تفریح

در این مقاله به تعریف و صورتبندی دوباره ای از الگوهای کودک، بالغ و والد در نظریه اریک برن با عنوان TA پرداخته شده و آن را NTA نامگذاری نموده ایم. در این ساختار بعد کودک به عنوان منبع انرژی روانی و عامل شادی بخش شخصیت در نظر گرفته شده است و از سوی دیگر کاستی که بر این بعد مفروض است عبارت است از عدم مسئولیت پذیری. بعد والد بعد مدیریتی شخصیت فرد محسوب می شود، این بعد از شخصیت خیرخواه و دلسوز است و در مقابل انتظار دارد دستوراتش بدون چون و چرا اجرا شود. نکته قابل اهمیت در بعد بالغ سطوح بالای برخورد منطقی و مسئولیت پذیری است که به همراه درنظر گرفتن حق آزادی و انتخاب برای خود و نیز برای دیگران باعث می شود شخص بتواند تعامل سازنده ای را میان سه جزء شخصیت ایجاد نماید. در مجموع تعامل سازنده میان هر سه بعد از شخصیت برای تحقق یک شخصیت سالم، لازم فرض شده است اما به شرط آن که خروجی تعاملی شخصیت پس از هماهنگی با دو بعد دیگر از طریق بالغ باشد. یعنی حق آزادی و انتخاب را برای خود و دیگران در نظر بگیرد و مسئولیت عواقب اعمال خویش را پذیرا باشد.

ادبیات و خصوصاً داستان هایی که برای کودکان نوشته می شود، اگر براساس شناخت درست از شخصیت و روحیات کودکانه و روانشناسی دوران کودکی نوشته شده باشد، نه تنها می تواند در برآورده شدن بعضی از نیازهای کودک، یاری رسان باشد، بلکه در تقویت توانمندی کودکان در برآوردن نیازهایشان نیز می تواند نقش موثری داشته باشد و در این مهم والدین و مربیان کودک را یاری کند. از آنجا که نیازهای شخصیت های داستانی رفتارهای آن ها را شکل و جهت می دهد و اینگونه حوادث داستان به وجود می آید و در حقیقت برانگیختگی یک نیاز موجد ناپایداری در خط داستانی می شود، می توان بر اساس نظریه گلاسر به تحلیل شخصیت های داستانی در داستان های کودکانه و در نهایت تبیین جنبه درمانی و میزان اثربخشی داستان ها در شخصیت و بهبود سلامت روانی مخاطبان کودک پرداخت. در این پژوهش به منظور رسیدن به این هدف، آثار داستانی (تألیف و ترجمه) برگزیده (آثاری که بیشترین جوایز را به خود اختصاص داده اند) در بازه زمانی 1300-1390، براساس کتاب برگ های ماندگار (حدوداً 145 داستان)، گزینش شدند. پس از گزینش آثار، شخصیت های داستانی (اصلی و فرعی) در همه داستان ها استخراج شدند؛ سپس به تبیین نیازهای شخصیت ها در داستان پرداخته شد و اینکه برانگیختگی این نیازها به چه انتخاب هایی منجر می شود و نوع انتخاب شخصیت ها چه تأثیری در سرنوشت آن ها دارد و سپس مقایسه ای میان نیازهای پنجگانه صورت گرفت.

سبک زندگی مادی انسان امروزی، سرگرمی را به مثابه گریزگاهی از مشکلات و رسیدن به آرمان های ادعایی تمدن جدید بشری مطرح کرده است. با این حال، به اذعان بسیاری از منتقدان، این مشغولیت محبوب با آسیب ها و مضراتی برای انسان همراه بوده است. ازآنجاکه بررسی دیدگاه اسلامی برای برون رفت از مسائل موجود در این عرصه امری قابل اعتناست و دانش اخلاق و به طور خاص دانش اخلاق کاربردی عهده دار ارزش گذاری افعال انسان، در موارد بحث انگیز است، این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، در پی مشخص کردن ضرورت سرگرمی در سبک زندگی اسلامی از منظر آموزه های اخلاقی اسلام است. در تحقیق حاضر، از کاربست آموزه های اخلاق اسلامی برای سرگرمی ها، این نتایج به دست آمد: خاستگاه اصلی نیاز به سرگرمی در سبک زندگی اسلامی، صنعتی شدن جوامع یا اموری چون غریزه، لذت خواهی (به معنای آنچه لذت گرایان می گویند) یا مذهب نیست، بلکه خاستگاه اصلی این نیاز، فطرت انسان است؛ بر این اساس، ضرورت پرداختن به سرگرمی در سبک زندگی به حدی است که می توان آن را از جمله مؤلفه های اساسی زندگی خردمندانه دانست و اختصاص ندادن اوقاتی به آن را رفتاری غیرعقلایی و نکوهیده محسوب کرد. با این حال، نباید پرداختن به سرگرمی به شکل افراطی و به گونه ای باشد که موجب غفلت انسان از دیگر فعالیت های مهم خود شود.

اوقات فراغت و نحوه گذران آن یکی از شاخص های اساسی سبک زندگی به شمار می رود. جنسیت یکی از ویژگی های فردی می تواند باشد که بر نحوه گذران اوقات فراغت تاثیر گذار باشد. حال سوال اصلی در این پژوهش این است که جنسیت چه تفاوت هایی را می تواند بر نحوه گذران اوقات فراغت و همچنین انتخاب مکان های فراغتی ایجاد نماید. در پژوهش حاضر با بهره گیری از راهبرد کیفی و استفاده از مطالعات کتابخانه ای در جامعه آماری 384 نفر از ساکنان منطقه 2 تهران، تفاوت های جنسیتی در 9 موضوع انواع فراغت و 18 مکان تفریحی شاخص منطقه 2 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون ANOVA در مورد جنسیت افراد و ارتباط آن با ارجحیت موضوعی گذران اوقات فراغت نشان داد که بین دو گروه جنسی تفاوت معناداری در تمایلشان به خرید رفتن، فعالیت هنری، رستوران و کافه گردی، پیک نیک و فعالیت های مجازی وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی حق بر ورزش، تفریح و اوقات فراغت افراد معلول از منظر اسناد ملی و بین المللی حقوق بشر بود. این پژوهش از نوع کیفی بود و با روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری کلیه قوانین و مقررات ملی و بین المللی مرتبط با حق بر ورزش، تفریح و اوقات فراغت افراد به طور عام و قوانین و مقررات مربوط به معلولین به طور خاص بود. ابزار گردآوری داده ها چک لیست کدگذاری بود. برای اطمینان از صحت اطلاعات ثبت شده و جلوگیری از تعصبات و نظرات شخصی از 3 کدگذار برای تعیین ضریب توافق بین کدگذاران استفاده شد. یافته ها نشان داد با وجود اینکه در قوانین و مقررات ملی و بین المللی متعددی بر این موضوع تأکید شده است اما سازمان ها و نهادهای فعال در حیطه ی ورزش، تفریح و اوقات فراغت به وظایف خود در برابر معلولین، آن طور که شایسته است عمل نکرده و شرایط را برای بهره مندی معلولین از امکانات ورزشی و تفریحی مهیا نکرده اند. بنابراین می طلبد که نگاه ترحم آمیز به افراد معلول به نگاه حق مدارانه تغییر یابد، تعارضات بین قوانین برطرف شده و قوانین دارای ضمانت اجرا گردند و افزون بر این ها، نهاد نظارتی مستقلی بر اقدامات دستگاه ای مسئول و اجرای درست قوانین توسط آنها نظارت داشته و در صورت تخلف با آنها برخورد قانونی صورت گیرد.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی عوامل و موانع مشارکت در ورزش همگانی و تفریحی افراد ساکن در استان های ترک، کرد و لرنشین ایران بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری شامل تمام شهروندان ترک، کرد و لرهای ساکن ایران بودند (19105933N=) که از بین آنها 3000 نفر به عنوان نمونه و به صورت تصادفی طبقه ای گزینش شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط چند تن از استادان صاحب نظر و پایایی آن نیز از طریق روش آلفای کرونباخ (0/725=α) تأیید شد. در نهایت تعداد 2826 پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج نشان داد که «وجود نشاط در ورزش»، «تناسب آن با سن و سال و سلامتی» و «ورزش در محیط طبیعی» به ترتیب به عنوان مهم ترین عوامل و همچنین «نداشتن وقت»، «کمبود امکانات ورزشی» و «نداشتن انگیزه» به ترتیب به عنوان مهم ترین موانع مؤثر پرداختن به ورزش از نظر افراد نمونه بوده است. به نظر می رسد با وجود مشکلات اقتصادی و تهدید سلامتی مردم ناشی از فقر حرکتی، دولت باید سهم بیشتری را به ورزش همگانی تفریحی در این استان ها اختصاص دهد که می تواند نقش مؤثری در بهبود سلامتی جامعه ایفا کند.

هدف از تحقیق حاضر تدوین مدل اوقات فراغت دانشجویان سراسر کشور بود. روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) بود و به صورت میدانی انجام گرفت. نمونه گیری کیفی به صورت گلوله برفی انجام گرفت که جامعه آماری آن شامل استادان رشته مدیریت ورزشی و جامعه شناسی که در زمینه اوقات فراغت فعالیت آموزشی و پژوهشی داشتند، می شد و در بخش کمی نیز به صورت خوشه ای مرحله ای انجام گرفت. تعداد نمونه ها در بخش کیفی با توجه به شیوه نمونه گیری متوالی (افزایش حجم نمونه تا زمان رسیدن به کفایت نظری) 14 نفر تعیین شد. همچنین تعداد نمونه در بخش کمی که شامل دانشجویان بود، با توجه به حجم جامعه آماری آنان (2431286 نفر) با استفاده از فرمول کوکران برابر با 1627 نفر انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه عمیق و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (89/0=α) تأیید شد. داده های پژوهش در بخش کیفی با رویکرد تفسیری کدگذاری و در بخش کمی نیز با استفاده از آزمون های همبستگی (اسپیرمن و رگرسیون خطی) و مقایسه ای (t تک نمونه ای و آزمون تحلیل واریانس یکطرفه) تحلیل شد. نتایج نشان داد که استفاده از اینترنت تأثیر منفی بر رضایت از اوقات فراغت دارد. همچنین در دسترس بودن امکانات تفریحی، افزایش پرداختن به فعالیت های ورزشی و بالا بودن سطح رفاه با افزایش میزان رضایت مندی از اوقات فراغت همراه است. در نهایت مدل اوقات فراغت با شش عامل تأثیرگذار بر انتخاب فعالیت های فراغتی (شامل پیشرانه ها، عوامل فردی، عوامل اجتماعی و محیطی، عوامل مدیریتی، عوامل دولتی و چالش ها) و پیامدهای ناشی از گذران اوقات فراغت تدوین شد.

تفریح در محل کار می تواند هر فعالیت اجتماعی، بین فردی یا وظیفه ای تلقی شود که ماهیت بازیگوشی و فکاهی دارد و برای فرد سرگرمی، لذت و خوشی را فراهم می سازد. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل ایجادکننده تفریح در محل کار در سازمان تربیت بدنی ارتش بود. نوع پژوهش، توسعه ای به صورت ترکیبی است و برای استخراج عوامل از روش کیفی به شیوه مردم نگاری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش تمامی کارکنان سازمان تربیت بدنی ارتش بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه گیری مدلسازی معادلات ساختاری (5q≤n≤15q) تعیین شد. در بخش کمّی پژوهش به منظور تأیید مدل حاصل از بخش کیفی پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته طراحی شد. با توجه به تعداد پرسش های پرسشنامه، 377 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد و به همین میزان، پرسشنامه ها توزیع و تکمیل شد. پایایی پرسشنامه نیز به روش آلفای کرونباخ و روایی به دو روش محتوایی و سازه با استفاده از الگوی معادلات ساختاری تأیید شد. تحلیل داده ها در بخش کیفی با رویکرد تحلیل تماتیک انجام گرفت. نتایج بخش کیفی پژوهش نشان دهنده آن است که تفریح در محل کار دارای پنج بعد (فعالیت های تفریحی رسمی، حمایت مدیریت از تفریح، مسئولیت های شغلی مفرح، آزادی های فردی و معاشرت با همکاران) است و سه دسته از عوامل فردی، سازمانی و برون سازمانی در ایجاد تفریح در محل کار نقش دارند. نتایج بخش کمّی پژوهش نیز نشان می دهد که عوامل فردی به میزان 60/0، عوامل سازمانی به میزان 77/0 و عوامل برون سازمانی به میزان 25/0 بر تفریح در محل کار تأثیرگذارند. براساس نتایج می توان گفت که تأثیر مثبت حاصل از تجربه تفریح در محل کار می تواند مزایای بلندمدت در پی داشته باشد و محیط های سرگرم کننده کلید رشد انگیزه و بهره وری کارکنان هستند.