مطالب مرتبط با کلیدواژه

خانواده


۴۴۱.

واکاوی مختصات تلفیق عاملیت نوجوانان و فنآوری با توجه به خانگی شدن ICTS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 145-180

کلیدواژه‌ها: عاملیت فنآوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوجوان والدین خانواده

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۸۱۴
بر اساس تغییرات اجتماعی-فنآورانه شهر اطلاعاتی تهران، خانگی شدن فنآوری های ارتباطی و اطلاعاتی سبب شده است تا ایده هم زیستی انسان و فنآوری در ابعادی از سطوح شناختی تا کنشی تسهیل شود. در این میان، عاملان اجتماعی نوجوان از سطح انطباق پذیری بیش تری با فنآوری های جدید در بُعد کنش های روزمره برخوردارند؛ تا جایی که تشدید وابستگی به فنآوری های به روز، زمینه ادغام عاملیت انسان و فنآوری را فراهم می آورد. در این مقاله، نویسندگان تلاش کرده اند تا برخی از جنبه های زندگی خانوادگی مرتبط با مسئله مذکور را بر طبق نگرش نوجوانان(نسل جدید) و نیز مادران و پدران تحلیل کنند. پس از برآورد آمایشی اطلس کلان شهر تهران، با توجه به نمونه گیری هدفمند و تیپیک و با اتخاذ روش مصاحبه نیمه ساختاریافته با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران مصاحبه شد. رویکرد نظری منطبق بر دوگانه ساختار-عاملیت برای انسان و فنآوری بوده و از تحلیل کدگذاری چند-مرحله ای و سنخ یابی استفاده شده است. در مجموع، نتایج نشان می دهند که طیفی از نگرش های متعدد میان نوجوانان و والدین مانند سه گانه تکنیک گرایان، محافظه کاران و انسان گرایان قابل احصاست. یکی از مضامین کلیدی در تحلیل مسئله و امکان تلفیق عاملیت عبارت از ایده «فنآوری به مثابه منبع قدرت» برای نوجوانان است. از این رو، نوعی «انسان شناسی جدید» در فهم کنش نوجوانان به دلیل اتصال به ابزارها و فنآوری های جدید شکل می گیرد که بر سطحی از ادغام کنشگر با فنآوری های نو ظهور دلالت دارد. در این چشم انداز، توجه به مفهوم «نمایش قدرت» حائز اهمیت است.
۴۴۲.

آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش های جدید خانواده

نویسنده:
منبع: مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی (علوم تربیتی از دیدگاه اسلام) سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 105-129

کلیدواژه‌ها: عصر غیبت انتظار خانواده سلامت و تعالی فرهنگ انتظار پیامدهای انتظار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۸ تعداد دانلود : ۵۷۶
هدف این پژوهش، ارائه پاره ای از توانمندی های آثار تربیتی فرهنگ انتظار در پاسخ به چالش های جدید خانواده است. سؤالات اصلی پژوهش عبارتند از: تربیت اسلامی در عصر غیبت، از چه واقعیت ها و ظرفیت هایی برخوردار است؟ چالش های جدید نهاد خانواده در عصر حاضر کدامند؟ آثار تربیتی انتظار چه تأثیری بر چالش های جدید خانواده دارد؟ روش پژوهش در این مقاله، توصیفی، اسنادی و تحلیلی است. ابتدا موارد ناظر به واقعیات تربیت اسلامی در عصر غیبت با مراجعه به منابع مستند، توصیف می شود و پس از آن، چالش های جدید نهاد خانواده به شیوه اسنادی و از طریق پژوهش های انجام شده، طبقه بندی می گردد و در بخش بعدی آثار تربیتی انتظار از طریق واکاوی برخی روایات تبیین شده، با تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش، آثار تربیتی انتظار به منزله عوامل بازدارنده خانواده از چالش های جدی و جدید ارائه می شود. برخی یافته های پژوهش عبارتند از مهم ترین آثار تربیتی انتظار در مفاهیمی مانند «باور به هدفداری جهان»، «حاکمیت تقوی بر جامعه»، «معیت علم و عمل متربی»، «حضور خانواده در متن تربیت» و «معناداری زندگی» قابل ارائه است و خانواده مانند یک سازمان زنده و پویا اگر متأثر از فرهنگ انتظار باشد، در معرض تحولات و دگرگونی های مثبتی قرار می گیرد مانند داد و ستد عاطفی عمیق، الگوسازی، فضاسازی تربیتی، تفاهم پایدار، مداومت بر نیایش، تمهید سلامت اخلاقی جامعه، سازواری با هدف آفرینش، و . . . . التزام به هر یک از این تحولات، شرایطی را برای متربی مهیا می کند که از بروز چالش های جدی در خانواده، ممانعت به عمل می آورد.
۴۴۳.

