رویکردهای نقد ادبی

نمایش ۱٬۲۸۱ تا ۱٬۳۰۰ مورد از کل ۲٬۰۳۵ مورد.

۱۲۸۱.

بررسی زیبایی شناخت عنصر مکان در داستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد اصغری

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی (باهنر کرمان) دوره جدید زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: زیبایی شناسی عناصر داستان مکان روایی نقد داستان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۵۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۰۸

«مکان» یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده ساختار هر داستان کوتاه و بلند است که به گونه ای در آن خودنمایی می کند. نقد هر داستان بدون در نظر گرفتن این عنصر اساسی، بی ارزش و ناقص خواهد بود. مطالعه عنصر مکان در ابداعات داستانی در عرصه نقد ادبی ما بسیار نادر و اندک بوده است و منبع قابل ذکری به زبان فارسی در این زمینه یافت نمی شود، بنابراین در این مقاله کوشش شده است که مقدمه ای نظری برای مطالعه عنصر مکان ارایه شود و در این راه عمدتا از منابع غیر فارسی استفاده شده است. هدف نهایی این تلاش، این است که انگیزه ای برای مطالعه عنصر مکان و کمکی در جهت بررسیهای زیبایی شناختی بیشتردر مورد آن باشد. بدین سبب این مقاله کاملا مختصر و عاری از مثالهای تطبیقی است تا مخاطبان و علاقه مندان عرصه رمان، بتوانند آن را مبنایی برای مطالعات خود در این عرصه قرار دهند.

۱۲۸۲.

اندیشه: جستاری در باب زبان و مرگ؛ مرگ در لا به لای نورون های مغز فروغ

نویسنده: عبدالرضا ناصرمقدسی

منبع: گلستانه آذر ۱۳۸۸ شماره ۱۰۲

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد روانشناختی

تعداد بازدید : ۹۵۴ تعداد دانلود : ۶۹۹

۱۲۸۳.

زبان و نوشتار زنانه؛ واقعیت یا توهم؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قدرت الله طاهری

منبع: زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه (زبان و ادب سابق) زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: نقد ادبی زبان شناسی جنبش زنان زبان و نوشتار زنانه سبک زنانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۳۵ تعداد دانلود : ۲۵۸۸

جنبش زنان (feminism) در آغاز قرن بیستم برای احقاق حقوق زنان در مسائلی مانند استقلال مالی، تحصیلات و حق رای مطرح شده و در ادامه راه از جنبشی تماماً سیاسی به جنبشی فرهنگی و ادبی مبدل گشته است. در شاخه رادیکال و پست مدرن این جنبش ادعا می شود: «زبان و نوشتار زنانه» (ecriture feminine) به عنوان گونه ای تازه از زبان، توسط نویسندگان و شاعران این جنبش پا به عرصه حیات گذاشته است. طرح این نظریه در بستر تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع غربی ایجاد شده و ایدئولوژی غالب مانع نقد و بررسی علمی آن شده است. وجود چنین زبانی با منطق شکل گیری خودِ زبان سازگار نیست و عنصر جنسیت نمی تواند عامل مؤثری برای ایجاد زبانی مستقل باشد. بنابراین، زبان و نوشتار زنانه امری موهوم است. در این پژوهش، دلایل امتناع وجود این زبان را مطرح خواهیم کرد تا در نهایت اثبات کنیم در آثار ادبی زنانه، ما با «سبک نوشتار زنانه» که حامل تجربه، لحن و عناصر درون مایه ای زنانه است، مواجه هستیم و زبان و نوشتار مستقل زنانه چنانکه ادعا می شود، نمی تواند تعین داشته باشد.

۱۲۸۴.

عملکرد نشانه زبان در آفرینش متن ادبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوروش صفوی

منبع: زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه (زبان و ادب سابق) پاییز ۱۳۸۸ شماره ۴۱

کلیدواژه‌ها: نشانه نظام زبان نشانه شناسی ادبیات نشان داری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد نشانه شناختی

تعداد بازدید : ۳۱۴۰ تعداد دانلود : ۲۲۳۶

سعی نگارنده بر این است تا در نوشته حاضر به چگونگی عملکرد نشانه های زبان در آفرینش های ادبی بپردازد. برای دستیابی به این هدف، ابتدا به معرفی نشانه زبان به مثابه واحد نظام زبان توجه شده است و سپس، برحسب مفروضات مورد تایید نگارنده، بحثی درباره شیوه حضور نشانه زبان در خلقت ادبی به پیش کشیده شده است.

۱۲۸۵.

تحلیل استعلایی هفت پیکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهرداد حجازی نسرین علی اکبری

منبع: پژوهش های زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: سیاره انسان کیهانی هفت گنبد هفت اقلیم الگوی آسمانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۱۵

در این مقاله بر اساس نظریه دریافت (reception theory) هفت پیکر نظامی تحلیل شده است. زمینه این دریافت تلفیق اسطوره و عرفان است که در زبانی رمزی شکل گرفته است. ویژگی آن برداشت استعلایی متن است که در فرایند تعامل میان خواننده و متن شکل گرفته و محتوای آن آگاهی قابل ادراک و شهود متن است که به وسیله خواننده دریافت شده و از آن به نگاه مقدس نظامی به هستی تعبیر شده است. هفت پیکر نظامی به عنوان یک پدیده زبانی امری ظاهری فرض شده که باطن (محتوای) خود را آیینه وار منعکس می کند. به عبارت دیگر، این صورت مظهر و مجلای آن باطن است، که خود آن باطن حکایت از الگوی آسمانی دارد، و بدون این ظاهر، آن محتوا آشکار نمی شود. ظاهر چیزی کمتر از آن است که در پس آن پنهان است و باطن بزرگتر و فراتر از ظاهر است. ظاهر چون کوچکتر است، نمی تواند باطن را به تمامی و چنان که هست منعکس سازد، ولی می تواند آیینه آن باشد و آن را رمزگونه در خود بازتاباند. با همین چشم انداز، گنبد آیینه آسمان (هفت سیاره) فرض شده است. برای تعیین این آیینگی عناصر هم پیوند از قبیل مکان (آسمان، گنبد، هفت پیکرو مرکز)، عدد (هفت)، نور، رنگ، جنس سیاره و شخصیت (بهرام، شیده و سنمار) تحلیل شده است.

۱۲۸۶.

مؤلفه‌های زمان و مکان روایی در قصص قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل حری

منبع: ادب پژوهی بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۷ و ۸

کلیدواژه‌ها: روایت زمان و مکان تداوم نظم قصصص قرآنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۵۹

این مقاله زمان و مکان روایی را در قصص قرآنی بررسی می‌کند. ابتدا به عنصر زمان روایی از دیدگاه ژنت اشاره می‌شود و بر این اساس رابطه میان زمان داستان و زمان متن، مفاهیم «نظم»، «تداوم» و«بسامد» را با ذکر نمونه‌هایی از قصص قرآنی تبیین می‌کنیم. سپس به سنخ‌شناسی، شاخص‌های متنی و کارکردهای مکان روایی با اشاره به سوره یوسف (از میان سایر قصص) می‌پردازیم. می‌توان گفت که تحلیل زمان و مکان روایی در قصص قرآنی اولاً، به بسط و گسترش پی‌رنگ قصص، ثانیاً، شخصیت‌پردازی و در نهایت، تفسیر و درک سوره‌ها کمک می‌کند

۱۲۸۷.

معنا در تعامل متن و تصویر مطالعه نشانه - معناشناختی دو شعر دیداری از طاهره صفارزاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا شعیری حسینعلی قبادی محمد هاتفی

منبع: پژوهشهای ادبی پاییز ۱۳۸۸ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان نشانه - معنا شناسی شعر دیداری رابطه متن نوشتاری و تصویر

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد نشانه شناختی

تعداد بازدید : ۳۸۶۳ تعداد دانلود : ۲۰۹۶

در این مقاله بر اساس رویکرد نشانه – معنا شناختی تحلیل گفتمان، فرضیه اساسی این است که عناصر کلامی و تصویری متن جز در فضایی گفتمانی نمی توانند با یکدیگر تعامل معنادار ایجاد کنند. بنا به این فرض می توان گفت این رابطه نوعی رابطه تنشی خواهد بود که عناصر و نیز کنشگران متن، جایگاه گفتمانی «خود» را در مقابل «دیگری» و در فضای جبر گفتمانی و بینا ذهنی باز خواهند یافت. مهمترین دستاورد این مقاله به کارگیری نظریه نظامهای گفتمانی لاندوفسکی در زمینه مطالعاتی جدید و ارایه طرحواره ای نشانه – معنا شناختی از نظام گفتمانی تحت عنوان «نظام گفتمانی مرامی» بود که فرایندهای آن از درون متنها استخراج و روی محور تنشی ارایه شد. همچنین در بررسی جوانب متعدد رابطه میان عناصر کلامی و تصویری، ملاحظه گردید که در عبور از متن نوشتاری یا کلامی به تصویر، ما با اتفاقاتی نشانه - معنا شناختی به این ترتیب رو به رو می شویم: تغییر کارکرد روایی به نمادین و اسطوره ای و برعکس، تغییر کارکرد مرامی به روایی و برعکس، ادغام نظامهای نشانه ای: کلام و تصویر، فرصت تجلی نمادین برای مدلولها و ارزش سازی از طریق رابطه تنشی، تکثر دالهای هم شکل در نظامی هندسی، ایجاد فرصت خوانش چند جهتی یا چند سویه، تجلی لایه های زیرین در رو ساخت متن به طوری که مدلولها کارکردی صوری بیابند.

۱۲۸۸.

فرایند روایت در شعر اخوان

نویسنده: سید جمال الدین مرتضوی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهرکرد سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱۴ و ۱۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۶۲ تعداد دانلود : ۱۷۲۷

۱۲۸۹.

بررسی نشانه شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا

نویسنده: زهرا حیاتی

منبع: نقد ادبی تابستان ۱۳۸۸ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: مولوی نشانه شناسی مثنوی غزلیات شمس تقابل ها

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۸۸

نشانه شناسی ساختگرا تقابل های دوتایی را عناصر دلالتمندی می داند که ساختار پنهان متن را تشکیل می دهد و با تحلیل آن ها می توان به تفسیر و تأویل معنا پرداخت. تقابل ها که از دیدگاه زبان شناسی، روان شناسی و مردم شناسی ساختارگرا عامل شناخت و ادراک هستند، در متون فرهنگی اعم از آثار مکتوب ادبی یا هنرهای دیداری و شنیداری بروز و ظهورهای متفاوتی دارند. بررسی انواع تقابل هایی که مؤلف به کار برده است و شیوه پردازش آن ها، نتایج سبک شناختی به دست می دهد؛ چنان که بررسی نشانه شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا نشان می دهد: 1. همه تقابل های ذهنی و عینی که نوعی تعالی و تنزّل را القا می کنند در جهت تبیین پدیده های مادی و امور معنوی به کار رفته اند. 2. تقابل ها در نقطه ای به وحدت می رسند و هویت تقابلی آن ها مرتفع می شود. 3. سلب ماهیت تقابلی از عناصر دوگانه با شگردهای بیانی و بلاغی صورت می پذیرد که دسته بندی آن ها به توصیفات سبک شناختی اشعار مولانا در مثنوی و کلیات دیوان شمس رهنمون است.

۱۲۹۰.

کاربرد تحلیلِ ساختاری روایت: تحلیل روایی نمایش نامه ملاقات بانوی سالخورده اثر «فریدریش دورنمات»، با تکیه بر دیدگاه رولان بارت (عنوان عربی: النقد البنیوی للروایة فی ظل التحلیل الروائی لمسرحیة زیارة السیدة العجوز لفردریش دورنمارت بالنظر إلی آراء رولان بارت)

نویسنده: کامبیز صفییی

منبع: ادبیات تطبیقی جیرفت پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: ساختارگرایی متن نمایشنامه تحلیل روایت دورنمات تحلیل الروایة البنیویة النص المسرحیة دورنمارت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۶۱۶ تعداد دانلود : ۲۹۷۱

نمایشنامه ملاقات بانوی سالخورده که فریدریش دورنمات (1990- 1921) در سال 1955 آن را به رشته تحریر درآورد، ازسوی بسیاری از منتقدان ادبی به عنوان بهترین اثر وی شناخته و سبب شد تا این نویسنده شهیر سوئیسی شهرتی جهانی کسب کند. در این مقاله، با کاربرد تحلیل ساختاری روایت و به طور خاص رویکرد رولان بارت فرانسوی در این باب، به تحلیل روایی این نمایشنامه پرداخته و ضمن کاوش در کارکردها و کنش های- این نمایشنامه به منزله یک روایت- لایه های زیرین این روایت، کنکاش و دلالت ها و معانی پنهان آن کشف و آشکارسازی می شود؛ آنچه رولان بارت در تحلیل روایت در پی آن است. در واقع آنچه پس از خوانش این روایت رویت پذیر میشود، منفعت جویی و سست بودن باورهای افراد جامعه است؛ افرادی که برای سود اقتصادی، به راحتی اصول اخلاقی را زیر پا می گذارند و بدین منظور، برخلاف آنچه در ظاهر می گویند، در پی کسب منفعت و نفع شخصی، حتی حاضر می شوند دست به جنایت بزنند.چکیده عربی:اعتبر کثیر من نقاد الأدب مسرحیة زیارة السیدة العجوز من أکثر نتاجات فردریش دورنمارت (1912ـ1990) جودة.کتب دورنمارت هذه المسرحیة عام 1950 وأحرز هذا الکاتب السویسری، شهرة عالمیة بعد کتابتها. یقوم هذا المقال بالتحلیل الروائی لهذه المسرحیة باستخدام أسالیب النقد البنیوی للروایة، ووفقا لمدرسة رولان بارت النقدیة.وبعد أن یدرس ما تؤدیه هذه المسرحیة کروایة، یدرس المقال الطبقات السفلیة لها، لتوضیح معانیها الخفیة الکامنة. وفی الحقیقة ما یمکن رؤیته بعد قراءة هذه الروایة هو اهتمام أفراد المجتمع بالمنافع الشخصیة، وضعف العقائد عندهم؛ هؤلاء هم الذین لایقیمون وزنا للأصول الأخلاقیة لأجل المقاصد الاقتصادیة بل یرتکبون أبشع الجرائم فی سبیل تلک الأغراض المادیة خلاف ما یقولون فی الظاهر.

۱۲۹۱.

درآمدی بر تصویرشناسی معرفی یک روش نقد ادبی و هنری در ادبیات تطبیقی

نویسنده: بهمن نامور مطلق

منبع: ادبیات تطبیقی جیرفت زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: تصویر ادبیات تطبیقی روابط انسانی تصویرشناسی نقد تصویرشناسانه نقد ادبی و هنری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی

تعداد بازدید : ۳۹۳۶ تعداد دانلود : ۲۰۰۵

روابط انسانی برپایه نظرها و دیدگاه های فردی و گروهی شکل می گیرد؛ و بررسی این دیدگاه ها از جنبه های گوناگون، وظیفه تصویرشناسی است. این مبحث مهم علمی که در قلمرو های مختلف علمی مطرح می شود، در ادبیات تطبیقی نیز اهمیت بسیاری دارد.هدف از نگارش مقاله حاضر، معرفی تصویرشناسی در قالب روش نقد ادبی و هنری است؛ که در آن، ضمن تعریف این مبحث، نظرهای موافقان و مخالفان آن بررسی خواهد شد.

۱۲۹۲.

سیر تحول نقد در ادبیات عرب

نویسنده: ادریس عبدالله زاده

منبع: کتاب ماه ادبیات سال سوم دی ۱۳۸۸ شماره ۳۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی

تعداد بازدید : ۱۷۵۰ تعداد دانلود : ۹۵۱

۱۲۹۳.

دیدگاه های اخلاقی و اجتماعی محمد بن حسام خوسفی در منظومه ی «خاوران نامه»

سایر: احمدی بیرجندی احمدی بیرجندی

منبع: نامه پژوهش بهار ۱۳۸۸ شماره ۱۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۷۰۰

۱۲۹۴.

بررسی چند شگرد روایی در قصه های مثنوی

نویسنده: بهروز مهدی زاده فرد نصرالله امامی

منبع: نقد ادبی زمستان ۱۳۸۸ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: روایت مثنوی قصه ماضی روایتی افعال بیرونی و درونی پیش رفتگی روایت روایت میان افزود

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۴

روایت داستانی با دامنه¬ای به نسبت گسترده، مورد توجّه محافل نقد ادبی است. از سویی دیگر، درهم تنیدگی عنصر روایت با دیگر عناصر داستانی موجبات حضور چشم اندازهای متنوّعی را در زمینة نقد داستان فراهم آورده است. برایند نوشتار حاضر، توضیح و تحلیل چند شگرد روایی و تلاش برای کاربردی کردن آن ها در بازتابانی مصادیقشان در قصّه های مثنوی است. چهار مفهومِ کلّیِ ماضی روایتی، افعال جریان بیـرونی و درونی، پیش رفتــگی روایت و روایت میان افزود، شاکلة کلّی این مقاله را تشکیل می دهد. در محور ماضی روایتی، تفاوت بارز کارکرد زمان افعال در متون تخیّلی و واقعی بیان می شود. در محور بعدی توضیح داده می شود که گزارش افعال بیرونی اشخاص مانند خوردن، پوشیدن، دویدن و ... از عهدة متون غیرداستانی نیز برمی آید؛ اما بیان افعال درونی همچون فکر کردن، امیدوار بودن و... صرفاً به ظرفیّت متون تخیّلی و داستانی بازبسته است. در قسمت سوم مقاله، مباحث روایت خطّی و شکست روایت خطی مطرح می شود و سرانجام در قسمت پایانی، مفهومِ روایت میان افزود تشریح می شود؛ توضیـح اینکه روایت میان افزود ناظر بر قصّه هایی است که چارچوب روایت در آن ها به شکلی تنــاوبی میان کُنِش داستــانی و گفت وگوی شخصیّت ها پیش می رود.

۱۲۹۵.

تحلیل روایت شناسانه داستان گنبد پیروزه هفت پیکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیرا بامشکی بهاره پژومند داد

منبع: پژوهشهای ادبی بهار ۱۳۸۸ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: هفت پیکر نظامی گنجوی داستان گنبد پیروزه روایت شناسی ساختاری داستان هبوط الگوی کنش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۳۷ تعداد دانلود : ۲۱۴۸

با بررسی الگوهای پیرنگ در نظریه های روایت شناسی به این پرسش پاسخ می دهیم که «الگوی کنشهای» طرح داستان گنبد پیروزه چیست واین الگو بیانگر و نشاندهنده چیست. با این پژوهش ساختاری به شناخت ذهن بشر آنگاه که در حالت خلق روایت عرفانی است دست می یابیم. برای تحلیل این روایت از روش تودورف و گریماس استفاده شده است. اساس روش تودورف به شناسایی الگوی کنشهای داستانی و عنصر ثبت بنمایه اصلی اختصاص دارد. با شناسایی این دو مورد تایید می شود که روند شکل گیری و پیشرفت کنشهای داستانی در داستان ماهان با داستان هبوط تطابق دارد و بنمایه اصلی این داستان یکسان است. برای اثبات این یکسانی از روش گریماس استفاده می شود که بر پایه جفتهای متقابل داستانی و الگوی کنشگرها (شخصیتها) استوار است که از این طریق تناظر و برابری شخصیتهای دو داستان نشان داده می شود. با توجه به شواهد نتیجه این می شود که داستان ماهان در طبقه بندی قصه های عرفانی قرار می گیرد و سرچشمه و ریشه آن داستان هبوط است.

۱۲۹۶.

سعدی و داستان نویسی ِ معاصر

نویسنده: حسن میرعابدینی

منبع: سعدی شناسی اردیبهشت ۱۳۸۸ دفتر دوازدهم

کلیدواژه‌ها: سعدی گلستان داستان نویسی معاصر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۸۸

با جستجو در حوادث و حکایات گلستان میتوان به نکات ارزشمندی از جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی روزگار سعدی دست یافت. در این مقاله کوشیده شده تا بدین امر پرداخته شود تا به جای موزهای کردن آثار کلاسیک، به بهره بردن از آنها برای غنا بخشیدن به ادبیات امروز بیاندیشیم و به دانشگاهها نیز اهمیت این امر را یادآور شویم. همچنین تأثیرپذیری نویسندگانی چون توللی، جمالزاده، حجازی، جلال آلاحمد، چوبک، گلستان، گلشیری، دولتآبادی و... از سعدی در این مقاله مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.

۱۲۹۷.

نقد روایت شناسانه مجموعه «ساعت پنج برای مردن دیر است» بر اساس نظریه ژرار ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قدرت الله طاهری لیلا سادات پیغمبرزاده

منبع: ادب پژوهی بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۷ و ۸

کلیدواژه‌ها: ساختارگرایی نقد ادبی روایت شناسی امیرحسن ژرار ژنت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی روایت شناسی

تعداد بازدید : ۳۷۴۸ تعداد دانلود : ۲۰۴۲

این پژوهش به تحلیل ساختاری داستان‌های کوتاه امیرحسن چهل تن با تأکید بر نظریه ژرار ژنت، نظریه رداز فرانسوی می پردازد. ژنت با کتاب گفتمان روایی خود، نقش بسزایی در شناخت روایت داشت. تلاش او در زمینه تعریف داستان و بررسی انتقادی پیرامون مقوله نظرگاه، نقطه آغازین بررسی‌های بعدی در زمینه بوطیقای داستان بود. او متأثر از شکل گرایان روس، قصه را یکی از جنبه های روایت می دانست و آن را ترتیب واقعی روایت ارزیابی می¬کرد؛ در نتیجه توانست از تمامی روابطی که ممکن است بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت پیش آید تحلیلی دقیق ارائه دهد. نتیجه بررسی ساختاری آثار امیرحسن چهل تن نشان می‌دهد زمان به عنوان یکی از عناصر اصلی روایت، بیشتر مورد توجه نویسنده قرار می‌گیرد، به گونه‌ای که به کمک آن و بر اساس تغییراتی که در نظم خطی آن ایجاد می کند، پیرنگ و شکل مطلوب و پیچیده داستانی خود را بنا می سازد. نویسنده با در نظر داشتن قوانینی مانند رعایت اصل معناداری و علیت کنش‌ها، در ترتیب نقل وقایع و کنش‌های داستان دست به گزینش و انتخاب می زند و به این صورت زمان مندی خاص جهان داستانش را ایجاد می کند.

۱۲۹۸.

راوی در رمان «آتش بدون دود»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قدسیه رضوانیان حمیده نوری

منبع: پژوهش های زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: روایت نادر ابراهیمی آتش بدون دود کانون زاویه دید راوی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۷۵

در این مقاله از میان عناصر داستان، به بررسی راوی، ویژگیها و زاویه دید وی در رمان آتش بدون دود، اثر «نادر ابراهیمی» پرداخته می شود. براین اساس، ابتدا تعریفی از روایت ارایه شده، پس از تعریف راوی -که از کلیدی ترین عناصر داستان به حساب می آید و سازمان بندی داستان تا حد زیادی در گرو آن است - از میان انواع زاویه دید، «تک گویی درونی» و انواع آن - که از راههای دسترسی به ذهن شخصیت های داستان است - بررسی می گردد. از آن جا که رمان آتش بدون دود را راوی «دانای کل» روایت می کند، ویژگیهای این راوی در رمان بیان شده است و سپس به چگونگی استفاده راوی دانای کل از انواع تک گویی ها و تغییر کانون دید به روایت داستان پرداخته و ویژگیهای خود را همچون یک شخصیت داستانی، آشکار ساخته است و آمیخته ای از روایت کلاسیک و مدرن را به صورتی به نمایش می گذارد که گاه، «آتش بدون دود» را به رمانهای پست مدرن نزدیک می کند.

۱۲۹۹.

روایت شناسی تاریخ بیهقی؛ بررسی ساز و کار روایت «حکایت بوبکر حصیری» بر اساس نظریه ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کاظم دزفولیان فؤاد مولودی

منبع: تاریخ ادبیات تابستان ۱۳۸۸ شماره ۶۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی روایت شناسی

تعداد بازدید : ۲۰۰۰ تعداد دانلود : ۱۵۰۲

۱۳۰۰.

شفیعی کدکنی و شکل گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس محمدیان

منبع: بوستان ادب سال اول زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: شفیعی کدکنی آشنایی زدایی زبان شناسی شکل گرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۷۳۳ تعداد دانلود : ۱۷۹۵

مکتب شکل گرایی (فرمالیسم)، مکتبی است در نقد ادبی که در اوایل قرن بیستم میلادی، تحت تاثیر فوتوریسم ایتالیایی و نظریات زبان شناسان جوان روسی به وجود آمد و سپس به اروپا و آمریکا رفت و به تدریج در اکثر کشورهای جهان طرفدارانی پیدا کرد. ادیبان و سخن سنجان معاصر ایران نیز از این تاثیر بر کنار نمانده و کم و بیش در نقد ادبی، نظریات فرمالیست ها را به کار گرفتند. در میان منتقدان معاصر ایران، آقای دکتر شفیعی کدکنی بیش از دیگران از این مکتب نقد تاثیر پذیرفته و در آثار خود از موازین زبان شناسی و شکل گرایی بهره گرفته و کوشیده است تا راز ادبی بودن یک اثر ادبی را کشف نموده و جلوه های آشنایی زدایی و غریبه کردن کلام را از سخن روزمره ی مردم در آثار گذشتگان و معاصران نشان دهد. دکتر شفیعی؛ همچون فرمالیست ها اعتقاد دارد که: «شعر صرفاً حادثه ای است که در زبان اتفاق می افتد.» و زبان شناسی می کوشد تا راز «رستاخیز کلمات» را کشف و اسباب و علل زیبایی کلام ادبی را نشان دهد. به نظر او، ادبیات نوعی کاربرد ویژه ی زبان است که با انحراف از «زبان عملی» و در هم شکستن هنجارهای زبان، از زبان روزمره متمایز می گردد. تاثیرپذیری دکتر شفیعی از مکتب شکل گرایی، تا حد زیادی در سروده های او نیز هویداست

درخت حوزه‌های تخصصی