حسن درزیان رستمی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ظرفیت و کارکرد فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی (ICT) در پشتیبانی از سازمانهای نظارتی مناطق آزاد کشور انجام شده است. روش تحقیق ترکیبی شامل روشهای کیفی و کمی است. در بخش کیفی، در بخش کیفی پژوهش حاضر، جامعه آماری را مدیران و مسئولان سازمانهای نظارتی در مناطق آزاد تجاری در شهرهای کیش، قشم و چابهار تشکیل می دهند. در بخش کمی نیز جامعه آماری شامل کارشناسان حوزه فناوری های ارتباطی و همچنین روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای حوزه اقتصاد و امنیت در شهرهای کیش، قشم و چابهار هستند. در بخش کیفی پژوهش، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است و در مجموع با انتخاب ده نفر، پژوهش اشباع نظری حاصل شده است. همچنین در قسمت کمی تحقیق، تعداد 388 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. به منظور جمع آوری نمونه، از روشهای نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. یافته های کمی بیانگر آن است که بین استفاده از قابلیت های ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی از یک سو و توسعه امنیت اقتصادی و اجتماعی مناطق آزاد ویژه اقتصادی و و بهبود عملکرد سازمان های نظارتی از سوی دیگر ارتباط وجود دارد.

مقدمه: سلامت روان جامعه یکی از زمینه هایی است که می تواند تحت تاثیر انتشار محتوای رسانه ای قرار گیرد . پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش سواد رسانه ای در ارتقاء سلامت روان جامعه ایران انجام شد. روش ها: این پژوهش کاربردی با روش ترکیبی در سال 1402 انجام شد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل اساتید ارتباطات متخصص در زمینه سواد رسانه ای و روانشناسان، و در بخش کمی کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن تهران بود. در بخش کیفی، از مصاحبه و نمونه گیری هدفمند برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تحلیل داده های به دست آمده نیز باروش تحلیل موضوعی انجام شد. در بخش کمی، برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. با نمونه گیری خوشه ای تصادفی ساده و چند مرحله ای، 384 پرسشنامه گردآوری شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 25 و ضریب همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های کیفی پژوهش نشان داد که موضوعاتی مانند آموزش روش های تشخیص اخبار واقعی از جعلی، شکل گیری آسیب ها در صورت انتشار اخبار منفی، آموزش نحوه مواجهه با اخبار منفی، آموزش سواد رسانه ای از پیش دبستانی تا دبیرستان و توسعه مهارت چندرسانه ای بیشترین فراوانی را در بین نظرات کارشناسان دارد. با توجه به نتایج کمی، ارزش آمار پیرسون برای «درک محتوای پیام های رسانه ای»، «اهداف پنهان پیام های رسانه ای»، «انتخاب آگاهانه پیام های رسانه ای»، «نگاه انتقادی به پیام های رسانه ای» و «تحلیل پیام های رسانه ای» به ترتیب برابر با 0/541، 0/577، 0/311، 0/533 و 0/420 بود (0/0001>P)، که نشان دهنده برقرار بودن رابطه معنادار آماری بین این پنج محور پیام های رسانه ای و ارتقاء سلامت روان جامعه ایران است. نتیجه گیری: افزایش سواد رسانه ای و سلامت روانی جامعه همبستگی مثبت دارند. بنابراین، آموزش سواد رسانه ای باید به یک اولویت جدی حوزه سلامت روان برای جامعه تبدیل شود. توجه به این آموزش به افزایش توانایی افراد در تشخیص اخبار جعلی و محتوای نادرست کمک می کند و همچنین، می تواند منجر به بهبود سلامت روان

هدف: متن مدیریت رسانه، فرآیند به کارگیری بهینه همه امکانات مادی، انسانی، فناورانه و غیره در جهت تولید، بازتولید و توزیع پیام های هدفمند، در چارچوب نظام ارزشی پذیرفته شده است که با هدف غایی اثرگذاری مطلوب بر مخاطبان صورت می گیرد. داشتن نظام رسانه ای قوی نیز در گرو نظام مدیریت سیاستگذاری و همچنین روش و الگوی سیاستگذاری صحیح در حوزه مدیریت است. لذا هدف اصلی پژوهش، بررسی وضع موجود مدیریت شبکه های استانی صدا و سیما و در نهایت تدوین الگوی تحولی مدیریت شبکه های استانی برای رسیدن به وضع مطلوب می باشد.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی است که با رویکرد کیفی با طرح اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل خبرگان مدیریت رسانه در استان مازندران و کشور با سن بیشتر از 40 سال، سابقه بیشتر از 20 سال و تحصیلات دکتری و کارشناسی ارشد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن قانون اشباع تعداد 16 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام شد.یافته ها: الگوهای موجود مدیریت رسانه شبکه استانی مازندران  شناسایی شد که شامل سبک مدیریت دستوری، آنومیک و سبک مدیریت ترکیبی (گاهی اقتضایی و گاهی مشارکتی) است. یافته ها همچنین نشان داد "نظام مدیریت گنبدی"، مطلوب ترین الگوی مدیریت رسانه شبکه استانی است.نتیجه گیری:  الگوی مدیریت گنبدی که برپایه عنصر علم اعم از مادی و طبیعی و علوم معارف الهی و توحیدی است ابعادی چندگانه دارد و می تواند گرهگشای مدیریت شبکه استانی باشد.  بهره گیری از این الگو یا مدل می تواند بهبود عملکرد (افزایش اثربخشی) از طریق توزیع انرژی یکسان و مداوم برای همه کارکنان توسط مدیر گنبدی را در پی داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی عوامل موثر بر اقبال عمومی کمپین ها در رسانه های اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق، ترکیبی شامل رویکردهای کمی و کیفی و جامعه آماری بخش کیفی را کارشناسان حوزه رسانه با سابقه کار بیش از 10 سال در زمینه شبکه های اجتماعی و تبلیغات تشکیل داده اند. در بخش کمی نیز جامعه آماری شامل کاربران رسانه های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام عضو کمپین های مجازی است. در این پژوهش به منظور تحلیل داده های کیفی و کمی به ترتیب از روش های نظریه داده بنیاد و حداقل مربعات جزئی استفاده شد. در بخش کیفی، یافته های پژوهش بیانگر آن است که از دیدگاه مصاحبه شوندگان افزایش تصاعدی اعضا، امکان ارسال آسان برای دوستان، قابلیت عضویت همزمان در چند کمپین، لغو آسان و سریع عضویت، آشنایی با دیگر اعضای کمپین و شناسایی اهداف و انگیزه های آنان، امکان عضویت با هویت غیرواقعی، انجام تنظیمات به منظور دریافت یا عدم دریافت پیام های ارائه شده از طرف کمپین، امکان مشارکت ایرانیان از سراسر جهان در کمپین و امکان آمارگیری لحظه ای کاربران توسط مدیران کمپین به عنوان مهمترین نقاط قوت کمپین های فضای مجازی به شمار می آید. در بخش کمی نیز یافته ها نشان دهنده آن است که ارتباط مستقیم و معناداری بین مولفه های ارتباطات اجتماعی، منافع اقتصادی، تعامل و اقبال کاربران از کمپین های شبکه های اجتماعی وجود دارد. از سوی دیگر، بر اساس یافته های تحقیق، رعایت ارزش ها و هنجارها در اقبال کاربران از کمپین های مذکور تاثیر معناداری ندارند.

هدف پژوهش تبیین نقش رسانه های نوین به عنوان ابزار قدرت نرم در دیپلماسی دولتها و رویکرد پژوهش ترکیبی است که ازتکنیک دلفی برای استخراج وجمع بندی متغیرهای قدرت نرم،رسانه های نوین و دیپلماسی وبرای دستیابی به روابط بین عوامل بخش کیفی در قالب یک مدل از تکنیک دیمتل و برای آزمون مدل اکتشافی وتحلیل میزان اثرات متقابل این متغیرها بر یکدیگر از تکنیک حداقل مربعات جزئی استفاده گردید.جمع آوری اطلاعات تلفیقی از روشهای اسنادی ومیدانی است ولی مبنای تجزیه و تحلیل، داده های جمع آوری شده از روش دلفی است. ابزار اندازه گیری پرسش نامه ساختارمند ودرقالب طیف لیکرت می باشد. حجم نمونه دربخش کیفی 15 و دربخش کمی 60 نفروجامعه آماری متشکل ازدیپلماتها، خبرنگاران واساتید علوم سیاسی وارتباطات می باشد،روش نمونه گیری به صورت غیر احتمالی هدفمند وگلوله برفی مجازی است . یافته های پژوهش نشان داد رسانه های نوین تاثیر مثبت و معنا داری در رابطه بین قدرت نرم و دیپلماسی دارد ونقش رسانه های نوین میانجی گری کامل انتقال قدرت به دیپلماسی است به تعبیری در عصر ارتباطات لازمه حضور پر قدرت در عرصه جهانی ،استفاده برنامه ریزی شده از رسانه های نوین در راس دستگاه دیپلماسی عمومی کشورها است

امروزه کشورهای قدرتمند با استفاده از رسانه به تأمین منافع خود و پیشبرد سیاست خارجی از رهگذر تبلیغات سیاسی و شکل دهی به افکار عمومی می پردازند. ایران نیز از طریق رسانه های برون مرزی صداوسیما این سیاست را در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای پیگیری می کند. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین دال های گفتمان سازی و شیوه های مؤثر در کاربست دیپلماسی عمومی انقلاب اسلامی در رسانه های برون مرزی سازمان صداوسیماست. روش پژوهش، آمیخته (کیفی-کمی) است. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی، تحلیل معادلات ساختاری بوده است. بدین منظور، داده های حاصل از تکمیل پرسشنامه توسط 25 صاحب نظر، در نرم افزار SPSS و PLS به منظور مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شده است. صاحب نظران به روش نمونه گیری هدفمند از میان خبرگان حوزه های دیپلماسی و رسانه که بر مفاهیم نظری انقلاب اسلامی نیز مسلط بودند، انتخاب شدند. تعداد آنها بر اساس معیار اشباع نظری یافته ها حاصل شده است. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل غیریت سازی، اسطوره سازی، هژمونی کردن، هم ارزی، ساختارشکنی، به حاشیه رانی و برجسته سازی از شیوه های مؤثر در کاربست دیپلماسی عمومی در رادیو و تلویزیون های معاونت برون مرزی سازمان صداوسیما و سبک زندگی اسلامی، وحدت بخشی، رأفت اسلامی و خردورزی، استکبارستیزی، اندیشه های ضدسکولاریستی و جهل زدایی از دال های گفتمان سازی انقلاب اسلامی ایران در سطح بین المللی هستند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری مؤید کاربست توأمان این عوامل و مؤلفه هاست.

امروزه هر کشوری که بخواهد گفتمان خود را ترویج کند و در عرصه های منطقه ای و بین المللی تأثیرگذار باشد، ضروری است دیپلماسی عمومی خویش را از طریق رسانه های برون مرزی دنبال کند. ایران نیز با درک این ضرورت، درصدد ترویج گفتمان انقلاب اسلامی توسط رسانه های بین المللی خود است. هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی مطلوب برای کاربست دیپلماسی عمومی گفتمان انقلاب اسلامی در معاونت برون مرزی سازمان صداوسیما است. روش پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته با صاحب نظران و روش تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس نظریه داده بنیاد الگو اشتراوس و کوربین و نرم افزار  مکس کیو دی ای بوده است. 25 صاحب نظر در حوزه دیپلماسی و رسانه به روش گلوله برفی و با معیار اشباع نظری به صورت هدفمند انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد کاربست دیپلماسی عمومی گفتمان انقلاب اسلامی در معاونت برون مرزی سازمان صداوسیما تابعی از شرایط علّی (مبارزه با ایران هراسی، مقابله با هجمه رسانه ای علیه کشور، روشنگری در مسائل مهم بین المللی)، شرایط زمینه ای (تعامل دین و سیاست، انعکاس فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی) و شرایط مداخله گر (بیداری اسلامی، اشاعه گفتمان مبارزه با نظام سلطه، تشریح دستاوردهای اقتصاد مقاومتی) است. این عوامل، شرایط را برای اعمال کنش ها و تعاملات (تشکیل کارگروه گفتمان انقلاب اسلامی، شکستن انحصار قدرتمند رسانه های غربی، ترجمه، دوبله و تولیدات محتوایی، سینمایی، موسیقی، هنری و فرهنگی) مهیا می کنند که پیامدهای (تکامل روند انقلاب اسلامی، صدور انقلاب اسلامی، تقویت جبهه مقاومت و تضعیف نظام سلطه، بیداری و وحدت اسلامی، سبک زندگی سالم) را به دنبال دارد. 

پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در ارتقای امنیت و توسعه پایدار سواحل خلیج فارس و مکران انجام شده است. روش تحقیق ترکیبی است؛ به این ترتیب که شامل روش های کیفی و کمّی است. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل تمام استادان دانشگاه در حوزه امنیت و توسعه پایدار و همچنین پژوهشگران حوزه خلیج فارس بوده است که درنهایت پس از مصاحبه با چهارده نفر، اشباع نظری حاصل شد. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل همه روزنامه نگاران و اصحاب رسانه و مطبوعات در حوزه های اقتصادی، گردشگری، فرهنگی، امنیت اجتماعی و توسعه در منطقه مکران بوده است که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده، 247 نفر انتخاب و پرسش نامه ها بین آنان توزیع شد. نتایج بخش کیفی پژوهش بیانگر این است که از دیدگاه مصاحبه شوندگان، زیست محیطی، گردشگری، شیلات، همکاری های منطقه ای، سواحل طولانی، کشتیرانی و مبارزه با قاچاق مهم ترین ظرفیت ها و فرصت های سواحل خلیج فارس و منطقه مکران به شمار می آید. از سوی دیگر مطابق یافته های کمّی پژوهش، میان توسعه فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و  شناخت عوامل عقب ماندگی و پرهیز از آن در منطقه، تشویق نخبگان بومی برای بازگشت به منطقه، ترغیب سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در منطقه مکران، رشد گردشگری و جلب توریسم در منطقه، شناخت استعدادهای انسانی و جغرافیایی منطقه، رشد سرمایه اجتماعی ساکنان منطقه و امنیت اجتماعی ساکنان منطقه ارتباط معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدلی برای شاخصهای مربیگری عملکرد برای مدیران روابط عمومی شرکت های پتروشیمی منطقه پارس جنوبی انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و در عین حال اکتشافی از نوع مقوله بندی (ابعاد ، مولفه ها و شاخص های رفتاری) می باشد. در جمع آوری و تحلیل داده ها، از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است. روش گرد آوری داده ها در روش کیفی مصاحبه با متخصصان حوزه مربی گری بوده و استراتژی تحلیل داده ها در روش تحقیق کیفی، تحلیل محتوای متون ، مصاحبه و پرسشنامه ها با رویکرد دلفی است .ابزار جمع آوری داده ها در روش کمی نظر خواهی از طریق پرسشنامه مقایسات زوجی شبکه ای و پرسشنامه استاندارد سنجش عملکرد اچیو است.مشارکت کنندگان در روش کیفی 20 نفر متخصص و در روش کمی 160 نفر مدیران روابط عمومی می باشند. نتیجه تحقیق نشان می دهد که خبرگان بر روی سه بعد فردی، اجتماعی و سازمانی با توافق 100 درصد اجماع نظر دارند. متخصصان بر روی شاخص های بدست آمده از ادبیات تحقیق و مصاحبه های انجام شده که در بعد فردی شامل 8 شاخص ، در بعد اجتماعی شامل 6 شاخص و در بعد سازمانی شامل5 شاخص است به اجماع نظر رسیدند. در بررسی تاثیر بر مدیریت عملکرد بعد سازمانی با ضریب مسیر 6/4 در اولویت اول تاثیر سپس بعد فردی با ضریب مسیر 55/2 و پس از آن بعد اجتماعی با ضریب مسیر 46/2 در رتبه سوم قرار دارد. در بعد فردی براساس تحلیل ضریب مسیر در معادلات ساختاری به ترتیب اولویت شاخص رفتار و منش با ضریب 9/36، شاخص سواد رسانه با ضریب مسیر 2/33، شاخص هوش شناختی و توانمندی با ضریب مسیر7/25، شاخص شخصیت با ضریب مسیر 5/19 و شاخص مسئولیت پذیری با ضریب مسیر 8/9 ، در بعد اجتماعی شاخص مهارت ارتباط با ضریب مسیر 4/28 ، منزلت و جایگاه با ضریب مسیر3/26 ، مشارکت با ضریب مسیر 2/24 ، پویا بودن با ضریب 5/19، نوع دوستی با ضریب 3/17 و برنامه ریزی گروهی با ضریب 1/14 است. برای آزمون شاخص های بدست آمده ارتباط آن ها با مولفه های عملکرد براساس مدل اچیو بررسی شد. نتایج آزمون نشان داد که مقدار ضریب مسیر عوامل فردی بر مدیریت عملکرد برابر با 0.190 مقدار ضریب مسیر عوامل اجتماعی بر مدیریت عملکرد برابر با 0.267 مقدار ضریب مسیر عوامل سازمانی بر مدیریت عملکرد برابر با 0.397 می باشد. به این معنا که عوامل بر مدیریت عملکرد تأثیر مثبت و معناداری دارند و مدل طراحی شده مورد تأیید می باشد.