ارزیابی نقش طلاق رجعی در حفظ کانون خانواده با نقدی بر سیاست تقنینی و قضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۳ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۸ 73-96

کلیدواژه‌ها: خانواده طلاق رجوع طلاق رجعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۲ تعداد دانلود : ۶۱۴
طلاق رجعی، طلاقی است که مرد در زمان عده، با رجوع به زوجه می تواند به نکاح سابق برگردد. در مورد نقش طلاق رجعی در کاهش فروپاشی خانواده، مباحثی مطرح گردیده است که پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش مذکور و ارزیابی سیاست تقنینی و قضایی در طلاق رجعی است. با بررسی ادله قرآنی و روایی، طلاق رجعی از جمله دقت نظرهای شرع اسلام، جهت جلوگیری از فروپاشی خانواده است؛ البته با این قید که رجوع زوج به زوجه با نیت خیر و سازش باشد؛ یقیناً رجوع زوج به قصد اضرار به زوجه، تأثیر مثبتی در حفظ خانواده ندارد. براین اساس، شارع، حق رجوع را حداکثر برای دو بار مجاز دانسته است تا از سوءاستفاده مرد جلوگیری کند. قانون گذار ایران نیز، به طلاق رجعی پرداخته است؛ اما در باره برخی احکام آن مانند سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک، یا سکوت کرده، یا دقت لازم مبذول نداشته است. در محاکم دادگستری نیز با عنایت به نحوه رابطة زوجیت، آگاهی زوجین از تشریفات طولانی طلاق رجعی و رفتار قضات، اکثر طلاق های صادر شده، طلاق بائن و از نوع خلع است که نیاز است این رویه با توجه به شرایط طلاق رجعی اصلاح گردد.
۴۴۴.

آسیب شناسی سیاست کنترل موالید و قانون تنظیم خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۳ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۸ 125-151

کلیدواژه‌ها: سیاست کنترل جمعیت کنترل موالید خانواده نرخ باروری باروری تنظیم خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۶۳
کنترل جمعیت و تحدید نسل، سیاستی است با روش های گوناگون که از سوی اندیشمندان کشورهای غربی اتخاذ و در سطح بین المللی به اجرا درآمده است؛ در حالی که این سیاست ها، مخالف آموزه های دینی ما و هدف آن، کاهش جمعیت جوامع مسلمان است واجرای آن در کشورهای در حال توسعه و جوامع اسلامی، منجر به آسیب هایی در خانواده ها شده است. از این رو سوال اساسی در پژوهش حاضر آن است که سیاست کنترل جمعیت چه آسیب هایی را برای خانواده ها در پی دارد و دیدگاه فقها در خصوص روش های کنترل موالید چیست؟ در این مقاله با بررسی تاریخچه به کارگیری سیاست های کنترل جمعیت در ایران، مطالعه اهداف این سیاست ها وهمچنین بررسی نظرات فقها، به این نتیجه می رسیم که اجرای این سیاست ها، آسیب های فراوانی را به دنبال دارد؛ همچون آسیب های اخلاقی و تربیتی برای فرزندان، مجاز شدن سقط جنین و عقیم سازی، ابتلای زنان و مردان به بیماری های مختلف و.... لذا باید از اجرای این سیاست ها جلوگیری به عمل آید و ضمن تشویق خانواده ها به تکثیر نسل، روش هایی برای مدیریت آن به کار گرفته شود.
۴۴۵.

