زهره میرحسینی

زهره میرحسینی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۹۶ مورد.
۱.

تحلیل رفتار اطلاع یابی پژوهشگران در حوزه هنر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رفتار اطلاع یابی راهبردهای جستجو بازیابی اطلاعات پژوهشگران هنر تحلیل اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۲۹
این پژوهش به بررسی رفتار اطلاع یابی پژوهشگران حوزه هنر در فرایند جستجوی اطلاعات در محیط وب پرداخته است. روش پژوهش به روش نیمه تجربی است و با استفاده از روش های مشاهده، مصاحبه و تحلیل آماری انجام شده است. جامعه آماری شامل ۴۸ پژوهشگر حوزه هنر بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق نرم افزار کمتازیا برای ضبط فرایند جستجو، مصاحبه های نیمه ساختاریافته برای بررسی راهبردهای شناختی و پرسش نامه استاندارد رفتار اطلاع یابی برای سنجش متغیرهای مرتبط گردآوری شد. دو وظیفه جستجوی آسان (یافتن مقاله لاتین درباره هنر ایران) و دشوار (یافتن فرصت شغلی مرتبط در خارج از کشور) به شرکت کنندگان اختصاص یافت و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون کای اسکوئر انجام شد. یافته ها نشان داد که در جستجوهای آسان، شرکت کنندگان عمدتاً از راهبردهای سریع تر و سطحی تری نظیر استفاده گسترده از موتور جستجوی گوگل (با فراوانی ۹۷۶) و تدوین عبارات جستجو به صورت عام به خاص بهره بردند. در مقابل، در جستجوهای دشوار، پژوهشگران به روش های تحلیلی و پیشرفته تری نظیر اصلاح مکرر عبارات جستجو، استفاده از عملگرهای بولی و مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی تخصصی روی آوردند. بررسی داده های آماری نشان داد که مجموع راهبردهای اتخاذشده در وظیفه دوم در سبک آسان ۹۷۶ و در سبک دشوار ۹۵۹ بوده که درمجموع ۱۹۳۵ راهبرد را شامل نشان می دهد که سطح پیچیدگی وظایف جستجو تأثیر مستقیمی بر راهبردهای مورداستفاده پژوهشگران دارد. این امر ضرورت بهینه سازی سیستم های جستجوی اطلاعات را بر اساس نیازهای کاربران و سطح پیچیدگی جستجوهای آن ها برجسته می سازد.
۲.

وضعیت مؤلفه های الگوی سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تیپ 1 ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدل سایبرنتیک مدیریت مؤّثر کتابخانه پزشکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۲
سازمان دهی مؤثر فعالیت ها در یک سیستم اجتماعی پیچیده با نظارت سایبرنتیک ممکن است، جایی که مکانیسم های خوداصلاحی به بهبود مستمر کمک می کنند. کتابخانه سایبرنتیک اهداف متعددی دارد که در صورت عدم تحقق، افراد یا گروه ها برای بهبود وضعیت آن فعال می شوند. این پژوهش به بررسی استفاده بهینه از الگوهای سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاهی و ارائه مدلی مناسب برای مدیریت اطلاعات سیستم پرداخته و با سنجش وضعیت مؤلفه های سایبرنتیک، زمینه را برای ارائه الگویی مناسب فراهم می کند. این پژوهش با استفاده از روش کمی به منظور بررسی وضعیت مؤلفه های مدل سایبرنتیک برای مدیریت بهینه کتابخانه های دانشگاهی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارشناسان و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ 1 در ایران است. تمامی کارشناسان علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور با استفاده از یک پرسش نامه مورد سؤال قرار گرفتند و نتایج تحلیل شد. نمونه آماری شامل 97 استاد و کتابدار بود. نتایج مطالعه نشان داد که ۴۲ درصد از نمونه ها مرد و ۵۸ درصد زن بودند. ۲۵ درصد از نمونه های موردمطالعه دارای مدرک کارشناسی، 45 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد و 30 درصد دارای مدرک دکتری بودند. در مورد سابقه کاری، نتایج نشان داد که بیشتر پاسخ دهندگان (65%) بیش از ده سال سابقه کار داشتند، درحالی که تنها 3 درصد آن ها کمتر از 10 سال سابقه کار داشتند. میانگین نمره مؤلفه نظارت در بُعد ساختاری و اجتماعی به ترتیب 43/29 و 14/33 بود. نمره مؤلفه پیوند سیستم در بُعد پیوند برون سیستمی و درون سیستمی به ترتیب 41/18 و 5/214 بود. نمره مؤلفه سلسله مراتب در بُعد سیستم تقسیم شده و سلسله مراتب به ترتیب 23/11 و 66/11 بود. نمره مؤلفه کیفیت تعامل در بُعد غیرخطی و علی به ترتیب 78/11 و 53/11 بود. نمره مؤلفه تصمیم در ابعاد منابع تصمیم، نوع تصمیم و معیار تصمیم گیری به ترتیب 91/14، 07/15 و 73/14 بود. پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های مدل سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی جایگاه مناسبی دارد و مدیران از ساختار و اهداف آن ها آگاه هستند؛ اما این آگاهی در همه ابعاد یکسان نیست و عدم توازن در وضعیت مؤلفه ها باعث کاهش اثربخشی مؤلفه ها شده است؛ بنابراین، پیشنهاد می شود که به نقش اجتماعی کاربران در تعاملات و راهنمایی آن ها و همچنین توازن و رشد کمی و کیفی ابعاد مدیریت کتابخانه توجه بیشتری شود.
۳.

الگوی آسیب شناسی میز خدمات برای بهبود نظام خدمات اطلاع رسانی دانشجویی در دانشگاه های دولتی کشور,(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: میز خدمات نظام خدمات اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی خدمات آموزشی میز خدمت الکترونیکی کیفیت میز خدمات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۱۰
هدف: این مقاله ارائه الگوی آسیب شناسی میز خدمات برای بهبود نظام خدمات اطلاع رسانی دانشجویی در دانشگاه های دولتی کشور انجام گرفت. روش:مقاله حاضر از نظر هدف یک پژوهش کاربردی-توسعه ای است که در صدد ارائه الگوی آسیب شناسی میز خدمات برای بهبود نظام خدمات اطلاع رسانی دانشجویی در دانشگاه های دولتی کشور می باشد. از منظر شیوه گردآوری داده ها نیز یک پژوهش غیرآزمایشی (توصیفی) است که با روش پیمایش مقطعی انجام گرفت. از منظر نوع داده ها نیز یک پژوهش آمیخته با ترکیبی از روش های کیفی-کمی است.جامعه مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل مدیران دانشگاه های دولتی تهران است که در زمینه میز خدمات از تجربه کافی برخوردار می باشد. نمونه گیری با روش نمونه گیری نظری صورت گرفت و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. بر این اساس 10 نفر در بخش کیفی پژوهش مشارکت کردند. جامعه آماری بخش کمی شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های دولتی تهران است. حجم نمونه با فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. چون جامعه آماری همگن است برای نمونه گیری از روش تصادفی ساده استفاده شد و تا دستیابی به 384 نفرادامه یافت.برای گردآوری داده های پژوهش در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختار یافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. در این پژوهش نیز از مصاحبه نیم ساختارمند با خبرگان استفاده شده است. در نهایت برای تحلیل داده ها از دو روش استفاده شد. در بخش کیفی با روش گراندد تئوری، شایستگی های روانشناختی مدیران دانشگاه های دولتی کشور شناسایی و روابط علی این عوامل تبیین گردید. در بخش کمی با روش حداقل مربعات جزئی، اعتبار الگوی پارادایمی پژوهش ارزیابی شد. تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کیفی با نرم افزار20 MaxQDA و در بخش کمی با نرم افزار 3Smart PLS انجام شد. یافته ها: جامعه مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل 10 نفر از مدیران دانشگاه های دولتی تهران بود. از نظر جنسیت 9 نفر مرد و 1 نفر نیز زن بودند. از نظر سنی 1 نفر کمتر از 45 سال، 3 نفر بین 45 تا 55 سال و 6 نفر نیز بالای 55 سال بودند. از نظر تحصیلات همه مدیران دانشگاهی، مدرک تحصیلی دکتری داشتند. در نهایت از نظر سابقه کاری 3 نفر بین 15 تا 20 سال و 7 نفر نیز بالای 20 سال سابقه کاری داشتند.از 384 نفر نمونه بخش کمی از منظر جنسیت 189 نفر (49%) مرد و 195 نفر (51%) زن بودند. از منظر مقطع تحصیلی 56 نفر (15%) دانشجوی کاردانی، 144 نفر (38%) کارشناسی، 104 نفر (27%) کارشناسی ارشد و 80 نفر (21%) دکتری بودند. از منظر سن 132 نفر (34%) کمتر از 25 سال، 108 نفر (28%) بین 25 تا 30 سال، 83 نفر (22%) بین 30 تا 35 سال و 61 نفر (16%) نیز 35 سال و بیشتر سن داشتند. میان مولفه های به کارگیری فناری اطلاعات و ارتباطات، ساختار میز خدمات و فرهنگ سازی بر میز خدمات رابطه وجود دارد. همچنین میان مولفه های میز خدمات نیز بر راهبردهای توانمندسازی منابع انسانی رابطه وجود دارد.. در این رابطه زیرساخت های آموزشی فناورانه بستر لازم را فراهم می آورد و آسیب شناسی میز خدمات نقش مداخله گر را ایفا می کند. در نهایت راهبردهای توانمندسازی منابع انسانی به بهبود نظام خدمات اطلاع رسانی دانشجویی منجر می شود. نتیجه گیری: یک میز خدمات مناسب در طول زمان به بهبود تجربه دانشجویان به واسطه مشاهده و گزارش دهی شفاف و ایجاد جریان کاری کارآمد می انجامد. علاوه بر آن با ارائه قابلیت اطمینان و پاسخگویی به دانشجویان نیز سبب افزایش اعتماد و رضایت آنها از دانشگاه می شود. همچنین رشد سریع تحولات علمی و تکنولوژیک، آموزش را به ابزاری بسیار مهم تبدیل کرده است که نیروی انسانی را در جهت توانمندسازی سوق می دهد آموزش زمینه مناسبی را برای رشد و پرورش استعداد ها و قابلیت های افراد فراهم می نماید و ضمن بهبود کمیت و کیفیت کار، شرایط مناسب را برای توانمندی افراد بوجود می آورد. در نهایت آسیب شناسی میز خدمات با نگاهی نقادانه می تواند به بهبود خدمات اطلاع رسانی دانشجویی در دانشگاه ها کمک کند و این نیازمند توانمندسازی نیروی انسانی و توسعه زیرساخت های فناورانه در دانشگاه است,
۴.

دستگاه جاینمای کتاب، نمونه ای از نوآوری و خلاقیت در مخزن کتابخانه ها: یک پژوهش کاربردی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مخزن کتاب طراحی تجهیزات کتابخانه ای دستگاه جاینمای کتاب حفاظت و نگهداری نوآوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۴۶
هدف: پژوهش حاضر به نوآوری و بهینه سازی ارائه خدمات در مخزن کتابخانه، جهت سهولت در بازگرداندن و چیدن دقیق کتاب، همراه با حفاظت و نگهداری منابع می پردازد. در این راستا، ارزیابی از ابزار ابداعی جاینمای کتاب در کتابخانه ها انجام شده است.روش: برای نیل به هدف، از روش تجربی و از نوع پژوهش های کاربردی استفاده شده است. با توزیع دو نوع پرسشنامه «پیش آزمون» و «پس آزمون» در دو مرحله و به فاصله زمانی دو ماه، بین 50 نفر از کارکنان شاغل در مخزن کتابخانه های هدف، در بازه زمانی آذر 1399 تا بهمن 1400 اجرا و گردآوری اطلاعات انجام شد. جامعه هدف شامل 10 نمونه از کتابخانه های مطرح سطح شهر تهران است که دارای بخش های مشابه و هم ردیف هستند و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. بر همین اساس تعداد پنجاه عدد از «دستگاه جاینمای کتاب» تولید و به مدت 60 روز کاربرد آن ها آزمون شد. مؤلفه های اصلی پژوهش حاضر در ارتباط با میزان اثربخشی استفاده از دستگاه جاینما نسبت به حل مسائل و مشکلات مخزن کتاب جهت: کاهش صرف وقت، کاهش میزان به هم ریختگی منابع، مقدار استهلاک منابع، کاهش میزان محو شدن جای کتاب و مواد آرشیوی و میزان افزایش دقت در چیدمان دقیق منابع است. داده های پرسشنامه با استفاده از طرح گروه گواه و آزمون طیف لیکرت انجام گرفت. پایایی پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 تائید شده است. سپس پاسخ ها با استفاده از اکسل و نرم افزار اس. پی. اس. اس. انجام و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان دادند که بیش از 71% از جمعیت آماری پژوهش نسبت به تأثیر کاربرد دستگاه جاینما بر کاهش استهلاک کتاب در مخزن کتابخانه را مؤثر می دانند. همچنین، استفاده از دستگاه جاینما باعث برطرف شدن 98% از مشکلات جابجایی و اشتباه چیده شدن کتاب در مخزن شده است. افراد با آزمون دستگاه جاینما اظهار کردند که 87% از آن ها معتقدند که صحیح و دقیق چیدن کتاب بر روی قفسه، باعث صرفه جویی در زمان و افزایش سرعت کار خواهد شد. همچنین، 96% از افراد حجم نمونه معتقدند در هنگام بازگرداندن کتاب با مشاهده چراغ چشمک زن دستگاه جاینمای کتاب، سرعت کار افزایش یافته و توجه کتابداران به آن جلب می شود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که هیچ یک از کتابخانه های موردمطالعه از هیچ نوع ابزاری به عنوان جاینما بهره مند نیستند و چیدن کتاب ها هم اکنون توسط کتابداران انجام می شود. 90% از افراد نمونه، استفاده از دستگاه جاینمای کتاب را کاربردی ارزیابی کرده اند که نشان از کارآمدی این دستگاه در محیط کتابخانه ها بوده است. به طورکلی، دستگاه جاینما نمونه ای از نوآوری و خلاقیت است که در مخازن کتابخانه ها می تواند کاربرد داشته باشد و به بهبود کارایی و کارآمدی مدیریت منابع در کتابخانه ها کمک کند.
۵.

نقش مدیریت دانش در ارتقای سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی و ارائه الگوی مناسب (مطالعه کتابخانه های عمومی استان خوزستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های عمومی مدیریت دانش سواد اطلاعاتی کاربران الگوی ارتقای سواد اطلاعاتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
کتابخانه های عمومی با در اختیار داشتن منابع و مراجع مختلف، به یکی از بزرگ ترین نیروگاه های تولید دانش و اطلاعات تبدیل شده اند که مدیریت مؤثر و کارآمد آن ها می تواند تأثیر بسزایی در توسعه سواد اطلاعاتی کاربران داشته باشد. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی نقش مدیریت دانش در ارتقای سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی و ارائه الگوی مناسب بوده است. روش پژوهش، روش ترکیبی با استفاده از فن فراترکیب، تحلیل محتوا و دلفی برای شناسایی و دسته بندی مؤلفه های مدیریت دانش و سواد اطلاعاتی و سپس روش پیمایش بود. جامعه آماری شامل 284 کتابدار و 45582 کاربر بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله تعداد 181 کتابدار و 497 کاربر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسش نامه محقق ساخته مدیریت دانش و سواد اطلاعاتی برگرفته از پیشینه نظری و تجربی پژوهش بود که به تأیید گروه خبره رسید. روش تجزیه وتحلیل داده ها، مدل یابی معادلات ساختاری بود. یافته های پژوهش نشان داد که سطح استقرار چهار مؤلفه مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان خوزستان بالاتر از متوسط است. همچنین سطح برخورداری کاربران از هشت مؤلفه سواد اطلاعاتی نیز بالاتر از متوسط است. درنتیجه، مدل پیشنهادی ضمن تأیید فرضیه های فرعی و اصلی پژوهش، نشان داد که اجرا و استقرار مدیریت دانش بر ارتقای سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی استان خوزستان تأثیرگذار بوده است.
۶.

آسیب شناسی فرهنگی و اجتماعی مطالعه دانش آموزان در استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آسیب های فرهنگی دانش آموزان مطالعه غیر درسی آسیب های اجتماعی استان تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۶۴
مقدمه: ترویج مطالعه نیازمند نگرش جامعی است. آسیب شناسی مطالعه باید موجب تقویت انگیزه مطالعه، گسترش افق فکری و ایجاد نگرش جدید در دانش آموزان شود. ولی تمرکز بر تعیین ابعاد آسیب های مطالعه دانش آموزان در مدارس ایران تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر مطالعه دانش آموزان در استان تهران است.روش شناسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، و از نوع روش آمیخته است که با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای، دلفی و پیمایشی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه ۳۰ نفر کارشناسان فرهنگی (پنل دلفی) و ۳۷۹ نفر معلمان مقاطع ابتدایی و متوسطه نظری استان تهران در سال تحصیلی 98-97 بودند که به صورت تصادفی طبقه ای پرسشنامه بین آن ها توزیع شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از t-test یک نمونه ای و آزمون تحلیل واریانس در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بین مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی و میزان مطالعه دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد؛ همچنین بین مؤلفه های مذکور در سطح مدارج تحصیلی مختلف معلمان نیز تفاوت معنی داری وجود دارد. در این پژوهش، آموزش کتاب خوانی در مدارس در افزایش مطالعه و آسیب های اجتماعی در کاهش میزان مطالعه دانش آموزان مهمترین نقش را داشتند.نتیجه گیری : آموزش کتاب خوانی در مدارس، و کاهش آسیب های اجتماعی از طریق مطالعه، امکان افزایش مطالعه و امید را در جامعه فراهم می نماید.
۷.

