درخت حوزه‌های تخصصی

تعامل روانشناسی و دین

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ارزیابی، سنجش وآمار تاریخچه و مکاتب حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی اجتماعی روانشناسی انگیزش روانشناسی رشد و تحول روانشناسی شخصیت روانشناسی مرضی تحولی روانشناسی یادگیری عصب شناختی رفتاری مشاوره مناسبات انسانی در محیط نقد و بررسی کتاب هوش هیجان
تعامل روانشناسی و دین روانشناسی اقتصادی روانشناسی رسانه روانشناسی سازمانی و صنعتی روانشناسی سلامت روانشناسی مثبت گرا روانشناسی منطقه ای روانشناسی نظامی روانشناسی هنر روانشناسی ورزشی روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۱٬۹۷۰ مورد.
۱۲۱.

ساختار و روایی پرسش نامه فراشناخت دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 147-160

کلیدواژه‌ها: فراشناخت دینی دانش فراشناختی دینی تجربه فراشناختی دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۱۶
«فراشناخت دینی» از مباحث مهم در حوزه نظری و پژوهش محسوب می شود. به همین سبب، ساخت یک پرسشنامه دارای روایی و اعتبار، برای اندازه گیری این سازه یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. پژوهش حاضر با هدف ساخت پرسشنامه روا و معتبر برای اندازه گیری فراشناخت دینی انجام شد. نمونه پژوهش شامل ۵۱۲ دانشجو (۲۱۶ مرد و ۲۹۶ زن) کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند است که با استفاده از روش «نمونه گیری تصادفی خوشه ای» انتخاب شدند. براساس مبانی نظری مرتبط با بحث، پرسشنامه اولیه با ۳۰ سؤال تهیه و سپس آزموده شد. داده ها توسط پرسشنامه های «فراشناخت دینی»، «باورهای فراشناختی» و «تعهد مذهبی» جمع آوری گردید. برای تحلیل داده ها از تحلیل «عاملی اکتشافی» و «ضریب همستگی پیرسون» استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی وجود چهار عامل اصلی در پرسشنامه را تأیید کرد که شامل دانش فراشناختی دینی درباره شخص، تکلیف، راهبرد، و تجربه فراشناختی دینی است. علاوه بر این نتایج نشان داد این پرسشنامه از روایی واگرا و روایی همگرا برخوردار است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش «آلفای کرونباخ» و روش «دونیمه کردن» تأیید شد. در نتیجه می توان گفت: پرسشنامه «فراشناخت دینی» از روایی و اعتبار لازم برخوردار است و می توان از آن برای اندازه گیری فراشناخت دینی دانشجویان استفاده کرد.
۱۲۲.

اثربخشی روان درمانی معنوی- مذهبی بر طرحواره های هیجانی و سازگاری زناشویی زنان در آستانه طلاق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 47-60

کلیدواژه‌ها: روان درمانی معنوی مذهبی طرحواره های هیجانی سازگاری زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۴۸
طلاق یکی از استرس زاترین اتفافات زندگی است، به گونه ای که بعد از تجربه مرگ عزیزان، دومین منبع استرس در زندگی و یکی از سخت ترین تجربه های فرد در زندگی به شمار می رود. یکی از درمان های روان شناختی که برای زنان در آستانه طلاق طراحی شده، «روان درمانی معنوی مذهبی» است. هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر «روان درمانی معنوی مذهبی» بر طرحواره های هیجانی و سازگاری زناشویی زنان در آستانه طلاق است. روش پژوهش «نیمه آزمایشی» با طرح پیش آزمون پس آزمون است که با گروه کنترل اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش را تمام زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به دادگاه طلاق شهر بندرعباس در نیمه اول سال 1398 تشکیل می دهند که از میان آنها با استفاده از روش «نمونه گیری در دسترس» 30 تن انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش، 12 جلسه برنامه «روان درمانی معنوی مذهبی» را دریافت نمودند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه «سازگاری زناشویی» گراهام اسپانیز (1976) و مقیاس «طرحواره های هیجانی» لیهی استفاده شد. داده ها با روش آماری «تحلیل کواریانس» تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان می دهد: زنان در آستانه طلاق گروه آزمایش نسبت به زنان در آستانه طلاق گروه کنترل در پس آزمون، به طور معناداری، سازگاری زناشویی و طرحواره های هیجانی سازگار بیشتر و طرحواره های هیجانی ناسازگار کمتری داشتند و فرضیه پژوهش مبنی بر تأثیر «روان درمانی معنوی مذهبی» بر طرحواره های هیجانی و سازگاری زناشویی زنان در آستانه طلاق تأیید گردید (01/0>P). می توان نتیجه گرفت که «روان درمانی معنوی مذهبی» بر طرحواره های هیجانی و سازگاری زناشویی زنان در آستانه طلاق تأثیر دارد.
۱۲۳.

اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی با تأکید بر قرآن و آموزه های اسلامی بر سرسختی روان شناختی، خوددلسوزی و تصویر بدنی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 118-135

کلیدواژه‌ها: تصویر بدنی خوددلسوزی سرسختی روان شناختی مثبت اندیشی مولتیپل اسکلروزیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۹۱
سابقه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس یا ام.اس شایع ترین بیماری ناتوان کننده بزرگسالان است که به علت فرایند التهابی میلین زدای سیستم عصبی مرکزی اتفاق می افتد و تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی این بیماران می گذارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی با تأکید بر قرآن و آموزه های اسلامی بر سرسختی روان شناختی، خوددلسوزی و تصویر بدنی در مبتلایان به ام.اس انجام شده است.
۱۲۴.

رابطه بهزیستی معنوی با سلامت روان، تاب آوری و امید به زندگی در بیماران قلبی-عروقی بیمارستان جم شهر تهران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 38-52

کلیدواژه‌ها: امید به زندگی بهزیستی معنوی بیماران قلبی-عروقی تاب آوری سلامت روان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۲۹۸
سابقه و هدف: با توجه به اینکه میزان مرگ و میر و ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی در کشورهای آسیایی و در حال توسعه به شدت افزایش یافته؛ این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین بهزیستی معنوی با سلامت روان، تاب آوری و امید به زندگی در بیماران قلبی-عروقی بیمارستان جم تهران انجام شده است.
۱۲۵.

نقش دعا از منظر آیات و روایات در ارتقای سلامت جسمی و روان شناختی؛ با تأکید بر بحران شیوع کووید 19(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ ویژه نامه ۱۴۰۱ 129-147

کلیدواژه‌ها: دعا طب مکمل کووید- 19 مذهب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۳۹۳
سابقه و هدف: شیوع ویروس کووید 19 بحرانی فراگیر در جهان است که نظام درمانی کشورها را به شدت به خود مشغول ساخته است. اثرات روان شناختی همه گیری کرونا اگر بیش از اثرات جسمانی آن نباشد، کمتر نیست. دعا یکی از اعمال مذهبی است که اثرات مثبت آن از طریق مسیرهای زیستی، روان شناختی و معنوی تأیید شده است. هدف این مطالعه ارائه تعریفی از دعا، معرفی انواع و الگو های دعا و تبیین اثرات آن با تأکید بر شرایط بحران کرونا بود.
۱۲۶.

پیش بینی شدت علائم وسواس فکری-عملی بر اساس اضطراب کرونا و سبک زندگی اسلامی در زنان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ ویژه نامه ۱۴۰۱ 35-48

کلیدواژه‌ها: اضطراب کرونا زنان سبک زندگی اسلامی وسواس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۲۵۴
سابقه و هدف: بیماری وسواس و پیامدهای بهداشتی-اجتماعی آن یکی از پرهزینه ترین مسائل جوامع در عصر حاضر است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی علائم وسواس بر اساس اضطراب کرونا و سبک زندگی اسلامی در زنان انجام شد.
۱۲۷.