نقش عدالت ترمیمی در واکنش کیفری به جرایم حوزه خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۳ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۸ 153-170

کلیدواژه‌ها: عدالت عدالت ترمیمی خانواده واکنش کیفری سیاست جنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۹ تعداد دانلود : ۷۲۴
عدالت ترمیمی به عنوان سیاست جنایی قابل انعطاف سعی می کند به ایجاد سازش بین بزه دیده و بزهکار و خانواده هایشان بپردازد و ضمن تامین حقوق بزه دیده، بین طرفین صلح پایدار ایجاد کند. جرایم حوزه خانواده نیز به دلیل شرایط ویژه حاکم بر رسیدگی و تعیین مجازات این دعاوی، نیازمند اجرای سیاستی منعطف و متناسب هستند که عدالت ترمیمی می تواند نقش مؤثری را در این زمینه ایفا نماید. مقاله حاضر در صدد پاسخ به این سوالات است که اولا نقش عدالت ترمیمی در نظام کیفری حوزه خانواده چیست؟ و ثانیا مصادیق و راهکارهای قوانین کیفری جدید در این زمینه کدامند؟ لذا نویسندگان در این نوشتار ضمن تاکید بر ترمیمی شدن رسیدگی به جرایم خانوادگی، به بررسی مصادیقی چون آزادی مشروط و... پرداخته اند. با افزایش این موارد رویکرد ترمیمی قانون گذار به طور کلی، نه منحصرا در جرایم خانوادگی، اثبات می گردد.
۴۴۶.

جایگاه زن در نظام اجتماعی و خانواده از نگاه فارابی،ابن سینا و خواجه نصیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۹ 5-25

کلیدواژه‌ها: زن تدبیر منزل خانواده اجتماع فارابی ابن سینا خواجه نصیر طوسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۶ تعداد دانلود : ۸۲۹
توجه به حکمت عملی در آثار فارابی، ابن سینا وخواجه نصیر جایگاه ویژه ای دارد. تدبیر منزل بر نظام خانواده و جایگاه زن و مرد و نقش آنها در اداره منزل است. این سه فیلسوف مشترکاتی در مبانی و مسائل مطرح در این حوزه دارند، ولی اختلافات قابل توجهی نیز در آرای آنان درباره خانواده و به ویژه زن وجود دارد. فارابی به تأسی از حکمای یونان انسان را مدنی بالطبع می داند و با نگاهی انسان مدار و فضیلت محور و تقریباً فارغ از جنسیت به شخصیت زن می پردازد. ابن سینا و خواجه نصیر بیشتر با نگرش کارکردگرایانه به نقش زن و مرد در نظام خانواده توجه دارند. البته خواجه با نگاه جنسیتی و کمتر انسان مدارانه به زن می نگرد و او را تابعی از مرد تلقی می کند که وظیفه اصلی او مادری و همسری است و بر خلاف فارابی اصولاً زن را پدیده ای مستور در خانه تعریف می کند که خروج وی از خانه و حضور اجتماعی او توالی فاسده دربر دارد. ضمن بررسی آرای این سه فیلسوف، به اشتراکات و افتراقات آنها درباره زن و تدبیر منزل اشاره می شود.
۴۴۷.

آموزش مهارتهای ارتباطی را جدی بگیریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: طلاق زناشویی خانواده مهارتهای زندگی مشترک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۵ تعداد دانلود : ۴۰۷
آمار طلاق در سالهای اخر در کشور ما افزایش یافته است، و این در حالی است که همه ازدواج های ناموفق منجر به طلاق نمی شوند. واقعه طلاق دارای عوامل متعدد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روان شناختی است. یافته ها نشان می دهند که از بین علل مختلف روان شناختی، نداشتن مهارتهای لازم برای زندگی مشترک- که رابطه ای کاملاً مشروط است- یک عامل بسیار مهم و تأثیرگذار است که می تواند در قالب آموزش های پیش از ازدواج به زوج ها ارائه شود. از جمله مهارتهای بسیار مهم در زندگی مشترک، مهارت برقراری ارتباط است. تحقیقات متعدد داخلی و خارجی نشان داده اند که ضعف در این مهارت، موجب مشکلات ارتباطی می شود که فراوان ترین و آسیب زا ترین عامل در ایجاد مشکلات زناشویی به حساب می آید. خوشبختانه این مهارتها قابل آموزش ویادگیری اند؛ و حتی زوج هایی که سالها از ازدواجشان می گذرد، نیز می توانند این مهارتها را به کار برده و از این طریق بر رضایت زناشویی شان بیفزایند
۴۴۸.

