درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از نگارش این مقاله شناخت و ارزیابی منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی است. تولید دانش در این حوزه کمک خواهد کرد تا درک روشنی از چرایی و چگونگی تولید متون علمی عمومی در ایران به دست آوریم. برای دست یابی به این شناخت، این مقاله بر نحوه کاربرد زبان در ساده سازی علم تمرکز کرده و بین کاربرد قابلیت های زبان در این مجله ها و منطق مدیریتی حاکم بر آنها رابطه منطقی برقرار کرده است. اهمیت این پژوهش در آن است که این مجله ها حدود صد سال است که در ایران فعالند ولی تاکنون مدیریت انتقال پیام های علمی در این مجله ها مورد پژوهش قرار نگرفته است. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است که شامل سه روش تحلیل محتوا، مصاحبه و پیمایش از طریق پرسشنامه می باشد. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق شامل اشخاص و مجلات هستند که به طور تصادفی نمونه گیری شده اند. البته با توجه به فقدان فهرست مجله های علمی عمومی ایرانی، ابتدا این فهرست را تهیه کردیم و سپس بر آن اساس واحد تحلیل مشخص شد و نمونه گیری تصادفی بر این مبنا انجام شد. برخی نتایج این پژوهش علاوه بر این که نشان می دهند مجلات علمی در ایران از روش های ساده کردن و جذاب کردن علم در تلفیق با نظرات خوانندگان استفاده کرده اند، همین نتایج آشکار می سازند که منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی، بر اساس مؤلفه های فرهنگی اطلاع رسانی تنظیم شده است. در عین حال و بر اساس نتایج به دست آمده، مقاله مدعی است که منطق تجارت آموزش، منطق مناسب تری برای مدیریت این مجله ها است.

با ظهور رسانه های جدید و نظریه های ارتباطی خاص آنها و البته به تبع شرایط اجتماعی هر دوره، نگاه های تازه ای در خصوص تعامل دین و رسانه شکل گرفته است. تعامل دین و رسانه ، چه در نقش دو نهاد اجتماعی و چه پیام و ابزار انتقال، با توجه به وظایف رسانه ای و وجوه مختلف دینی موجود در سراسر دنیا نسبت به هریک از ادیان بزرگ، هنوز موافقان و مخالفان بسیاری در سراسر دنیا دارد. تلویزیون مهمترین رسانه در ایران است و ظرفیت های ویژه ای در راستای تبلیغ دینی دارد. در این پژوهش انگیزه های مخاطبان از دیدن برنامه های دینی تلویزیون به ویژه مناسک دینی و تأثیر آن بر دینداری افراد را بررسی کرده ایم. در این راستا از روش پرسشنامه و جامعه آماری دانش آموزان دبیرستانی به تعداد 382 نفر استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که به طور متوسط تمایل بسیار کمی به دیدن این گونه برنامه ها از تلویزیون وجود دارد اما ارتباط بین تماشای این گونه برنامه ها و سطح دینداری افراد مثبت است و شدت متوسطی دارد. همچنین مهمترین علت تماشانکردن این برنامه ها، کسل کننده بودن و یکنواختی آنهاست.

با توجه به افزاش آمار استفاده از شبکه های اجتماعی و به خصوص فیس بوک در بین کاربران ایرانی، این پژوهش، با هدف بررسی تاثیر مجذوب(جذب) شدن بر تداوم استفاده کاربران انجام شده است. تعداد ٤٠۶ پرسشنامه از کاربران ایرانی فیس بوک جمع آوری گردید و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار PLS استفاده شده است. بررسی و تحلیل یافته ها حاکی از آن است که مجذوب شدن بر رضایت، سهولت و سودمندی ادراک شده کاربران تاثیر دارد و سودمندی ادراک شده و رضایت کاربران منجر به قصد استفاده آنها از فیس بوک می گردد. با این حال، اگرچه رضایت و قصد استفاده کاربر بر تداوم استفاده او از فیس بوک اثرگذار می باشد؛ اما سودمندی و سهولت ادراک شده تاثیری بر تداوم استفاده کاربران ندارد.

