علی حیدری

بررسی روند انتشار آثار پژوهشگران ایرانی در حوزه مدیریت طی سال های اخیر، نشان می دهد حوزه مدیریت استراتژیک یکی از حوزه های مورد توجه بوده و روند رشد شایان توجهی دارد. هدف اصلی این پژوهش ارائه تصویری جامع از این روند و فراهم آوردن بینشی ارزشمند از وضعیت و وجوه پژوهش مدیریت استراتژیک در ایران و کمک به هدایت پژوهش های آتی در راستای پوشش شکاف های تحقیقاتی موجود در این حوزه است. در این رابطه، در پژوهش حاضر 251 اثر انتشاریافته طی سال های 1380 تا 1393 در نشریه های علمی پژوهشی مدیریت داخل کشور و دارای دسترسی تمام متن برخط مرور و ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده از مرور آثار انتشاریافته براساس معیارهای مختلفی همچون موضوع پژوهش، مدل ها و ابزارهای تحلیل استراتژی، صنایع مطالعه شده، روش گردآوری و تحلیل داده، ترکیب و نحوه همکاری پژوهشگران و علایق پژوهشی آنها در این مقاله ارائه شده است.

در عصر رقابتی و پیچیده کنونی که رشد سریع مؤسسه های آموزش عالی و محوشدن مرزبندی های جهانی را سبب شده است، شناساندن برند یک دانشگاه به ذی نفعانش اهمیت ویژه ای می یابد. بنابراین، ایجاد تمایز و خلق برند قدرتمند دانشگاهی در فضای رقابتی آموزش عالی، ضروری است. با توجه به اهمیت این موضوع، بحث اندازه گیری ارزش ویژة برند دانشکده های مدیریت شهر تهران برمبنای مدل پینار و همکاران در این پژوهش به کار رفته است. داده های لازم در این پژوهش به کمک 372 پرسشنامه از دانشجویان 6 دانشکدة مدیریت دانشگاه های دولتی شهر تهران شامل تربیت مدرس، تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، خوارزمی و علامه طباطبایی که براساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند، جمع آوری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که برای ایجاد یک برند قدرتمند دانشگاهی برخی از ابعاد ارزش ویژة برند از اهمیت بیشتری نسبت به دیگر ابعاد برخوردارند که از میان، ابعاد اصلی ارزش ویژة برند برای یک دانشکدة مدیریت، احساسات برند مهم ترین بعد شناسایی شده است و پس از آن به ترتیب کیفیت ادراک شده، وفاداری برند، آگاهی برند و شهرت دانشکده قرار دارند. همچنین از میان ابعاد پشتیبان شناسایی شده برای ارزش ویژة برند یک دانشکدة مدیریت، تسهیلات فیزیکی دارای بیشترین اهمیت بوده و دیگر ابعاد به ترتیب اهمیت شامل خدمات کتابخانه ای، زندگی دانشجویی و کارراهه دانشجویان است. یافته های این پژوهش فرصتی برای توسعه دانش کاربردی با هدف اندازه گیری ارزش ویژة برند دانشکده های مدیریت به خصوص در ایران را فراهم آورده و به این گونه دانشکده ها، در شناخت سنجه های مناسب برای ارزش ویژة برند خود و نیز در تعیین اقدامات ضروری برای توسعة برند یاری می رساند.

تحقیق حاضر با هدف اکتشاف فرایند تأثیرگذاری قابلیت های پویای سازمانی بر مزیت رقابتیِ شرکت های مشاوره مدیریت انجام پذیرفته است. به منظور اجرای پژوهش، از رویکرد کیفی بهره برده شد. روش استفاده شده در این تحقیق، نظریه داده بنیاد است که این روش با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق مناسب تشخیص داده شد. نمونه گیری با بهره مندی از منطق نمونه گیری نظری و روش قضاوتی هدفمند انجام گرفت و تا حصول اشباع نظری دنبال شد که درمجموع 17 شرکت مشاوره مدیریت را دربرگرفت. با مدیران عامل و اعضای موظف هیئت مدیره این شرکت ها مصاحبه هایی انجام پذیرفت و داده های مصاحبه ای و اسناد مکتوب مرتبط با فعالیت این شرکت ها تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد قابلیت های پویا بر مزیت رقابتی شرکت های مشاوره مدیریت اثرگذارند، اما این تأثیر به طور مستقیم نیست؛ بلکه قابلیت های عملیاتی، قابلیت های اعتمادساز و جهت گیری استراتژیک شرکت، در این رابطه ایفای نقش می کنند.

دوگانگی از جمله ویژگی های کسب وکارهای پویا در پاسخگویی مناسب به فضای رقابتی کنونی محسوب می شود و در حوزه های مختلف یک بنگاه قابل بررسی است. بازارگرایی و نوآوری از جمله توانمندی های پویایی هستند که کسب وکارها برای کسب مزیت رقابتی به آنها اتکا می کنند. با توجه به اینکه تحقیقات محدودی در زمینه اتخاذ همزمان رویکردهای اکتشاف و بهره برداری در حوزه های بازارگرایی و نوآوری انجام گرفته است، در این تحقیق به منظور اندازه گیری راهبردهای اکتشاف و بهره برداری در حوزه توانمندی های بازارگرایی و نوآوری بنگاه، پرسشنامه ای حاوی شاخص های سنجش دوگانگی بازارگرایی و نوآوری در میان مدیران و کارشناسان بنگاه های ایرانی فعال در صنعت مواد غذایی توزیع شد. جامعه آماری این پژوهش 320 بنگاه شرکت کننده در بیست ویکمین نمایشگاه بین المللی صنایع غذایی بود و با استفاده از فرمول کوکران جامعه آماری محدود، حجم نمونه برابر با 186 بنگاه محاسبه شد. درنهایت، داده های 138 پرسشنامه با روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی، تجزیه و تحلیل شد و شاخص های نهایی به منظور تعیین مدل سنجش تبیین شد.

برای خرده فروشان، انتخاب چند محصول از بین محصولات متنوع و گسترده و مقدار فضایی که باید به آنها اختصاص داده شود، از تصمیم های بسیار مهم است. هدف از این پژوهش، به کارگیری رویکرد داده کاوی برای یافتن روابط بین محصولات از حجم بسیار زیاد تراکنش های مالی فروش، طبقه بندی محصول و تخصیص فضا به هر طبقه از آنهاست. به این ترتیب، می توان مدلی برای طبقه بندی محصول و تخصیص فضا ارائه کرد. جامعه آماری پژوهش را داده های فروش فروشگاهی به نام شقایق در شهر ارومیه شکل می دهد. نمونه پژوهش نیز داده های یک ماهه فروش در سری زمانی داده های فروش است. این داده ها در آبان سال 1394 از فروشگاه یادشده به دست آمدند. 525 سبد خرید یا تراکنش با در نظر گرفتن 79 نوع محصول بررسی شدند. در نتیجه تحلیل این داده ها، محصولات در 10 طبقه مختلف دسته بندی شدند که برخی از محصولات در بیش از یک طبقه جای گرفتند. با حل تابع سود و به دست آمدن ضرایب افزایش حجمی، فضایی به طبقه بندی محصولات اختصاص یافت.

آتش به دلیل وابستگی زندگی بشر بدان، در اساطیر اغلب ملل، دارای قداست و اهمیت ویژه است. قداست آتش در اساطیر از نقش های الهی و مینوی که بدان داده شده تا آزمون، راهنمایی، پالایندگی و واسطگی زمین و آسمان را در بر می گیرد؛ علاوه بر این، در اساطیر برخی ملل، یکی از خویشکاری های آتش، مجازات بدکاران است. آتش در ادیان کارکردهایی مشابه اساطیر دارد، اما این کارکردها از حیث ماهوی و چیستی، متفاوت است. در عرفان نیز شاهد برخی کارکردهای آتش هستیم که گمان می رود با اساطیر در پیوند باشد. این پژوهش برای یافتن ارتباط کارکردهای آتش در اساطیر و عرفان، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و شیوة جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای شکل گرفته است. نگارندگان پس از بررسی و تطبیق کارکردهای آتش در اساطیر، ادیان و عرفان به این نتیجه رسیده اند که کارکردهای آتش در عرفان که برای تبیین معرفت، عشق، آفرینش و پلیدی به کار رفته است، از جهاتی با اساطیر و از جهاتی نیز با ادیان پیوند دارد. کارکردهای معرفت، عشق و پاک کنندگی، مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر اسطوره ها بوده است و کارکرد پلیدی با توجه به اینکه مطابق باورهای اسلامی، ابلیس از آتش خلق شده، نشأت گرفته از دین اسلام است.

جهانی شدن، پیشرفت تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی موجب شده تا بازار رقابتی محلی در حد بازاری جهانی وسعت یابد؛ بازاری که دیگر سازمان ها به تنهایی قادر به بقا در آن نخواهند بود. دراین میان، کسب وکارها، با تشکیل ائتلاف و توسعه همکاری، منابع خود را به اشتراک گذاشته و حیات خود را تضمین می کنند. از سوی دیگر، باتوجه به رخدادهای اخیر کشور در حوزه سیاست های خارجی و بکر بودن بازار گردشگری، به نظر می رسد صنعت گردشگری را می توان یکی از مصادیق رشد به شمارآورد. این امر کسب وکارهای گردشگری را برای استفاده حداکثری از فرصت های بازار ترغیب می کند و باتوجه به وضعیت و بضاعت کسب وکارهای گردشگری کشور، اتخاذ راهبرد همکاری محتمل تر است. بنابراین نیاز به همکاری در میان کسب وکارهای گردشگری شدت خواهد یافت و گام اول برای تحقق چنین امری اتخاذ ملاحظات صحیح درخصوص شکل گیری چنین ائتلاف هایی است. ازاین رو، هدف از پژوهش حاضر ارائه چارچوب برای شکل گیری ائتلاف در کسب وکارهای گردشگری است. بدین منظور، برای درک عمیق از پدیده شکل گیری ائتلاف ها، رویکرد تفسیرگرایانه اتخاذ و از روش فراترکیب، برای تجمیع و بسط آرای پیشین، استفاده شد. روش فراترکیب یکی از روش های کیفی تحقیق است که در آن محقق با تفسیر نتایج مطالعات پیشین به بسط مدلی جدید، در حوزه ای خاص می پردازد؛ بدین ترتیب، ضمن تجمیع آرای پیشین، تصویری بدیع از موضوع شکل خواهد گرفت. تحقیق حاضر منتج به تصویری کلی از مهم ترین ابعاد و مؤلفه های دخیل در شکل گیری یک ائتلاف گردشگری شد.

با توجه به رقابت روزافزون در کسب وکارهای صنایع غذایی و نقش مهم مؤلفه هایی همچون بازارگرایی و نوآوری در کمک به بنگاه ها برای دستیابی به موفقیت در فضای پویای کسب وکارهای کنونی و همچنین با توجه به اهمیت عامل دوگانگی در دستیابی بنگاه به مزیت رقابتی، در پژوهش حاضر، تأثیر دوگانگی بازارگرایی و دوگانگی نوآوری بر عملکرد بنگاه های فعال صنایع غذایی بررسی شده است؛ به این منظور اطلاعات مدیران و کارشناسان بنگاه های فعال صنایع غذایی شرکت کننده در بیست و یکمین «نمایشگاه بین المللی صنایع کشاورزی، مواد غذایی، ماشین آلات و صنایع وابسته» از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری شده و با روش مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان می دهد توجه همزمان بر بُعد اکتشاف و بهره برداری در بازارگرایی بر ویژگی دوگانگی نوآوری در بنگاه تأثیر مثبت و مستقیم دارد؛ همچنین دوگانگی بازارگرایی از طریق دوگانگی نوآوری به صورت غیرمستقیم بر بهبود عملکرد بنگاه ها تأثیرگذار است.

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدلی برای مدیریت ریسک منابع انسانی در دوره گذار از دولتی به خصوصی برای صنعت نفت و گاز اجرا شده است. روش تحقیق به صورت کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده شد و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش استراوس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت. نمونه گیری به روش نمونه گیری نظری بود و با بهره مندی ازتکنیک های هدفمند (قضاوتی) و گلوله برفی (زنجیره ای) انجام شد که بر مبنای آن 17 مصاحبه با مدیران عالی اسبق و فعلی و همچنین خبرگان و کارگزاران منابع انسانی صنعت نفت و گاز که درگیر در فرایند خصوصی سازی بوده اند، صورت گرفت. نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی، به ایجاد مدل مدیریت ریسک منابع انسانی بر مبنای نظریه پردازی داده بنیاد شامل 6 مفهوم و 28 بعد منجر شد.

قابلیت های عملیاتی ازجمله مهم ترین قابلیت های سازمانی هستند که میزان قوت و ضعف آن ها نقش تأثیرگذاری بر عملکرد شرکت ها دارد. با این حال، در شرایط پویایی محیط خارجی، ضرورت دارد که این قابلیت ها به روزرسانی و اصلاح شوند. پژوهش ها نشان می دهند که مجموعه ای از قابلیت های سازمانی با عنوان «قابلیت های پویا» وجود دارند که نوسازی و بازپیکره بندی قابلیت های عملیاتی مانند قابلیت های بازاریابی و فناورانه را میسر می کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر قابلیت های عملیاتی در میانجی گری رابطه بین قابلیت های پویا و عملکرد شرکت انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شرکت های مشاوره مدیریت کشور ایران بود. برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای طراحی و در میان مدیران عامل این شرکت ها توزیع شد. برای بررسی و تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری واریانس محور استفاده شد. نتایج نشان داد که عملکرد شرکت و قابلیت های عملیاتی در شرکت هایی قوی تر هستند که قابلیت های پویای قوی تری داشته باشند؛ به علاوه قابلیت های عملیاتی، رابطه بین قابلیت های پویا و عملکرد شرکت را میانجی گری می کند.

فطرت یکی از مبانی مهم در انسان شناسی دینی است. از آنجایی که انسان محور همه علوم انسانی است، اعتقاد به انسان شناسی فطری موجب جهتگیری خاصی در این علوم میگردد. فطرت انسانی همان هستی خاص انسان است که لوازم و ویژگیهای خاصی را در پی دارد که از آنها بعنوان فطریات یا ویژگیهای فطری یاد میشود. خداشناسی و خداگرایی فطری از مهمترین مصادیق فطریاتند. نوع نگاه به فطرت در اندیشه اسلامی و غربی متفاوت است. برخی از اندیشمندان مسلمان معتقد به خداگرایی فطری هستند و برخی دیگر به خداشناسی فطری معتقدند؛ از گروه دوم، برخی خداشناسی فطری را از سنخ علم حضوری میشمارند و طیف دیگر آن را از سنخ علم حصولی میدانند. بر اساس مبانی مبرهن حکمت صدرایی، از جمله: اصالت وجود، فقر وجودی، وحدت تشکیکی یا شخصی دانستن هستی در پرتو تحلیل عمیق اصل علیت و نیز توجه به نامتناهی بودن هستی خداوند، میتوان تبیینی قابل دفاع از خداشناسی فطری، بمعنای علم حضوری و شهود درونی فقر و ربط به حق ارائه داد. با پذیرش این زمینه فطری بسهولت زمینه برای استدلال و علم حصولی فطری، بمعنای بدیهی غیراولی فراهم میشود؛ استدلالهای عقلی متعدد در اثبات وجود خدا، مؤید بدیهی غیراولی بودن خداشناسی حصولی است. در نهایت، با تبیین خداشناسی فطری، خداگرایی فطری کشش درونی بسوی خدا به آسانی تبیین میشود، زیرا امکان ندارد موجودی فقر و نیاز محض و عین ربط به کمال و جمال مطلق باشد ولی مجذوب جمیل علی الاطلاق نگردد.

مقالات شمس، از جمله متونی است که محمل بسیاری از تمهیداتی گردیده که منجر به تخطی سیاق طبیعی نثر به سوی شعرگونگی کلام می شود. شعر سپید، برای رشد خود، عناصر شاعرانه زیادی از متون کلاسیک، بویژه، کتب صوفیانه اخذ کرده است. این مقاله در پی کشف روابط و عناصر مشترک، بین مقالات شمس و شعر سپید است. متن مقالات، به طور کلّی، در بردارنده عناصر شعر سپید و حتی پذیرنده افاعیل عروضی و شبه عروضی است. این جستار در پی کشف و ارائه مؤلّفه های شعر سپید امروز؛ ازجمله، موسیقی و کلام آهنگین در همگرایی با نمادها و تمثیل ها و دیگر عناصر شعری، انواع هنجارگریزی های نحوی، واژگانی و معنایی، استفاده از پارادوکس، تشخیص و... مقالات شمس است. ناگفته پیداست که این عناصر در شعر کلاسیک نیز حضور دارند؛ تأکید ما بر استفاده امروزی از آنهاست. تا بدین وسیله، تشخّص و تمایز سبکی شمس از سایر نویسندگان و عرفا، برجسته تر نشان داده شود.

تاکنون در ایران تحقیقی در خصوص بررسی و معرفی الگوی مناسب مکان یابی برای بندر خشک، چه به طور کلی در سطح کشور و چه به طور موردی، انجام نگرفته است. ازاین رو، در این پژوهش برآنیم تا با رویکردی راهبردی، شاخص های مناسب مکان یابی بنادر خشک را استخراج کنیم. با توجه به کارکرد بنادر خشک، این شاخص ها باید به گونه ای انتخاب شوند که زمینه را برای ارتقای عملکرد رقابتی خدمات بندری فراهم آورند. بنابراین، در تعیین شاخص های مناسب برای مکان یابی بنادر خشک باید به نیازهای صاحبان بار و ذی نفعان صنعت حمل و نقل توجه شود. برای این منظور، از روش ترکیبی DEMATEL-ANP در شناسایی شاخص های مورد نظر از طریق تعیین تأثیرات متقابل و نیز اولویت بندی آنها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شبکه حمل و نقل، هزینه حمل نقل و نزدیکی به بازار و مناطق تولیدی به ترتیب اهمیت دارند. نتایج این تحقیق، به سیاست گذاران صنعت حمل و نقل در تدوین نقشه راه مناسب برای مکان یابی بنادر خشک در کشور کمک می کند.

هدف اصلی پژوهش پیش رو ارائه مدلی برای تبیین پیشایندها و پیامدهای هوشمندی رقابتی صادرکنندگان نمونه کشور، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آنان در زمینه هوشمندی رقابتی و تعیین جایگاه و مسیر رشد آنان برای به کارگیری مؤثرتر هوشمندی رقابتی، ارتقای توان رقابتی و توسعه صادرات پایدار است. در مدل مفهومی پژوهش، توان مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی و سرمایه انسانی، عوامل اثرگذار بر هوشمندی رقابتی تعیین شده است. همچنین بازارگرایی و جهت گیری راهبردی سازمان، پیامدهای هوشمندی رقابتی مد نظر قرار گرفته است. داده های پژوهش از طریق توزیع پرسشنامه به 102 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های صادرکننده نمونه کشور به دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها به کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری، نشان داد سرمایه انسانی و توان مدیریت دانش بر ارتقای هوشمندی رقابتی سازمان اثر مثبتی دارد. هوشمندی رقابتی به ارتقای رویکرد بازارگرایانه در صادرکنندگان نمونه می انجامد. همچنین با افزایش هوشمندی رقابتی، جهت گیری راهبردی صادرکنندگان به سمت راهبرد کاوش گری گرایش می یابد.

مسئله نسبی بودن یا مطلق بودن گزاره های اخلاقی از مهم ترین مسائل مطرح در فلسفه اخلاق است که پذیرش هر کدام از این دو مبنا پیامدهایی تأثیرگذار بر نظام سازی اخلاقی دارد. یکی از موارد زمینه ساز نسبی گرایی اخلاقی، مسئله تزاحم تکالیف است. با توجه به اینکه تکالیف اخلاقی ناظر به عمل و رفتار انسان است، به دلیل پیچیدگی شرایط اجتماعی وقوع تعارض یا تزاحم بین تکالیف در ظرف عمل ممکن است. در پژوهش حاضر، با پذیرش مطلق بودن گزاره های اخلاقی، برخی از راه های رایج حل تزاحم از دیدگاه اندیشمندان اسلامی بررسی شد. راه حل پیشنهادی این است که باید بین فلسفه اخلاق به عنوان یک علم دارای مسائل و روش و قلمرو مشخص و جامعه شناسی اخلاق به عنوان علم دیگر با روشی مختص به خود، تفکیک قائل شویم. مسئله مطلق یا نسبی بودن گزاره های اخلاقی به فلسفه اخلاق و مسئله تعارض تکالیف به حوزه جامعه شناسی اخلاق مرتبط است. پس نباید با اتکا به تزاحم تکالیف در ظرف عمل، نسبی بودن گزاره های اخلاقی را نتیجه گرفت، اما برای حل تزاحم تکالیف در مقام جامعه شناسی اخلاق می توان با تکیه بر بررسی نتایج و پیامدهای عمل اخلاقی، با ترجیح اهم بر مهم و روش های دیگر اقدام کرد. نکته مهم این است که مکتبی در فلسفه اخلاق می تواند در حل تعارضات اخلاقی توفیق یابد که به الزام و نتیجه یا وظیفه و غایت، توأمان بها دهد و فلسفه اخلاق با رویکرد اسلامی از چنین ظرفیتی برخوردار است.

در چند دهه اخیر سکونتگاه های شهری دنیا با سرعت زیادی گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند. این گسترش در مورد کشورهای در حال توسعه حادتر می باشد، به طوری که یکی از بارزترین ویژگی های شهرنشینی در این کشورها توزیع فضایی نامناسب شهرها می باشد. سرعت و شتاب افزایش جمعیت در شهرها و تمرکز جمعیت در کانون های خاص و محدود و بازتاب آن بر ساختار کالبدی و فیزیکی شهرها از جمله مسائلی است که در سال های اخیر بسیاری از دولت ها و برنامه ریزان را با چالش اساسی مواجه نموده است. عدم توجه به نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان شهرنشینی از سوی دیگر، به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجرخواهد شد. برآوردها نشان می دهد در حالی که در فاصله سال های 2000 تا 2030 جمعیت شهرنشین دنیا 72 درصد رشد خواهد نمود، رشد نواحی ساخته شده شهرهای صد هزار نفری و بیشتر 175 درصد خواهد بود. درحالی که در اغلب برنامه های 5 ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پس از انقلاب اسلامی ایران، کاهش سرعت رشد مادر شهرها به عنوان عاملی مهم در توازن فعالیت ها و جمعیت در نظرگرفته شده است، بررسی نظام شهری ایران در دهه های اخیر گرایش به تمرکز و استقرار جمعیت در پایتخت و شهرهای بزرگ را به وضوح نشان می دهد. در سال 1385 شش مادر شهر ایران 15 میلیون نفر و یا به عبارتی 32 درصد جمعیت شهرنشین کشور را در خود جای داده اند. همچنین 7 شهر بین 500000 تا یک میلیون نفر جمعیت در کشور وجود داشته که اگر جمعیت آن ها را به جمعیت مادر شهرها اضافه کنیم مجموعاً بالغ بر 20 میلیون نفر و به عبارتی 43 درصد جمعیت شهری کشور را در بر می گیرند که موجب رخدادها و مشکلات فراوانی شده اند. فرایند رشد شهری و تمرکزگرایی در نظام شهری ایران ضمن برهم زدن توازن جمعیت بین سکونتگاه ها، باعث آلودگی های زیست محیطی، تخریب باغات و اراضی کشاورزی، رشد حاشیه نشینی و کمبود سرانه فضاهای عمومی و خدماتی در شهرها شده است که در مقاله حاضر به تفصیل موارد مذکور مورد کنکاش قرار گرفته است. در مقاله حاضر با روش تحقیق توصیفی ، تحلیلی و با استفاده از نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و مدل زیپف ، شاخص نخست شهری، شاخص چهار شهر و ضریب جینی، ابعاد کالبدی- فضایی تمرکزگرایی نظام شهری در ایران بررسی شده است. جهت اصلاح نظام شهری و دستیابی به نظام شهری متوازن در کشور، توجه به شهرهای کوچک و میانی و طرح های آمایش سرزمین بسیار ضرورت دارد.

امروزه می توان از صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پویا در کنار سایر فعالیت ها و خدمات برای پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بهره برداری نمود. شهرها نیز از دیرباز مهم ترین مناطق گردشگری را تشکیل می دادند. البته صرف وجود جاذبه ی گردشگری در مناطق شهری برای توسعه ی گردشگری، کافی نیست. پس لازم است که دیگر ارکان و عناصر مرتبط با صنعت مذکور از جمله سازمان ها و نهادها و همچنین مردم جامعه ی مقصد گردشگری شرایطی را برای جلب گردشگر فراهم نمایند. بدون شک، رفتار و کنش جامعه ی میزبان در تعامل با گردشگر تأثیر مهمی در رونق گردشگری دارد. با توجه به افزایش ورود گردشگر به شهر یاسوج طی سال های اخیر، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر عواملی همچون سرمایه ی اجتماعی، سن، میزان درآمد... افراد بر گرایش آن ها نسبت به ورود گردشگر پرداخته است. در این پژوهش که از روش پیمایشی استفاده شده است، با استفاده از جدول لین[1] (1976) تعداد 382 نفر به عنوان نمونه، تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای- چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته بوده که جهت تعیین اعتبار آن از اعتبار سازه به روش تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تی مستقل، تحلیل رگرسیون دومتغیره و چندمتغیره) با کاربرد نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بین متغیرهای سرمایه ی اجتماعی، سن پاسخگویان (متغیرهای مستقل) و گرایش آن ها به ورود گردشگر رابطه ی معناداری وجود دارد. بین جنسیت و وضعیّت تأهل افراد و میزان گرایش آن ها به ورود گردشگر رابطه ی معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مستقل بیش از 8/5درصد از متغیر وابسته(گرایش به ورود گردشگر) را تبیین می کنند.

هدف از این پژوهش ارائه ی مدلی برای شناسایی ریسک ها و عوامل منتج به ظهور ریسک، در برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات حوزه ی سلامت، تعیین میزان احتمال رخداد هر یک از عوامل به وجودآورنده ی ریسک و میزان خسارت این عوامل است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پرسش نامه ی تدوین شده ی پژوهشگر، از خبرگان فناوری اطلاعات بخش نظامِ سلامتِ شهرِ تهران، داده های مورد نظر گردآوری شده است. سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی شاخص های ایجاد ریسک برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات، در قالب هفت عامل اصلی تعیین و طبقه بندی شد. در بخش پایانی براساس هر یک از عوامل هفت گانه، مشخص شد میزان احتمال بروز ریسک و خسارت وارده در رابطه با برون سپاریِ پروژه هایِ فناوریِ اطلاعات بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی تهران چگونه است.

مقدمه: غربالگری ناصحیح زائران توسط پزشکان کاروان در معاینات قبل از اعزام به حج مشکلات عدیده و جبران ناپذیری را در طول موسم به فرد، کاروان و سیستم خدمات درمانی تحمیل می کند. هدف از این مطالعه بررسی خطاهای پزشکان کاروان در معاینات قبل از اعزام در حج تمتع 87 است. روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، اشتباهات پزشکی در معاینات قبل از اعزام 100000 زائر حج تمتع 87 گردآوری، استخراج و دسته بندی گردید. یافته ها: اعزام 26 مورد بیمار با سرطان پیشرفته که یک مورد منجر به مرگ و بقیه موارد منجر به اعزام به ایران یا بستری در بیمارستان های عربستان شد. در 10 مورد با وجود جانباز شیمیایی در کاروان عادی، پیش بینی هیچ گونه تدابیر لازم و در 5 مورد با وجود جانباز قطع نخاع، هیچ گونه تمهید مراقبتی انجام نشده بود. 4 مورد اختلالات روانی تشخیص داده نشده بود و بیمار به ایران بازگشت داده شد. در 15 مورد پزشک شرح حال دقیقی از بیماران قلبی کاروان خود نداشت. اعزام 3 زائر با اعتیاد و 1 مورد با حاملگی 4 ماهه نیز از دیگر خطاهای پزشکی در حج تمتع 87 بود. نتیجه گیری: تشخیص صحیح پزشکان و دقت عمل آنان در تکمیل شرح حال بیماران کاروان و پیش بینی تجهیزات و مراقبت های لازم در طول سفر می تواند از هزینه های جبران ناپذیر فردی، اجتماعی و اقتصادی در سیستم خدمات درمانی بکاهد.

مقدمه: بهداشت هتل ها در همه جای دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از ابزارهای رتبه بندی و ستاره گذاری هتل ها ضوابط بهداشتی و معیارهایی است که به طور مستقیم با رضایت مندی و همچنین سلامتی مهمان یا مسافر در ارتباط می باشد. روش ها: این مطالعه به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جامعه مورد مطالعه تعداد 117 واحد هتل در نجف اشرف است که محل اسکان زائران محترم ایرانی است و در دی و بهمن 1389 با استفاده از یک پرسشنامه دارای 39 سؤال در3 موضوع بهداشتی شامل: 1- بهداشت فردی کارکنان، 2- بهداشت رستوران و محل توزیع غذا، و 3-بهداشت سرویس های بهداشتی، راهرو و اطاق ها، آشپزخانه، انبار و سردخانه که مطابق ضوابط بهداشتی کشورمان طراحی شده انجام شده است. در این بررسی هتل هایی که بالاتر از 90 درصد امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند در گروه هتل های عالی و هتل هایی که زیر 50 درصد امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند در گروه هتل های بسیار ضعیف و بد قرار گرفته اند و مابقی در گروه خوب و معمولی قرار دارند. یافته ها : بر اساس نتایج به دست آمده 13 هتل در گروه عالی قرار داشتند که از بین آنها دو هتل زمزم و قصرالدر بالاترین امتیاز بهداشتی را کسب کرده اند و 6 هتل نیز در گروه بسیار ضعیف قرار گرفته اند. مابقی هتل ها به تناسب بین این دو دامنه متغیر هستند. از طرفی محور بهداشت فردی با 1/71 درصد پایین ترین شاخص و پایین ترین امتیاز را دارد. در بین سؤالات به ترتیب وضعیت سرویس های بهداشتی و دارا بودن شیلنگ، سیفون و آویز 9/67 درصد، وضعیت لباس کار کارکنان و عوامل 68 درصد، وضعیت بهسازی، نظافت و چیدمان انبار هتل ها با 8/68 درصد و نگهداری مواد غذائی با 4/69 درصد پایین ترین نمره را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود که در ضوابط انتخاب هتل ها آیتم های بهداشتی مورد توجه و تأکید قرار گیرد. بنابراین هتل هایی که پایین ترین امتیاز را کسب کرده اند از مجموعه قرارداد خارج شوند و هتل هایی که با ضوابط بهداشتی منطبق باشند در اولویت عقد قرارداد قرار گیرند.