شناسایی مؤلفه های مدل درآمدزایی کتابخانه های عمومی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های عمومی کسب درآمد درآمدزایی فراتحلیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۲۲۰
هدف: کاهش بودجه از یک سو و نیاز به ارائه خدمات نوین و خلاقانه ازسوی دیگر، مدیران و کتابداران را بر آن داشته است تا به دنبال راهکاری برای خلق درآمد و ایجاد فرصت های جدید برای درآمدزایی باشند. هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه های مؤثر بر درآمدزایی در کتابخانه های عمومی ایران است. روش: این پژوهش، کاربردی و به لحاظ نوع، مرور نظام مند بوده و با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانه های عمومی ایران است که در نشریات فارسی زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک سیاهه وارسی محقق ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده های گردآوری شده، با نرم افزار جامع فراتحلیل (نسخه 2.0) تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات از مؤلفه های تأثیرگذار بر درآمدزایی در کتابخانه ها هستند. افراد دارای اندازه اثر قوی بوده و مؤلفه های مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تأثیر متوسط هستند. شدت اثر مؤلفه های کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات، ضعیف است. نتایج آزمون های ناهمگونی نشان داد پژوهش های مورد بررسی ناهمگن بوده و ازاین رو از اندازه اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی، بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش ها نرمال و تصادفی نیست. ایجاد تعادل بین درآمدزایی و مأموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانه های عمومی است. کتابخانه ها می توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائه خدمات و منابع باکیفیت، اولویت بندی نیازهای جامعه، شفاف سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساخت های مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظام های اطلاعاتی منسجم، ارائه خدمات اطلاعاتی متنوع، تدوین برنامه ها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمان های کارآفرین و افراد خیّر، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزه های مختلف علمی برای ارائه مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه شده و عرضه خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران ازجمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقای جریان درآمدزایی در کتابخانه ها می شود. اصالت/ارزش: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی تحمیل شده بر نهادهای دولتی، اجرا و پیاده سازی مدل های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانه ها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعه پژوهش های پیشین، مهم ترین عوامل مؤثر بر درآمدزایی کتابخانه های عمومی را شناسایی کند.
۸.

راهکارهای توسعه و جذب مخاطب (عوامل بیرونی و درونی) در کتابخانه های عمومی شهرستان تبریز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: تبریز عوامل درون سازمانی کتابخانه های عمومی عوامل برون سازمانی جذب مخاطب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۶۹
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارهای توسعه و جذب مخاطب (عوامل بیرونی و درونی) در کتابخانه های عمومی شهرستان تبریز می باشد.روش پژوهش: روش پژوهش، پیمایشی و نیز مطالعات کتابخانه ای بوده و به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه ی محقق ساخته انجام گرفت. روش نمونه گیری جامعه آماری، نمونه گیری طبقه ای سهمیه ای بود که نهایتاً کار به انتخاب نمونه ای از اعضاء به روش تصادفی ساده ختم شد و تعداد ۳۸۰ پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. پیرسون و آزمون T و ... از جمله آزمون های آماری مورد استفاده در پژوهش بود که در نهایت داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر این است که رابطه ی مؤلفه ی برون سازمانی (عوامل محیطی و خانوادگی) و مؤلفه های درون سازمانی (میزان اطلاع رسانی خدمات، مجموعه سازی مناسب و وجود منابع روزآمد، نوع برخورد و رفتار کتابداران، میزان تجهیزات و امکانات کتابخانه ها) با میزان جذب و توسعه مخاطب به کتابخانه ها در سطح اطمینان بالایی تأیید می شود و رابطه مؤلفه ی برون سازمانی (میزان تحصیلات مخاطبان) و میزان جذب مخاطب به کتابخانه ها مورد تأیید واقع نمی شود.نتیجه گیری: بر طبق نظرسنجی از مخاطبان مورد پژوهش میزان جذب مخاطبان به کتابخانه ها در ارتباط با ۵ مؤلفه موردمطالعه پژوهش (عوامل محیطی و خانوادگی، میزان اطلاع رسانی خدمات، مجموعه سازی مناسب و وجود منابع روزآمد، نوع برخورد و رفتار کتابداران، میزان تجهیزات و امکانات کتابخانه ها) در سطح قابل قبولی است اما میزان تحصیلات مخاطبان تأثیر چندانی بر میزان مراجعه افراد به کتابخانه ها ندارد.
۹.

سنجش سطح سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی بر اساس مدل هشت توانمندساز (مطالعۀ موردی: استان خوزستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد اطلاعاتی مدل هشت توانمندساز ابزارهای سنجش و ارزیابی کتابخانه های عمومی سازماندهی اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۸
هدف: ارزیابی و سنجش سطح سواد اطلاعاتی کاربران، پتانسیل بهبود و اثربخشی عملکرد آموزشی کتابخانه های عمومی را نمایان می سازد. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر سنجش سطح سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی بر اساس مدل هشت توانمندساز بود. این ارزیابی ممکن است به منظور برنامه ریزی هدفمند کتابخانه های عمومی برای ارتقاء سطح دانش و اطلاعات کاربران سودمند باشد.روش: این پژوهش از نوع کمّی و ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش پیمایشی بود. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقّق ساخته برگرفته از مدل هشت توانمندساز شامل 40 سؤال با طیف لیکرت بود. روایی محتوایی پرسشنامه به تأیید 20 نفر از استادان دانشگاه و کارشناسان و کتابداران متخصص در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی رسیده است. با توزیع تصادفی تعداد 40 پرسشنامه میان کاربران و گردآوری آن ها، با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه به میزان 92/0 محاسبه شد. روایی سازه نیز با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، به میزان 66/0 محاسبه شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 45582 نفر از کاربران فعّال کتابخانه های عمومی استان خوزستان در سال 1399 بود. برای برآورد نمونه، ابتدا با استفاده از فرمول کوکران 497 کاربر انتخاب شد. سپس با روش انتساب بهینه، متناسب با جمعیت کاربران 21 شهرستان استان خوزستان، انتساب نمونه مناسب انجام گرفت. برای برآورد نمرات و درصدها و تعیین سطح سواد اطلاعاتی کاربران از محاسبه نمره لیکرت استفاده شد. ابزار تجزیه وتحلیل داده ها نیز نرم افزار SPSS نسخه 20 بود.یافته ها: برآورد هشت مؤلفه سواد اطلاعاتی نشان داد که مهارت و توانایی کاربران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در مؤلفه های «شناسایی دانش و اطلاعات»، «کاوش و جست وجوی اطلاعات»، «سازمان دهی اطلاعات» و «ارائه و اشتراک گذاری دانش» بیشتر از حد متوسط است. در مؤلفه های «انتخاب و گزینش اطلاعات»، «خلق و ایجاد دانش»، «ارزیابی دانش و اطلاعات» و «به کارگیری دانش و اطلاعات» کمتر از حد متوسط است. درمجموع، سطح سواد اطلاعاتی کاربران کتابخانه های عمومی استان خوزستان بیشتر از حد متوسط بوده است.نتیجه گیری: تحلیل یافته ها نشان داد که سطح سواد اطلاعاتی کاربران در پژوهش حاضر بالاتر از حد متوسط (57/54) است. بااین حال، این سطح، بازتاب وضعیت بسیار مطلوب سواد اطلاعاتی کاربران نیست بلکه حاکی از آن است که به میزان 43/45 درصد تا رسیدن به بهترین وضعیت فاصله وجود دارد. ازاین رو، کتابخانه های عمومی برای دستیابی به مهم ترین هدف وجودی خود یعنی توسعه قابلیت های دانشی و سواد اطلاعاتی افراد جامعه، نیازمند تدوین و طراحی و برنامه ریزی توسعه، در دو بُعد کاربران و کتابداران هستند. برای تحقق این هدف، نیازمند استفاده از ابزارهای کارآمدتر و البته در دسترس، استفاده از زیرساخت های فنّاوری اطلاعات و ارتباطات، استقرار شبکه آموزش الکترونیک بدون مرز با تأکید بر یادگیری آنلاین و یادگیری ترکیبی و یادگیری مجازی هستند. لازم است ابتدا به بازتعریف نقش های سنتی خود و روزآمد کردن عملکردها همسو با انتظارات جدید بپردازند.
۱۰.

شناسایی شاخص های مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی کشور ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ممیزی دانش مدل مفهومی کتابخانه دانشگاهی دانشگاه های علوم پزشکی مدیریت دانش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۲۸
مقدمه: دانش اساسی ترین سرمایه سازمان ها ازجمله کتابخانه های دانشگاهی است و مدیریت دانش یکی از ابزارهای مهم موفقیت سازمان ها در عصر اطلاعات است. ممیزی دانش، بررسی و اندازه گیری دانش استفاده شده در سامانه مدیریت دانش و همچنین ابزاری برای ارزش گذاری دانش و تعیین فرصت ها و مشکلات مدیریت دانش تعریف می شود. ممیزی دانش، ارزیابی نظام مند سلامت دانش سازمانی است. با توجه به اهمیت کتابخانه های علوم پزشکی در اشاعه اطلاعات سلامت و نقشی که ممیزی مدیریت دانش در اجرای بهینه مدیریت دانش دارد، پژوهش حاضر در نظر دارد شاخص های مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی کشور ایران را شناسایی کند. هدف این پژوهش، شناسایی مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران است.روش شناسی: پژوهش حاضر ترکیبی از نوع کیفی و کمی با رویکرد پیمایشی تحلیلی است. جهت شناسایی شاخص های مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش، پرسشنامه با مقیاس پنج درجه ای لیکرت جهت جمع آوری داده ها به روش دلفی فازی تهیه شد و درنهایت پس از دو دور اعمال دلفی به استخراج 55 گویه بر اساس اتفاق نظر 12 نفر از خبرگان منجر شد.از روش دلفی فازی در دو مرحله توسط 12 نفر خبره بهره جویی شد و جهت اعتبارسنجی شاخص های شناسایی شده از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم از نرم افزار smart pls استفاده شده است. جامعه آماری جهت تأیید مدل، شامل 122 نفر مدیر و کتابدار کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی است.یافته ها: مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش در سه بُعد، 13 شاخص و 55 زیرشاخص به دست آمد. به ترتیب بُعد مرحله بعد از ممیزی مدیریت دانش با (8550/0)، قبل از ممیزی مدیریت دانش با (8460/0) و حین اجرای مدیریت دانش با (8430/0) بیشترین اهمیت را داشتند.نتیجه : معیارها و شاخص های به دست آمده نشان دهنده تأیید و برازش قابل قبول مدل مفهومی ممیزی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی کشور ایران بود. 
۱۱.

ارزیابی کارآمدی هستان شناسی پزشکی هسته ای در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم با رویکرد آنتومتریک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هستان شناسی آزمون استفاده پذیری بازنمون دانش بازیابی مفاهیم هستان شناسی پزشکی هسته ای اصطلاحنامه ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۹
هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی کارآمدی هستان شناسی پزشکی هسته ای با عنوان NucMedOnt بر اساس روش آنتومتریک با معیارهای نمایش محتوا، محتوا (مفاهیم، روابط، و نمونه ها)، درک کاربر از محتوا و جستجو و بازیابی مفاهیم بود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی می باشد. ارزیابی هستان شناسی پزشکی هسته ای با عنوان NucMedOnt، با رویکرد کیفی در قالب یک مطالعه کاربردپذیری و با استفاده از آزمون استفاده پذیری انجام شد. جامعه پژوهش شامل 10 نفر از اعضای هیأت علمی و متخصصان موضوعی در حوزه پزشکی هسته ای بود که از میان 26 متخصص در حوزه های فیزیک، مهندسی پرتو پزشکی، داروسازی هسته ای و فیزیک پزشکی شاغل در مرکز تخصصی که تجربه استفاده از اصطلاح نامه اینیس را داشتند، با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ارزیابی کارآمدی هستان شناسی فتحیان دستگردی (1398) مبتنی بر طیف لیکرت بود که به روش آنتومتریک طراحی شده بود. برای ارزیابی، 10 مفهوم در حوزه پزشکی هسته ای که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. یافته ها: 94 درصد از کاربران از کاریی معیار نمایش محتوا، 100 درصد از کاریی معیار مفاهیم، 98 درصد از کارایی معیار روابط، 93 درصد از کارایی معیار نمونه ها، 98 درصد از کارایی معیار درک کاربر از محتوا و 89 درصد از کاربران از کارایی معیار جستجو و بازیابی محتوا در هستان شناسی پزشکی هسته ای با عنوان NucMedOnt اعلام رضایت کرده و اثربخشی آن ها را مطلوب و مناسب ارزیابی نمودند. همچنین میان نظرات متخصصان در معیارهای درک کاربر از محتوا، محتوا، نمایش محتوا و نیز جستجو و بازیابی محتوا در هستان شناسی پزشکی هسته ای، تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: هستان شناسی پزشکی هسته ای با عنوان NucMedOnt ابزاری کارآمد در بازنمون دانش حوزه پزشکی هسته ای و ارتقاء پایگاه های اطلاعاتی حوزه مذکور می باشد. نتایج پژوهش، نمایانگر رضایت بالای شرکت کنندگان از کارآمدی بازنمون دانش و نیز جسجو و بازیابی مفاهیم در هستان شناسی طراحی شده بود. مجموعه غنی مفاهیم و نیز استناد به پشتوانه انتشاراتی مفاهیم به منظور مستندسازی معادل فارسی مفاهیم مذکور، از دلایل رضایت بالای متخصصان حوزه پزشکی هسته ای و اختصاص نمره بالا در ارزیابی انجام شده توسط آن ها بود.
۱۲.