اثربخشی آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل (TA) بر افزایش سطح بخشودگی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: تحلیل رفتار متقابل بخشودگی زنان خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۵ تعداد دانلود : ۱۴۵۵
این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش سطح بخشودگی زنان انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان متأهل زن دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات تهران در سال 94 بودند. نمونه موردمطالعه شامل 50 زن بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس سنجش بخشودگی در خانواده (FFS) استفاده شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس و نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین گروه کنترل و آزمایش، در بعد بخشودگی زنان در خانواده تفاوت معناداری وجود دارد (F= 32/29, P= 0/001). با توجه به یافته های پژوهش، آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش سطح بخشودگی زنان تأثیر دارد. ازاین رو می توان آموزش تحلیل رفتار متقابل را به عنوان یک روش مؤثر در افزایش سطح بخشودگی زنان و به عنوان یک مداخله بالینی ثمربخش پیشنهاد داد.
۴۴۹.

بررسی ساختار عاملی اکتشافی نسخه فارسی مقیاس خانواده اصلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش ها و مدل های روان شناختی سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: مقیاس خانواده اصلی تحلیل اکتشافی خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹ تعداد دانلود : ۶۳۵
این مطالعه با هدف بررسی ساختار عاملی اکتشافی نسخه فارسی مقیاس مقیاس خانواده اصلی در دانشجویان دانشگاه پیام نور شهرستان فسا انجام گرفت. 208 دانشجو به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از میان دانشجویان پیام نور شهرستان فسا برگزیده شدند و نسخه فارسی مقیاس 40 ماده ای خانواده اصلی را تکمیل نمودند. داده ها با روش از همبستگی از نوع تحلیل عامل اکتشافی و با استفاده از نرم افزارهای آماری 21-SPSS تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل عاملی تحلیل اکتشافی، ساختار 6- عاملی را شناسایی کرد: جو هیجانی خانواده، مسئولیت پذیری و خلق و لحن صدا، احترام و باز بودن به اعضای خانواده، اعتماد به اعضای خانواده، جدایی و فقدان، وضوح ابرازگری و دامنه احساس ها. ضرایب آلفای کرونباخ کل مقیاس 93/0، برای عامل های ششگانه از 47/0 تا 91/0 بود. همبستگی معنادار بین نمره کل مقیاس و 6 عامل بیانگر روایی همگرا و همبستگی های پایین 6 خرده مقیاس با هم بیانگر روایی واگرا مقیاس حاضر است. در نهایت، مقیاس خانواده اصلی را می توان به عنوان یک ابزار پایا و معتبر در اندازه گرایی جنبه هایی از خانواده اصلی در مراکز درمانی و مشاوره مورد استفاده قرار داد.
۴۵۰.

نقش رزق حلال در استحکام نهاد خانواده در سیره و سخن امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 125-153

کلیدواژه‌ها: خانواده استحکام روزی حلال مال تقدیر معیشت درآمد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴۱ تعداد دانلود : ۷۱۱
در سخنان و سیره امام رضا (ع) از رزق حلال و عناوین مرتبط با آن سخن به میان آمده و مفهوم رزق حلال ترسیم شده است. از سویی خانواده با عناوین چندی مورد اشاره قرار گرفته و از استحکام آن سخن به میان آمده و به توسعه و رفاه آن تشویق شده است. در مقالة حاضر ضمن بیان مواردی که به رزق حلال اشاره دارند رابطه رزق حلال و استحکام بنیان خانواده تبیین شده است ، زیرا نظر به اهمیت خانواده، اسلام راهکارهای زیادی برای استحکام آن بیان داشته همچنین از عوامل سست کنندة آن نهی نموده است، لذا متونی که به استحکام نهاد خانواده تشویق می کنند، به مراتب بیشتر از متون، مشوق تشکیل خانواده هستند. در سخنان و سیره امام رضا(ع) برای استحکام بنیان خانواده، بر روزی حلال تأکید شده که از طرق عناوینی، همچون صله رحم، رعایت حقوق متقابل، محبت به دیگران و خوشحال نمودن ایشان، پرهیز از حسد، رضایتمندی، قناعت، ساده زیستی و پرهیز از تکلف و..در استحکام بنیان خانواده نقش بسزایی دارد.
۴۵۱.

مؤلفه های سلامت و بهداشتِ روان خانواده در روایت های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 155-179

کلیدواژه‌ها: خانواده بهداشت روان روایات رضوی تربیت اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۵۲۳
مفهوم بهداشت روان که با ایجاد آگاهی درباره عوامل معنوی و مادی مؤثر در سلامت فکر و اعتدال رفتار و کردار، تحرک و پیشرفت معنوی و مادی انسان را در همه زمینه ها فراهم می کند، از مفاهیمی است که در حوزه تعامل اعضای خانواده اهمیت خاصی دارد. مقاله حاضر در راستای تبیین الگوی رفتاری رضوی در تأمین سلامت روان خانواده، روایت های منتسب به امام رضا (ع) را بررسی نموده است. راهکارهای رفتاری در روایت های رضوی که در زمره عناصر تأمین کننده سلامت روانی خانواده قرار می گیرد، به ابعاد مختلف تعامل های خانوادگی توجه دارد. در زمینه انتخاب همسر به عنوان زیربنای بهداشت خانواده، امام رضا (ع) بر معیارهایی چون: توجه به زمان ازدواج، مشورت و ایمان تأکید کرده است. پس از شکل گیری کانون خانواده نیز رعایت توصیه های حضرت در زمینه موضوع هایی از قبیل: تأمین نیاز جنسی، توسعه اقتصادی، تقویت گرایش های اخلاقی در تعامل میان زوجین، بهداشت روانی خانواده را در پی خواهد داشت.
۴۵۲.

حرمت و کرامت زن در خانواده از نگاه امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال سوم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۲ 119-137

کلیدواژه‌ها: زن کرامت خانواده سبک زندگی امام رضا (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۴ تعداد دانلود : ۷۷۹
مکاتب مختلف تلاش می کنند نوعی از سبک زندگی را بر اساس مبانی و ایدئولوژی خویش ارائه کنند. اسلام نیز با محوریت قرآن و عترت، سبک زندگی اثربخشی را عرضه می کند. در نسخه ارائه شده از سوی اسلام زن جایگاه ویژه و اثربخشی دارد و حفظ کرامت وی در ایفای این نقش بسیار مؤثر است. امامان معصوم (ع) و از آن میان امام رضا (ع) حرمت و کرامت بانوی مسلمان را در منظومه فکری اسلام به روشنی ترسیم کرده اند. این پژوهش در پی آن است که تصویر ارائه شده از سوی امام رضا (ع) برای یک بانوی مسلمان را از لحاظ حرمت و کرامت واکاوی کند. شناخت کرامت و جایگاه زن در جامعة اسلامی از آن روی ضرورت دارد که باعث هویت بخشی به زن مسلمان و دوری از سرسپردگی به فرهنگ های غیردینی می شود. جُستار حاضر کرامت واقعی زن را در عملی کردن و سر سپردن به دستورات دین درباره خود، خانواده و جامعه می داند و معتقد است زن و مرد در خلقت مساوی اند، اما روحیه لطیف و حساس زن حراستی ویژه می طلبد. کرامت زن به دست خود و اجتماع حفظ می شود و چگونگی تعامل فردی و اجتماعی با وی در این زمینه بسیار مؤثّر است. زن با توجّه به ساختار روحی و جسمی خاص از شخصیتی ویژه برخوردار است. نوع نگرش به زن، حضور وی در جامعه، ازدواج، روابط با همسر، شغل و تأمین مالی از مسائل مهمّی است که چگونگی حفظ کرامت زن در هر یک از آن ها از سوی امام هشتم ارائه شده است.
۴۵۳.

جهانی شدن فرهنگ و چالش های فراروی خانواده و زنان در ایران

نویسنده:
منبع: چالش های جهان سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵) 97-122

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن جهانی شدن فرهنگ خانواده زنان چالش های فراروی خانواده و زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۵۶۷
با آغاز هزاره سوم میلادی، جهان دچار تغییرات بنیادین شده و شاهد موج جدیدی از این فرایند است. در حوزه عینی فرایند دموکراتیک شدن جهان، گفتمان حقوق بشر و شهروند جهانی، گسترش رژیم های فراملی و به حرکت درآمدن جنبش های اجتماعی هویت جزء مؤلفه های اساسی تحولات اجتماعی در مقیاس جهانی است. در این مقاله در راستای تبیین رابطه جهانی شدن فرهنگ و چالش های فراروی خانواده و زنان در ایران، نخست به بررسی مفهوم جهانی شدن فرهنگ و ابعاد آن پرداخته و سپس مفهوم خانواده و زنان و ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته و در پایان چالش های فراروی خانواده و زنان در ایران توصیف گردیده است.
۴۵۴.

بررسی آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و ارائة الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام

نویسنده:
منبع: چالش های جهان سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵) 157-178

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر تربیت تربیت اخلاقی حقوق اساسی حقوق مدنی و سیاسی زن خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۰ تعداد دانلود : ۴۴۰
در سیر تکاملی حمایت از حقوق زنان باید به آداب و سنن ملی کشورها و نقش اخلاق و مذهب به عنوان عامل تحکیم بخش خانواده و روابط انسانی افراد جامعه توجه خاص اعمال گردد. از طرفی کشورهای جهان سوم و درحال توسعه با ایجاد گروه های منطقه ای در برابر موج یک طرفه افکار، عقاید، ارزش ها و روابط حقوقی دول صنعتی و پیشرفته با موضعی فعال و منتقد برخورد نمایند. در این نوشتار که رویکردی کیفی دارد، هدف پاسخ بدین سؤال است که آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام چیست؟ در پی پاسخ بدین سؤال با روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای و روش تجزیه وتحلیل کیفی این نتیجه حاصل شد که آسیب های اخلاقی این منشور در چهار جنبة اصلی نگاه به حقوق زنان به عنوان پدیده ای برآمده از فرهنگ غرب، مهم ترین آسیب، نگاه غیراخلاقی و غربی به تساوی زن و مرد، تمرکز بر فردیت زن در مقابل جمع گرایی، بی تفاوتی به اعتقادات دینی در توجه به حقوق زنان خلاصه می شود که همه حقوق زنان را شامل می شود و در این نوشتار با ارائة نقاط سلامت از دیدگاه اسلامی به آن ها پاسخ داده شد. در پایان نیز بدین نتیجه رسیدیم که در فرهنگ غربی و در دوران معاصر، نظام حقوقی ادیان به ویژه دین یهودیت و مسیحیت زن ستیزانه بوده و تمدن غربی ادعا دارد که می خواهد حقوق زن را به او برگرداند اما دین اسلام با نگاهی از روی کرامت و احترام به همه حقوق زنان احترام گذاشته و عمل می نماید.
۴۵۵.

پدیدارشناسی زمینه های ارتکاب جرم در زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۳۹۵ شماره ۸ 113-147

کلیدواژه‌ها: زنان مجرم جرم زندان خانواده پدیدارشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۴۳۶
مطالعه حاضر تحقیقی کیفی و پدیدارشناسانه است که با هدف شناسایی و فهم عوامل خطرآفرین و ریسک فاکتورهای موجود در زندگی زنانی صورت پذیرفته، که مرتکب جرم شده و مسیر زندگی شان به سوی زندان کشیده شده است. بر این اساس در این تحقیق با 24 زن که سابقه محکومیت و حبس دارند، مصاحبه های عمیق کیفی شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد، اغلب زنان مصاحبه شونده، در طول دوران زندگی خویش انواع خشونت و آزار را تجربه کرده و معمولاً در خانواده هایی ناکارآمد، از هم گسیخته و جرم مدار زندگی کرده اند که والدین و یا بستگان درجه اول آنها سابقه محکومیت و زندان داشته و یا اعتیاد به موادمخدر دارند، هرچند که برخی از مصاحبه شوندگان خود نیز معتاد بوده و هنگام ارتکاب جرم موادمخدر مصرف کرده اند. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد، علاوه بر موارد یادشده؛ فروتری اجتماعی-اقتصادی زنان، مناسبات شغلی، نابسامانی های خانوادگی و سابقه مجرمیت همسرو تبعیت از او، سبک زندگی پرمخاطره و مواردی نظیر این، از جمله عواملی است که در فراهم شدن زمینه های ارتکاب جرم مؤثر بوده است. با این حال با توجه به کیفی بودن تحقیق، محقق به هیچ وجه قصد تعمیم یافته ها را ندارد.
۴۵۶.

رابطه بین هوش هیجانی و رضایت مندی زناشویی زوجین مناطق سه گانه شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال نهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳۵ 325-341

کلیدواژه‌ها: خانواده هوش هیجانی رضایت زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۷ تعداد دانلود : ۴۰۵
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش هیجانی و رضایتمندی زناشویی زوجین مناطق سه گانه شهر اصفهان انجام شد. روش تحقیق توصیفی همبستگی و جامعه آماری متشکل از تمامی زوجین متأهل حداقل دارای یک فرزند در پایه سوم ابتدایی در مناطق برخوردار، نیمه برخوردار و ضعیف از لحاظ فاکتورهای اقتصادی اجتماعی شهر اصفهان بوده است. نمونه پژوهش 318 آزمودنی (159 زوج) است که به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش شامل دو پرسش نامه استاندارد هوش هیجانی بار اون و رضایتمندی زناشویی انریچ بود. داده های این پژوهش از روش همبستگی پیرسون، آزمون t و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیل نتایج نشان داد که در منطقه برخوردار مؤلفه های حرمت نفس، همدلی و کنترل تکانه و در منطقه نیمه برخوردار، به ترتیب مؤلفه های شادمانی، تحمل فشار روانی، جرأت، آزمون واقعیت، انعطاف پذیری، استقلال، روابط بین فردی، خوش بینی، حل مسئله و کنترل تکانه و در منطقه ضعیف، به ترتیب مؤلفه های تحمل فشار روانی و جرأت بیشترین توان پیش بینی را دارند. نکته قابل توجه این که مؤلفه های جرأت، آزمون واقعیت، روابط بین فردی و کنترل تکانه در منطقه نیمه برخوردار دارای اثرات معکوس می باشند. لذا می توان چنین نتیجه گرفت که هم راستا با هوش هیجانی فاکتورهای دیگری بر رضایت زناشویی خانواده تأثیرگذار است و در جامعه مدرن کنونی، جهت تامین رضایت زناشویی به طور حیاتی به سایر نهادهای اجتماعی و فاکتورهای اقتصادی و... وابسته است.
۴۵۷.

حقوق خانواده در برابر پخش برنامه های ماهواره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳۶ 507-523

کلیدواژه‌ها: خانواده ماهواره تربیت فرزندان اخلاق جنسی جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۴۲۹
نهاد خانواده به عنوان مهم ترین واحد اجتماعی همیشه مورد توجه و حمایت علم حقوق بوده است، با صنعتی شدن جوامع و تغییرات درونی و بیرونی در نهاد خانواده توسط عوامل متعدد از جمله ماهواره ها نیاز به راهکارهای جدید حمایتی در این موضوع به چشم می خورد. از طرفی ماهواره ها با تأثیر بر سبک زندگی و الگوی بومی خانواده ها سبب سوء معاشرت، خشونت، سستی مبانی خانواده، سخت شدن تربیت فرزندان و انحرافات در اخلاق و فرهنگ جنسی نهاد خانواده شده اند. حال می دانیم که طبق قوانین اساسی و مدنی، تحکیم خانواده، تشیید مبانی خانواده، معاضدت در تربیت فرزندان، هرچند به عنوان تکالیف والدین ذکر شده است. اما از حقوق اصلی این نهاد به حساب می آیند. هرجا که تکلیف وجود دارد صاحب حق نیز موجود است. نهاد خانواده به عنوان یک پدیده اجتماعی از همه این حقوق برخوردار است. به نظر می رسد که بررسی حقوق نهاد خانواده در برابر برنامه های ماهواره ای در قوانین فعلی و ارائه راهکار برای حمایت از خانواده یکی از خلأهای موجود در فضای حقوقی و ارتباطاتی را پوشش می دهد که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
۴۵۸.

پیش بینی خودشناسی انسجامی فرزندان براساس ویژگی های فرزندپروری والدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۷ 65-78

کلیدواژه‌ها: خانواده مشارکت خودپیروی مهرورزی خودشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۴۷۶
در این پژوهش، رابطه ویژگی های فرزندپروری والدین با خودشناسی انسجامی فرزندان مورد بررسی قرار گرفت. هدف، آزمودن قدرت پیش بینی خودشناسی انسجامی فرزندان بر اساس ویژگی های مشارکت، حمایت از خودپیروی و مهرورزی والدین در یک نمونه دانشجویی بود. تعداد 352 دانشجو (142 پسر، 210 دختر) از مقطع کارشناسی دانشگاه تهران در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنی ها خواسته شد مقیاس ادراک از والدین (PPS) و مقیاس خودشناسی انسجام ی (ISKS) را تکمیل کنند. نتایج نشان داد که ویژگی های حمایت والدین از خودپیروی و مهرورزی والدین با خودشناسی انسجامی رابطه مثبت معنادار دارند. تحلیل رگرسیون نشان داد که به ترتیب ویژگی مهرورزی مادر و حمایت پدر از خودپیروی می توانند تغییرات مربوط به خودشناسی انسجامی را پیش بینی کنند. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که ویژگی های فرزندپروری والدین به شکل های گوناگون و احتمالاً بر حسب مکانیسم های متفاوت، خودشناسی انسجامی فرزندان را تحت تأثیر قرار می دهند. این ویژگی ها هم چنین تحت تأثیر متغیرهای فرهنگی هستند.
۴۵۹.

دگرگونی در الگوی متعارف خانواده ایرانی (تحلیل ثانویه داده های ملی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال دهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳۹ 277-296

کلیدواژه‌ها: ایران خانواده ازدواج مدرنیته تغییرات گمانه زنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۹ تعداد دانلود : ۷۷۳
خانواده متعارف ایرانی که دارای ویژگی هایی هم چون الگوی همسرگزینی مبتنی بر محوریت و موافقت والدین، عمومیت ازدواج و پایین بودن نسبی سن ازدواج، ممنوعیت روابط جنسی خارج از ازدواج، اهمیت فرزندآوری، حضور هر دو والد در خانواده و نگرش های جنسیتی سنتی است امروزه به دلیل تغییرات ساختاری ناشی از نوسازی هم چون صنعتی شدن، گسترش شهرنشینی، مهاجرت و فراگیر شدن تحصیلات و هم چنین گسترش ارزش های مدرن هم چون فردگرایی، استقلال و خودمختاری افراد دگرگونی های مهمی را تجربه می کند. در این مقاله تلاش شد براساس تحلیل ثانویه داده های ملی موجود در خصوص نگرش های مرتبط با خانواده، گمانه هایی را در ارتباط با تحولات و دگرگونی های پیش روی خانواده متعارف ایرانی مطرح کرد. براساس یافته های این مطالعه، از جمله مهم ترین دگرگونی های احتمالی در این زمینه می توان به مواردی هم چون تغییر الگوی همسرگزینی و روابط بین دو جنس، تأخیر در ازدواج یا تجرد قطعی، شکل گیری الگوهای جدید خانواده و تضادهای جنسیتی اشاره کرد.
۴۶۰.

نقش خانواده در پاسخ دهی به اطفال بزهکار با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۴ 471-490

کلیدواژه‌ها: اطفال بزهکار خانواده پاسخ دهی سرپرستی تعهد و دستورات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۵۴۷
خانواده مهم ترین نقش را در جامعه پذیری و شکل گیری شخصیت فرزندان ایفا می کند. بنابراین با توجه به این واقعیت که هدف اولیه نظام عدالت کیفری اطفال، تربیت و مداخله در فرآیند شکل گیری شخصیت اطفال بزهکار است، حضور و عملکرد خانواده در مرحله پاسخگویی دستیابی به این هدف ارزشمند را میسر می گرداند. افزون بر این، خانواده جایگاه قابل توجهی در حوزه پیشگیری رشدمدار دارد. در نتیجه دخالت خانواده در این مرحله، زمینه ساز اجرای تدابیر رشدمدار در عرصه نظام عدالت کیفری اطفال می گردد و از این حیث بسیار مؤثر خواهد بود. قانون مجازات اسلامی 1392، با درنظر داشتن این مسائل کلیدی، توجه به خانواده را در دستورکار خویش قرار داده و پیش از تعیین هرگونه مجازات دیگری، صحبت از خانواده را به میان آورده است. بدین نحو که در گام نخست و با رعایت مقررات مربوط به حضانت، تسلیم طفل به خانواده را به عنوان یک پاسخ مؤثر مطرح کرده است و در گام بعدی، با نظر داشتن به کارکرد نظارتی، پرورشی و آموزشی این نهاد، خانواده را متعهد به اجرای دستورات بازپرورانه دادگاه در رابطه با اطفال بزهکار نموده است؛ تا از رهگذر چنین پاسخی اهداف بازپرورانه و اصلاحی درمانی نظام دادرسی اطفال مذکور تحقق یابد.