پرسشها می اندیشند: چگونه نیروهای شکل دهنده اقتصاد جهانی ، ماهیت سازمانهای امروزی را دگرگون می کند؟ این تحولات چه شایستگیهایی را از مدیران و افراد ستادی جوان یا کهنسال در سالهای آینده می طلبد؟ دوره های گوناگون ، تواناییها و مهارتهای متفاوتی را می طلبد . تا سه دهه قبل ، بیشتر مدیران موفق ، بر ورزیدگی در فنون خاص تکیه می کردند. توان ترکیب مهارتهای فنی ، انسانی و مفهومی برای ایجاد کارآیی و اثر بخشی ، زمینه ساز موفقیت بود. ایم امر در دو دهه گذشته تحولی تدریجی را آغاز کرد . هر چند ضرورت این تواناییها و مهارتها هنوز به قوت خود باقی است ، اما افزایش این تواناییها و مهارتها هنوز به قوت خود باقی است ، اما افزایش تلاطم محیطی ، فضای تغییر و تحول ، دگرگونی و عدم اطمینانی را فراهم آورده است که ما را به تواناییهای جدید و طرحی نو در افکندن می خواند. اکنون سازمانها و اعضای آن بیش از هر زمان دیگری با مسأله دو ساحتی چگونگی انجام دادن کارهای شایسته و درست انجام دادن آنها روبرو هستند و در این رهگذر ، مفهوم شایستگی در مدیریت به کلی در حال دگرگونی است. در حالی که در گذشته شایستگی و مهارتهای خاص توأم بودند. اکنون به نظر می رسد عواملی بیش از اینها وجود دارد که مؤثر تواند بود . موفقیت ، به طور فزاینده ای بر ایجاد نگرش ، طرز تلقی و ذهنیتی استوار است که امکان رویارویی ، شناخت و برخورد با جبهه گسترده ای از نیروهای داخل و خارج سازمان و همچنین مجهز شدن به مهارتهای عملیاتی را فراهم می اورد . چالشهای جدید سازمان و مدیریت ، رویارویی با موجهای پیاپی تغییر و تحول به شکل تکنولوژیهای جدید، ابزارها ، شکلهای گوناگون رقابت ، روابط اجتماعی ، گونه هایی از سازمان و مدیریت ، فکرها و باورها و ... است. آدمی به هر کجا نظر می افکند موجهای جدیدی می بیند . پذیرش این واقعیت از سوی مدیران به عنوان اصلی بنیادی از واقعیت در زندگی آنان به گونه ای اهمیت حیاتی دارد که باید کمر همت بربندند و با انجام دادن کارهای شایسته تعدیل امواج یا حرکت بر روی آنها را بیاموزند . این امر برخوردی فعال و آینده نگر با مدیریت و نوعی از شایستگی مدیریتی را می طلبد که بتواند با چالشهای آتی با بینش و انعطاف پذیری برخورد کند و مدیران و سازمانهایشان قادر باشند تا از فرصتهای فراهم شده توسط تغییر و تحولات بهره گیرند نه اینکه شاهد متلاشی شدن سازمانهانشان توسط امواج تغییر و تحولات باشند .

پژوهش حاضر با هدف شناسایی سازوکارهای توسعه استعدادها در صنعت برق ایران، با استفاده از روش پژوهش آمیخته صورت گرفت. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی، مدیران و معاونان منابع انسانی و استعدادهای صنعت برق بوده که با 19 نفر از آنها مصاحبه هایی عمیق و هدفمند به عمل آمد. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از فن تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد و روایی یافته های پژوهش با استفاده از فنون بررسی توسط اعضاء، سه سویه نگری منابع داده ها و بررسی همتا تأیید گردید. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه استعدادهای صنعت برق بوده که مشتمل بر 279 نفر بودند و از این میان با استفاده از فرمول نمونه گیری لوی و لمشو (1981)، 134 نفر به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردید. جهت گردآوری داده ها از یک پرسشنامه محقق ساخته 56 سؤالی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل موضوعی متون مصاحبه ها نشان داد که مهمترین سازوکارهای توسعه استعدادها در صنعت برق ایران شامل نشست های درون/ برون سازمانی، مسیر پیشرفت شغلی مدیریتی، مسیر پیشرفت شغلی تخصصی، خود توسعه ای، مربیگری، جانشین پروری، آموزش، مدیریت عملکرد، تکنیک های طراحی مشاغل، کار تیمی، یادگیری عملی، تسهیم دانش و شبکه سازی بود. نتایج آزمون تی نشان داد که همه سازوکارهای شناسایی شده از نظر استعدادهای صنعت برق در حد مطلوبی ارزیابی شده اند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که همه متغیرهای مشاهده پذیر و مکنون دارای بار عاملی بالاتر از 70/0 روی متغیر مکنون متناظر خود هستند، لذا در سطح 01/0 معنی دار بوده و مورد تأیید قرار گرفتند. به عبارت دیگر، مؤلفه های 13 گانه شناسایی شده در بخش کیفی می توانند به عنوان عوامل زیر بنایی سازوکارهای توسعه استعدادها به کارفته و آن را پیش بینی نمایند.

بارها دیده شده است که برخی افراد به خاطر شیوه اعمال مدیریت مورد تحسین و تمجید قرار می گیرند ، ولی دلیل موفقیت این افراد همواره آشکار نیست . الفبای مدیریت را ه را برای پی بردن به رموز موفقیت و کمال مدیریت هموار می سازد.

فضای سایبری، دامنهای سراسری در محیط اطلاعاتی است که شبکههای درهمتنیده شامل اینترنت، شبکههای مخابراتی، سیستمهای کامپیوتری، پردازندهها و کنترلرها را در برمیگیرد. با توجه به نفوذ روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزههای مختلف جوامع، سازمانها و کسب وکارها، حفظ و ارتقای امنیت فضای سایبری از اهمیت بسیار قابلتوجهی برخوردار است. در این امتداد، با توجه به نقش و جایگاه سازمانهای فعال در بخش دفاع، این مهم اهمیتی صدچندان مییابد، چراکه بهطور مستقیم بر امنیت ملی کشور مؤثر است. آمارهای ارائهشده از منابع معتبر ملی و بینالمللی، نشاندهنده عدم یکپارچگی فعالیتهای این حوزه، عدم همراستایی و همگرایی اهداف و سیاستها و بهطورکلی، عدم توجه کافی به امنیت فضای سایبری و درنتیجه، آسیبپذیری جدی کشور در این حوزه است. بر این اساس، دغدغه اصلی پژوهش حاضر، ارائه الگوی حکمرانی خوب امنیت فضای سایبری در سازمانهای دفاعی است. رویکرد پژوهش، استقرایی و نحوه انجام آن، ترکیبی (کیفی و کمی) است که از طریق تحلیل محتوای اسناد و مدارک مرتبط، مصاحبهها با خبرگان و توزیع پرسشنامه با راهبرد نظریهپردازی داده بنیاد انجامشده است و الگوی نهایی بر اساس مدل پارادایم ارائه شده است. بر اساس یافته های پژوهش، حکمرانی خوب امنیت سایبری در سازمانهای دفاعی مستلزم توجه به مضامین مدیریت استراتژیک سرمایه انسانی، طراحی و پیادهسازی چارچوب بومی معماری امنیت سایبری، تطبیقپذیری و انعطافپذیری در حوزه امنیت فضای سایبری، مدیریت ریسک امنیت فضای سایبری، بازمهندسی ساختار و فراگردهای سازمانی، مدیریت پروژههای مرتبط با توجه به استانداردها و متدلوژیهای مناسب و توسعه و استقرار فرهنگ سازمانی تعالیگرا است.

در بند 2-7 سیاست های کلی «علم و فناوری»، بر حفظ و نگهداشت سرمایه های انسانی تاکید شده، موضوعی که امروزه دغدغه بسیاری از سازمان ها به شمار می رود. به همین منظور، در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی، به مطالعه عوامل موثر بر حفظ و نگهداشت نخبگان و استعداد های سازمانی در صنعت برق ایران پرداخته شده است. در این راستا با تعداد 19 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و معاونان منابع انسانی و نخبگان و استعداد های صنعت برق مصاحبه هایی عمیق بعمل آمد. برای تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل موضوعی(تم) استفاده شد و روایی یافته های پژوهش با استفاده از روش های بررسی توسط اعضاء، چند سویه نگری منابع داده هاو تحلیل موارد منفی/مخالف تضمین گردید. همچنین، به منظور سنجش پایایی کد گذاری های انجام شده، از روش های پایایی بازآزمون و توافق درون موضوعی استفاده شد. پس از مرور و سازماندهی متون مصاحبه ها، محقق کدها یا مفاهیم اولیه را شناسایی نمود و در ادامه کد های مشابه در طبقه هایی خاص قرار گرفتند. سپس، برای هر یک از این طبقات عناوینی، که نمایانگر کل کد های آن طبقه باشند، انتخاب گردید و در نتیجه، مقوله های اصلی اثرگذار بر نگهداشت نخبگان در صنعت برق ایران، در قالب عوامل سازمانی، عوامل شغلی و سازوکار های نگهداشت، شناسایی شد.