در دهه های پایانی قرن بیستم با فرآیند دیالکتیکی و متناقض-نمای جهانی شدن و با وجود خوشبینی های مدرنیته، بشریت شاهد خیزش ها و ستیزهای قومی و هویتی، جنبش های ملی گرایانه و بنیادگرایی های دینی بود. بر همین منوال اولین فرضیه پژوهش در برابر تبیین این سوال که چرا در بطن زندگی مدرن و با وجود کوچک شدن جهان در اثر ارتباطات چنین تنش هایی بوجود می آید می توان چنین بیان کرد: فرایند جهانی شدن و مقاومت در برابر آن و فضای مجازی پدیدار شده، اشکال گوناگون خاص گرایی های فرهنگی، تنش های قومیتی و بحران های هویتی را تقویت می کند. احساس هویت کردن از اساسی ترین نیازهای روانی انسان و پیش نیاز هرگونه زندگی اجتماعی است. مکان، زمان و فضا مهمترین عواملی بودند که می توانستند، به طور سنتی این نیازهای هویتی انسان را تأمین بکنند. اما فرایند جهانی شدن و فضای مجازی با دگرگون کردن شرایط و چارچوب سنتی هویت سازی، روندگسست مکان، زمان و فضا را شتاب -بخشید و بدین ترتیب امر اجتماع را از دایره تنگ و محدود مکان رها کرده و در فضای بسیار فراخ گسترش داد و نوعی بحران هویت و معنا در جوامع مختلف جهان پدید آورد که افراد و اقشار گوناگون برای حل این بحران به روش ها و راهکارهایی متوسل می شوند که اشکال متعدد خاص گرایی های فرهنگی، تنش ها و ستیزه های قومی، هویتی یکی از اشکال پر اهمیت چنین خاص گرایی هایی است. هدف مطالعه حاضر با توجه به این مسأله، برجسته تر کردن چارچوب مفهومی یکپارچه ای از رهگذر تفکر غیرخطی است که معیاری مبتکرانه برای حل عمده ترین و مهمترین مشکلات عصر ما من جمله مبحث قومیت و ستیزه های ناشی از آن در فرایند جهانی شدن و فضای مجازی عرضه داشته است. از این رو، دومین فرضیه پژوهش برای فائق آمدن و درک مسائل جهانی و تنش ها و بحران های بوجود آمده توسط ستیزه های قومی و دیگر خاص-گرایی ها چنین مطرح می شود: باید اصول طراحی مؤسسات اجتماعی آینده ما همخوان و همساز با اصول سازمانی باشد که طبیعت برای پایدارسازی شبکه حیات فراهم آورده است. تحقیق مورد نظر در قالب تحقیق نظری انجام گرفته که نوعی مطالعه بنیادی و تئوریک است. علاوه بر کشف و آشکارسازی روابط بین متغیرها از روش های استدلال و تحلیل عقلانی استفاده شده که بر پایه مطالعات کتابخانه ای انجام گردیده است.

در عصر کنونی، با توسعه ارتباطات جمعی، به خصوص ارتباطات رسانه ای، تأثیر و توسعه هویت شخصی و نظام اجتماعی، تا حد موازین و معیارهای جهانی و عام صورت گرفته است. بنابراین، هم بر اولویت های ارزشی جامعه و هم بر درجه وفاق ارزشی جامعه در سامان دهی نظام رفتاری جامعه مؤثر خواهدبود. به تعبیر دیگر، شکل گیری فرآیند «خاصیت زدایی» و «معنازدایی» از نظام ارزشی و بسترهای مولّد آن، هم در کانون های رسمی نهادی سیستمی و هم کانون های غیررسمی مانند زیست بوم فرهنگی، محلّی شده است. در این پژوهش، با استفاده از شیوه مطالعه اسنادی و کتابخانه ای به بررسی نظری رابطه رسانه و شبکه های اجتماعی از یک طرف و فرآیند تعاملی و تحوّلی آن بر نظام کنش اجتماعی و هویتی در سطح خرد و کلان می پردازیم و با رویکرد تحلیلی، تأثیرات عینی و ذهنی ظهور رسانه های نوین را به عنوان مرکز قدرت خودگردان نظام ارزشی، که موجب تقویت شخصی سازی امر اجتماعی در چارچوب فضای رسانه ای جهانی شده است، بررسی می کنیم.

مسأله اصلی این تحقیق دستیابی به مطلوب ترین راهبردهای مدیریت پوشش خبری بحران انرژی هسته ای برای سیمای جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر زیر سیستم سیاسی بحران انرژی هسته ای در بُعد بین المللی در مرحله پیش از بحران می باشد. با توجه به ارزیابی محیط داخلی و خارجی، سناریوی استمرار تحریم ها از بین سه سناریوی محتمل (جنگ، مصالحه و استمرار تحریم ها) برای این تحقیق برگزیده شد. این راهبردها به سیمای ج. ا. ا این امکان را می دهد که با توجه به نظریه قدرت هوشمند، از بحرانی شدن مسأله هسته ای در آینده، تا حد امکان جلوگیری کرده و به افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران کمک نماید. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله و با بهره-گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک دیوید انجام شد. به همین منظور برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات خبرگان در این حوزه (مدیران ارشد سازمان صدا و سیما و وزارت امور خارجه، اساتید و نخبگان رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل و علوم ارتباطات و مدیریت رسانه ) کمک گرفته شد. بر این اساس ابتدا مأموریت سیمای ج. ا. ا و چشم انداز آن در این موضوع مشخص شد. در ادامه با ارزیابی عوامل درونی و بیرونی سیما، اهداف بلند مدت سیما تعیین و در نهایت راهبردهای مطلوب سیما شناسایی و اولویت بندی شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد نقاط قوت سیما از نقاط ضعف سیما در این موضوع بیشتر است و تهدیدهای سیما نیز از فرصت های سیما بیشتر می باشد بنابراین راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای سیما جهت مدیریت پوشش خبری بحران هسته ای تشخیص داده شدند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوین شده برای سیما اولویت بندی شدند.

شرکتهای برتر، به مدد کارگزاران تبلیغاتی ناگزیرند از ""هوشمندانه ترین"" و گاه ""غیرمعمول ترین"" و حتی ""مضحک ترین"" روشها، توجه ""عموم مردم جامعه""، ""مخاطبان""، و یا ""مشتریان"" را به خود جلب کنند. برای نمونه در این متن می خوانید رستورانی در ایتالیا، 25 درصد تخفیف می دهد اگر بتوانید ""بدی"" آنها را بگویید؛ "" لنوو""، شرکت سازنده ی کامپیوتر، از مشتریان خود می خواهد تا راههای تازه ای بگویند درباره ی آنکه چگونه می توان لپ تاپهای این شرکت را خراب کرد. ام اند ام، شرکت سازنده ی شکلات، در یک نمایشگاه تجاری، یک گاو شیشه ای با 66 هزار قطعه شکلات را به نمایش درآورده که درست هم اندازه ی گاوی واقعی است؛ انجمن آلزایمر نیوزلند، برای جلب توجه افراد به این بیماری و نشان دادن احتمال فراموش شدن خاطرات، به آنها فلش مموری های جالبی داده که داخل پاک کن تعبیه شده اند، و...

استفاده از تلفن همراه به عنوان رسانه ای محبوب، در دسترس، با هزینه کم و نرخ واکنش بالا، از روش های نوین تبلیغاتی می باشد. در کشور ما حضور کم رنگ کسب وکارهای بزرگ و متوسط در این عرصه، نشان می دهد که هنوز پذیرش آن برای کسب وکارها آشکار نیست. لذا محقق بر آن شد که پذیرش پیامک های تبلیغاتی را در میان کاربران تلفن همراه شهر تهران به عنوان پرجمعیت ترین شهر کشور و مجموعه ای از فرهنگ های مختلف بررسی کند. مدل پذیرش فن آوری تعمیم یافته مدل مفهومی تحقیق، و ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده ها معین گردید. به روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی از شهروندانی که به دفاتر خدمات امور مشترکین در موقعیت های مکانی شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران مراجعه می کردند، 384 پرسشنامه قابل آزمون جمع آوری شد. سپس داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و تکنیک حداقل مربعات جزیی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنابر نتایج پذیرش پیامک های تبلیغاتی درمیان کاربران تهران وجود ندارد. اما تأیید اثر مستقیم و قوی ادراک از سودمندی و ادراک از سهولت استفاده نشان داد که می توان با تقویت آنها به بهبود پذیرش امیدوار بود. همچنین دریافت اجازه قبلی و ایجاد نمایه اطلاعات افرادی که برای آنها پیامک ارسال می شود، علاوه بر فردی نمودن و غنای اطلاعاتی و سرگرم کنندگی پیامک های تبلیغاتی توصیه می شود. استفاده از نسل جدید 3G و ارائه کلیدهای میانبر در این نوع تبلیغات نیز، می تواند بر ارتقای پذیرش آنها مؤثر باشد.

«سواد رسانه ای» در لغت به معنای کسب دانش رسانه ای می باشد و عبارت است از درک متکی بر مهارتی که بر اساس آن می توان تولیدات رسانه ای را شناخت و از یکدیگر تفکیک کرد. سواد رسانه ای مخاطب را به ابزار تحلیل و گزینش گری پیام ها مجهز می کند  تا مخاطب صرفا برای سرگرمی و تفریح از رسانه ها استفاده نکند بلکه با آگاهی به باز تولید  و تفسیر پیام ها بپردازد. در این پژوهش به دلیل اهمیت دریافت مخاطب خردسال از پیام های رسانه ای به طور خاص بر نقش سواد رسانه ای برای آنها توجه شده است. گروه سنی 3-6 سال از لحاظ ذهنی بالاترین قدرت در آموزش پذیری و تجربه را از محیط اطرافشان دارند ولی در دنیای امروز که مملو از پیام های رسانه ای است می شود. ولی خردسالان  به دلیل عدم رشد کامل فیزیکی و ذهنی خواسته یا ناخواسته کمتر در انتخاب پیام دخالت دارند و در معرض انواع پیام های مفید و مخرب قرار می گیرند. لذا در تولید برنامه های رادیویی برای آنها باید به ارتقا سواد رسانه ای این گروه سنی  توجه شود. این تحقیق با تکیه بر نظریه های سواد رسانه ای جیمز پاتر، به ناتوانی خردسالان به عنوان مخاطب انتخاب گر و چگونگی ایجاد مهارت در انتخاب پیام های مناسب توجه کرده و تلاش می کند راهکارهایی برای تولید مطلوب برنامه های رادیویی خردسالان ارائه نماید. روش تحقیق مورد استفاده نیز روش اسنادی، تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه عمیق می باشد.

امروزه ما در محاصره ی شگفت انگیز مصرف کالاها و اشیای مادی قرار گرفته ایم.گرچه تا پیش ازاین مصرف کالاهای مختلف در راستای نیازهای اقتصادی بوده است، اما امروزه افراد ازکالاهای مختلف نه برای رفع نیازهای خود، بلکه از آنها برای برتری جویی بر دیگران و نشان دادن موفقیت و جایگاه اجتماعی خود استفاده می کنند. برای رسیدن به این منظور کالاهایی برای مصرف مناسب هستند که بتوان آن ها را در معرض دید دیگران قرار داد و از این طریق تحسین دیگران را برانگیخت. به بیان دیگر مصرف تظاهری کالاهای ارزشمند، وسیله ای است که افراد با استفاده از آن ها می توانند اعتبار خود را در جامعه حفظ کنند و یا منزلت و جایگاه اجتماعی بالاتری را در جامعه به دست بیاورند و از این طریق خود را از دیگران متمایز کنند. بنابراین مصرف تظاهری به سبب پیامدهای گوناگونی که به همراه دارد، که از جمله آن هارا می توان افزایش رقابت جویی و انفکاک اجتماعی در سطح جامعه را مثال زد، یکی از بحث های جدی و مطرح در جامعه شناسی مصرف است. در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی میزان مصرف تظاهری و عوامل مؤثر بر آن در میان جمعیت نمونه پرداخته شود. جامعه ی آماری این پژوهش را افراد 65-18 ساله ی شهر تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه در این تحقیق شامل 100 نفر است و نمونه گیری نیز به روش خوشه ای با احتمال متناسب با حجم انجام شده است. در این پژوهش به منظور سنجش روابط متغیرهای مطرح شده در چارچوب نظری، از روش پیمایش و برای جمع آوری اطلاعات نیز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که متغیرهای سرمایه ی اقتصادی، منش، ذائقه مصرف و رسانه جمعی عوامل مؤثر بر مصرف تظاهری هستند. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیری نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل در تحقیق تنها متغیرهای سرمایه فرهنگی،جنس و نیازهای مبتنی بر مصرف تظاهری توانستند وارد مدل بشوند و از این متغیرها، سرمایه ی فرهنگی بیشترین تأثیر را بر روی مصرف تظاهری دارد.

رابطة پزشک بیمار یکی از مسئله برانگیزترین انواع روابط اجتماعی است. باوجود اشتراک های جهانی دربارة این مفهوم، تفاوت های زیاد دراین زمینه جوامع را ازهم متمایز می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطة پزشک و بیمار از دید بیماران و به روش ""نظریه پردازی داده محور"" انجام شده است. اطلاعات ازطریق مصاحبة نیمه ساخت یافته با 21 بیمار مراجعه کننده به مطب های خصوصی متخصصان زنان و زایمان شهر اهواز و مشاهدة جریان مشاوره های پزشکی در این مطب ها جمع آوری و به روش کدگذاری نظری تحلیل شده است. براساس تحلیل کدگذاری باز و محوری پنج مقولة ""ویزیت گروهی""، ""محدودیت زمانی""، ""تعداد زیاد بیماران""، "" آماده نبودن بیماران"" و ""رفتار اجتنابی پزشکان"" به مثابة شرایط علّی ""رابطة غیرمشارکتی و درمان محور"" به دست آمد که الگوی ارتباطی غالب میان پزشک و بیمار در قلمرو تحقیق حاضر شناخته شد. شرایط میانجی نیز در محدوده ای وسیع تر درقالب فرهنگ، الگو های ذهنی، آگاهی و اقدامات حمایتی مادی تحت بررسی قرار گرفت ""که ازآن میان، ""تحصیلات"" نقش بسیار پررنگی را ایفا می کرد. بیماران دربرابر پدیدة محوری راهبردهای ""سازگاری""، ""تحمل""، ""خودیاری"" و ""ضدیت"" را اتخاذ می کنند که مهم ترین پیامد های آنها ""افزایش خطای پزشکی""، ""آسیب مادی و روانی""، ""دلسردی از همکاری"" و ""خوددرمانی"" است و اگر برای بهبود این رابطه تدبیری اندیشیده نشود، چرخة تولید و ""بازتولید رابطه ای نابرابر"" همچنان به حیات خود ادامه می دهد.

شناسایی نقش رسانه در تغییرات خط مشی عمومی یکی از موضوعات کلیدی در هر دو حوزه تأثیرات رسانه و تغییرات خط مشی است. پژوهش حاضر، با استفاده از چارچوب بندی رسانه و تحلیل روایی خط مشی، مفاهیم و ابزارهایی ارائه شده اند که با به کارگیری آنها، ضمن اندازه گیری رفتار متغیرهای رسانه و خط مشی عمومی، اندازه گیری و چگونگی تأثیرگذاری رسانه بر خط مشی عمومی تبیین شده است. در این پژوهش که با روش مطالعه موردی صورت گرفته، یکی از مهم ترین سیاست های عمومی؛ یعنی خط مشی هدفمندی یارانه ها به عنوان موضوع مورد مطالعه انتخاب شده و داده های مربوط، با استفاده از تحلیل سری های زمانی و تکنیک های پیش بینی تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که رسانه ها از طریق چارچوب بندی موضوعات، بر شکل گیری پی رنگ روایت های خط مشی تأثیر می گذارند و روایت ها نیز پیش بینی معتبری از تغییرات خط مشی ارائه می دهند.

هدف از پژوهش حاضر، بازشناسی معیارها و مبانی اجرای متناسب با نوع رسانه (رادیو یا تلویزیون) از خلال شواهد تجربی منتج از پیمایش سطح عملکرد مجریان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. جامعه آماری متشکل از 15 نفر از گویندگان باسابقه رادیو و تلویزیون می باشند. از آنجا که بخش عمده ای از میزان اثرگذاری یک برنامه تلویزیونی زنده، به نحوه ارتباط پویای مجریان با مخاطبان آنها وابسته است، می توان نتایج حاصل از این پژوهش را درآمدی بر ضرورت بازنگری در روند انتخاب مجریان رادیو برای برنامه های تلویزیونی تلقی کرد. این پژوهش به شیوه پیمایشی انجام پذیرفته است. یافته ها نشان می دهد که عمده ترین ضعف های فاحش در سطح عملکرد مجریان رادیو، به این شیوه قابل تفکیک است: نبود تنوع در ارائه مطالب، پرحرفی رادیویی در برنامه زنده تلویزیونی، اطلاع رسانی ناتمام و ضعف در کنترل رابطه پویا با مخاطب رسانه ای.