Pathology of Studying Public Policy of Students in Tehran Province from the Teachers' Perspective(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Pathology Studying Policy students teachers

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۹۵
Purpose: The studying public policy can play an important role in improving the country's study situation. As a result, the present research was conducted with the aim of pathology of studying public policy of students in Tehran province from the teachers' perspective. Methodology: The present study was applied in terms of purpose and survey in terms of implementation method. The research population had two parts, which in the first part was 30 cultural experts of education in the cities of Tehran province in the 2018-19 academic years, which number of 15 people of them were selected as a sample with using the targeted sampling method. The research population in the second part was 26889 teachers of education in the cities of Tehran province in the 2018-19 academic years, which based on Cochran's formula number of 379 of them were selected as a sample by stratified random sampling method, respecting the size of the population in each region. The cultural experts declared their level of agreement with each of the items of the initial researcher-made questionnaire (23 items in the two components of the studying social policy and studying general policy) during two Delphi rounds, the teachers also declared their agreement with each of the items of the modified researcher-made questionnaire (8 items in two components). The data were analyzed by percentage of agreement and one-sample t-test in SPSS software. Findings: The findings of the first part of the research, i.e. cultural experts showed that after two Delphi rounds, among the 10 items related to the studying social policy the percentage of agreement for 5 items was higher than 50 percent and among the 13 items related to the studying general policy the percentage of agreement for 3 items was higher 50 percent. Also, the findings of the second part of the research, i.e. teachers showed that the percentage of high and very high importance of 7 items out of the final 8 items of the modified questionnaire was calculated above 70%. In addition, in both components of studying social policy and studying general policy the population average significantly was higher than the hypothetical average (P<0.05). Conclusion: The results of the present study have many practical implications for public policy officials, managers and planners. Based on the results of this study, they can take an effective step towards improving and promoting the studying public policy of students.
۱۳.

ایجاد شبکهٔ معناییِ مفاهیم کتاب های درسی ابتدایی به کمک رده بندی مردمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازنمون دانش بازیابی مفاهیم تحلیل معنایی شبکه معنایی رده بندی مردمی هستان نگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۳۶۷
هدف از پژوهش حاضر ایجاد شبکهٔ معنایی مفاهیم در حوزهٔ آموزش وپرورش به کمک رده بندی مردمی است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش پژوهش تحلیل هم واژگانی است. این تحلیل به معنی ایجاد واژه مفهوم در طراحی اصطلاح نامه و تبدیل آن به هستان شناسی است. بدین معنی که ابتدا متن ها، پیوندهای پیشنهادی و نیز اصطلاحات و کلمات درج شدهٔ کاربران در مرحلهٔ نخست به واژه مفهوم تبدیل شدند. سپس، هم زمان با این فرایند، با ده نفر خبرهٔ این حوزه بر اساس نمونه گیری هدفمند مصاحبه شد. شش کتاب فارسی دورهٔ ابتدایی بخش اصلی موردمطالعه و مطالبهٔ این پژوهش از جامعهٔ آماری شرکت کننده در رده بندی مردمی اند. کاربران موردنظر تکمیل کنندگان برچسب های رده بندی مردمیْ 2۴۰ نفر از کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش وپرورش اند که از میان آن ها 1۴۸ نفر مبتنی بر جدول مورگان انتخاب شدند. نتایج این طرح در نرم افزار «پارسر فارسی» و راورماتریس برای تحلیل واژگان و سپس در نسخهٔ ۵/۵ از پروتژ اجرا شد و با افزونه هایOntoGraf ،  OWLVizبازنمایی شد. رابطهٔ موردنظر به هفت دستهٔ کلی و همچنین 2۴ زیرمجموعه و 122 (نمونه) طبقه بندی شد.  سلسله مراتب و روابط میان آن ها با استخراج مفاهیم تعیین شد و دانش معنایی و کلمات پرتکرار استفاده شده کاربران و نیز صاحب نظران به رده بندی مردمی مشخص شد. استفاده از این روش در نظام مندکردن کتاب های درسی دورهٔ ابتدایی برای دسترسی دانش آموزان و معلمان به منابع در محیط وب کارایی دارد و همچنین ذخیره و بازیابی اطلاعات را تسهیل می کند.
۱۴.

بررسی تاثیر نقش آفرینی کتابخانه های عمومی بر توسعه اجتماعی

تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۳۱۲
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نوع مقطعی است، ماهیت پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است که به صورت کمّی انجام شده است، با توجه به مبانی نظری برای سنجش عدالت اجتماعی مؤلفه های اخذ شده و برای هر کدام از معیارها نیز زیرمعیارهایی در قالب طیف لیکرت 5 درجه ای تدوین شد. برای سنجش عدالت اجتماعی از دیدگاه کتابداران، نیز پرسشنامه ای با سه بعد: بعد ظاهری، محتوایی و ادبی طراحی شد. گویه های این متغیر نیز براساس طیف لیکرت 5 درجه ای طراحی شد. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار محتوایی و صوری و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ برابر با 83 % اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 انجام شده است که جهت آزمون فرضیه ها نیز از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش مجموع کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند که بر مبنای جمعیت در شمال 1334 نفر، جنوب 1276 نفر، شرق 1565 نفر، غرب 1095 و مرکز 1981 نفر وجود دارند که مجموع آنها 7251 نفر است، و از آنجایی که با یک جامعه آماری بزرگ مواجه هستیم، تعداد 479 نفر با استفاده از جدول مورگان به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در این تحقیق پرسشنامه نهایی در اختیار 30 نفر از کتابداران قرار داده شد که به شرح جدول به دست آمده و نشان دهنده پایایی مناسب ابزار می باشد.
۱۵.

