مراد دستاران

هدف: هدف تحقیق حاضر طراحی الگوی ارزیابی و ارتقاء مهارت های فن آوری های اطلاعاتی (مهارت های نرم افزاری، سخت افزاری، شبکه و فن آوری های ارتباطی) کتابداران کتابخانه های عمومی است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و با استفاده از تکنیک فراترکیب، تحلیل محتوا، تکنیک دلفی، مدل معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تأییدی) انجام شده است. در تحلیل محتوای کیفی با استفاده از فراترکیب، 129مقوله مفهومی از 15 مقاله استخراج گردید. سپس این مفاهیم با اجرای تکنیک دلفی، در سه مرحله و با تأیید 20 نفر از اعضای تیم خبره، به پرسشنامه ای متشکل از 35 گویه با پایایی (97/0) و روایی (90/0) تبدیل شد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل 327 نفر از کتابداران استان خوزستان در سال 1399 بوده است که با روش نمونه گیری انتساب متناسب، تعداد 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج: یافته ها نشان می دهد که مهارت های نرم افزاری با بارعاملی (95/0)، مهارت های سخت افزاری با بارعاملی (88/0)، مهارت های شبکه با بارعاملی (91/0) و مهارت فن آوری های ارتباطی با بارعاملی (87/0) در یک رابطه همبسته، بر ارتقاء مهارت فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران تأثیرگذار هستند. بنابراین، کتابداران کتابخانه های عمومی طبق نظریه پذیرش فن آوری دیویس و همکاران (1989)، نگرش مثبتی به استفاده از فن آوری های اطلاعات و ارتباطات داشته اند و این نگرش مثبت موجب تمایل به استفاده و ارتقاء مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی در میان آنان شده است. همچنین با استناد به چهار عامل تعیین کننده و مؤثر در تمایل و استفاده از فن آوری در نظریه یکپارچه پذیرش، می توان استنباط کرد که کتابداران مشارکت کننده در این پژوهش، باور داشته اند که استفاده از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی، در عملکرد و موفقیت شغلی آن ها تأثیرگذار است. نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده، در مهارت های اطلاعاتی برای کتابداران ابتدا مهارت های نرم افزاری اهمیت دارند، سپس مهارت های شبکه مفید می باشند و مهارت های سخت افزاری و ارتباطاتی نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. شاخص های برازش نیز مؤید آن است که الگوی پیشنهادی از اعتبار بالایی برخوردار است.  

سنجش افکار عمومی و مخاطب شناسی از محوری ترین فعالیت های مربوط به حوزه ی سیاست، علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه ها هستند؛ شناخت حاصل از این فعالیت، تولیداتی منطبق با خواسته ها و تمایلات مخاطب به همراه دارد با توجه به اهمیت و ضرورت بحث آینده شناسی در کتابخانه های عمومی و نقشی که در ابعاد مختلف و کسب موفقیت سازمان ها و نهادها دارد و به دلیل اینکه پژوهش های کافی در مورد آینده پژوهی در کتابخانه های عمومی و تبیین ابعاد مورد نیاز ان انجام نشده این تحقیق دارای نوآوری می باشد؛ هدف پژوهش حاضر؛ شناخت ضرورت ها و الزامات آینده پژوهشی به عنوان علم و دانش یادگیری و تفکر راهبردی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و برگرفته از منابع و اسناد کتابخانه ای می باشد نتایج نشان دهنده آن است که آینده پژوهی مخاطبان در کتابخانه های عمومی می تواند نقش کلیدی در شناخت درست راهبردها، چشم اندازها و برنامه ریزی ها و نیز ضرورت بهره گیری از روش های آینده شناسی داشته باشد.

هدف : هدف پژوهش بررسی رابطه  ویژگی های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه های عمومی با مهارت های ارتباطی آن ها در استان خوزستان است. روش پژوهش : روش فراترکیب با استفاده از مطالعه منابع ،دسته بندی و تحلیل آنها و سپس روش پیمایشی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 272 نفر از کتابداران بوده که با روش نمونه گیری انتساب متناسب، تعداد 100 نفر انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس، آزمون فی و V کرامر استفاده شد. یافته ها : نتایج نشان داد  بین جنسیت ، وضعیت تأهل ، مهارت های ارتباط کلامی، غیرکلامی، و میان فردی  و همچنین شهر محل خدمت رابطه ای مشاهده نمی شود. همچنین با وجود مقادیر ناچیز ضریب همبستگی اسپیرمن؛ بین سن و سابقه کار پاسخگویان و مهارت های ارتباط کلامی، غیرکلامی و میان فردی  نیز رابط ه ای مشاهده نمی شود.  ولی با توجه به مقادیر ضریب همبستگی اسپیرمن؛ بین سطح تحصیلات پاسخگویان و مهارت های ارتباط کلامی، غیرکلامی و میان فردی رابطه ضعیفی مشاهده می شود. نتیجه گیری : بین ویژگی های جمعیت شناختی با مهارت ارتباط کلامی، غیرکلامی، میان فردی رابطه ای مشاهده نمی شود. ولی بین سطح تحصیلات با این مهارت ها رابطه ضعیفی وجود دارد که خود نمایانگر نقش آموزش می باشد. به عبارتی کتابداران فارغ از اینکه در کدام شهر هستند و چه ویژگی های فردی دارند، از مهارت های ارتباطی به طور یکسان برای ارائه خدمات بهره جویی می کنند و به طور کلی بین مهارت های ارتباطی کتابداران با هم رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از طرفی میانگین سن و سابقه کار حاکی از جوان بودن کتابداران و نیاز به دوره های آموزشی مهارت های شغلی مستمر دارد.

هدف : هدف تحقیق حاضر تحلیل فراترکیب مهارت های ارتباطی و اطلاعاتی کتابداران جهت ارتقاء خدمات کتابخانه های عمومی است. روش پژوهش : برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش ترکیبی که شامل استفاده هم زمان از تکنیک فراترکیب و روش تحلیل محتوا، تکنیک دلفی، روایی سازه و مدل یابی استفاده شده است. جامعه آماری شامل 327 نفر از کتابداران استان خوزستان در سال 1398 بوده است که با روش نمونه گیری انتساب متناسب، تعداد 175 نفر انتخاب و 129 مفهوم در حوزه مهارت های اطلاعاتی و 95 مفهوم در حوزه مهارت های ارتباطی انتخاب وسپس این مفاهیم با اجرای سه مرحله تکنیک دلفی با پایایی (97/0) و روایی (90/0)  به دست آمده است. یافته ها : یافته های توصیفی منتج از پژوهش نشان داد که  میانگین های مهارت ارتباطی  و مهارت اطلاعاتی به ترتیب برابر با، 98/0 و 86/ 0در سطح مطلوب و نسبتا مطلوب است. در این پژوهش به نقش سه متغیر جنسیت، گروه سنی، وضعیت تحصیل در میان  کتابداران پرداخته و مشخص شد که از میان این عوامل «مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی» در بین کتابخانه های مختلف و وضعیت  تحصیلی به ترتیب با توجه به سطح معنا داری 42/0 و34/0 رابطه ی معنا داری  در میان گویه های مؤلفه ها وجود دارد و میان کتابداران با گروه های سنی مختلف کمترین میزان برخورداری و رابطه معناداری وجود دارد.  نتیجه گیری: وضعیت مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی کتابداران کتابخانه های عمومی استان اهواز در سطح نسبتا مطلوب قرار دارد که بایستی دوره ها و کارگاه هایی در جهت آگاهی بهتر نسبت به  مهارت های اطلاعاتی و ارتباطی وتوانایی یادگیری کار با نرم افزارهای اطلاعاتی و ارتباطی جهت  ارتقا مهارت های کتابداران  برگزار شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی  و مرور مفاهیم معنایی-اجتماعی در حال ظهور در کتابخانه های دیجیتال است و در این راستا توان بالقوه استفاده از استانداردها و فنآوری های وب معنایی را مورد کنکاش قرار داده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه سندی و از نوع مروری- تحلیلی است که برای ارزیابی تغییرات در حوزه وب معنایی و کتابخانه دیجیتال از زمینه نظری دیرینه شناسی میشل فوکو بهره برده است. جامعه آماری نیز منابع مورد مطالعه در زمینه کتابخانه های دیجیتال و وب معنایی می باشد. یافته ها: در تحقیق حاضر پس از بررسی چالش های پیاده سازی وب معنایی و دسترسی به ابزارها و سرویس های معنایی وب، مزایای بکارگیری استانداردهای (آر دی ای و آر دی اف)، نمایان شده است  و در این راستا طبقه بندی اجمالی از ابزارها و سرویس های معنایی ارائه شده است. علاوه بر این، چک لیستی برای ارزیابی بیشتر ابزارها، سرویس ها و پروژه های معنایی پیشنهاد شده است. نتیجه گیری: با توجه به این که کتابخانه های دیجیتال حجم عظیمی از داده های آینده را در اختیار خواهند داشت،  استفاده از استانداردها و فن آوری های وب معنایی در کتابخانه های دیجیتال سطح جدیدی از انعطاف پذیری، تعامل، ارتباط متقابل و اشتراک گذاری دانش را میسر ساخته و موجب تقویت و گسترش قابلیت های آنها خواهد شد. لذا لازم است از استاندارهاو ابزارهای وب معنایی در کتابخانه های دیجیتال استفاده کرد. در  وب معنایی، چارچوبی ارائه می شود که در آن موضوعات می توانند بر اساس ویژگی های خاص خود تعریف شوند و در عین حال، این موضوعات در میان شبکه ای از ارتباط امکان می یابند تا معنایی نیز به آنها اضافه شود. از طریق وب معنایی، کتابخانه های دیجیتال معناشناختی اجتماعی سطح جدیدی از قابلیت ها، افزایش همکاری و ارتباطات متقابل و اشتراک گذاری دانش را ارائه خواهند داد.