مرور نظام مند و متاسنتز مطالعات مربوط به چرایی مکتب روان شناسی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 105 - 124

کلیدواژه‌ها: روان شناسی اسلامی مکتب مرور نظام مند متاسنتز مطالعات روان شناسی با رویکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۲۳
مسلمانان همخوان با زمینه های اعتقادی−فرهنگی، خدمات روان شناختی ویژه ای را طلب می کنند؛ همچنین تفاوت مبانی اسلامی با مبانی روان شناسی لزوم تأسیس «مکتب روان شناسی اسلامی» را قطعی می کند. بررسی چرایی مکتب به تسهیل نقد و بررسی با یکپارچه شدن ضرورت ها، مشخص شدن جهتِ حرکت و نیز انصراف یا اطمینان علاقه مندان از ادامه این مسیر کمک می کند؛ همچنین کثرتِ داده ها در این موضوع، پژوهشی با روش مرور نظام مند و متاسنتز را ضروری می سازد. «مرور نظام مند» روش قاعده مندی برای یافتن همه اطلاعات موجود در یک موضوع خاص می باشد. «متاسنتز» روشی است که با تلفیقِ نتایجِ پژوهش های کیفی، تفاوت ها و شباهت های آنها با هم مقایسه می شود. نتیجه مرور نظام مند این پژوهش شناساییِ 37 نشریه و 33 استاد بود که از بررسی آرشیو و آثار ایشان 60 کتاب، 700مقاله، 18میزگرد استخراج شد؛ پس از حذف اسناد نامرتبط؛ 3کتاب، 14مقاله، 7مصاحبه و 14میزگرد با روش فراترکیب؛ تلخیص، کدگذاری، دسته بندی، یکپارچه سازی و بازنویسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که به چرایی دو دسته پاسخ داده شده است: «کاستی های روان شناسی» و «درونداشت های مکتب روان شناسی اسلامی». کاستی های روان شناسی در شش سرفصلِ «وجود سوگیری»، «خطای مبانی»، «ناسازگاریِ فرهنگی اعتقادی»، «محدودیت و انحصارِ روشمندی»، «ناکارآمدی»، «ارزش مداری» قرار می گیرد. درونداشت ها نیز در پنج سرفصلِ «فرصت های روان شناسی موجود»، «وجود معارف روان شناختی دینی»، «لزوم تحقق رویکرد جامع و واحد»، «جامعه سازی اسلامی» و «منافع بومی سازی» است.
۱۲۸.

بررسی تطبیقی ساختار وجودی انسان در حکمت صدرایی و «معنادرمانی» فرانکل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 45-68

کلیدواژه‌ها: ابعاد وجود انسان صدرالمتألهین فرانکل نفس و بدن معنادرمانی مراتب نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۴۶
اندیشمندان علم روان شناسی و فلسفه در اینکه انسان دارای یک بُعد است و تنها بدن یا روح دارد یا دوبعدی و یا سه بعدی است، اختلاف نظر دارند. در این میان صدرالمتألهین و ویکتور فرانکل (پیشرو مکتب معنادرمانی) انسان را دارای ابعادی سه گانه می دانند. صدرالمتألهین به سه بُعد بدن، نفس و عقل، و فرانکل به سه بُعد بدن، روان و روح قائل است. هدف از این تحقیق توصیف دقیق تر ساختار وجودی انسان به منظور تبیین بهتر پدیده های انسانی است تا گامی در جهت تحقق روان شناسی اسلامی باشد. این پژوهش با روش «توصیفی تحلیلی» به مقایسه این دو دیدگاه پرداخته و کوشیده است از روش «تطبیقی فراتاریخی» بهره ببرد. از یافته های این پژوهش آن است که دیدگاه صدرالمتألهین و ویکتور فرانکل در مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی تفاوت های زیادی دارند. این دو دیدگاه در اصول شباهت هایی دارند؛ مانند اصل «هدفمندی انسان». از سوی دیگر تفاوت هایی نیز دارند؛ ازجمله اعتقاد به هدفمندی خدا و جهان از نظر صدرالمتألهین و انکار آن از سوی فرانکل. در ساختار وجودی انسان بیشترین شباهت در بُعد بدن و بیشترین تفاوت در بُعد روان و نفس بین این دو دیدگاه وجود دارد. صدرا نفس را جوهر و فرانکل عرض می داند. در بُعد سوم، یعنی روح یا عقل پنج وجه شباهت و پنج وجه تفاوت بین این دو نظریه وجود دارد. دیدگاه صدرا در تبیین ساختار وجودی انسان موفق تر است و به عقل و نقل نزدیک تر. اعتقاد به ابعاد سه گانه انسانی تأثیری مستقیم در مشاوره و درمان دارد.
۱۲۹.

ساخت و اعتبار یابی پرسش نامه تصور از خدا براساس اسماء الهی در آیات و روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 21-40

کلیدواژه‌ها: تصور از خدا اسماء الهی آیات و روایات پرسش نامه روان شناسی اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۳۳۸
این پژوهش، با هدف تهیه و ساخت پرسش نامه تصور از خدا، براساس اسماء الهی در آیات و روایات و تعیین ویژگی های روان سنجی (اعتبار و روایی) آن سامان یافته است. روش تحقیق، روش تحلیل محتوا و روش پیمایشی بود. جامعه آماری، شامل طلاب حوزه علمیه، دانشجویان دانشگاه علمی کاربردی، فرهنگیان آموزش و پرورش (معلمان) و اعضای پایگاه مقاومت بسیج شهر شیراز کوار در سال 1399 بود که تعداد 367 نفر، به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. برای ارزیابی روایی محتوای یافته ها، هر آیتمی که حداقل CVR آن 62/0 به بالا و شاخص CVI آن 79/0 و بالاتر بود، تأیید شد. نتایج روایی ملاک به شیوه همگرا، بین پرسش نامه این پژوهش و مقیاس هم ارز (820/0) به دست آمد که در سطح 01/0 معنادار بود. روایی سازه به شیوه تحلیل عاملی، پنج عامل به ترتیب، «ناصریت»، «رحمانیت-غافریت»، «منعمیت-رازقیت»، «خالقیت قادریت» و «عالمیت» به دست آمد. اعتبار پرسش نامه در آزمون بازآزمون (95/0)، در روش دونیمه سازی (85/0)، مقدار ضریب آلفای کرونباخ کل پرسش نامه (94/0) و ضریب آلفای عامل ناصریت (81/0)، رحمانیت-غافریت (80/0)، منعمیت رازقیت (77/0)، خالقیت قادریت (75/0) و عالمیت (80/0)، به دست آمد. بنابراین، نتایج به دست آمده حاکی از قابلیت پرسش نامه تصور از خدا برای استفاده در تحقیقات پژوهشی است.
۱۳۰.

تدوین پروتکل درمانی با طراحی «معنوی -مذهبی» برای زوجین متقاضی طلاق و اثربخشی آن بر بهبود راهبردهای مقابله ای و صمیمیت زناشویی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 41-62

کلیدواژه‌ها: پروتکل درمانی معنوی - مذهبی راهبردهای مقابله ای صمیمیت زناشویی طلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۳۹۱
طلاق معتبرترین شاخص آشفتگی زناشویی است. آموزش الگوهای ارتباطی صمیمانه و راهبردهای مقابله ای کارآمد، به ویژه با رویکرد معنوی مذهبی، می تواند سطح تعارضات زناشویی را کاهش داده و از طلاق پیشگیری کند. هدف این پژوهش، تدوین پروتکل درمانی «معنوی- مذهبی» و بررسی کارآمدی آن، در بهبود راهبردهای مقابله ای و صمیمیت زناشویی جهت کاهش احتمال وقوع طلاق بود. نمونه 16 زوج متقاضی طلاق بودند که برای حل تعارضات زناشویی خود به مراکز مشاوره شهر تهران مراجعه کرده بودند. ابزارهای پژوهش مقیاس راهبردهای مقابله ای لازاروس و فولکمن و مقیاس صمیمیت زناشویی اولیا و همکاران و پروتکل درمانی معنوی مذهبی بود. گروه آزمایش 16 جلسه 120 دقیقه ای دو بار در هفته، تحت درمان «معنوی مذهبی» قرار گرفتند. یافته ها تفاوت معناداری بین نمرات دو گروه در سطح P<0.05 را نشان داد. اندازه اثر برای تفاوت های گروهی بزرگ و قابل توجه بود. نتایج نشان داد که رویکرد درمانی «معنوی مذهبی» راهبردی کارآمد، در بهبود شیوه های مقابله و صمیمیت زناشویی در زوجین متعارض می باشد و می توان از آن به عنوان روش درمانی کارآمد در کاهش احتمال طلاق بهره برد.
۱۳۱.

تدوین الگوی عوامل مؤثر بر گسترش وقف و ورود خیّران به ورزش با رویکرد توسعه عدالت ورزشی و ارتقای سلامت جامعه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 20-35

کلیدواژه‌ها: تندرستی فعالیت بدنی مشارکت اجتماعی وقف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۸۵
سابقه و هدف: یکی از مهم ترین مسائلی که امروزه باید به آن توجه داشت تأثیر نقش وقف و امور خیریه در تأمین نیازهای فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و اقتصادی جامعه است. اینکه وقف تا چه حد می تواند در رفع کمبودها و شکوفایی ورزش کشور مفید واقع شود، نیازمند بحث و بررسی عمیق صاحب نظران و کارشناسان حوزه ورزش است. هدف از انجام پژوهش حاضر ارائه الگوی عوامل مؤثر بر گسترش وقف و ورود خیران در حوزه ورزش بود.
۱۳۲.

تبیین الگوی ارتباط بین فردی براساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 7-26

کلیدواژه‌ها: عقل ارتباط الگو کنش و واکنش های ارتباطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۹۴
نیاز به رابطه، نیازی ذاتی در انسان هاست که زمینه ساز شکل گیری مجموعه ای از روابط در زندگی آنها می باشد. تنظیم این روابط نقش مؤثری در سلامت روانی فردی و اجتماعی انسان ها دارد و دین اسلام در این زمینه دارای نگاه ویژه ای است. هدف پژوهش حاضر تبیین الگوی ارتباط بین فردی براساس منابع اسلامی برای سازمان دهی ارتباطات بین فردی است. در این پژوهش، از روش «تحلیل مفهومی محتوایی» استفاده شد. همچنین از شاخص «روایی محتوا» (CVI) به منظور تأیید روایی استنباط به عمل آمده مبتنی بر نظر ده کارشناس خبره استفاده گردید. یافته ها نشان داد الگوی ارتباط بین فردی اسلامی مبتنی بر عقل ورزی ارتباطی است؛ به این معنا که در آن، مؤلفه های ساختی «احسان » و «پرهیز از اسائه»، مؤلفه های نگهداری «استبشار» و «شکر» و مؤلفه های بازساختی ارتباط «استغفار» و «بردباری غفران» به صورت مجموعه ای و باهم به کار گرفته می شوند. هرکدام از CVI و CVR به دست آمده نیز 1 (یک) بود که نشان دهنده صحت استنباط چهار موقعیت ارتباطی از روایت مبنا در حد کاملاً مطلوب است.
۱۳۳.

بازنمایی ادراک دانشجویان دختر از مصادیق رفتاری «معاشرت نیکو با همسر»: یک مطالعه کیفی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 115-132

کلیدواژه‌ها: معاشرت نیکو دانشجویان دختر پدیدارشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۳۴
هدف این پژوهش شناسایی مصادیق «معاشرت نیکو با همسر» از نگاه دانشجویان دختر دانشگاه بجنورد است. بدین منظور از پژوهش کیفی و روش «پدیدارشناسی توصیفی» استفاده شده است. شرکت کنندگان در این پژوهش، تعداد 29 تن از دانشجویان دختر دانشگاه بجنورد در سال تحصیلی 1397 1398 بودند که به روش «نمونه گیری هدفمند» انتخاب شدند. گذراندن درس «خانواده در اسلام و آشنایی با مفاهیم آن» نیز ملاک ورود به پژوهش در نظر گرفته شد. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام گرفت و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. رمزنگاری (کدبرداری) و تحلیل داده ها با روش کولایزی انجام شد و 150 جمله مهم استخراج شده از مصاحبه ها براساس شباهت معنایی در 29 زیرمضمون (خوشه معنایی) جای گرفت و در نهایت نیز معانی مرتبط با یکدیگر تحت عنوان 9 مضمون (درون مایه) دسته بندی شد که عبارتند از: پذیرش بدون قید و شرط همسر به عنوان یک انسان آزاد، القای احساس امنیت به همسر در طول زندگی مشترک، مسئولیت پذیری در قبال تأمین آرامش و آسایش خانواده، پاسخ گویی به نیاز همسر درخصوص عشق و تعلق در عمل و رفتار، تلاش برای تقویت رابطه صمیمانه با خانواده همسر، پختگی شخصیتی، احترام به همسر و قدردانی از زحمات او، برخورداری از روحیه گذشت و فداکاری، و خوش خلقی. مردان با استفاده از این خصوصیات می توانند به دستور قرآن مبنی بر «معاشرت نیکو با همسر» عمل کرده، زندگی رضایت بخشی برای خود و همسرشان رقم بزنند.
۱۳۴.

بررسی تطبیقی مؤلفه های هوش هیجانی مبتنی بر منابع اسلامی

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 177 - 191

کلیدواژه‌ها: هوش هوش هیجانی هوش هیجانی از منظر اسلام روایات تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۱
هوش هیجانی یک عنصر بنیادین از رفتار انسان است که جدا از هوش شناختی عمل می کند. این هوش، با تعادل برقرار کردن بین احساسات و عقل، می تواند انسان را به حداکثر کامیابی برساند. هدف از پژوهش حاضر استخراج مؤلفه های هوش هیجانی از منابع اسلامی است. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری تحقیق منابع اسلامی شامل قران، نهج البلاغه و کتب روایی است. یافته های مطالعه حاضر نشان داد که مؤلفه های هوش هیجانی در آموزه های دینی مشاهده می شود و در واقع اسلام با ارائه راهبردهای تربیتی و اخلاقی نظیر خودشناسی، متواضع بودن، کظم غیظ، داشتن آرامش، حسن معاشرت، شرح صدر، خودمدیریتی، حفظ اعتدال، حفظ شأن و زبان، انعطاف پذیری و بهزیستی سعی بر تربیت مؤمنانی با هوش هیجانی بالا نموده است. در نهایت به نظر می رسد لازم است برای گسترش هوش هیجانی، آموزه های قرآن و زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را که یک مجموعه نمونه از مدیریت هیجانات در سراسر زندگی است مورد استفاده قرار داد و بر آموزش آن به دیگران به ویژه دانش آموزان، مربیان، والدین، مشاورین و روان شناسان همت گماشت.
۱۳۵.

طراحی مدل ارتباط والد - نوجوان بر اساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 3 - 35

کلیدواژه‌ها: رابطه والد نوجوان مدل منابع اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
رابطه، نیاز ذاتی انسان ها است که در بستر شکل گیری و تداوم نوع سالم آن، احساس امنیت، خودمختاری، عزت نفس، کارآمدی، تعهد، صمیمیت، جرئت ورزی و محدودیت پذیری در فرد از تولد تا بزرگسالی تأمین می شود. از این رو، تنظیم روابط، نقش مؤثری بر سلامت روانی فردی و جامعه نزدیک و دور دارد. دین اسلام نگاه ویژه ای به تنظیم این روابط در نهادهای مختلف، از جمله اولین و مهم ترین نهاد ارتباطی، یعنی خانواده، در قالب ارتباط والد - نوجوان دارد. هدف پژوهش حاضر تبیین مدل ارتباطی والد - فرزندی بر اساس منابع اسلامی برای سازمان دهی ارتباطات بینِ فردی والدین با فرزندان نوجوان آن ها است. در این پژوهش، از روش تحلیل مفهومی محتوایی استفاده شد. همچنین، از شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) برای تأیید روایی استنباط به عمل آمده مبتنی بر نظر 10 کارشناس خبره استفاده شد. یافته ها نشان داد مدل ارتباط والد - نوجوان، مبتنی بر عقل ورزی ارتباطی است. در مدل عقل ورزی ارتباطی، مؤلفه های ساختی شامل «احسان ورزی» و «پرهیز از اسائه ورزی» و مؤلفه های نگه داری شامل «استبشار» و «شکرورزی» و مؤلفه های بازساختی ارتباط شامل «استغفار» و «صبرورزی - غفران» به صورت مجموعه ای و توأمان به کار گرفته شد. همچنین میزان CVI و CVR به دست آمده بالا بود که بیانگر صحت استنباط چهار موقعیت ارتباطی در حد کاملاً مطلوب از روایت مورد استناد است.
۱۳۶.

پیش بینی تاب آوری دانشجویان در ایام کرونا بر اساس مؤلفه های هوش معنوی و اجتماعی پیش بینی تاب آوری دانشجویان در ایام کرونا بر اساس مؤلفه های هوش معنوی و اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ ویژه نامه ۱۴۰۱ 10-22

کلیدواژه‌ها: تاب آوری دانشجویان هوش اجتماعی هوش معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۷۳
سابقه و هدف: یکی از راه های مواجهه با بلایای مختلف مانند ویروس کرونا افزایش تاب آوری است؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر پیش بینی تاب آوری دانشجویان در ایام کرونا بر اساس مؤلفه های هوش معنوی و اجتماعی بود.
۱۳۷.

دینداری و تاب آوری؛ نقش واسطه ای امیدواری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 131-148

کلیدواژه‌ها: دینداری تاب آوری امیدواری نقش واسطه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۱ تعداد دانلود : ۴۵۱
این پژوهش، با هدف تعیین نقش واسطه ای امیدواری، در رابطه دینداری با تاب آوری انجام گردید. برای دستیابی به این هدف، در یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، تعداد 375 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مقیاس تاب آوری کونور و دیویدسون (CD-RIS-25)، پرسش نامه امیدواری اسنایدر و سنجش نگرش های مذهبی گلاک و استارک استفاده شد و داده های پژوهش، با استفاده از نرم افزار 22 SPSS و22 AMOS، از طریق آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها، نقش واسطه ای امیدواری را در ارتباط دینداری با تاب آوری تأیید کرد. همچنین نشان داد که بین امیدواری و تاب آوری، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. از سوی دیگر، دینداری و امیدواری و تمام ابعاد آن، رابطه مثبت و معناداری با هم دارند و براساس نتایج این پژوهش بین تاب آوری و دینداری و تمام ابعاد آن، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش میزان دینداری در افراد، تاب آوری در آنها افزایش پیدا می کند. بر این اساس برای افزایش تاب آوری افراد از طریق دینداری، بهتر است از مؤلفه امیدواری، که در محتواهای دینی وجود دارد، بهره برد.
۱۳۸.

تدوین الگوی نظری آسیب شناسی روانی بر مبنای تحلیل نامه امام هادی علیه السلام به مردم اهواز

نویسنده:
منبع: قرآن و روانشناسی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 141 - 156

کلیدواژه‌ها: مکتب روان شناسی اسلامی آسیب شناسی روانی روان شناسی نابهنجاری بیماری روانی ابتلا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۱۱
روان شناسی اسلامی، به عنوان یک «مکتب»، شاخه ای معرفتی است که به توصیف، تبیین، پیش بینی و کنترل رفتار و فرایندهای ذهنی انسان به عنوان مخلوق الهی در ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی و با استفاده از منابع و روش های تجربی، عقلی و وحیانی می پردازد. هرچند روان شناسی اسلامی از یافته های سایر مکاتب روان شناختی معاصر، به نحو مقتضی، استفاده می کند، اما برای توصیف، تبیین، پیش بینی و توضیح مباحث کلیدی نیازمند نظامی است که بر مبنای اسلام یا برخاسته از اسلام باشد. ازجمله سرفصل های اصلی روان شناسی، بحث آسیب شناسی روانی (روان شناسی نابهنجاری) است. پژوهش حاضر، با هدف تدوین یک دیدگاه اسلامی پیرامون مبحث آسیب شناسی روانی، با استفاده از روش تحلیل مضمون و با محورقراردادن نامه امام هادی علیه السلام به مردم اهواز در تبیین مسائل مربوط به جبر و تفویض و اختیار، الگویی نظری را برای آسیب های روانی پیشنهاد می دهد. در این الگوی نظری، آسیب های روانی در سه دسته «ابتلائات (آسیب های مربوط به صحت خلقت)»، «بیماری های روانی ناشی از سوء اختیار فرد» و «آسیب های محیطی-اجتماعی» قرار می گیرد. ابتلائات به دسته هایی از قبیل ابتلا در کمال خَلق، ابتلا در کمال حواس، ابتلا در ثبات عقل، ابتلا در تمییز و ابتلا در نطق و بیان تقسیم بندی می شوند. بیماری های ناشی از سوء اختیار فرد نیز به بیماری های اعتقادی، بیماری های اخلاقی، مشکلات رفتاری، بیماری های قلب و بیماری های ناشی از عدم تعقل (جنود جهل) تقسیم می شوند. آسیب های محیطی-اجتماعی نیز شامل آسیب های روانی ناشی از سوء تربیت والدین (مراقبان)، آسیب های ناشی از حکومت های ظالم و فاسد و جوامع نامناسب و آسیب های ناشی از هم نشینان بد و دوستان نامناسب می شوند. در قسمت بحث و نتیجه گیری، تلویحات الگوی نظری پیشنهادی موردبررسی قرارگرفته اند.
۱۳۹.