طراحی الگوی ارزیابی و ارتقاء مهارت های اطلاعات و ارتباطات کتابداران کتابخانه های عمومی (مطالعه موردی: استان خوزستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های عمومی کتابداران استان خوزستان مهارت های اطلاعاتی مهارت های ارتباطی فن آوری اطلاعات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
هدف: هدف تحقیق حاضر طراحی الگوی ارزیابی و ارتقاء مهارت های فن آوری های اطلاعاتی (مهارت های نرم افزاری، سخت افزاری، شبکه و فن آوری های ارتباطی) کتابداران کتابخانه های عمومی است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و با استفاده از تکنیک فراترکیب، تحلیل محتوا، تکنیک دلفی، مدل معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تأییدی) انجام شده است. در تحلیل محتوای کیفی با استفاده از فراترکیب، 129مقوله مفهومی از 15 مقاله استخراج گردید. سپس این مفاهیم با اجرای تکنیک دلفی، در سه مرحله و با تأیید 20 نفر از اعضای تیم خبره، به پرسشنامه ای متشکل از 35 گویه با پایایی (97/0) و روایی (90/0) تبدیل شد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل 327 نفر از کتابداران استان خوزستان در سال 1399 بوده است که با روش نمونه گیری انتساب متناسب، تعداد 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج: یافته ها نشان می دهد که مهارت های نرم افزاری با بارعاملی (95/0)، مهارت های سخت افزاری با بارعاملی (88/0)، مهارت های شبکه با بارعاملی (91/0) و مهارت فن آوری های ارتباطی با بارعاملی (87/0) در یک رابطه همبسته، بر ارتقاء مهارت فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران تأثیرگذار هستند. بنابراین، کتابداران کتابخانه های عمومی طبق نظریه پذیرش فن آوری دیویس و همکاران (1989)، نگرش مثبتی به استفاده از فن آوری های اطلاعات و ارتباطات داشته اند و این نگرش مثبت موجب تمایل به استفاده و ارتقاء مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی در میان آنان شده است. همچنین با استناد به چهار عامل تعیین کننده و مؤثر در تمایل و استفاده از فن آوری در نظریه یکپارچه پذیرش، می توان استنباط کرد که کتابداران مشارکت کننده در این پژوهش، باور داشته اند که استفاده از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی، در عملکرد و موفقیت شغلی آن ها تأثیرگذار است. نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده، در مهارت های اطلاعاتی برای کتابداران ابتدا مهارت های نرم افزاری اهمیت دارند، سپس مهارت های شبکه مفید می باشند و مهارت های سخت افزاری و ارتباطاتی نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. شاخص های برازش نیز مؤید آن است که الگوی پیشنهادی از اعتبار بالایی برخوردار است.  
۱۶.

ارائه الگوی نقش آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۷۳
هدف: شناخت توسعه عدالت اجتماعی و مؤلفه های وابسته به آن، راهبرد جدیدی را فراسوی چشم انداز کتابخانه ها گشوده تا به صورت عملیاتی در این حوزه ها وارد شوند. هدف از پژوهش انجام شده ارائه الگوی نقش آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی است که بتوان آن را در کشور پیاده نمود. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از نوع روش اجرا میدانی و همبستگی است در واقع از روش ترکیبی استفاده شد. جهت گرداوری داده ها در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی و در بخش کمّی از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. برای بررسی روایی پرسشنامه از نظرات خبرگان استفاده شد و  پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ (79/0) مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری شامل متخصصان موضوعی در حوزه کتاب و کتابداران کتابخانه های عمومی در ایران و کتابخانه های عمومی سراسر کشور است که به پنج بخش شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقمسیم بندی شده اند و با روش غیرتصادفی در دسترس 22 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای سنجش نتایج حاصل از پرسشنامه ها نرم افزار آماری SPSS مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: ابعاد مدل شامل عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی بود که به ترتیب دارای ضرایب و مقدار T (655/0، 45/5)، (712/واضح است که 0، 48/7)، (489/0، 38/3)، (566/0، 78/4)، (576/0، 85/4) و (492/0، 57/3) هستند که بر روی نقش آفرینی کتابخانه های عمومی در توسعه عدالت اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که توجه به توسعه کتابخانه های عمومی می توانند از طریق عوامل شناختی، عوامل انگیزشی، عوامل حرف ه ای و تخصصی، عوامل فرهنگی، عوامل ارتباطی و عوامل مدیریتی به عنوان عواملی مؤثر در توسعه عدالت اجتماعی ظاهر شده و ایفای نقش نمایند.
۱۷.

بررسی تطبیقی خدمات و منابع بخش ایران شناسی کتابخانه های منتخب ایران و هند(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۸۲
هدف : هدف پژوهش حاضر، مطالعه تطبیقی خدمات و منابع بخش ایران شناسی کتابخانه های منتخب ایران و هند است. روش پژوهش : این پژوهش، کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی – مقایسه ای است. جامعه آماری آن شامل مدیران و منابع مراکز ایرانشناسی ایران و هند شامل کتابخانه ملی، بنیاد ایرانشناسی، کتابخانه خدا بخش و کتابخانه مرکزی دانشگاه عثمانیه است. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و پرسشنامه و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار اکسل است. در بررسی خدمات مراکز ایران شناسی از پرسشنامه محقق ساخته در قالب 5 سؤال اصلی در طیف لیکرت استفاده شده است. یافته ها : یافته ها نشان داد که بیشترین منابع ایران شناسی در ایران به زبان فارسی و انگلیسی است اما در هند بیشتر به زبان انگلیسی، پهلوی، فارسی و عربی است و تنوع موضوعی منابع موجود در حوزه های موضوعی مراکز ایران شناسی هندی نسبت به مراکز ایران شناسی ایرانی بیشتر است و بیشتر خدمات ارائه شده (امانت دهی ، استفاده از مراجع و اطلاع رسانی) در مراکز ایران شناسی ایران و هند متعلق به اساتید، پژوهشگران و دانشجویان است. همچنین خدمات پژوهشی بیشترین خدمات بنیاد ایران شناسی، کتابخانه ملی، کتابخانه مرکزی عثمانیه و کتابخانه خدابخش برای جامعه استفاده کننده پژوهشگران، ایران شناسان و دانشجویان است. علاوه براین، ارائه اصل منبع در مراکز ایران و میکروفیلم و نسخه های الکترونیکی در مراکز هند بیشترین نحوه استفاده از منابع را شامل می شوند و مهم ترین نحوه همکاری بین مراکز ایران شناسی در ایران از طریق ایران شناسان و امانت منابع و در هند نیز از طریق ایران شناسان، ارائه خدمات و شناسایی پیشینه است. نتیجه گیری : نتایج نشان داد که منابع و خدمات ایران شناسی کتابخانه های منتخب هند وضعیت بهتری نسبت به ایران دارند. بنابراین مسئولان ایران شناسی ایران باید زمینه های لازم برای گسترش خدمات و منابع اطلاعاتی خود فراهم کنند.
۱۸.

بهینه سازی ارائه خدمات مواد آرشیوی مبتنی بر طراحی و کاربرد ابزار جاینمای کتاب(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۲۰۳
   هدف: بررسی بهینه سازی ارائه خدمات مواد آرشیوی مبتنی بر طراحی و کاربرد ابزار جاینما، جهت سهولت در بازگرداندن و چیدن دقیق منابع می باشد. روش پژوهش : روش  نیمه تجربی و از نوع پژوهش های کاربردی و بنیادی است. جامعه آماری پژوهش شامل 10 کتابخانه سطح شهر تهران که در چند صفت با هم مشترک اند انتخاب گردید. در این پژوهش با توزیع پرسش نامه«پیش آزمون» و «پس آزمون» در بین50 نفر از کارکنان شاغل در مخزن و آرشیو جامعه هدف، انجام گرفت . تعداد پنجاه عدد «ابزار جاینمای کتاب» ساخته و به مدت 45 روز کاربرد آن تست شد، سپس توزیع فراوانی ها با استفاده از Excel و نرم افزار EPSS انجام و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها : نتایج نشان داد که با جایگزین کردن «ابزار جاینمای کتاب» مسئله بهم ریختگی دیگر منابع به میزان 96% برطرف شده است. بیش از 71% از افراد نمونه، کاربرد «دستگاه جدید» را در کاهش استهلاک مواد آرشیوی مؤثر می دانند. بیش از 87% اظهار داشته اند با تست دستگاه جاینما، سریع و زمان کمتری (بین 30 تا 60 ثانیه) «وقت صرف» شده است. از نظر 98 % افراد گروه با استفاده از ابزار جاینما، میزان "جابجایی و اشتباه چیده شدن" مواد آرشیوی به هنگام بازگرداندن و چیدن برطرف شد و 96% نیز با مشاهده نور"چراغ چشمک زن" دستگاه جاینما بر روی قفسه، سبب سرعت جلب توجه کتابداران شده و در صرفه جویی وقت نیز مؤثر دانسته اند. نتیجه گیری: نتیجه پژوهش نشان داد 100% از کتابخانه های مورد مطالعه از ابزار و وسایلی مانند"جاینمای کتاب" بی بهره هستند و چیدن اسناد و مدارک هم اکنون نیز توسط کارمندان و کتابداران شاغل در آرشیو انجام می شود. 90% از افراد حجم نمونه استفاده از«ابزار جاینمای کتاب» را کاربردی ارزیابی کرده اند که حاکی از کارآمد بودن دستگاه جاینما می باشد. بر همین اساس برای کلیه کتابخانه ها می تواند عمومیت داشته باشد.  
۱۹.

بررسی وضعیت دورکاری در کتابخانه های عمومی در ایام پاندمی کووید- 19(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: نهاد کتابخانه های عمومی کشور دور کاری کرونا ویروس ( کووید-19) کتابخانه های عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۲۰۱
روش پژوهش: این پژوهش با رویکرد کیفی و به صورت تحلیل محتوا انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه ی نیمه ساختاریافته بود که از طریق تماس صوتی انجام شده است. جامعه این پژوهش شامل 15 نفر از روسا و کارشناسان توسعه کتابخانه های ستاد و ادارات کل کتابخانه های عمومی می باشد و در این پژوهش از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی در گردآوری داده ها، ضبط تماس ها و جمع آوری داده ها تا دستیابی به مرحله ی اشباع استفاده شده است. یافته ها: کتابخانه های عمومی در ابتدا نقش پر رنگی در ارائه خدمات قابل قبول به اعضا نداشتند، اما به مرور با آموزش مجازی کتابداران و همچنین ایجاد صفحه شبکه مجازی کتابداران، خدمات فرهنگی تحت وب و انجام خدمات مجازی به رفع نیاز اطلاعاتی جامعه مخاطب اقدام نمودند. در بین خدمات ایام دورکاری بیشترین انتخاب مربوط به خدمات فرهنگی با %32.8 بود. در بین نقاط قوت دور کاری ایجاد شبکه مجازی با %39.1 بیشترین انتخاب را داشت و در بین نقاط ضعف عدم آشنایی با دور کاری با % 24.5 بیشترین انتخاب را به دست آورد. در بین راه کارها نیز بالاترین انتخاب%23.3 مربوط به برنامه ریزی جهت بهره برداری از ظرفیت و توانمندی کارکنان در ایام دور کاری بود . نتیجه گیری: کتابخانه های عمومی با یک سازماندهی مجدد در بین نیروهای انسانی و همچنین آموزش کتابداران و ابلاغ برخی بخشنامه ها با یک تاخیر چند ماهه زمینه اقدامات قابل قبول برای اعضا را فراهم نموده اند.
۲۰.

کاربرد کلان داده در کتابخانه های عمومی: تعیین ضرورت ها و عوامل تاثیرگذار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۶۱
هدف این مطالعه، مرور پژوهش های مرتبط با مدیریت کلان داده ها در کتابخانه های عمومی ، وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور  و تعیین ضرورت ها و عوامل تاثیرگذار برآن است. روش پژوهش   : این پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از روش دلفی  انجام شده است.  در قسمت توصیفی، تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج از کشور مورد بررسی قرار گرفته اند و در بخش کیفی، گویه هایی طراحی شده است  که در سه دور نظرات جامعه آماری پنل دلفی، متشکل از 20 نفر از متخصصان حوزه فناوری اطلاعات و علم اطلاعات و دانش شناسی جمع آوری و تحلیل شده است. 30 گویه پرسشنامه ازلحاظ دو ضریب نسبی روایی محتوی (CVR) و شاخص روایی محتوی (CVI) مورد تایید قرار گرفتند و پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 86% محاسبه شد.   یافته ها :   یافته ها نشان داد تامین هزینه مربوط به تجهیزات وسرورهای قدرتمند،  تامین ابزارهای تجزیه وتحلیل داده و روزآمد سازی دانش و مهارت های کتابداران از ضرورت های  بهره گیری از کلان داده است. نتیجه گیری: آنچه از مطالعات انجام شده در مورد کاربرد کلان داده در کتابخانه ها به دست می آید آن است که کتابخانه ها در مسیر همگام سازی خود با پیشرفت های علمی و تکنولوژی با کمبود بودجه جهت تأمین منابع مورد نیاز روبرو هستند و کاستی هایی در این زمینه به چشم می خورد .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان