درخت حوزه‌های تخصصی

رسوخ ساختاری رسانه های مکتوب به مدد تکمیل صنعت چاپ توسط گوتنبرگ از اروپا بر شاکله جراید و مطبوعات جهان، موضوعی غیر قابل انکار است. بر اساس پژوهش ها و یافته های خبرگان رسانه های مکتوب فارسی، به ویژه گستره جغرافیایی ایران، تاجیکستان، هندوستان، پاکستان، افغانستان، قسمت هایی از ترکیه و عراق و سوریه و ... که زبان فارسی محور ارتباطات کلامی آنهاست، تأثیر تاریخی مطبوعات فارسی شبه قاره هند (اخبارات) بر چینش و ریخت شناسی جراید فارسی آنها متعین و مبرهن است و مصداق واضحی بر آن جراید دوران مشروطیت تا چندین دهه بعد از آن است. «عبدالحسین سپنتا»، متفکر، روزنامه نگار، شاعر، نویسنده، ادیب، مورخ، محقق، مترجم و هنرمند ایرانی که عنوانش با فیلم «دختر لر» در افکار عمومی شناخته می شود، نقشی بسزا در بستر فعل و انفعالات رسانه ای مابین هند و ایران محقق ساخته و تأثیرات تکوینی نافذی بر الگوهای رایج محتوایی، چیدمانی، مضمونی و صوری جراید هم عصرش ایفا نموده است. این پژوهش ضمن اشاره به فرازهایی مستدل از تأثیر مطبوعات فارسی زبان شبه قاره بر جراید فارسی ایرانی به تبیین شرح حال حرفه ای رسانه ای و مطبوعاتی «سپنتا» و دستاوردهای وی می پردازد.    

در این مقاله مفهوم «تاریخ جایگزین» معرفی خواهد شد که مورد توجه حوزه های تاریخ، ادبیات و آینده پژوهی قرار دارد. «تاریخ جایگزین» با نام های «تاریخ غیرواقع»، «تاریخ مجازی»، «اکرونیا» و غیره نیز شناخته می شود و هم یک ژانر ادبی-رسانه ای و هم روشی برای تفکر و نگارش «جایگزین» است. در تاریخ جایگزین با طرح سوالات «چه می شد اگر ...؟»، بازاندیشی در سیر تحولات پشت سر گذاشته شده ممکن می شود. در حوزه «آینده پژوهی» هم یکی از اهداف اصلی شناسایی آینده های جایگزین برشمرده شده و تمرین با گذشته های جایگزین روش مناسبی برای ورزیده شدن در تفکر جایگزین است. سناریوهای مرسوم آینده پژوهی، جایگزین های متفاوتی برای رسیدن از حال به آینده هستند و در «تاریخ جایگزین» هم سناریوهای متفاوتی از گذشته به حال ترسیم می شود. اصطلاح «تجدیدنگری» به عنوان یکی از ارکان آینده ورزی در کنار «پیش نگری»، «پس نگری» و «گذشته نگری» مفهومی نزدیک به تاریخ جایگزین دارد. اما این موضوع چگونه در ارتباط با تاریخ مطبوعات قرار می گیرد؟ یکی از منابع مناسب برای عملیاتی سازی این روش در حوزه های تاریخ و آینده پژوهی، بهره گیری از آرشیو مطبوعات است. آن بخش از آرشیو مطبوعات به خصوص روزنامه ها که در دسترس قرار دارد، منبع مناسبی برای شناخت مسیر رویدادهای تاریخی معاصر است. مسیر تحولات رویدادها معمولا در آرشیو مطبوعات مستند شده و قابل استخراج است. پس از استخراج مسیر تحولات رویداد از گذشته تاکنون، می توان مسیرهای فرضی متفاوت را ترسیم کرد و به «تاریخ های جایگزین» رسید. برای بهره مندی صحیح از آرشیو مطبوعات ملاحظاتی وجود دارد که در این مقاله بدان ها می پردازم.

افزایش آگاهی و تحصیلات دانشگاهی باعث تحول جایگاه زن در اجتماع شده و در دنیای کنونی زنان نقش مهمی در تغییر اقتصاد جهانی دارند. امروزه زنان کارآفرین در ارتقای توسعه ی اقتصادی و اجتماعی جامعه و ایجاد کسب و کارها سهم رو به رشدی دارند. لذا توجه به فراهم سازی شرایط لازم برای توسعه کارآفرینی زنان از اهمیت بیشتری نسبت به گذشته برخوردار شده است و به توسعه ی اقتصادی و همچنین رشد و شکوفایی خود زنان کمک خواهد کرد. در جامعه ی اطلاعاتی امروز باتوجه به پیشرفتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، یکی از روشهای تسهیل کارآفرینی زنان بکارگیری شبکه های اجتماعی مجازی است. در بستر شبکه های اجتماعی که به عنوان یکی از موثرترین محیطهای تعاملی در زندگی مدرن محسوب می شوند با واسطه ی سواد رسانه ای برای زنان، روند ایجاد کسب و کار و ایجاد شغل برای زنان فراهم می شود. توانایی بکارگیری شبکه های اجتماعی برای پردازش و تولید اطلاعات در فضای نوین کسب و کار توسط زنان کارآفرین را می توان از راه آموزش سواد رسانه ای ارتقا بخشید. متاسفانه همچنان در ایران از سواد رسانه ای به عنوان مفهومی جدید یاد می شود و آموزش آن مورد بی توجهی قرار گرفته است. مقاله حاضر که به شیوه مروری و با کمک منابع کتابخانه ای و اینترنتی تهیه شده تلاش دارد به بررسی اثر آموزش سواد رسانه بر تسهیل کارآفرینی زنان در شبکه های اجتماعی در ایران بپردازد.

هدف: هدف مقاله استخراج مدل مفهومی سایت بی بی سی فارسی درباره خبر مرگ ملکه الیزابت است. پرسش اصلی این است که سایت بی بی سی فارسی کدام مدل مفهومی را در پرداختن به خبر مرگ ملکه برگزیده تا معنای مورد نظر خود را به مخاطب منتقل کند؟ روش پژوهش: پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون انجام شده است. یعنی مدل مفهومی از بطن مضامین برگرفته از مضامین اصلی متون خبری بدست آمده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد سایت بی بی سی فارسی تلاش کرده است از طریق پردازش مضامین اولیه یا پایه در قالبی هوشمندانه و سپس تعبیه آنها در مقولاتی کلی تر در سه مضمون واسطه یعنی مادر، رهبر و دوست قابل اعتماد، مضمون کلان و نهایی « رهبری مادرانه » را به مخاطب القاء نماید.نتیجه گیری: مفاهیم به کار رفته در تولیدات سایت بی بی سی فارسی درباره درگذشت ملکه بریتانیا نشان داد این سایت خبری در تولید محتوا بی طرف نبوده و محتوای سوگیرانه ای را که بار معنایی مثبتی داشته به مخاطب عرضه کرده است تا تصویری مثبت از ملکه بریتانیا در ذهن مخاطب بسازد؛ به لحاظ فنی نیز استخراج مدل مفهومی در مقاله، بیانگر عملکرد تلویحی و اعلام نشده در بستر چارچوب سازی رسانه ای حول این موضوع است. به این معنا که تولید کنندگان پیام های سایت بی بی سی فارسی از پیش معانی خاصی را در نظر دارند و برای انتقال آن قالب ها و تکنیک هایی مناسب در نظر می گیرند تا مخاطب را با خود همراه سازند.

ارتباطات جهانی و روابط متنوع بین المللی موجب گردیده است که اصول نسبتا یکسانی در بودجه بندی کشورها طی سندی به صورت قانون انعکاس یافته و در تمامی مراحل بودجه مجرا و لازم الرعایه باشند. اصول مذکور اساساً باید در تمام مراحل بودجه مراعا باشند اما درعمل ممکن است تعدادی از آن ها در نظام محاسبات عمومی برخی از کشورها رعایت نگردند. ازمیان اصول بودجه ریزی، قانونی بودن، سالانه بودن، وحدت، جامعیت، شاملیت، عدم تهاتر، تعادل، تقدم درآمدها بر هزینه ها، پیش بینی و تقدم، برآوردی بودن درآمدها، محدود بودن مخارج، تخصیص، ناخالص بودن، انعطاف پذیری و تمرکزعایدات موردتصریح قانون گذار اساسی و عادی ایران قرارگرفته اند و اصول حاکمیت قانون، مسئولیت، صحت، تناسب، تناوب، کفایت، شفافیت، مدیریت، تنوع، تفکیک اعتبارات مستمر و غیرمستمر، قابلیت اعتماد، قابلیت پیش بینی، درعمل و به شکل ضمنی در نظام بودجه ریزی ایران کم وبیش موردتوجه قرار دارند. اصول وحدت، جامعیت، تخصیص، سالانه بودن، عدم تهاتر، تعادل، دقت، شفافیت، مدیریت صحیح مالی و محاسبه براساس واحدپول مشترک در مصوبه مالی شماره 1605 مصوب 25 ژوئن 2002 شورای وزیران اتحادیه اروپا مورداشاره قرارگرفته اند. ازمیان اصول مذکور، اصل تنظیم بودجه براساس واحدپول مشترک، خاص نظام بودجه بندی اتحادیه اروپا می باشد. بانک جهانی نیز در کتابچه راهنمای هزینه های عمومی که در سال 1998 منتشر نمود، اصول شاملیت، انضباط، قانونی بودن، انعطاف پذیری، قابلیت پیش بینی، قابلیت اعتراض، اطلاعات، درستی، شفافیت، مسئولیت و پاسخگویی را به عنوان معیار بودجه مطلوب بیان داشته است. پژوهش حاضر مطالعه ای تطبیقی دررابطه با اصول فوق بین نظام های محاسباتی ایران و اتحادیه اروپا در پرتو اصول معیار بودجه بندی در گزارش سال 1998 بانک جهانی می باشد.

سازمان های مردم نهاد تجلی اعتماد و تلفیق کننده سیاست های کلان و مطالبات مردمی به ویژه در ارائه خدمات به نیازمندان هستند. با این حال، در صورتی که استراتژی های اخذ شده از سوی آنها با اقدامات دولت در این زمینه در راستای هم افزایی یکدیگر قرار نگیرد، چه بسا به تهدیدی برای جامعه بدل گردند که مشکلات موجود را مضاعف نمایند. بنا به شواهد، اقدامات این سازمان ها با عملکرد دولت در انگلستان گویای این هم راستایی است. این مقاله با رویکرد کیفی و روش اسنادی – کتابخانه ای و با چارچوب مفهومی «مشارکت اجتماعی»، «خیر عمومی» و «کارکرد پاسخگویی رسانه های اجتماعی» انجام شده است. سازمان های مردم نهاد در ایران و انگلستان در بعد ساختار شبیه به یکدیگر هستند ولی در مورد پاسخگویی به طور عام و استفاده از رسانه های اجتماعی به عنوان یکی از مکانیسم های پاسخگویی عملکرد، دولت انگلستان تعامل بهتر و پایدارتری را ایجاد نموده است. بر مبنای یافته های پژوهش و در راستای کاربردی نمودن نتایج، می توان چند توصیه را در مورد سازمان های همتا در ایران مطرح نمود: 1. در فرایند سیاستگذاری و خط مشی، در کنار دولت و سازمان های دولتی، برای سازمان های مردم نهاد نیز سهمی قائل گردند 2. یک تقسیم کار مدیریت شده بین سازمان-های دولتی و مردم نهاد صورت پذیرد. 3. سازمان های مردم نهاد باید در ایجاد شایستگی فنی برای کارکنان خود جهت استفاده مؤثر از رسانه های اجتماعی سرمایه گذاری کنند. همچنین در اتخاذ برنامه و استراتژی مدونی جهت به کارگیری این رسانه ها در راستای پاسخگویی بهتر تأکید داشته باشد.

بیشتر کشورھای دنیا جرایم اینترنتی بعنوان یک معضل حاد و بسیار مهم تلقی می گردد و دولتھا در صدد پیدا نمودن راه حل ھای مختلفی در جهت جلوگیری از وقوع آن می باشند.جرایم علیه محرمانگی داده ها و سامانه های رایانه ای به عنوان جرایمی که حریم خصوصی اشخاص را مورد تعرض قرار داده و سبب از بین رفتن محرمانگی داده ها و سامانه های رایانه ای می گردند، به موازات طرح در حقوق داخلی در قلمرو اسناد بین الملی نیز قابل بررسی می باشند.فضای سایبر، امکان ارتکاب جرایم مدرنی که در قوانین قبل جرم انگاری نشده بود را، برای مجرمان در اقصا نقاط جهان فارغ از مرزهای جغرافیایی بوجود آورد؛ لذا این موضوع توجه قانونگذاران در سطح ملی و بین المللی را به خود جلب کرد و حتی قانونگذاران دریافتند که محدود نمودن قلمرو جرایم رایانه ای به موارد مدون در اسناد و قوانین ملی یارای مقاومت در برابر این جرایم را ندارد. حال سوال این است که کشورهای مختلف در قبال جرائم رایانه ای در فضای سایبری چه سازوکارهای قانونی را بکار گرفته اند؟ یافته ها بیانگر این نکته است که در بیشتر کشورها جرایم رایانه ای بعنوان یک موضوع جدی مطرح است و کشورها با تصویب قوانینی متناسب با نوع جرایم در پیشگیری از آن تدابیر لازم را اندیشیده اند.

ایران از جمله سرزمین های پرخطر به لحاظ وقوع مخاطرات طبیعی است. سیلاب را می توان یکی از این بلایا دانست که وقوع آن خسارات عظیمی را تاکنون به همراه داشته است .برای مدیریت بحران های طبیعی و کاهش خسارات ناشی از این وقایع ،رسانه ها می توانند به عنوان ابزاری هوشمند و تأثیرگذار مورداستفاده قرار بگیرند. تلویزیون به عنوان رسانه ای همگانی و در دسترس، می تواند در آموزش و پیش گیری از این بحران ها نقش بسزایی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف ارائه ی راهکارهایی برای یافتن نقش آموزشی تلویزیون در پیش گیری از سیل انجام شده است. در فرایند این پژوهش که با رویکردی کیفی انجام شده است با 20 تن از نخبگان حوزه ی ارتباطات و بحران مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته صورت گرفت. اعضای جامعه مورد بررسی در این پژوهش با شیوه نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شد. یافته های حاصل از این پژوهش شامل روش های آموزش تلویزیونی پیش، حین و پس از سیلاب، موانع آموزش تلویزیونی در داخل و خارج از صداوسیما و بهترین شیوه ها و قالب های مناسب برای آموزش است. توجه بیش تر رسانه به موضوع محیط زیست، اهمیت اطلاع رسانی شفاف و پاسخگویی واضح مسئولان و نهادها، نیاز به آموزش خبرنگاری بحران و پرورش مدیران و خبرنگاران متخصص در بحران و لزوم شناساندن ابعاد بحران های طبیعی و ارائه راهکار به مردم، و نیز استفاده از تکنیک های مبتنی بر آموزش-سرگرمی از جمله راه های آموزش تلویزیونی در شرایط سیلاب بر اساس نتایج این پژوهش است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های الگوی ایجاد شفافیت سازمانی در راستای ارتقای سلامت اداری با میانجیگری رسانه های اجتماعی انجام شد.روش پژوهش: برای انجام پژوهش از روش آمیخته و طرح اکتشافی استفاده شد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت کیفی، از حیث بُعد مطالعه از نوع کتابخانه ای و میدانی، بر اساس هدف پژوهش، بنیادی و از نظر زمان گردآوری داده ها، مقطعی بود. جامعه آماری در بخش کیفی، 35 نفر از مدیران مجرب و محققین دانشگاهی که تعداد 15 نفر انتخاب شد. نمونه گیری در بخش کیفی به روش هدفمند از بین مدیران مجرب این حرفه و نیز اساتید و محققین دانشگاهی انتخاب شد. در بخش کمی جامعه آماری کلیه مدیران و کارشناسان ارشد شاغل در شهرداری تهران و همچنین اساتید و محققان دانشگاهی بود که تعداد 450 نفر شناسایی شد. نمونه گیری در بخش کمی روش نمونه گیری تصادفی ساده بود که براساس فرمول کوکران تعداد 207 به عنوان نمونه انتخاب شد.یافته ها: در این پژوهش آزمون فرضیه با توجه به تمامی مسیرها در مدل مفهومی، معنی دار شد. می توان نتیجه گرفت که فرضیه پژوهش تایید می شود. بدین معنی که مولفه های الگوی ایجاد شفافیت سازمانی در راستای ارتقای سلامت اداری با میانجیگری رسانه های اجتماعی تأثیر دارد. ضریب رگرسیونی استاندارد شده تاثیر متغیر شفافیت سازمانی بر رسانه های اجتماعی برابر 0/69 و تأثیر متغیر رسانه های اجتماعی بر سلامت اداری برابر یا 0/68 می باشد، همچنین مقدار آماره تی برای این ضرایب برابر بیشتر از 1/96 می باشد که نشان از معنی دار بودن این ضریب در سطح خطای 5 درصد است. به طور کلی نتایج حاصله از برآورد مدل، حاکی از آن است که فرضیه تحقیق تأیید می شود و به عبارتی مولفه های الگوی ایجاد شفافیت سازمانی در راستای ارتقای سلامت اداری با میانجیگری رسانه های اجتماعی اثر مثبت دارد.نتیجه گیری: می توان بیان کرد که با استفاده از رسانه های اجتماعی برای برقراری ارتباط عمودی بین رهبران و زیردستان، توسعه روابط بین فردی برای انجام اقدامات گروهی ناسازگار و درک اهداف مشترک در تیم می تواند تقویت شود. ارتباط عمودی می تواند بحث و گردش سریع ایده ها را تقویت و روابط بین رهبران و زیردستان را تسهیل کند. کیفیت ارتباط بین رهبران و زیردستان با کیفیت مبادلات ارتباطی تعیین می شود. رسانه های اجتماعی اعضای تیم را قادر می سازد تا در زمان نیاز در دسترس باشند در نتیجه کارمندان می توانند منابع و اطلاعات را به اشتراک بگذارند و با استفاده از رسانه های اجتماعی برای ارتباطات افقی، اخبار و نظرات خود را به دست آورند رهبر می تواند روابط عمودی با کیفیت بالا را با همه زیردستان خود برقرار کند و میزان موفقیت زیردست می تواند بر عملکرد شغلی تأثیر بگذارد.

هدف: امروزه درزندگی روزمره مدرن، رسانه های عامه پسند هم چون فیلم های سینمایی، منبع اصلی اطلاعات و  نقش مهمی در شکل دهی به افکارها، آگاهی ها، ارزش ها و فرهنگ ها دارند. از آن میان، رسانه ملی بنا بر مسئولیت اجتماعی خود همواره سعی در بالابردن آگاهی افراد در شناخت مناسبات اجتماعی، و در پی مقابله ومبارزه با آسیب های اجتماعی و از جمله پدیده اعتیاد بوده است. فیلم ابدویک روز از جمله فیلم هایی که در راستای پدیده اعتیاد درخانواده و آسیب های به دنبال آن بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بازنمایی تغییرات فرهنگی اجتماعی از جمله پدیده اعتیاد با تأکید بر آثارسینمایی ابدویک روز، ساخته سعید روستایی انجام پذیرفته است. هم چنین در خلال روایت های فیلم، به برساخت واقعیت ها و مسائل اجتماعی هم چون اعتیاد می پردازد.روش پژوهش: برای انجام این هدف و تحلیل عملکرد این فیلم از منظر فرهنگی اجتماعی ، و از منظر روشی رویکرد کیفی و توصیفی تحلیلی وروش تحلیل محتوا، هم چنین روش گردآوری داده ها، اسنادی وکتابخانه ای و ابزار برای گردآوری داده ها، فیش برداری بوده است در قسمت چارچوب مفهومی از نظریه محرومیت نسبی، مسئولیت اجتماعی و نظریه جرم انگاری به عنوان فانوس راه استفاده گردیده است.یافته ها:نتایج نهایی پژوهش حاکی از آن است که پرداختن به موضوعات روزمره با مطالعه فیلم های سینمایی، به نحوی که تجربه زیسته افراد بیشتری را بیان کند قطعاً واقعی تر به نظر می رسد. لذا می توان به ایدئولوژی ها، باورها و ارزش های حاکم بر جامعه در دوره ای از زمان پی برد.نتایج: در بررسی فیلم ابدویک روز علاوه بر اطلاعاتی زمینه ای و برساخت واقعیت ها ومسائل اجتماعی، به آسیب های اجتماعی مربوط به خانواده درگیر اعتیاد و زندگی روزمره آنان را به تصویر کشیده است.