نقش واسطه ای سلامت معنوی در ارتباط بین هوش هیجانی و اعتیاد به تلفن همراه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۸ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 8-21

کلیدواژه‌ها: اعتیاد به تلفن همراه سلامت معنوی هوش هیجانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
سابقه و هدف: استفاده اعتیادی از تلفن همراه عادت های تفکر انسان را عمیقاً تغییر داده و بر سازگاری رفتاری و روانی-اجتماعی افراد نیز تأثیر گذاشته است. پژوهش حاضر با هدف نقش واسطه ای سلامت معنوی در ارتباط بین هوش هیجانی و اعتیاد به تلفن همراه انجام گرفته است. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش آموزان پسر دوره متوسطه مدارس دولتی شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 1398 بود که از میان آنان نمونه ای به حجم 250 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ا ی چندمرحله ای انتخاب شد و به پرسش نامه های اعتیاد به تلفن همراه، هوش هیجانی و سلامت معنوی پاسخ دادند. داده ها نیز با شاخص های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و الگوی روابط ساختاری تحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج ضریب همبستگی نشان داد که اعتیاد به تلفن همراه با نمره کل هوش هیجانی و مؤلفه های آن و با سلامت معنوی ارتباط منفی داشت. همچنین سلامت معنوی با نمره کل هوش هیجانی و مؤلفه های آگاهی و خودانگیزی ارتباط مثبت داشت (001/0P<). علاوه براین، شاخص های برازش الگو نیز تأثیر هوش هیجانی را بر اعتیاد به تلفن همراه با میانجیگری سلامت معنوی تأیید کرد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش این فرض را تقویت می کند که سلامت معنوی می تواند عاملی محافظتی در نوجوانان باشد و به آنان کمک کند تا علائم منفی مرتبط با استفاده از اینترنت و تلفن های هوشمند را کاهش دهند. پیامدهای این یافته ها برای پیشگیری از ناسازگاری روان شناختی مرتبط با اینترنت و استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند در نوجوانان کاربرد دارد.
۱۴۰.

تأثیر مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، آشفتگی های روان شناختی و ادراک بیماری پس از جراحی بای پس عروق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 33 - 51

کلیدواژه‌ها: درمان چندبعدی معنوی ادراک بیماری آشفتگی های هیجانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۶
با توجه به اینکه بیماری قلبی یکی از شایع ترین بیماری های مزمن است که تحت تأثیر آشفتگی های هیجانی قرار دارد، تعدیل این هیجان ها در بهبودی وضعیت بیمار نقش اساسی دارد، هدف از این پژوهش بررسی اثر مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، ادراک بیماری و آشفتگی های روان شناختی بیماران جراحی بای پس عروق کرونری بود. مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با گروه کنترل و طرح پیش آزمون−پس آزمون با پیگیری یک ماهه و سه ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش بیمارانی بودند که جراحی پیوند عروق کرونر داشتند و به مرکز بازتوانی بیمارستان قلب تهران مراجعه کردند. سی نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه  قرار گرفتند. ابزار این پژوهش پرسشنامه 21DASS−، کیت کورتیزول بزاقی و ادراک بیماری IPQ−R بود. گروه آزمایش طی ده جلسه 90 دقیقه ای در معرض متغیر مستقل (مداخله چندبعدی معنوی) قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که بین میانگین مقیاس های پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، ادراک بیماری (168/211F=، 001/0>p)، کورتیزول بزاقی (436/89F=، 001/0>p)، استرس (196/251 F=،001/0>p)، اضطراب (896/209F=، 001/0>p) و افسردگی (042/143F=، 001/0>p) تفاوت معنا داری بین گروه آزمایش و گروه کنترل وجود دارد؛ بنابراین با توجه به نتایج پژوهش می توان ادعا کرد که مداخله چندبعدی معنوی بر کورتیزول بزاقی، ادراک بیماری و آشفتگی های روان شناختی بیماران مؤثر بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان