درخت حوزه‌های تخصصی

فضای مجازی، با تشکیل مرزهایی نوین در ارتباطات اجتماعی، زمینه شکل گیری فرصت ها و تهدیدهایی را برای انسان ایجاد کرده است. پژوهش پیش رو تلاش دارد تجربه زیسته بزرگسالان از فرصت ها و تهدیدهای ناشی از فعالیت در فضای مجازی را شناسایی کند. بدین منظور با استفاده از راهبرد نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی، تعداد 22 مصاحبه ایمیلی با سؤال های باز انجام شد. بزرگسالان در چهار خوشه مجزا به سؤال ها پاسخ دادند. برای دقت در تحلیل داده ها، از نرم افزار مکس کیو دی ای نسخه 12 استفاده شد. برای افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأئید آن ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده ها»، «درگیری طولانی مدت» و سه سو سازی استفاده شد. در بخش فرصت های فضای مجازی و در خوشه های خانوادگی، فرزند یا دانش آموز و جامعه، به ترتیب «آگاهی از اخبار روز و تسهیل در انجام امور خانواده»، «استفاده از اخبار روز، افزایش سطح اجتماعی شدن و همگرایی با دوستان» و «کاهش هزینه ها» به مثابه مهم ترین درون مایه شناسایی شد. در مؤلفه تهدید های فضای مجازی، تقریباً همه درون مایه ها از لحاظ تکرار دارای وزن یکسانی بودند و تنها در دو خوشه فردی و خانوادگی، تکرار کُدهای مربوط به درون مایه اتلاف وقت، بیشتر بوده است. نتایج نشان داد که به رغم وجود فرصت های بی شمار فضای مجازی، به دلیل فقدان آموزش مناسب و کافی، تهدیدهای برآمده از فضای مجازی روز به روز بیشتر نمایان و اثرگذار می شود و ضرورت آموزش فراگیر سواد رسانه ای و مدیریت این فضا بیش از پیش احساس می شود.

تمامی نظام های عدالت کیفری جهان، مفهوم مسئولیت کیفری افراد را برای نقض هنجارهایی که انجام آنها همراه با مجازات است شناسایی کرده اند. بنابراین مسئولیت کیفری فردی، چه در حقوق داخلی و چه در حقوق بین الملل کیفری یکی از اصول کلی حقوق است. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخگویی به این سوال بوده است: «چه مقامی به صورت فردی مسئول تجاوز سایبری است»؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که یک حمله شبکه ای رایانه ای را به سختی می توان به عنوان جرم تجاوز در زمره تجاوزات مطروحه در ماده 8 مکرر اساسنامه دیوان بین المللی کیفری قرار داد. اما به نظر می رسد با توجه به «ماهیت، شدت و گستره » آن حملات، بتوان یک حمله سایبری را به عنوان جرم تجاوز و نقض آشکار منشور ملل متحد در دیوان بین المللی کیفری مورد رسیدگی قرار داد. با توجه به شرط رهبری موجود در بند 1 ماده 8 مکرر اساسنامه، اشخاصی که در سلسله مراتب مختلف نظامی به طور موثر این حملات را انجام می دهند، جنگجویان سایبری هستند و بر اساس ماده 8 مکرر اساسنامه از لحاظ کیفری مسئول نخواهند بود، اما مافوق آنها در صورتی که شرط لازم رهبری را دارا باشد، مسئول است. بنابراین مسئولیت کیفری فردی تنها زمانی محقق می شود که «شخص، در یک سمت رسمی، کنترل مؤثر خود را بر عمل سیاسی یا نظامی سایبری یک دولت اعمال و یا آن عمل را هدایت کند».

تحقیق پیش رو در صدد پاسخگویی به این پرسش اساسی برآمده که مهم ترین مانع فرهنگی که در دوره پهلوی دوم سبب عدم دستیابی جامعه ایران به توسعه سیاسی شد چه بوده است؟ دیگر اینکه پهلوی دوم به کمک چه اقدامات اساسی ای جامعه ایران را از دستیابی به توسعه سیاسی محروم کرد؟ این پژوهش با الهام از رویکرد وبری در اهمیت فرهنگ و همچنین رویکرد نوسازی بازنگری شده اینگلهارت و با به کارگیری روش تحقیق تاریخی و اسنادی، با مراجعه به کتابخانه های حقیقی و مجازی و بررسی نقّادانه و فیش برداری از کتاب ها و اسناد معتبر مرتبط با موضوع این تحقیق و تحلیل و فراتحلیل آنها انجام شده است.<br /> نتایج این تحقیق نشان می دهند که فرهنگ اقتدارگرا و استبدادی حاکم و نظام سیاسی و مدیریت اقتدارگرایانه و استبدادی محمدرضاشاه بر نهادهای مختلف جامعه، باعث تضعیف جامعه مدنی، اعمال سانسور شدید در نشر کتاب ها و مطبوعات، انحلال تشکل های اجتماعی و فرهنگی مستقل و احزاب سیاسی منتقد وابسته به طبقه متوسط جدید و قطع جریان روشنفکری پویا، آزاد، نقّاد و پرسشگر در جامعه شد و به عنوان مهم ترین مانع فرهنگی توسعه سیاسی، مسبّب ناکامی جامعه ایران در دستیابی به توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم بود.

"به منظور توصیف و تبیین هر چه بیشتر نقش و کارکرد رسانه‌ها در جنگ، میزگردی با حضور آقایان دکتر پیمان جبلی، دکتر مجید شاه‌حسینی و دکتر محمود اربابی تشکیل شد. در این میزگرد سیر تاریخی نقش رسانه‌ها در جنگ، عملکرد رسانه‌ها در جنگ اول و دوم خلیج‌فارس، عملکرد شبکه العالم در جنگ دوم خلیج‌فارس، عملکرد رسانه‌ها در جنگ ایران و عراق، چگونگی جلب اعتماد افکار عمومی به اخبار و اطلاعات در زمان جنگ، نقش اینترنت در جنگ و چشم‌انداز آتی رسانه‌ها به ویژه رادیو و تلویزیون، به بحث گذاشته شده است. ضمن تشکر از شرکت‌کنندگان در میزگرد، خوانندگان گرامی را به مطالعه آن دعوت می‌کنیم. "

هدف پژوهش حاضر تحلیل وضعیت کنش ارتباطی در کافه های تهران است. این پژوهش از نوع کیفی و به شیوه مصاحبه نیمه ساخت یافته است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد کافه رو تهران است. به منظور انتخاب نمونه از روش غیر احتمالی نمونه گیری هدفمند استفاده شد. حجم نمونه مورد استفاده برای انجام مصاحبه 30 نفر می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش کد گذاری و تفسیر کد های بدست آمده، استفاده شد. نتایج حاکی از آن استالگوی های کنش ارتباطی افراد در کافه های تهران از الگوی کنش ارتباطی هابرماس پیروی نمی کند. در حقیقت کنش ارتباطی افراد بیشتر بر مبنای احساسات، سنت، قومیت و روابط دوستی بود و بسته به نوع مساله مورد بحث، نوع کنش فرق می کرد. در این رابطه به نظر می رسد که این امر در سطح کلان منجر به دو یا چند دستگی شدید در جامعه و بین اقوام و گروه های مختلف می شودکه این امرباعثبه وجود آمدن فضای تشنج در بین اقشار مختلف می شود.در این شرایط افکار موافق و مخالف وضع موجود چندان به چالش کشیده نمی شود و این امر می تواند منجر به تعارض، درگیری و ستیزبین طبقات مختلف در خوشبینانه ترین حالت و در بدترین حالت منجر به سرکوب و حذف یکی از طرفین شود.

سواد رسانه ای لازمه عصر ارتباطات برای پرورش شهروندانی آگاه و فعال است. قدرت نقد رسانه ها، مهارت در تولید محتوا، دسترسی عادلانه به رسانه ها و توانایی کنترل مصرف رسانه ای همگی در گرو داشتن سواد رسانه ای است. سواد رسانه ای به شهروندان کمک می کند که به پیام های دریافتی از رسانه ها دیدی نقادانه داشته و داشتن سهمی از فضای رسانه ای را حق خود بدانند و در رد یا قبول پیام ها یی که به آنها عرضه می شود و سود و ضررشان آگاه گردند. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای جامعه شناختی سواد رسانه ای بر آگاهی از حقوق شهروندی و دموکراسی خواهی(در بین شهروندان 18 سال به بالای شهر اهواز) انجام شده است. نوع پژوهش کاربردی و ماهیت آن توصیفی- تحلیلی بوده است. در این پژوهش از روش پیمایشی و از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری جمعیت 18 سال به بالای ساکن شهر اهواز به تعداد 780728 نفر بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر 392 نفر برآورد شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که میزان سواد رسانه ای شهروندان شهر اهواز در حد متوسط است. بین متغیر سواد رسانه ای به عنوان متغیر مستقل و آگاهی از حقوق شهروندی و دموکراسی خواهی به عنوان متغیرهای وابسته رابطه معنیا داری مشاهده شد؛ یعنی با افزایش سواد رسانه ای، میزان متغیرهای وابسته نیز افزایش می یابد.

رسانه ها به صورت تدریجی بر ذهن مردم تأثیر گذاشته و حساسیت ها و برداشت های تازه ای را نسبت به تمام جنبه های زندگی در میان آنان ایجاد می کنند. با توجه به اینکه فراوانی نام ها در هر جامعه نشان دهنده گرایشات و رویکردهای فرهنگی مردم است، در کشورهای مختلف دولت ها در صدد نظارت و کنترل این تغییرات هستند. در این پژوهش با استفاده از دو روش اسنادی و پیمایشی به بررسی رابطه پخش سریال های تلویزیونی و فراوانی نام ها در جامعه پرداخته شده است.

زندگی در ساحت مدرنیته به همراه توانایی بازاندیشی، پرسش آفرینی و تردید در امور قطعی موقعیت ها و پیامدهای ویژه ای را پیش روی سوژه ی مدرن قرار داده است. مواجه شدن این سوژه با «مسئله ی معنا» نمونه ای از چنین موقعیت هایی است. در این مقاله کوشیدیم، رمان«روی ماه خداوند راببوس» اثر «مصطفی مستور» را با تأکید بر«مسئله ی معنا» تحلیل کنیم. این مٌهم از خلال روش تحلیل روایت انجام شده است. بدین منظور پس از معرفی شخصیت های رمان و نسبت آن ها با مسئله ی معنا، سنخ بندی ای از این شخصیت ها ارائه شود و سپس روند رخدادهای رمان بر اساس مدل «تودورف» مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان داد که «روی ماه خدا را ببوس» روایت گر گزاره های ناظر بر معنای سه نوع سوژه ی، سرگردان، مطمئن و بی تفاوت است. سوژه ها ی مطمئن در روند رخدادهای رمان، سوژه های سرگردان را به چالش می کشند و شک و عقاید                     غیر قطعیت بخش این تیپ از شخصیت ها را با تردید و سوال و پاسخ های کوبنده روبرو می سازند. روند رخدادهای رمان که با حمایت مؤلف تلویحی و زاویه دید انتخابی مؤلف به پیش می رود آن گونه است که دست آخر سوژه های سرگردان با کمک سوژه های مطمئن، بر مسئله ی معنا، سردرگمی و شک فائق آمده و گویی دوباره به باورهای یقین آور پیشینی خود بازمی گردند و رستگار می شوند. ما در این مقاله، استدلال کردیم که چگونه سه شخصیت یادشده موقعیت های سوژگی افراد در زندگی روزمره ایران امروز را نمایندگی می کنند. به بیان ساده، وضعیت امروز سوژه ایرانی پر از تنش های گوناگون برسر معناست. با این تفاوت که پایان داستان زندگی روزمره به گونه ای رقم نمی خورد که در «روی ماه خدا را ببوس» رخ داده است.

به منظور بهبود نگرش مشتریان و وفاداری آنان لازم است تا مؤلفه ها و باورهای برجسته، کلیدی وتأثیرگذاربر نگرش مشتریان نسبت به تبلیغات تلویزیونی شناسایی شودتابتواندربرنامه ریزی ها،آنهارامدنظر قرارداد. با توجّه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی باورهای کلیدی مؤثر بر نگرش مشتریان نسبت به تبلیغات تلویزیونی و تأثیر آن بر وفاداری آنها به مجتمع های تجاری در کشور انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی محسوب می شود. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است. پژوهشگران ضمن مرور مبانی نظری و با انتخاب اعضای نمونه آماری از میان مشتریان مجتمع های تجاری شهر تهران که سریال پایتخت 3 را مشاهده کرده اند، فرضیه های پژوهش را با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) و رگرسیون مورد سنجش قرار دادند. یافته ها حاکی از تأثیر معنادار متغیرهای سرگرمی، معتبر بودن، اطلاع دهنده بودن و تعداد تکرار تبلیغ بر متغیر نگرش مشتریان نسبت به تبلیغات تلویزیونی و تأثیر این متغیر، بر وفاداری مشتریان به مجتمع های تجاری بود، اما تأثیر متغیرهای نفع داشتن، فشار زمانی و مزاحمت بر متغیر نگرش مشتریان نسبت به تبلیغات تلویزیونی تجاری به تأیید نرسید.

همواره شناخت کردارهای انسانی، موضوعی کلیدی در علوم انسانی و به ویژه در روان شناسی و روان شناسی اجتماعی، بوده است. در پارادایم های مختلف، کردارهای انسانی، معنا، علل و پیامدهای متفاوتی دارند که دوگانه ی رفتار – کُنش از این زمره است. مسئله ی اصلی در این مقاله، بازتعریف جایگاه دوگانه ی رفتار –  کُنش (و به تبع آن، دوگانه ی بازخورد –  بازتاب) است. این مسئله را باید در لایه ای فراتر از سطح نظریه های دانش روان شناسی و در سطح «فلسفه ی روان شناسی» نگریست و روش کلی پاسخ به آن نیز، توجه به رویکردهای مطالعات پارادایمی است. در فرآیند گردآوری از روش کتابخانه ای (و فنّ یادداشت نویسی) و در فرآیند تحلیلی نیز از روش تحلیل محتوای کیفی و با تمرکز بر روش تحلیل مضمونی بهره برداری شده است. فلسفه ی روان شناسی با رهیافت اسلامی را می توان با رویکرد پیشینی و دست کم از پنج منظر طرح و بسط کرد. سه زمینه ی «اختیار، آگاهی و نقش آنها بر کردارهای انسانی»، «مفهوم روان و رابطه ی تن و روان در انسان» و «نقش نگرش و انگیزش انسان در جهان اجتماعی» زمینه ی مفهومی پاسخ به پرسش های این مقاله را فراهم خواهند آورد. در فلسفه ی روان شناسی متعالیه، در برابر دوگانه ی رفتار – کُنش، همواره «انسان با کردار مختارانه»» اصیل است. همچنین در برابر دوگانه ی بازخورد – بازتاب، نمود شئون روان شناختی انسان، بر خلاف بازخورد (در پارادایم اثباتی) و بازتاب (در پارادایم تفسیری)، نمایانگر انسانی مختار در همه ی شئون (یعنی بینش ها، منش ها، کشش ها و کردارها) و در تعامل و همراستا با جهان اجتماعی است. 

یکی از شیوه های رایج برای هویت یابی و بازنمایی خویشتن، به ویژه در دوران معاصر، مصرف فرهنگی است. افراد در مصرف فرهنگی، انواع کالاها و نمادهای ارزشمند را، نه به خاطر ارزش مادی شان بلکه به دلیل ارزش فرهنگی آن ها و به منظور ایجاد تصاویری مطلوب از خویش در ذهن دیگران مصرف می کنند. تحقیق حاضر در همین راستا و به بررسی جامعه شناختی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی تلفن همراه و تأثیر آن بر میزان مطالعه متون کاغذی(کتاب، مجله، روزنامه) در بین کارمندان شهرداری تهران پرداخته است. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق تمامی افراد بزرگسال در بازه سنی20 تا 50 سال شهرداری تهران بوده اند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 370 نفر انتخاب و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی اطلاعات جمع آوری شده اند. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی تلگرام و اینستاگرام و میزان مطالعه متون کاغذی و سبک مطالعه پاسخگویان رابطه معنادار منفی و معکوسی وجود دارد. همچنین بین سابقه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و میزان مطالعه متون کاغذی هم رابطه معناداری وجود دارد. ولی بین نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با میزان مطالعه متون کاغذی و سبک مطالعه پاسخگویان رابطه معناداری وجود ندارد.