در این مقاله بر اهمیت و ضرورت نوآوری در سازمان تأکید شده و به دنبال آن به دلیل نقش و تأثیر آموزش در عملکرد و موفقیت سازمان ها، نوآوری در آموزش شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع اصلی شناسایی موانع نوآوری در آموزش سازمانی می باشد که برای این کار از روش تحقیق کیفی و فن تحلیل محتوا استفاده شده است. در واقع هدف از این پژوهش یافتن پاسخ این پرسش است که عوامل مؤثر بر نوآوری سازمانی در آموزش شرکت ملی نفت ایران کدام است؟ برای یافتن این عوامل و به نوعی موانع نوآوری در آموزش سازمان از ابزار مصاحبه استفاده شده تا ضمن توجه به جو سازمان، مهم ترین موانع از طریق مصاحبه باز با خبرگان کشف گردد. افراد مصاحبه شونده، خبرگان آموزش در سطح شرکت می باشند. یافته ها نشان می دهد که 7 عامل اصلی، به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر نوآوری سازمانی بایستی مورد بررسی قرار گرفته و در جهت رفع آنان تلاش شود.

رقابت در عرصه جهانی و تلاش برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و برتری راهبردی نسبت به رقبا موجب گردیده است تا توجه به رضایت مشتری از اهمیت بالایی برخوردار باشد. این پژوهش با ترکیب دو روش خوشه بندی K-Means که یکی از روش های داده کاوی است و الگوری کانو فازی سعی در بخش بندی مشتریان فروشگاه اینترنتی نیازکو و سپس شناسایی نیازها و خواسته های آنان می کند. در این پژوهش برای انجام داده کاوی، تعداد 1090 رکورد از مشتریان وب سایت نیازکو در یک بازه ی زمانی 7 ماهه مورد بررسی قرار گرفتند و تعداد چهار خوشه از مشتریان شناسایی شدند. برای سنجش رضایت مشتریان، پرسشنامه کانو فازی به صورت تصادفی بین 168 نفر از مشتریان، که براساس فرمول کوکران به طور نمونه انتخاب شدند، توزیع شد و در نهایت با روش کانو فازی نیازهای هر خوشه بررسی و طبقه بندی گردید. این پژوهش نشان می دهد طبقه ی برخی از ویژگی ها بین خوشه های مختلف متفاوت و برای برخی دیگر، برای هر چهار خوشه مشترک و از یک نوع است. همچنین برای هر ویژگی در هر خوشه میزان رضایتمندی و عدم رضایت محاسبه شده است. نتایج این پژوهش بیانگر این است که مشتریان خوشه ی سوم به دو دلیل بالا بودن تعداد تکرار مبادلات و مجموع مبالغ خرید کرده از سایت، دارای اهمیت بیشتری برای این وب سایت می باشند. نتایج این پژوهش می تواند یاری رسان فروشگاه های اینترنتی جهت ارائه مناسب محصولات به مشتریان مختلف باشد.

دیدگاههای گوناگونی در بین اندیشمندان در خصوص پیامدهای اعتیاد به کار وجود دارد. برخی آن را پدیده ای منفی و برخی آن را دارای پیامدهای مثبت ارزیابی می نمایند. پیامدهای مثبت اعتیاد به کار درکنار پیامدهای منفی آن در تحقیقات بسیاری مورد تحقیق قرار گرفته است. این مقاله تلاش می کند تا ضمن تشریح این پدیده و ابعاد مختلف آن، یکی از پیامدهای مثبت آن یعنی بروز رفتار شهروندی سازمانی را مورد مطالعه قرار دهد. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه و از میان 340 نفر از کادر درمانی بیمارستان شهید بهشتی کاشان گردآوری گردید. به منظور آزمون فرضیه ها، ابتدا از آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن جهت سنجش همبستگی استفاده شد. سپس رابطه علی بین متغیرها، از روش مدل سازی معادلات ساختاری آزمون گردید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین اعتیاد به کار و رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد چهارگانه آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج نشان می دهد اعتیاد به کار علاوه بر پیامدهای منفی دارای پیامدهای مثبت همچون خلق رفتارهای شهروندی سازمانی نیز می باشد. این موضوع چالشی بزرگ را در برخورد با این پدیده فراگیر برای مدیران ایجاد می کند.

عهدنامه و سوگندنامه گونه ای از منشات رسمی باقی مانده از قرن پنجم و ششم هجری قمری است. با بررسی منشات و متون تاریخی این عهد می توان عهدنامه ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: اول عهدنامه هایی که خلفا، سلاطین و افراد بلندمرتبه برای تضمین امنیت به حاکمین و تابعین و افراد زیردست اعطا می کردند. این دسته از عهدنامه ها بیشتر به امان نامه شباهت داشته و به منظور تضمین امنیت فرد تابع صادر می شده است. دسته ی دوم از عهدنامه ها، اسنادی بوده که حکام و امرا و افراد زیر دست برای تضمین وفاداری و عمل به تعهدات،به فرد بالادست می دادند. تعدادی از این دسته عهدنامه ها در مجموعه منشات قرن پنجم و ششم هجری قمری باقیمانده و به دست ما رسیده است. از آنجا که در برخی از موارد عهدنامه های یاد شده را دیوانیان در دستگاه قدرت بالادست نوشته ، برای تائید به نزد حاکم دست نشانده می فرستادند، این گونه از عهدنامه ها در تبیین و شناخت روابط سلاطین و حکام تابعه اهمیت خاصی می یابد. چرا که توقعات و انتظارات حکومت مرکزی را از حکام و امرای تابع ،از دیدگاهی متفاوت به رشته تحریر می کشد. این عهدنامه ها همراه با مشابهت های ساختاری که دارند در پژوهش های تاریخی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نظام های نوآوری با هدف جهت دهی و انتظام منابع با نهادها طراحی و استقرار می یابند. این مهم اما در صنایع فرهنگی با موانع و مشکلاتی جدی، ازجمله عدم ملاحظه نقش کلیدی سرمایه انسانی، موجب نادیده گرفتن یا آسیب به نوآوری ها شده تا حدی که تصویر صنایعی کم بهره از آن ها ساخته است. این تحقیق جهت یافتن چارچوبی برای چینش ابعاد کارکردی نظام نوآوری محصولات فرهنگی شکل گرفته و ضمن بررسی اندک ادبیات موجود در این عرصه، اقدام به تولید محتوا بر اساس استراتژی داده بنیاد کرده است. این ابعاد پس از کدگذاری مصاحبه ها به صورت مرحله به مرحله احصاء شده اند. جامعه آماری این تحقیق را متخصصان، خبرگان و صاحبان دانش و تجربه در حوزه صنایع فرهنگی تشکیل داده و سازوکار پیشنهادشده آن، از نوزده مصاحبه عمیق، به دست آمده است. در ادامه به وسیله مدل سازی ساختاری تفسیری روابط ابعاد کارکردی و سطوح سلسله مراتبی آن ها تبیین شد تا اطلاعات مستخرج از آن موجب تکامل چارچوب کارکردی پیشنهادی این تحقیق شود. درنهایت این تحقیق بیان می دارد که چارچوب کارکردی نظام نوآوری محصولات فرهنگی دارای 35 مؤلفه (مقوله) و 9 بُعد کارکردی (دسته مقوله) شامل قانون گذاری، جهت بخشی راهبردی، توسعه زیرساخت های کلان، مدیریت منابع، ایجاد و توسعه دانش و تجربه، انتشار و اشتراک دانش و تجربه، فرهنگ سازی، ارزش آفرینی اقتصادی و بازار سازی است.

این پژوهش به مطالعه جامعه شناختی حوزه های هم گرایی و واگرایی هویت قومی و هویت ملّی قوم لک می پردازد. قوم لک، نه لر و نه کرد بلکه جزو اقوام اصیل مستقل ایرانی است که دارای قدمت تاریخی چند هزارساله بوده و زبان مردم لک، لکی است که جزو زبان های غربی شمالی زبان های ایرانی می باشد. روش تحقیق پیمایشی، جامعه آماری تحقیق مردمان لک ساکن در ایران بوده و تعداد 397 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. نتایج بدست آمده مؤید قرارگرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی هویت قومی در حوزه هم گرایی با هویت ملّی و هم چنین قرارگرفتن احساس محرومیت و طردشدگی قومی در حوزه واگرایی با هویت ملّی است. ضرایب استاندارد رگرسیون نشان می دهد که احساس محرومیت بیش ترین اثر تقویتی را بر متغیر هویت قومی و باستان گرایی و تعلقات قومی بیش ترین اثر تقویتی را برهویت ملّی دارند. هم چنین متغیر تحصیلات در هویت قومی نقش تضعیف بخش و در هویت ملّی نقش تشدید بخشی را ایفا می نماید.