درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های مهم ساختاری تارنماهای مخصوص نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی است. روش: انجام این پژوهش با استفاده از تحلیل ساختاری 54 تارنمای انگلیسی زبان و فارسی زبان ویژه نوجوانان و نظرخواهی از 93 صاحب نظر و 32 نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی میسر شد که به روش پیمایشی و از طریق توزیع پرسشنامه انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون های تی و مجذور خی استفاده گردید. یافته ها: با بررسی نظرات دو گروه صاحب نظران و نوجوانان ایرانی، 27 ویژگی ساختاری مهم (از میان 30 ویژگی شناسایی شده) برای تارنماهای نوجوانان 14ـ12 ساله ایرانی تعیین و معرفی شد که 10 ویژگی اول آن ها به ترتیب عبارتند از: خوانا بودن متن (4/92%)، سرعت بارگذاری بالا (2/89%)، آرم (1/88%)، مشخص بودن عنوان هر صفحه (3/86%)، وجود پیوند برای بازگشت به صفحه خانگی (86%)، صحیح بودن دستور زبان و املای نوشته ها (86%)، پیش بینی موتور جست وجو به منظور جست وجو در تارنما (8/82%)، استفاده از رنگ های مختلف (7/82%)، امکان راهبری در صفحات (6/81%) و استفاده از عکس (5/81%). اصالت/ارزش: تاکنون هیچ پژوهشی در رابطه با ویژگی های ساختاری وب سایت ها ی (تارنماهای) کودکان و نوجوانان در یک رده سنی خاص و با توجه به نیازها و ویژگی های آنان انجام نشده است که این پژوهش از این نظر منحصربه فرد است. همچنین طراحان تارنماها، کتابداران کتابخانه های عمومی، والدین، معلمان و ... با استفاده از نتایج این پژوهش، می توانند به طراحی و انتخاب تارنماهایی مناسب برای گروه مذکور اقدام نمایند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان درستی استنادهای به کار رفته در فهرست منابع و مآخذ مقاله های تألیفی فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است. جامعة مورد بررسی در این پژوهش شامل 585 ارجاع داده شده به کتابها و مجله های فارسی و لاتین تمامی مقاله های تألیفی سال 1387 فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای و جدول مورگان و رجسی حجم نمونه به تعداد 230 استناد تعیین شد. یافته­های پژوهش نشان داد در 8/51% از استنادهای مقاله های لاتین، 39% از استنادهای مقاله های مجله های فارسی، 5/28% از استنادها به کتابهای لاتین و 48% از استنادهای کتابهای فارسی، اشتباه وجود دارد. به طور میانگین، در 8/41% از استنادهای صورت گرفته توسط نویسندگان به منابع مختلف اشتباه وجود دارد که از این میزان 4/21% اشتباهات اساسی هستند. همچنین، از نظر آماری، اختلاف معناداری بین میزان اشتباهات صورت گرفته در استنادها بر حسب نوع مدارک مورد استناد وجود ندارد. از سوی دیگر، در سطح اطمینان 95% می­توان گفت نوع زبان مدارک مورد استناد بر میزان اشتباه تأثیری ندارد. از نتایج پژوهش استنباط میشود که اشتراک مساعی بین نویسندگان، ویراستاران و داوران و همچنین ارزیابی و بررسی برخی از استنادهای مقاله ها به عنوان بخشی از فرایند پذیرش مقاله ها میتواند به رفع این مشکل کمک زیادی کند

در این مقاله به تعریف رشته و میان رشته و تاریخچه این دو پرداخته و این سؤال مطرح می شود که به رغم میل و یا تکرار عده ای که مشتاقانه و رضایت مندانه کتابداری و اطلاع رسانی را یک میان رشته می دانند، نویسنده استدلال می کند که تا رشته ای نباشد میان رشته مفهومی ندارد. او تاکید می کند که میان رشتگی، پاسخی به یک سونگری پوزیتیویسم و فروکاهی مسائل اجتماعی و انسانی به علوم طبیعی است؛ زیرا از زمانی که نارسایی تحقیق در علوم انسانی با محوریت پوزیتیویسم مطرح شد، مسئله میان رشتگی نیز قوت گرفت. در واقع بحث بر روی مسائل انسانی و اجتماعی جز از طریق نگاه های همه جانبه میسر نیست؛ بنابراین میان رشتگی نفی رشته بودن نیست بلکه نقد آن است؛ ازاین رو اگر کتابداری و اطلاع رسانی بخواهد به عنوان یک حوزه علمی مطرح شود، در آغاز باید رشته باشد تا سپس بتواند با سایر رشته ها به ویژه رشته های علوم انسانی و یا دیگر رشته ها تعامل کند. در عین حال اثبات رشته بودن کتابداری و اطلاع رسانی با تعاریف موجود امکان پذیر نیست و باید با تعریف جدیدی از آن، این مسئله را حل کرد. نویسنده معتقد است تعریف جدید او می تواند این مشکل را حل کند.

برای برنامه ریزی و تخصیص اعتبارات و منابع میان مناطق مختلف، شناسایی جایگاه منطقه در بخش مربوط و رتبه بندی سطوح برخورداری از مواهب توسعه، ضروری است. با توجه به اینکه از توسعة فرهنگی به عنوان زیربنای توسعه در سایر جنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... یاد شده است و از طرفی توسعة کتابخانه ها و بویژه کتابخانه های عمومی، یکی از پیش نیازهای اساسی برنامه ریزی و توسعه فرهنگی جامعه مطرح است؛ در این مقاله سعی شده درجه توسعهیافتگی استانهای کشور از لحاظ دسترسی به شاخصهای بخش کتابخانه ای بررسی شود. برای انجام این کار، با انتخاب 12 شاخص کتابخانه ای، ابتدا با استفاده از روش تاکسونومی عددی وضعیت توسعهیافتگی استانهای کشور در این بخش شناسایی شد و استانهای کشور در 3 طبقه «توسعهیافته»، «نسبتاً توسعهیافته» و «توسعه نیافته» قرار گرفتند. در مرحله بعد، با استفاده از روشهای آنتروپی شانون و SAW ، استانهای کشور از لحاظ میزان برخورداری از این شاخصها رتبه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان داد در زمینة شاخصهای کتابخانه ای، 27% از استانهای کشور توسعهیافته، 50% نسبتاً توسعهیافته و 23% توسعه نیافته تلقی میشوند. همچنین، نتایج رتبه بندی استانهای کشور نشان داد استانهای تهران، یزد و آذربایجان شرقی دارای بهترین وضعیت و استانهای کردستان، قم و سیستان و بلوچستان دارای بیشترین محرومیت در این بخش هستند

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم بینای شهر کرمان و میزان بهره گیری آن ها از خدمات کتابخانه ای است. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای عضو کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر کرمان است که شامل 55 کاربر و 13 کتابخانه می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. بدین منظور دو پرسشنامه جداگانه برای کاربران نابینا و کم بینا و مدیران کتابخانه ها طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین منبع مورد استفاده کاربران نابینا و کم بینا، منابع گویا (64 درصد) و منابع بریل (42 درصد) می باشد. متاسفانه درصد بسیارکمی از کاربران از منابع الکترونیکی استفاده می نمایند. همچنین از تجهیزات و فن آوری ها درحد بسیارکمی در کتابخانه ها استفاده می شود. 90 درصد کاربران نابینا و کم بینا منابع کتابخانه ها را کافی ندانسته اند. 80 درصد کاربران نقش کتابخانه در رفع نیازهای اطلاعاتی خود را در حد متوسط و پایین تر از آن دانسته اند. اکثر کاربران نابینا و کم بینا (78 درصد) اظهار داشتند که از راهنمایی کتابداران در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برخوردار بوده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش می تواند مسئولان و دست اندرکاران را در برنامه ریزی جهت فراهم نمودن امکانات و فن آوری های اطلاعاتی برای ارائه خدمات خاص به نابینایان در کتابخانه ها یاری نماید. این مقاله همچنین ضمن تاکید بر اشتراک منابع ویژه نابینایان در کتابخانه های عمومی و ایجاد نظام همکاری بین کتابخانه ای، تاسیس شبکه ملی اطلاع رسانی نابینایان توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور با همکاری کتابخانه ملی ایران را راه حلی اساسی جهت دسترسی نابینایان به گستره وسیعی از منابع اطلاعاتی می داند.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه معنایی بین سال انتشار و قالب های ادبی در کتاب های اروپایی کودک و نوجوان ترجمه شده به فارسی در دهه اول قرن بیست ویکم پرداخته و قالب های ادبی را در کتاب های مورد نظر که در طول نُه سال (از ابتدای سال 2000 میلادی برابر با 11دی ماه 1378 شمسی تا انتهای سال 2008 میلادی یعنی 11 الی دی ماه 1386) از نویسندگان اروپایی به زبان فارسی در ایران چاپ شده اند، شناسایی نموده است. روش: روش به کار رفته در این پژوهش تحلیل محتوا است که در آن تلاش شده است با تحلیل نظام مند قالب های ادبی کتاب هایی که در دایره این پژوهش می گنجند هر یک از داستان ها را به روشی دقیق بررسی، و قالب ادبی آن مشخص گردد. جامعه آماری این پژوهش با بهره گیری از نمونه گیری منظم انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز از هر کتاب در یک سیاهه بررسی ثبت شده و با بهره گیری از آزمون خی دو، فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از مجموع 318 عنوان اثر داستانی ترجمه ای منتشر شده، 59 اثر (28 درصد) توسط زنان و 170 اثر (5/53 درصد) توسط مردان تالیف شده است. از سوی دیگر 89 عنوان کتاب ترجمه شده (28 درصد) نویسنده مشخص نداشتند. بررسی 4 قالب ادبی استاندارد در نظرگرفته شده حاکی از آن است که 89 کتاب در قالب ادبی داستان واقعی (28 درصد)، 81 عنوان کتاب در قالب کتاب غیر داستانی (4/25 درصد)، 106 کتاب در قالب ادبی داستان فانتزی (4/33 درصد) و 42 عنوان کتاب در قالب ادبی داستان عامیانه (2/13درصد) توسط پدیدآورندگان اروپایی تالیف شده و به زبان فارسی ترجمه شده اند. همچنین نویسندگان انگلیسی با 105 کتاب (9/31 درصد) بیشترین فراوانی نگارش را به خود اختصاص داده اند. از سوی دیگر نتایج پژوهش نشان داد که فرضیه مورد نظر در ارتباط با «وجود رابطه معنادار بین فراوانی قالب ادبی و تاریخ نشر» تایید نشد؛ چرا که بر اساس آزمون خی دو 05/0> 135/23 p= محاسبه شد و چنین نتیجه گرفته شد که بین قالب های ادبی و تاریخ نشر در کتاب های ترجمه شده رابطه معناداری وجود ندارد. اصالت/ارزش: مقاله حاضر به شناسایی گستره قالب های ادبی کتاب های اروپایی کودک نوجوان، ترجمه شده به زبان فارسی پرداخته و از رویکردهای جدیدی است که به بررسی وضعیت کتاب های این حوزه از منظر گونه شناسی قالب های ادبی و نیز بررسی رابطه معنایی بین قالب های ادبی و سال نشر این کتاب ها می پردازد.

هدف: تعیین میزان رضایت شغلی مدیران در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مراکز استان ها می باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته و جامعه آماری، همه مدیران کتابخانه های عمومی در مراکز استان ها به تعداد 189 نفر است. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، میانگین رضایت شغلی مدیران کتابخانه های عمومی 54/81 (حد مطلوب= 135) است. اما با توجه به اینکه متوسط میانگین رضایت شغلی در این پژوهش 81 میباشد، رضایت شغلی مدیران مورد مطالعه از حد متوسط اندکی بالاتر است. میانگین رضایت شغلی در ابعاد امکانات مادی و رفاهی شغل با میانگین 47/8 (متوسط میانگین=12)، خودشکوفایی با میانگین 80/14 (متوسط میانگین=18) و ماهیت شغلی با میانگین 94/20 (متوسط میانگین= 21) پایین تر از حد متوسط، و میانگین رضایت شغلی در ابعاد رفتار مدیران ارشد با میانگین 41/15 (متوسط میانگین=12)، روابط متقابل با میانگین 55/11 (متوسط میانگین=9) و ثبات شغلی با میانگین 44/9 (متوسط میانگین=9) بالاتر از حد متوسط است. فرضیه 1 مبنی بر این که رضایت شغلی مدیران از بُعد امکانات مادی و رفاهی شغل به نحو معنیداری کمتر از ابعاد دیگر است، تایید شد اما فرضیه 2 مبنی بر وجود تفاوت معنیدار بین میانگین رضایت شغلی کتابداران بر حسب رشته تحصیلی مورد تایید قرار نگرفت. اصالت/ارزش: این پژوهش برای آگاهی از رضایت شغلی مدیران در کتابخانه های عمومی است، همچنین مسائل اساسی را در رشته کتابداری و اطلاع رسانی مطرح می کند که نیاز به پژوهش های عمیق تر را می طلبد.

تحلیل استنادی به عنوان یکی از روش های کمی، بر پایه استناد های موجود در متون علمی قرار دارد، به طوری که با شمارش تعداد استناد-های به کار رفته در متون گوناگون همانند نشریه ها و پایان نامه ها به تحلیل و ارزیابی این متون می پردازد. مبحث تحلیل استنادی در دهه 60 در ایران آغاز شد و تا کنون پژوهش های زیادی با آن روش انجام شده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است با دیدی تحلیلی و مروری به بررسی عمده ترین آثار فارسی موجود در این زمینه از جمله کتاب، مقاله، پایان نامه و همایش هایی که در ایران برگزار شده، که در پیش برد این حوزه مؤثر بوده اند، پرداخته شود. بر اساس نتایج این بررسی، پژوهش های زیادی در رابطه با تحلیل استنادی انجام شده، ولی سهم پایان-نامه ها بیش از دیگر پژوهش ها است. سیر مطالعاتی پایان نامه ها و مقاله ها نشان داد که زمینه پژوهشی آن ها مشابه بوده و بیش تر الگوبرداری از آثار پیشین است. به طور کلی تحلیل استنادی در ایران نیازمند دگرگونی است و پیشرفت آن دقت نظر بیش تری را از سوی مدرسان و پژوهش گران حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می طلبد.

در پژوهش حاضر، با استفاده از روش کتابسنجی، وضعیت کلی کتابهای ترجمه شده بر اساس متغیرهایی نظیر موضوع، زبان، نویسنده، کشور محل نشر، نوع فعالیت وجنسیت مترجمان و فعالیتهای ناشران داخلی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی در سطح کشور بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد بیشترین کتابهای ترجمه شده در رشته کتابداری واطلاع رسانی درحوزه موضوعی کلیات صورت گرفته است. 7/23% کتابهای تجدید چاپ شده و 4/60% آثار ترجمه شده حاصل فعالیت فردی است. حدود 7/94% کتابها از زبان انگلیسی ترجمه شده اند و 8/78% کتابهای ترجمه شده به کشورهای آمریکا و انگلیس تعلق داشته است

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تولیدات علمی اعضای هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز طی سال های 1381-1386 انجام شده است. روش: این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شده و از روش های آماری مثل توزیع فراوانی و درصد فراوانی در قالب جدول و نمودار و از فرمول خیدو جهت تجزیه و تحلیل روابط بین متغیر ها استفاده شده است. جامعه پژوهش 137 نفر عضو هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز است که 106 نفر از آن ها پرسشنامه ها را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج نشان میدهد که بیش ترین درصد مقاله های تالیفی مربوط به سال 1385، و بیش ترین درصد کتاب های تالیفی، آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و طرح های پژوهشی پایانیافته مربوط به سال 1386 است. از نظر انواع تولیدات علمی در سال های مورد پژوهش، 62 مورد کتاب تالیفی، 28 مورد کتاب ترجمه ای، 368 مورد مقاله تالیفی در مجله های داخلی، 17 مورد مقاله ترجمه شده در مجله های داخلی و 25 مورد مقاله چاپ شده در مجله های خارجی انجام گرفته است. همچنین در این سال ها 291 مورد آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و 182 مورد طرح پژوهشی انجام گرفته است. آزمون فرضیه ها نشان میدهد که بین متغیرهای سن، جنس، مرتبه علمی و محل اخذ مدرک تحصیلی افراد با میزان تولیدات علمی آن ها رابطه معنی داری وجود دارد. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر سعی دارد برای اولین بار مشخص کند حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز چه سهمی از تولیدات علمی کشور را عهده دار است