مطالب مرتبط با کلیدواژه

حکمرانی خوب


۲۸۱.

بررسی تاثیر حکمرانی الکترونیک بر پایداری سازمانی با نقش میانجی حکمرانی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت دولتی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 139 - 161

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب پایداری سازمانی حکمرانی الکترونیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۰۲
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر حکمرانی الکترونیک بر پایداری سازمانی با میانجی گری حکمرانی خوب و در سازمان های دولتی شهرستان کرمان انجام پذیرفت.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد : پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت جز تحقیقات توصیفی-پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه های استانداردی بود که روایی و پایایی آن ها با استفاده از روش روایی صوری و هم گرا و آلفای کرونباخ تایید شد. هم چنین برای اطمینان از روایی سازه پژوهش مورد نظر، روایی واگرا نیز، مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها به روش مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار LISREL وSPSS تحلیل شدند.یافته های پژوهش: یافته های پژوهش حاکی از این است که با اطمینان 95 درصد متغیرهای حکمرانی الکترونیک و حکمرانی خوب بر پایداری سازمانی دارای تاثیر مثبت و معناداری م ی باشند. همچنین یافته ها، گویای نقش میانجی حکمرانی خوب در تاثیر حکمرانی الکترونیک بر پایداری سازمانی است.با توجه به خروجی نرم افزار لیزرل برای حکمرانی الکترونیک بعد پاسخ گویی الکترونیک از بالاترین اهمیت برخوردار است و برای پایداری سازمانی و حکمرانی خوب، به ترتیب ابعاد تعهد به انعطاف پذیری و ارتقاء ارزش ها بالاترین اهمیت را دارند.محدودیت ها و پیامدها: مغفول ماندن پایداری سازمانی و فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان های دولتی، به این دلیل که، شرکت های دولتی از دولت برای خدمات عمومی استفاده می کنند و اغلب نیازی به رقابت با سازمان های دیگر در زمان ارائه مجموعه ای مشابه از خدمات به مردم را ندارند.پیامدهای عملی: اهمیت و ضرورت نقش حکمرانی الکترونیک و حکمرانی خوب که می توانند راهبردهایی کاربردی برای ارتقا پایداری سازمان های دولتی، ارائه دهند.ابتکار یا ارزش مقاله: پژوهشی که توأمان به بررسی حکمرانی الکترونیک بر پایداری سازمانی با توجه به نقش میانجی حکمرانی خوب پرداخته باشد، یافت نشد.نوع مقاله: مقاله پژوهشی
۲۸۲.

واکاوی ابعاد مشارکت اجتماعی شهروندان در تحقق حکمرانی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمرانی و توسعه دوره ۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 63 - 88

کلیدواژه‌ها: شهروندان مشارکت اجتماعی حکمرانی حکمرانی خوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۴۰
امروزه حکومت ها بدون حضور پرشور مردم یک سرزمین نمی توانند استقرار یابند. بنابراین بدون مشارکت و همراهی آنها نیز استمرار چندانی نخواهد داشت. لذا یک نظام دموکراتیک تنها زمینه ساز اصلی مشارکت واقعی و اصلی شهروندان است. از طرفی حکمرانی خوب به رواج پاسخگویی دولت، شفافیت در تصمیم گیری، اجرای حاکمیت قانون و مقررات، پاسخگویی زودهنگام به تقاضای شهروندان، برابری و فراگیری در میان گروه های ذینفع، اثربخشی و کارایی در استفاده از منابع در ارائه خدمات اشاره دارد. رویکرد حکمرانی خوب در حقیقت یک شیوه مدیریت پیچیده است که شهروندان از طریق آن و گروه های ذینفع کشور مطالبات خود را بیان و اعمال می کنند. لذا  هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر مشارکت اجتماعی شهروندان بر تحقق حکمرانی خوب است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی به تعداد ۱۶۸۰۷و حجم نمونه آماری به تعداد ۳۷۶ نفر مشخص شده و از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. این پژوهش از جنبه هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی از نوع مقطعی است. به منظور تجزیه و  تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری از نرم افزارهای اس پی اس اس و پی ال اس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که چهار بعد حقوقی، اخلاقی، فنی و فرهنگی مشارکت بر حکمرانی خوب اثر مثبت و معناداری دارد.
۲۸۳.

حکمرانی ناب

نویسنده:
منبع: منابع و سرمایه انسانی دوره سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۸) 67 - 42

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب حکمرانی سالم حکمرانی متعالی حکمرانی ناب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۸۲
حکمرانی، فرایند قاعده گذاری، اجرای قواعد، بررسی، نظارت و کاربست بازخوردها با اعمال قدرت مشروع و به منظور دستیابی به هدف مشترکی برای همه کنشگران و ذینفعان در چارچوپ ارزشها و هنجارها در محیط یک سازمان یا یک کشور است. در گذار از حکمرانی خوب به حکمرانی سالم و پس از آن حکمرانی با رویکرد تعالی به منظور تحقق حداکثری اهداف افراد در جامعه، حرکت رویکرد حکمرانی به سوی توجه عمیق تر به نیازهای مادی و معنوی با نگاه رفاه در چهارچوب تحقق عدالت محوری و تفاوت های ایدئولوژیک و فرهنگی، مفهوم حکمرانی متعالی با رویکرداسلامی و خدامحوری در قالب مفهوم حکمرانی ناب تبیین گشت.حکمرانی ناب به عنوان مدل تکامل یافته حکمرانی متعالی برای جوامع پیشنهاد می گردد.در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای به بیان مفهوم حکمرانی ناب و مولفه های آن پرداخته و در نهایت مدل محقق ساخته ارائه می گردد.کلیدواژه: حکمرانی خوب ، حکمرانی سالم ، حکمرانی متعالی ، حکمرانی ناب
۲۸۴.

نقش ساز و کار مالیات در رابطه بین حکمرانی خوب و نابرابری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ ویژه نامه 1 - 27

کلیدواژه‌ها: مالیات حکمرانی خوب نابرابری اجتماعی مدل سازی معادله ساختاری سازوکار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۰۱
یکی از مهم ترین وظایف و ویژگی های حکمران خوب، اجرای عدالت و کاهش نابرابری اجتماعی است و مالیات از جمله سازوکارهایی است که از آن برای همین منظور استفاده می شود. سازوکار مالیات این گونه است که هرچه درآمد مردم بیشتر باشد می بایست مالیات بیشتری بپردازند و این بدان معناست که از انباشت سرمایه نزد قشر خاصی از جامعه جلوگیری شده، شکاف طبقاتی کاهش یافته و نابرابری اجتماعی نیز به حداقل می رسد. هدف از این پژوهش پاسخ به این سوال است که آیا سازوکار مالیات نقش میانجی در رابطه حکمرانی و نابرابری اجتماعی بازی می کند؟ بدین ترتیب تعداد 103 کشور که داده های مورد نیاز برای تحقیق را دارا بودند با استفاده از روش تطبیقی کمی مبتنی بر مدل سازی معادله ساختاری ارزیابی شدند و نقش میانجی مالیات در مدل رابطه حکمرانی و نابرابری اجتماعی بررسی شد. نتایج تحقیق نشان دادند که اثر نرخ مالیات بر نابرابری اجتماعی در حضور حکمرانی خوب برابر با 0.26 است. اثر حکمرانی خوب بر متغیر نرخ مالیات نیز برابر با 0.50به دست آمده است. بررسی خروجی های مدل ها حاکی از معنادار بودن این اثرها است(P-Value= 0.001). بدین سان می توان ادعا کرد که نرخ مالیات در آن ها اثر میانجی دارد. متغیر نرخ مالیات در رابطه حکمرانی خوب و نابرابری اجتماعی نقش میانجی بازی می کند؛ به گونه ای که حکمرانی خوب با حضور سازوکار مالیات منجر به کاهش نابرابری اجتماعی می شود. این نتایج نشان می دهند که مالیات می تواند یکی از سازوکارهای مهم برای حکمرانی بهتر و کاهش نابرابری اجتماعی باشد. سازوکارهای اخذ مالیات می توانند شکاف طبقاتی را کاهش دهند و بسترهای نابرابری اجتماعی را اصلاح کنند. مالیات گیری درست و هدفمند می تواند نقشی اساسی، هم در بهبود وضعیت حکمرانی و هم در کاهش نابرابری اجتماعی داشته باشد.
۲۸۵.

تأملی در مفاهیم و ابعاد حکمرانی خوب

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۵ 708-719

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب سیاست تصمیم گیری حکمرانی توسعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۴۸
در سالیان اخیر حکمرانی تبدیل به موضوعی داغ در مدیریت بخش دولتی شده است و این به واسطه نقش مهمی است که حکمرانی در تعیین سلامت اجتماع ایفا می کند. از دغدغه های اصلی کشورهای در حال توسعه قرار گرفتن در مسیر توسعه و توسعه یافتگی است. عدم رشد اقتصادی، فقر و فقدان پاسخگویی، فساد و عدم حاکمیت قانون ازجمله چالش هایی است که این کشورها با آن مواجه اند. در حال حاضر پس از اصلاحات دولتی دهه 80 میلادی، به دلیل مشکلات ناشی از کمبود بودجه، بسیاری از کشورها وضعیت مناسب تری پیدا کرده اند. هر چند که هنوز نیاز است ارائه خدمات به طور اقتصادی و کارآمد مدیریت شود، با این حال، وجود انگیزه مالی برای انجام اصلاحات مدیریتی ضعیف تر شده است. در حال حاضر چالش های دیگری بروز کرده و انگیزه ای برای انجام اصلاحات شده اند. یکی از این چالش ها نحوه ایجاد و شکل دهی حکمرانی خوب است. مقاله حاضر در پی شناسایی چارچوب و مفاهیم مرتبط با حکمرانی است. از سوی دیگر، مطالعات توسعه و آمارهای سازما نهای جهانی بیانگر آن است که از مهمترین عوامل رشد و توسعه کشورها، «حکمرانی خوب» می باشد؛ چنانکه حکمرانی خوب را بنیان توسعه خوانده اند. مقاله پیش رو ضمن مروری بر ادبیات حکمرانی، با جمع بندی تعاریف حکمرانی و با نگاهی تازه به بازخوانی این مقوله می پردازد.
۲۸۶.

ارزیابی تجربی مولفه های حکمرانی خوب در بخش عمومی دولتی ایران (مطالعه موردی: آموزش و پرورش شهر ارومیه)

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۵ 1847-1859

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب بخش عمومی آموزش و پرورش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹
برای بهبود اعتماد شهروندان و ارائه خدمات، به کارگیری اصول حکمرانی خوب در بخش دولتی بسیار حیاتی است. علیرغم تلاش ها برای بهبود ارائه خدمات، انتقادات و شکایات نسبت به خدمات عمومی همچنان مشهود است. هدف این مطالعه ارزیابی تجربی مولفه های های حکمرانی خوب در بخش دولتی (مطالعه موردی آموزش و پروش شهر ارومیه) است. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان و کارکنان آموزش و پرورش شهر ارومیه به تعداد 500 نفر می باشند. در این پژوهش با استفاده از جدول مورگان تعداد 217 بعنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه بین آن ها توزیع و جمع آوری گردید. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. در این پژوهش، ضمن مرور کامل مبانی نظری و انتخاب اعضای نمونه آماری با روش نمونه گیری تصادفی، فرضیه های پژوهش با روش مدل یابی معادلات ساختاری، سنجش شده اند. یافته ها نشان میدهد عوامل نه گانه شامل اتحاد استراتژیک، برنامه ریزی استراتژیک، مدیریت ریسک، حسابرسی، کنترل تقلب، عملکرد با کیفیت، منابع مالی، مدیریت منابع انسانی و زیرساخت ها و امکانات، بر حکمرانی خوب در بخش دولتی (اداره آموزش و پرورش شهر ارومیه) تاثیر معناداری دارد.
۲۸۷.

مناسبت فرهنگ سیاسی حوزه نخبگی و حکمرانی خوب: دلالت هایی برای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 201-222

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی حکمرانی خوب دموکراسی حوزه نخبگی و توسعه سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۸۶
حکمرانی خوب، فرآیندی است در جهت حاکمیت قانون، شفافیت، مسئولیت پذیری، مشارکت، برابری، کارایی، اثربخشی، پاسخگویی، آزادی فردی، آزادی مطبوعات و همچنین وجود یک جامعه مدنی فعال. ادبیات حکمرانی خوب تاحدودی با حکمرانی دموکراتیک و شاخص های آن هم پوشانی دارد. هرچند این شاخص ها در هر یک از جوامع به تناسب پیشینه تمدنی، تاریخی، فرهنگی و ساختار اجتماعی، جنبه ای بومی به خود می گیرد و گاه در نهادینه شدن، تمایزاتی با جوامع دیگر دارند، یافته ها نشان می دهد که فرهنگ سیاسی نخبگان در صورت دموکراتیک بودن یا پذیرش حداقل ارزش های دموکراتیک، می تواند زمینه ساز پیشبرد دموکراسی یا توسعه سیاسی به مفهوم گسترش مشارکت و رقابت سیاسی باشد. اما در جوامعی که به دلایل مختلف و پیچیده، فرهنگ سیاسی نخبگان ضد مشارکتی به مفهوم غیر دموکراتیک است، در صورت وجود ساختارهای سیاسی اقتدارگرا و یک ایدئولوژی همخوان با آن، می تواند مانعی جدی برای پیشرفت شاخص های دموکراتیک باشد. آنچنان که نظریه های گذار به دموکراسی نیز می گویند، هرچه ارزش ها و ایستارهای مشارکتی و دموکراتیک در فرهنگ سیاسی یک کشور بیشتر باشد، می تواند بر توسعه سیاسی آن اثرگذار باشد و بالعکس.
۲۸۸.

طراحی شاخص اندازه گیری کیفیت مدیریت منابع طبیعی بر اساس رویکرد حکمرانی خوب در بخش دولتی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه و مدیریت منابع دوره ۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 49-62

کلیدواژه‌ها: کیفیت مدیریت منابع طبیعی حکمرانی خوب توسعه پایدار بخش دولتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۲
مدیریت منابع طبیعی به مدیریت منابعی همچون زمین، آب، خاک، گیاهان و حیوانات اشاره دارد و تمرکز آن بر کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آتی می باشد. مدیریت منابع طبیعی، کنش طبیعت و انسان ها را مورد نظر قرار داده و برنامه ریزی کاربری زمین، مدیریت آب، حفاظت از تنوع زیستی و صنایع پایدار آینده مانند کشاورزی، معدن، گردشگری، ماهیگیری و جنگلداری را در برداردکه با مفهوم توسعه پایدار نیز گره خورده است. هدف این پژوهش، طراحی شاخص اندازه گیری کیفیت مدیریت منابع طبیعی بر اساس رویکرد حکمرانی خوب در بخش دولتی ایران است. در بخش کیفی پژوهش، یافته های حاصل از پیشینه و مصاحبه جهت طراحی شاخص ها و ابعاد کیفیت مدیریت منابع طبیعی در چارچوب اصول حکمرانی خوب دسته بندی و روایی محتوای آن توسط خبرگان تأیید شد. در بخش کمی پژوهش نیز، جهت اعتبارسنجی و بررسی روایی سازه، روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده و روایی آن تأیید گردید
۲۸۹.

بررسی تطبیقی آینده پژوهی بُعد سیاسیِ حکمرانی خوب در نظام امت-امامت و نظام لیبرال دموکراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۴) 161 - 195

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی حکمرانی خوب نظام امت - امامت نظام لیبرال دموکراسی روش مقایسه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۹۰
پژوهش جاری به دنبال بررسی تطبیقی آینده پژوهی بعد سیاسی حکمرانی خوب در نظام امت-امامت و نظام لیبرال دموکراسی بوده است. در این پژوهش دیدگاه نظام لیبرال دموکراسی و دیدگاه نظام امت-امامت درباره بعد سیاسی حکمرانی خوب به روش تطبیقی یا مقایسه ای بررسی شده و شباهت ها و تفاوت های دو نظام در این خصوص استخراج و تشریح شده است. یافته ها نشان داد اصطلاح حکمرانی خوب اگر چه طی سالیان اخیر در مجامع سیاسی طرح شده است، اما این مفهوم قرن ها پیش مورد توجه و تأیید اسلام قرار داشته و جالب تر اینکه شاخصه های حکمرانی مطلوب با دقت و گستردگی بیشتر در اسلام مطرح شده است. نتایج بیان کننده این بود بین حکمرانی خوب از دیدگاه نظام لیبرال دموکراسی(غرب) و حکمرانی خوب با رویکرد نظام امت-امامت(اسلام) در ظاهر شباهت هایی وجود دارد اما این دو مقوله با یکدیگر تفاوت هایی جدی و عمیق دارند، که از مهم ترین و مبنایی ترین این تفاوت ها، تک بعدی(مادی بودن) حکمرانی خوب غربی و دوبعدی(مادی و الهی بودن) حکمرانی خوب با رویکرد اسلامی است.
۲۹۰.

تأثیر شاخص های حکمرانی خوب بر وقوع درگیری مسلحانه داخلی: مطالعه کشورهای صادرکننده نفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 193 - 222

کلیدواژه‌ها: درگیری مسلحانه داخلی فراوانی منابع نفتی حکمرانی خوب کشورهای صادرکننده نفت مدل لاجیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۵
در این مقاله تلاش شده است تا اثر کیفیت نهادی بر وقوع درگیری مسلحانه داخلی در کشورهای برخوردار از درآمدهای نفتی مورد بررسی تجربی قرار گیرد. به این منظور اثر حکمرانی خوب و مؤلفه های اصلی تشکیل دهنده آن (به عنوان شاخص های اندازه گیری کیفیت نهادی) در کنار فراوانی منابع نفتی بر وقوع درگیری مسلحانه داخلی 68 کشور صادرکننده نفت طی دوره زمانی 2019-1995 مورد بررسی تجربی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است که در قسمت توصیف از روش اسنادی استفاده شده و بخش تحلیل متکی بر مفاهیم اقتصادسنجی است. نتایج تجربی با استفاده از مدل لاجیت نشان می دهد که طی دوره زمانی مورد بررسی، فراوانی منابع نفتی دارای تأثیر مثبت و معنادار و شاخص های حکمرانی خوب دارای اثر منفی و معنادار بر درگیری مسلحانه داخلی بوده است. در ضمن، در حضور شاخص های حکمرانی خوب، اثر مثبت فراوانی منابع نفتی بر درگیری مسلحانه داخلی، کاهش می یابد. علاوه بر این، در بین مؤلفه های تشکیل دهنده شاخص حکمرانی خوب، مؤلفه شفافیت و ثبات سیاسی نسبت به سایر مؤلفه های آن، بیشترین اثرگذاری را در کاهش وقوع درگیری مسلحانه داخلی و همچنین کاهش اثرگذاری مثبت فراوانی منابع نفتی بر درگیری مسلحانه داخلی در کشورهای مورد مطالعه داشته است. بر اساس نتایج تجربی به دست آمده، مهم ترین توصیه سیاستی این مقاله، فراهم سازی بسترهای لازم در جهت الزامات تحقق حکمرانی خوب در کشورهای صادرکننده نفت به منظور کاهش وقوع درگیری های داخلی و نفرین سیاسی منابع می باشد.
۲۹۱.

نظریه استیفای حقوق عامه در انفال و ثروت های عمومی در بخش نفت وگاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق انرژی دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 223 - 243

کلیدواژه‌ها: انفال حقوق عامه حکمرانی خوب مالکیت عمومی نظارت بر اعمال دولت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۹۰
نفت به عنوان یک کالای اقتصادی و استراتژیک از گذشته تا کنون نقش مؤثر و تعیین کننده ای در سرنوشت سیاسی و اقتصادی کشور و مردم داشته و از این جهت که این منابع متعلق به مردم است و از سوی دیگر اداره صنعت نفت توسط آحاد مردم امکان پذیر نیست، اختیار اداره آن به موجب قانون به دولت سپرده شده تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آن عمل نماید. برای تحقق این امر رعایت اصول و الزاماتی ضروری است که نظریه استیفای حقوق عامه در انفال و ثروت های عمومی در بخش نفت و گاز سعی دارد با اثبات حق مالکیت مردم، لزوم و نحوه تحقق این حقوق و موانع تحقق آن را تبیین کند. در این راستا مدیریت اکتشاف، تولید بهینه، نحوه و مقدار عرضه، درآمدهای حاصل از صادرات و نحوه هزینه کرد آن از اهمیت خاصی برخوردار است. از عوامل مثبت و تأثیرگذار جهت تحقق حقوق عامه می توان به نقش کلیدی دولت در پیاده سازی نظام حکمرانی خوب و تنظیم گری در جهت احیاء و صیانت از این حقوق و نقش مؤثر و متقابل مردم در این خصوص و از عوامل منفی به ضعف قوانین و ناکارآمدی مدیریتی مسئولان اشاره کرد. سؤالات اصلی مطرح در این مقاله عبارتند از: عملکرد مسئولان جهت تحقق حقوق مردم در منابع طبیعی نفت و گاز چگونه است؟ آیا اقدامات عملی و عزم جدی برای حل مشکلات موجود در صنعت نفت و رفع موانع تحقق حقوق مردم در منابع طبیعی نفت و گاز وجود دارد؟ ارزیابی عملکرد مسئولان و قوانین به شکل توصیفی و تحلیلی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
۲۹۲.

آسیب شناسی نظام تصمیم گیری شوراهای اسلامی در پرتو اصل شفافیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین حقوق اداری سال ۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۷ 13 - 36

کلیدواژه‌ها: شفافیت حکمرانی خوب شوراهای اسلامی نظام تصمیم گیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۹۴
اصل شفافیت به عنوان یکی از اصول و عناصر بنیادین حکمرانی خوب به شمار می رود. بر اساس این اصل، دولت ها ملزم هستند محرمانگی را رها کرده و فرایندهای تصمیم گیری را در دسترس شهروندان قرار دهند. در این ارتباط، به خصوص نهادهایی مثل مجالس قانونگذاری و نیز شوراهای محلی از اولویت خاصی برای رعایت اصل شفافیت برخوردار هستند. شوراهای اسلامی در ایران به عنوان یکی از عناصر مهم نظام حکمرانی به شمار می روند و از طریق این نهادها، مردم محل میتوانند در برخی از امور محلی تأثیرگذار باشند. مسأله این است که شوراهای اسلامی به عنوان مصداقی از نظام حکمرانی، تا چه اندازه در تصمیم گیری های خود، شفاف عمل می کنند؟ بررسی قوانین و مقررات مربوط به شوراهای اسلامی نشان می دهد که در برخی موارد اصل شفافیت رعایت نشده است مانند عدم انتشار پیشینی برنامه مقررات گذاری و یا عدم الزام به انتشار منظم مشروح مذاکرات شوراها. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.
۲۹۳.

نقد رویه قضایی ناظر بر تنظیم سند رسمی بیع خودرو

نویسنده:
منبع: فصلنامه رأی دوره ۱۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۹ 101 - 79

کلیدواژه‌ها: انتظار مشروع حکمرانی خوب سند رسمی خودرو دادستان حقوق عامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۸
اختلاف نظرهای حقوق دانان بر سر نحوه ثبت بیع خودرو علیرغم نبود قانونی شفاف و روشن موجب شد تا نظام قضایی و اجرایی کشور بر سر این موضوع دچار چالش شوند. نظام قضایی که پیشتر مدافع ثبت بیع خودرو در دفاتر اسناد رسمی بود الان در بسیاری از موارد با نقض استدلال های پیشین معتقد به کفایت تعویض پللاک و صدور برگ سبز در بیع خودرو است. در این خصوص نظرات مشورتی و آرائی که از محاکم یا هیات عمومی صادر شده عمدتا دلالت بر لزوم ثبت رسمی خودرو در دفاتر اسناد رسمی دارد. اما برخی دادستان های استانی و دادستان کل کشور معتقد به کفایت تعویض پلاک و صدور برگ سبز می باشند و در این خصوص دستورات و بخشنامه هایی نیز صادر کرده اند تا در صیانت از حقوق عامه فعال باشند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، با مطالعه قوانین، مقررات و اسناد الزام آور به این سوال جواب می دهیم که ثبت رسمی بیع خودرو یا عدم ثبت آن در دفاتر اسناد رسمی چگونه می تواند به حفظ و احیای حقوق عامه بینجامد؟ همچنین این سوالات که نقش دادستان ها برای صیانت از حقوق عامه در قضیه بیع خودرو چیست؟ آیا تعویض پلاک و صدور برگ سبز به تنهایی می تواند مبین سند رسمی دال بر انتقال مالکیت باشد؟ در نهایت پس از بررسی های مختلف به این نتیجه می رسیم که دادستان نمی تواند در حمایت از حقوق عامه به کفایت تعویض پلاک بجای ثبت رسمی بیع خودرو دستور دهد.واژگان کلیدی: انتظار مشروع، حکمرانی خوب، سند رسمی خودرو، دادستان، حقوق عامه
۲۹۴.

حکمرانی خوب به مثابه هدف مشترک حقوق عمومی و توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای حقوقی دوره ۲۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 249 - 281

کلیدواژه‌ها: حقوق عمومی توسعه توسعه سیاسی مشروعیت حکمرانی خوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۸۵
توسعه در قرن حاضر هرچند مفهومی بسیط و همه جانبه است اما به لحاظ نظری ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... دارد. سؤالی که می توان مطرح کرد آن است که حقوق عمومی با کدام یک از این ابعاد ارتباط بیشتری دارد و مؤلفه های این رابطه کدام است؟ حکمرانی محور اصلی حقوق عمومی است که خود مرکز موضوع توسعه سیاسی است. حکمرانی امری مشکک است که از مسأله مشروعیت واحد سیاسی به عنوان اولین نقطه مشترک حقوق عمومی و توسعه آغاز می شود و تا اصول حکمرانی خوب ادامه می یابد. بحران مشروعیت خود یکی از استراتژی های توسعه است و حقوق عمومی از طریق ابزارهای خود به حل آن کمک می کند تا یک کشور ثبات لازم برای تحقق سایر ابعاد توسعه را کسب کند. در وهله بعد مفهوم حکمرانی خوب به عنوان هدف مشترک دیگر مطرح می شود. اصول حکمرانی خوب، هدف سیاسی توسعه به شمار می آیند که هم زمان اصولی حقوقی هستند و به هر میزان که حکمرانی کشوری واجد این اصول باشد، حقوق عمومی در آن کشور غنی تر است و چنین کشوری واجد توسعه سیاسی است. آنچه از این پژوهش به دست می آید آن است که حکمرانی خوب نه تنها مقدمه توسعه در ابعاد اقتصادی و اجتماعی است، بلکه خود هدفی توسعه ای است که حقوق عمومی از طریق ابزارهای خویش راه را برای تحقق آن هموار می کند.
۲۹۵.

رابطه عوامل موثر بر درک فرصت های اقتصادی توسط صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۰ 33 - 46

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب نگرش به فرصت های اقتصادی کسب و کارهای کوچک و متوسط اقتصاد دانش محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۴۷
تصمیم گیری در مورد شروع یک کسب و کار جدید و یا توسعه آن، تحت تاثیر نقش های آشکار و پنهان زمینه و فضای کسب و کار و در نتیجه چگونگی درک آن نقش ها توسط افراد و کارآفرینان است. چرا که درک جمعی از یک زمینه خاص، موجب ایجاد فرهنگی می شود که بستر فعالیت های کارآفرینی را تشکیل می دهد. در این تحقیق با توجه به بستر مورد مطالعه و اقتصاد دولتی ایران، تاثیر حکمرانی خوب بر روی چگونگی درک و نگرش کارآفرینان نسبت به فرصت های اقتصادی با توجه به نقش میانجی اقتصاد مبتنی بر دانش با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری و تکنیک تحلیل مسیر مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور نمونه ای 366 نفره از صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط استان فارس با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده استخراج گردید. نتایج حاکی از آن است که متغیر حکمرانی خوب هم دارای اثر مستقیم (0.414) و هم اثر غیرمستقیم (0.318) از طریق میانجی گری متغیر اقتصاد دانش محور بر چگونگی درک فرصت های اقتصادی است. لذا اثر میانجی جزیی متغیر اقتصاد دانش محور در رابطه بین حکمرانی خوب و درک فرصت های اقتصادی مورد تایید واقع می شود. از این رو انتظار می رود با تقویت عوامل حکمرانی خوب هم بتوان بستر مناسب برای توسعه اقتصاد دانش محور و هم درک مناسب از فرصت های اقتصادی و در نتیجه شرایط مناسب برای توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط را ایجاد نمود. نتایج تحقیق بیانگر آن است که سرمایه گذاری بر روی ایجاد حاکمیت قانون و کنترل فساد و همچنین ایجاد اعتماد و انسجام اجتماعی می تواند درک بهتری را نسبت به فضای کسب و کار و بالطبع بهره برداری از فرصت های اقتصادی در بین کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط استان فارس ایجاد نماید. نتایج بیانگر این است که حکمرانی خوب به عنوان بخش کلان و شناختی سرمایه اجتماعی، تاثیر بسیار زیادی بر بهبود درک فرصت های اقتصادی کارآفرینان و صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط در استان فارس دارد. چرا که در مجموع، متغیرهای حکمرانی خوب و اقتصاد دانش محور قادر هستند 62% تغییرات متغیر درک فرصت های اقتصادی را تبیین نمایند.
۲۹۶.

ارزیابی تحلیلی شاخص های مؤثر بر ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و متعارف؛ (با تأکید بر شاخص حکمرانی خوب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات مالی اسلامی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۲ ویژه نامه اول (اولین همایش ملی بانکداری اسلامی ایران) 149 - 174

کلیدواژه‌ها: ریسک اعتباری بانکداری اسلامی بانکداری متعارف حکمرانی خوب پانلی FGLS

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۹
ریسک اعتباری ازجمله مهم ترین ریسک هایی است که نظام بانکی با آن مواجه است. هدف از این مقاله، بررسی تحلیلی عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و متعارف با تأکید بر شاخص حکمرانی خوب است. این مقاله تأثیر نسبت کفایت سرمایه، نسبت خالص تسهیلات از کل دارایی، لگاریتم کل دارایی، شاخص حکمرانی خوب و رشد تولید ناخالص داخلی (در حکم رشد اقتصادی) را به عنوان متغیّرهای مؤثر بر ریسک اعتباری در بین بانک های اسلامی و متعارف (50 بانک منتخب) با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته پانلی و در دوره زمانی 2019-2012 میلادی بررسی نموده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بانکداری اسلامی بین ریسک اعتباری و شاخص های نسبت خالص تسهیلات به دارایی کل، کفایت سرمایه و دارایی کل رابطه منفی و معنادار؛ شاخص حکمرانی خوب رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین شاخص رشد اقتصادی رابطه معناداری با ریسک اعتباری بانکداری اسلامی ندارد. نتایج در بانکداری متعارف نشان می دهد که متغیّر کفایت سرمایه، دارایی کل، رشد اقتصادی و شاخص حکمرانی خوب رابطه منفی و معنادار با ریسک اعتباری در بانکداری متعارف دارد. همچنین بین نسبت خالص تسهیلات از کل دارایی و ریسک اعتباری بانک های متعارف رابطه معناداری وجود ندارد.
۲۹۷.

تأثیر ظرفیت های اجتماعی و فرهنگی اقوام بر امنیت ملی از منظر حکمرانی خوب(با تأکید بر قوم ترکمن استان گلستان)

نویسنده:
منبع: حکمرانی متعالی سال ۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰ 25 - 51

کلیدواژه‌ها: قوم ترکمن امنیت ملی اقوام ویژگی های فرهنگی و اجتماعی حکمرانی خوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
حکمرانی خوب، در سه دهه اخیر به شدت مورد توجه محققان علوم اجتماعی بوده است. بر طبق جدیدترین تعریف بانک جهانی، حکمرانی خوب، در اتخاذ سیاست های پیش بینی شده، آشکار و صریح دولت ، بوروکراسی شفاف؛ پاسخگویی دستگاه های اجرایی در قبال فعالیت های خود؛ مشارکت فعال مردم در امور اجتماعی و سیاسی و نیز برابری همه افراد در برابر قانون، تبلور می یابد. به طور کلی می توان گفت که حکمرانی خوب، تمرین مدیریت (سیاسی، اقتصادی، ...)منابع یک کشور، برای رسیدن به اهداف تعیین شده می باشد. این تمرین دربر گیرنده راهکارها و نهادهایی است که افراد و گروه های اجتماعی از طریق آن، توانایی دنبال کردن علایق و حقوق قانونی خود را با توجه به محدودیت ها داشته باشند. جهت ایجاد حکمرانی خوب در جوامع باید ابعاد توسعه مورد توجه قرار گیرد،که یکی ابعاد توسعه، بعد فرهنگی و اجتماعی است. لازمه ایجاد حکمرانی خوب در جوامع با اقوام مختلف مانند ایران شناخت فعالیت فعالیت فرهنگی و اجتماعی اقوام است .این مقاله با روش اسنادی- کتابخانه ای و رویکرد توصیفی- تحلیلی در نظر دارد تا به این پرسش پاسخ دهد که ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی قوم ترکمن موثر بر امنیت ملی از منظر حکمرانی خوب کدامند؟و سپس بعد از شناخت این شاخص ها در جهت اصلاح آن، مواردی پیشنهاد گردد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر آن دسته از ویژگی های حکمرانی خوب که قوم ترکمن می تواند به واسطه برخورداری از آنها به عملکردهای فرهنگی و اجتماعی مطلوبی دست پیدا کند: حاکمیت قانون، مسئولیت پذیری دولت ، عدالت فرهنگی و پاسخگویی دولت است.
۲۹۸.

توانمندسازی بازوی دولت در حکمرانی متعالی از منظر تمرکززدایی و توسعه حکمرانی استانی

نویسنده:
منبع: حکمرانی متعالی سال ۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰ 69 - 86

کلیدواژه‌ها: حکمرانی متعالی حکمرانی خوب توانمندسازی دولت تمرکززدایی حکمرانی استانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۳۹
در عصرجهانی شدن و حکمرانی جهانی، نظریه های حکمرانی خوب بصورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و عدم تجانس و همخوانی آن با شاخص های فرهنگی و سیاسی جوامع اسلامی، اندیشمندان اسلامی را برآن داشت که به تبیین مفهوم حکمرانی متعالی و مولفه های آن بر ساختار های یک حکومت با الگو گیری ازسیره حکومت داری نبوی و سبک زندگی مفاخر بپردازند. دراین جستار، ابتدا «حکمرانی متعالی و حکمرانی خوب» و مولفه های آن با روش «توصیفی-تحلیلی» مورد بررسی قرار گرفته و سپس در گام بعدی «اثرات تمرکز زدایی بر شاخص های اقتصادی و فرهنگی در فضای تقسینات سیاسی کشور و چگونگی کارکرد آن در توانمند سازی دولت جهت نیل و دست یابی به حکمرانی متعالی» با رویکرد تجزیه و تحلیل داده های آماری مورد تحقیق قرار داده و نهایتا چشم اندازی بر مبنای تجزیه و تحلیل روند ها برای اولویت بندی مدیریت و سیاست گذاری راهبردی در این حوزه ارائه شده است.
۲۹۹.

نسبت حکمرانی و پایداری امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: حکمرانی متعالی سال ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۴ 47 - 74

کلیدواژه‌ها: حکمرانی حکمرانی متعالی حکمرانی خوب امنیت ملی پایداری امنیت ملی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۲
یکی از اساسی ترین وظایف حکومت ها در مورد شهروندان و جامعه مردم کشورها تأمین امنیت ملی است. امنیت به عنوان بستری برای زندگی، رشد و پیشرفت انسان ها در عرصه های مختلف، امری ضروری بوده و با توجه به ارتباطات پیچیده میان مؤلفه های مؤثر بر ابعاد امنیت ملی، پایداری امنیت ملی به عنوان راهی برای تأمین امنیت ملی حال و آینده مدنظر حکومت ها قرار گرفته است. همچنین الگوی «حکمرانی خوب» که مبنای سنجش وضعیت حکمرانی میان کشورها از سوی برنامه توسعه سازمان ملل در قالب 8 شاخص معرفی شده، و به نوعی با امنیت ملی پایدار دلالت کارکردی دارد، گزینه ای است که از سوی محقق انتخاب شده تا رابطه اش با پایداری امنیت ملی بررسی گردد. برهمین اساس محقق موضوع خود را نسبت «حکمرانی متعالی (خوب)» و «پایداری امنیت ملی ج.ا.ایران»، انتخاب نموده است. هدف اصلی تحقیق، شناخت رابطه حکمرانی متعالی و پایداری امنیت ملی ج.ا.ایران، است. روش تحقیق از نظر نوع هدف، کاربردی-توسعه ای و از نظر رویکردی، توصیفی- تحلیلی می باشد. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و پرسش نامه است. داده های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیده است. جامعه آماری 130 نفر و حجم نمونه برابر فرمول کوکران 69 نفر و پایائی پرسش نامه از روش تکرار آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 89/0 از طریقSPSS تأیید شده است. در نتیجه گیری، مشخص شد میان حکمرانی خوب و پایداری امنیت ملی در ج.ا.ایران، رابطه ای معنادار، مستقیم، متقابل و دو سویه وجود دارد، به گونه-ای که پایداری امنیت ملی ج.ا.ایران، در پایداری حکمرانی خوب در ج.ا.ایران، رابطه ای مستقیم و متقابل دارد.
۳۰۰.

مخارج بهداشتی، حکمرانی خوب و رشد اقتصادی درکشورهای منتخب آسیایی با استفاده از روش میانگین گروهی تلفیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمرانی و توسعه دوره ۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 61 - 78

کلیدواژه‌ها: مخارج بهداشتی حکمرانی خوب تابع تولیدکاب داگلاس روش میانگین گروهی تلفیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۲۹
هدف: این مطالعه با هدف بررسی پیامد حکمرانی خوب  در تعدیل اثر مخارج بهداشتی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب آسیایی که از کیفیت حکمرانی مشابه برخوردارند، انجام شده است.روش پژوهش: جهت رسیدن به هدف تحقیق، از روش میانگین گروهی تلفیقی در دوره 2022-2015 برآوردهای لازم انجام شده است. هزینه های بهداشتی و شاخص حکمرانی خوب به عنوان متغیرهای اصلی توضیحی در کنار سایر متغیرهای تاثیر گذار بر رشد اقتصادی، با استفاده از ایده تابع تولید کاب_داگلاس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند.یافته ها: نتایج نشان می دهد تخصیص هزینه بیشتر بهداشتی  جهت افزایش رشد اقتصادی به تنهایی کافی نیست و لگاریتم مخارج بهداشتی در کوتاهمدت و بلندمدت با ضریب نسبتا" پایینی بر رشد اقتصادی تاثیر گذار است، لیکن  با در نظر گرفتن اثر حکمرانی خوب، اندازه این ضریب در هردو دوره تقویت می شود که به نظر می رسد بازده پایین مخارج بهداشتی به دلیل کیفیت پایین حکمرانی مرتبط بامخارج بهداشتی در کشورهای مورد بررسی می باشد. این مطالعه بیان کننده نقش موثر از چگونگی تأثیر حاکمیت بر اثربخشی استنتیجه گیری: اگر افزایش هزینه های بهداشتی با کیفیت خوب حکمرانی همراه باشد، رشد اقتصادی بیشتری را نتیجه خواهد داد. به عبارتی مقدار هزینه های بهداشتی مهم است، اما مهم تر از آن کیفیت هزینه است. تمرکز بر کیفیت هزینه ها باعث افزایش رشد اقتصادی می شود.